Alexander de Grote opvolger Philippos van Macedonië

26‐9‐2013
Tijd van Grieken en Romeinen
Griekenland 336 v. Chr (bij de dood van Philippos van Macedonië )
© Sint-Janslyceum ‘s-Hertogenbosch, Theo Manders
Tijd van Grieken en Romeinen
Alexander de Grote opvolger Philippos van Macedonië.
Tijd van Grieken en Romeinen
Alexander de Grote opvolger Philippos van Macedonië.
• Filippos (II) van Macedonië bracht `Griekse eenheid’ tot stand voor 336 v. Chr.
• Alexander start met de invasie van Perzië in 334 `ter bevrijding van de Griekse steden in klein Azië’ en als wraak voor de Perzische oorlogen van de 5e eeuw.
1
26‐9‐2013
Tijd van Grieken en Romeinen
‘De gordiaanse knoop doorhakken.’
Het orakel had over deze knoop gezegd: ʺwie deze knoop losmaakt, zal
meester over geheel Azië worden. ʺWanneer iemand een zeer moeilijk
probleem met de nodige voortvarendheid uit de weg ruimt, dan gebruikt men
daarvoor nog steeds de uitdrukking: de (gordiaanse) knoop doorhakken.
Dit stamt af van de methode van Alexander om deze legendarische knoop te
ontwarren, te weten met zijn zwaard
Tijd van Grieken en Romeinen
Alexander verslaat de Perzen. Succesvol met de Macedonische falanx
Slag bij Issos, Alexander jaagt de Perzische koning op de vlucht.
Slag bij Gaugamala (Perzische koning definitief verslagen))
2
26‐9‐2013
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
Het ideaal van Alexander was een Grieks‐Perzische mengcultuur. Daar kwam weinig van terecht. De Grieken in de veroverde gebieden bleven vasthouden aan hun eigen taal en cultuur.
Alexander en een groot aantal officieren organiseerden in 324 v. Chr. een massale huwelijksceremonie met Perzische prinsessen in Susa.
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
Het leger van Alexander de Grote nam de Griekse cultuur met zich mee naar het oosten. Dit proces van culturele aanpassing in de veroverde gebieden wordt ook wel hellenisering genoemd. Stamt af van ‘Hellas’ = oude naam van Griekenland. De Griekse taal en cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via:
1. handelsstromen
2. in het bestuur en door de ambtenaren in de grote steden van de overwonnen gebieden werd de Griekse taal gesproken. Wilde men hoger op komen dan moest de taal en cultuur van de overwinnaar worden overgenomen.
3. de bouwkunst; bouw van nieuwe steden (Alexandrië) en grote bibliotheken (Alexandrië en Pergamum).
4. de beeldhouwkunst
5. de ontwikkelingen van de wetenschap
6. het jodendom.
Let op! Met de hellenistische cultuur bedoelen we de Griekse cultuur
vermengd met inheemse elementen uit de door Alexander de Grote veroverde gebieden. Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
HANDELSSTROMEN
3
26‐9‐2013
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
DE GRIEKSE TAAL. Hoewel het rijk van Alexander na zijn dood uiteen viel bleven de Grieken in deze gebieden vasthouden aan de eigen taal en cultuur. Wilde men hogerop komen of gaan werken voor de staat dan moest men Grieks leren.
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
BEELDHOUWKUNST. Voor deze periode wilden de
Grieken
alles
in
bepaalde,
perfecte, maten hebben, maar
tijdens het hellenisme werd de
werkelijkheid, het tonen van
beweging en emotie belangrijker.
Beeldhouwwerken en portretten
werden niet meer geïdealiseerd,
de
Griekse
beeldhouwkunst
bereikte hier een hoogtepunt.
Voorbeeld de Laocoöngroep:
(Vaticaans museum).
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
BEELDHOUWKUNST. Voorbeeld: Nikè (= godin van de overwinning) van Samothrake (louvre).
4
26‐9‐2013
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
BOUWKUNST
Voorbeeld: Bibliotheek van Alexandrië.
Restanten in 2004 gevonden
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
BOUWKUNST‐> 2 van de zeven klassieke wereldwonderen!
De Pharos
van Alexandrië
De kolos van Rodos
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
BOUWKUNST ‐> Pergamon en het pergamon altaar.
5
26‐9‐2013
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
WETENSCHAPPEN ‐> Hippocrates (grondlegger Westerse geneeskunde omdat hij als eerste natuurlijke ipv bovennatuurlijke oorzaken voor ziektes zag), Erasistratos (het hart is als een pomp voor het bloed) en Herophilos ( grondlegger anatomie, 1e die vivisecties uitvoerde op mensen).
De eed van Hippocrates; artsen verplichten zichzelf dat ze bepaalde beroepsregels te
zullen handhaven. Geschriften van Hippocrates werden zelfs in de 17e eeuw nog gebruikt!
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
WETENSCHAPPEN ‐> Archimedes (Archimedes wordt algemeen beschouwd als de grootste wiskundige van de oudheid en een van de grootste wiskundigen aller tijden).
“Geef mij een steunpunt, en een hefboom die lang genoeg is, en ik verplaats de wereld!” Archimedes van Syracuse – 287‐212 v.C. De ontdekking van de wet van Archimedes
Eureka !
De schroef van Archimedes (Den Bosch)
Terug naar de PowerPoint
6
26‐9‐2013
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
De Griekse taal en cultuur verspreidde zich tot ver buiten Griekenland via…
JODENDOM ‐> Voor diaspora joden werd de Tenach/Thora (oude testament)
vertaald naar het Grieks. Deze vertaling werd ook door de oudste christelijke
geloofsgemeenschappen als uitgangspunt genomen.
Het woord diaspora komt uit het Grieks en betekent 'verstrooiing'.
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
Het woord diaspora komt
uit het Grieks en betekent
'verstrooiing'.
De term werd al in de
oudheid gebruikt voor de
deportatie van joodse
gemeenschappen naar
Babylonië.
De aanduiding geldt ook
voor de periode 70 n. Chr.,
toen de tempel werd
verwoest, de Joodse
opstand door de
Romeinen werd
neergeslagen en het
Joodse volk “ werd
verstrooid onder de
volkeren”.
Tijd van Grieken en Romeinen
Het hellenisme
Het belangrijkste van deze paragraaf is de
verspreiding van de Griekse cultuur over het grootste
deel van de toen bekende wereld.
•
•
•
Dit betekent niet dat overal de Griekse taal en
cultuur de plaats innam van lokale culturen, maar
wel dat de Griekse taal de lingua franca werd en
de Griekse cultuur de cultuur werd waar men bij
wilde horen.
De gymnasia (een combinatie van sportcomplex,
onderwijsinstelling en cultuurcentrum) werden in
veel plaatsen – grotere en kleinere – oases van
Griekse cultuur. Aanvankelijk kwamen alleen
Grieken hier bij elkaar, maar al spoedig werd ook
de lokale elite toegelaten, die vaak Griekser werd
dan de Grieken zelf.
Wilde men veel mensen bereiken dan
publiceerde men in het Grieks (bijv. Het nieuwe
Testament 2e eeuw na Chr.). Ook tijdens de hele
Romeinse tijd blijft Grieks in het oosten de
voertaal.
Grieks fragment van het Evangelie volgens Lucas
7