Opgraving biedt blik op Peelrandbreuk

Nieuws
 0 Reacties maandag 24 november 2014 Dit is een publicatie van Kennislink
Opgraving biedt blik op Peelrandbreuk
In een bosachtig terrein ten oosten van de Brabantse gemeente Bakel hebben aardwetenschappers een 50
meter lange sleuf in de grond laten graven. Nu kunnen ze eindelijk een blik werpen op de Peelrandbreuk, die
hier verborgen zit onder het zand.
door Marlies ter Voorde
Als wind-, water- en oppervlakteprocessen in Nederland niet zo effectief zouden zijn, was er voor bergbeklimmers nog
best wat te beleven in ons land. Met name in Limburg en Noord-Brabant zou het vergeven zijn van het soort steilwandjes
waarvoor je momenteel op zijn minst moet afreizen naar de Ardennen. De aardkorst wordt in deze provincies namelijk
doorkliefd met breuken.

Peelrandbreuk
Eén van de grootste van deze breuken is de Peelrandbreuk, die de Roerdalslenk
scheidt van het Peelblok. De Peelrandbreuk is al actief sinds het Mioceen, dat
ongeveer 23 miljoen jaar geleden begon. De Roerdalslenk ten zuidwesten van de
breuk beweegt sindsdien langzaam maar zeker omlaag, terwijl het Peelblok aan de
andere kant juist omhoog komt.
 Wikipedia
Het totale verzet langs de Peelrandbreuk bedraagt inmiddels tientallen meters. Maar
daar zie je in het landschap dus weinig van terug. Doordat het omhoog bewegende
stuk land in de loop der tijd is afgesleten door erosie, en de slenk is opgevuld met sediment, is het reliëf slechts op
enkele plaatsen zichtbaar aan het aardoppervlak. Bij Uden, bijvoorbeeld, is nog een hoogteverschil van een paar meter
over. Het grootste deel van de breuklijn ligt in Noord-Brabant echter verstopt onder het zand.
Geul
In de bossen bij het dorpje Bakel, een kleine 10 kilometer ten oosten van Helmond, is daar nu – zij het tijdelijk – iets aan
gedaan. Geologen van onderzoeksintituut TNO en de Vrije Universiteit Amsterdam hebben daar een onderzoekssleuf
laten graven van 50 meter lang en vier meter diep, op een plek waar ze de breuk in de ondergrond verwachtten aan te
treffen.
Het is de tweede keer dat een dergelijke sleuf in Nederland gegraven is, en vooralsnog lijkt het een succes. “We hebben
de breuk inderdaad aangetroffen”, vertelt Ronald van Balen, die als onderzoeker bij het project betrokken is, “hij is mooi
zichtbaar door de contrastrijke kleurverschillen in de bodem.”´
Marcel Bakker, onderzoeker bij TNO, bij de
opgegraven Peelrandbreuk. De lijn tussen het
grijsblauwe zand rechts en het witte/roodgele
zand links is de breuk.
 R.T. van Balen
Grondwater
Een goed inzicht in de breuksystemen in Nederland in onder meer belangrijk voor het begrijpen van ondergrondse
watersystemen. Het grondwater laat zich sturen door breuken, die in sommige gevallen een waterdoorlatende doorgang
vormen, maar in andere gevallen juist een barrière zijn voor de ondergrondse waterstroom.

Wijst
Langs de Peelrandbreuk zijn veel wijstgronden te vinden – hooggelegen,
drassige gebieden, waar het grondwater als kwel omhoog komt uit de
 IVN, Uden
bodem. De oorzaak van de kwel ligt in de bodemstructuur aan
weerszijden van de breuk. Het hoge deel bestaat uit grofkorrelig zand en
grind waar water makkelijk doorheen sijpelt, het lage deel uit fijnkorrelig,
slecht doolaatbaar zand. Bovendien vormt de breuk zelf een barrière voor
het grondwater.
Als dat water vanaf de hoge kant neer beneden komt sijpelen, en daar de breuk op zijn weg vindt, kan het
dus geen kant meer op, en beweegt zich als kwelwater naar het oppervlak.
Breuken Beleven
De sleuf bij Bakel vormt onderdeel van het project Breuken Beleven van het Peelnetwerk, dat beoogt het publiek meer
bewust te maken van de aanwezigheid en de invloed van breuken in het landschap. Het onderzoek wordt uitgevoerd in
een samenwerkingsverband van Waterschap Aa en Maas, Geologische Dienst Nederland-TNO en de Vrije Universiteit
Amsterdam. De werkzaamheden zullen ongeveer 2 maanden gaan duren. Na afloop wordt de bodem weer in
Amsterdam. De werkzaamheden zullen ongeveer 2 maanden gaan duren. Na afloop wordt de bodem weer in
oorspronkelijke staat teruggebracht.
Bron:
De Peelrandbreuk is gevonden (Nieuwsbrief Peelnetwerk)
Dit is een publicatie van Kennislink
© Kennislink, sommige rechten voorbehouden
 Deze website maakt gebruik van cookies.