De Oudheid Grieken en Romeinen in de context van de

De Oudheid
Grieken en Romeinen in de context
van de wereldgeschiedenis
Hoorcollege propedeuse 2015-2016
semester I blok I
F.G. Naerebout
Ter herinnering
• Elke 14 dagen de uitgewerkte werkcollegeopdracht 48 uur vóór je werkcollege
inleveren via Blackboard (‘inleverpunt’)
• Te dien einde eerst jezelf inschrijven in je
eerstejaarsgroep via Blackboard
• Powerpoints van dit college en verdere
informatie: Blackboard en
www.oudegeschiedenis.info (Syllabi)
• Facebook Oude Geschiedenis:
www.facebook.com/AncientHistoryLeiden
Vervolg eerste college
• ¶ 3 Het 3de en 2de millennium v.C.
Tweede college
• ¶ 1 Het 1ste millennium v.C.
• ¶ 2 Griekenland & Rome tot ca. 500 v.C.
3de en 2de millennium v.C.
Einde 4de millennium:
urbanisering; schrift; bronstechnologie
 vroege steden/staten; arbeidsverdeling;
sociale differentiatie; bureaucratie;
leger en oorlog
Hoofdthema’s: migraties; rijksvorming
2400 v.C.

Mesopotaamse hegemonieën
Oeroek; Rijk van Sargon van Akkad; Oer
2000 v.C.

Komst van de Amorieten

Einde Soemer en opkomst van Babylon

Begin van geschiedschrijving in Mesopotamië

Begin van Minoïsche bloeiperiode; schrift: Lineair A;
Cycladisch/Egeïsche beschaving

Komst van Grieken en van Italische volken
1700 v.C.

Babylon: Hammurabi: wetscodificatie
1600 v.C
 Santorini/Thera/Thira
 Opkomst van nieuwe machtsblokken
Elam, Assyrië, Mitanni, Hittieten-rijk
 Griekenland: bloei van Helladische cultuur; Mycene
1500 v.C.
 Einde Indusbeschaving
 Opbloei van China: Shang; Chinees schrift: karakters
 Grieken op Kreta: Lineair B
 Egypte expansief in Nabije Oosten: Nieuwe Rijk
• (Pre-)Griekse wereld
• Bronstijd 3000-1000
• Italië/Rome
• Bronstijd 1500-900
• 2000 MinoïschCycladisch (pre-Grieks)
• 1600 HelladischMyceens (Grieks)
• 1200 Crisis
•
•
•
•
Dark Age 1000-750
Archaïsch 750-500
Klassiek 500-338
Hellenistisch 338-30
• Vroegste Rome 900600
• Koningstijd 600-500
[753-510/509]
• Republiek 500-27
[510/509-27]
Cycladen
Kreta in de Minoïsche periode: archeologische vindplaatsen
Knossos
Knossos: reconstructie
Mycene
Mycene: reconstructie
Een kleitablet beschreven met
Lineair-B (de schriftsoort): de
taal is een vroege vorm van
Grieks (‘Myceens’, ‘MyceensGrieks’)
Deze teksten bewijzen dat tussen
c. 1600 en 1200/1000 v.C. de
overheersende cultuur GRIEKS
was; vóór c. 1600 (en op Kreta tot
c. 1500) was de overheersende
cultuur pre-Grieks (al waren er
reeds Griekssprekenden
aanwezig)
1200 v.C.
 Ondergang Late Bronstijd-bestel, migraties
Val van het Hittietenrijk, invallen door de
Zeevolken, binnendringen van Arameeën in
Mesopotamië en Nabije Oosten, begin van het einde
voor Myceens Griekenland (wegkwijnend tussen
1200-1000)
1100 v.C.
 China: Zhou
1600-1000: de rijken van de 2de helft van het 2de millennium en met paarse pijlen de
migratiestromen die c.1200 de ondergang van dit Bronstijdbestel inluiden (of begeleiden?)
¶ 1 Het 1ste millennium v.C.
1000 v.C.
 Successor states: Neo-Hittieten, Frygiers
 Verspreiding van het alfabet-schrift
900 v.C.
 Opkomst van Assyrië als grootmacht
 In het Nabije Oosten: Fenicië, Filistijnen, Israel,
Juda
¶ 2 Griekenland & Rome tot ca. 500 v.C.
Griekenland in de Dark Age 1000-750
•
De Griekse wereld van Homeros?
•
Migraties: Doriërs (“tweede komt van de Grieken”);
oversteek naar Klein-Azië; Cyprus
Archaïsch Griekenland 750-500
•
Ex oriente lux  einde isolement, vele stimulansen vanuit het
oosten, waaronder het alfabetschrift
•
Polis, poleis  opkomst van de Griekse ‘stadstaat’
•
Bevolkingsgroei en ‘kolonisatie’: Grieken zwermen uit over de
Middellandse Zee en de Zwarte Zee en stichten nieuwe poleis
Dark Age
migratie van
Dorische
Grieken van
noord naar zuid,
en van andere
Grieken naar de
overzijde van de
Egeïsche Zee
en Grieks moederland
Archaïsche migratie van Grieken vanuit het Grieks moederland (Grieks vasteland, Griekse
eilanden en de kust van Klein-Azië) naar de Griekse ‘kolonies’ (= nieuw gestichte
zelfstandige poleis op de kusten van Spanje, Zuid-Frankrijk, Sicilië en Zuid-Italië, NoordAfrika, Hellespont en Bosporus en de Zwarte Zee)