verslag nieuwe huisstijl - Armoedebestrijding in Vlaanderen

Departement Welzijn, Volksgezondheid en
Gezin
Afdeling Welzijn en Samenleving
Koning Albert II-laan 35 bus 30
1030 Brussel
Tel. 02 553 33 30 - Fax 02 553 33 60
[email protected]
Verslag
Datum
8 september 2014
Aanwezig
Bruno Buytaert (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en
Ziektepreventie), Marjan Cochez (Integratie), Jan Cocle
(Agentschap voor Binnenlands Bestuur), Rudy De Cock (Kind &
Gezin), Johan De Graeve (Beleidsdomein Economie, Wetenschap
en Innovatie), Michel Dethée (SERV), Koen Devroey
(Departement WVG – Afdeling Welzijn en Samenleving), Marijke
Enghien (Departement WVG – Afdeling Welzijn en Samenleving),
Caroline Gielens (VOCVO), Katrien Gielis (Vlaams Regulator voor
Elektriciteits- en Gasmarkt), Katelijne Janssens (Departement
WVG – Afdeling Welzijn en Samenleving), Rudi Kennes (Vlaams
Agentschap voor Personen met een Handicap), Marianne
Schapmans (Steunpunt Vakantieparticipatie), Stef Steyaert
(procesbegeleider), Henk Termote (Steunpunt tot bestrijding van
armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting), Els Van
den Berghe (De Link), Frank Van den Branden (Departement
WVG – Afdeling Welzijn en Samenleving), Sem Van Dommelen
(stage c31 procesbegeleider –afdeling Waterbeheer), Vanhille
Adelheid (Vlaamse Milieumaatschappij), An Van Cauwenberghe
(Departement WVG – Afdeling Welzijn en Samenleving), Ronald
Van Paassen (Departement RWO – Afdeling Woonbeleid),
Frederic Vanhauwaert (Netwerk tegen Armoede), Roel
Vermeiren (Vlaams Energieagentschap), Eva Vonck (BLOSO –
Afdeling Sportpromotie en Inspectie), Toon Walschap (De Link),
Hinda Zouaoui (VDAB), Sabine Van de Gaer (DAR- StafdienstGelijke Kansen), Michiel Van de Voorde (Departement WSE –
Afdeling werkgelegenheidsbeleid), An Bistmans (Stuurgroep
Volwassenenonderwijs), Bart De Boiserie (Agentschap SociaalCultureel Werk)
1
Verontschuldigd
Afwezig
Voorzitter
Verslaggever
Onderwerp
1.
Nathalie De Bleeckere (Departement Onderwijs en Vorming), De
Bart Geeter (Vlaams agentschap voor Ondernemingsvorming –
Syntra Vlaanderen), Gerd De Keyser (Vlaamse Maatschappij voor
Sociaal Wonen – VMSW), Lieve De Lathouwer (Departement
Werk en Sociale Economie), De Smedt Mia (Agentschap Sociaalcultureel werk voor jeugd en volwassenen), Antoon De Rijck
(Netwerk tegen Armoede), Katia De Vos (Agentschap Sociaalcultureel werk voor jeugd en volwassenen), Paul De Zeeuw
(Vlaams subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie),
Elien Gillaerts (Departement CJSM – afdeling Beleid), Inge Lynen
(Departement Bestuurszaken), Jo Noppe (DAR – Studiedienst
van de Vlaamse Regering), Hilde Linssen (Netwerk tegen
Armoede), Henk Van Hootegem (Steunpunt tot bestrijding van
armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting), Rita Van
Laer (Agentschap Wonen Vlaanderen), Danny Trimbos (De Link),
Kris Van den Belt (VMM – afdeling Operationeel Waterbeheer),
Piet Van Schuylenbergh (VVSG), Nele Haedens (Agentschap
Jongerenwelzijn), Solvejg Wallyn (Vlaams Agentschap Zorg en
Bieke
Comer (ESF – Agentschap Vlaanderen vzw), Nathalie De
Gezondheid)
Bast (Vereniging van Vlaamse steden Gemeenten), Danielle
Dierckx (Vlaams Armoede Steunpunt), Wilfried Goossens
(Departement Mobiliteit en Openbare Werken), Sven Peeters
(Departement Bestuurszaken), Paul Scheurs (IWT), Monia Tahri
(Departement Werk en Sociale Economie), Fatima Tigra
(Departement Landbouw en Visserij), Peter Vandenneucker
(Departement Financiën en Begroting), Nadine Vervaet (Vlaamse
Landmaatschappij – Afdeling Platteland))
Marijke Enghien
Katelijne Janssens
Horizontaal Permanent Armoede Overleg
Agenda
De doelstelling van vandaag is de nota ter voorbereiding van een nieuwe Vlaams Actieplan
Armoedebestrijding (VAPA) 2015-2019 gedetailleerd te bespreken, gericht op concrete
tekstsuggesties.
Daarnaast stelt de afdeling Welzijn en Samenleving voor bespreking een ontwerp van korte
armoedeparagraaf voor die elke minister in zijn beleidsnota zou kunnen opnemen.
2.
Inleiding
Marijke verwelkomt de deelnemers en is blij met de talrijke opkomst van de leden van het
horizontaal permanent armoedeoverleg.
2
Stef wordt voorgesteld als procesleider en licht het verder verloop van de dag toe na eerst een
korte voorstellingsronde.
An Van Cauwenberghe geeft een korte toelichting die ondersteund werd met een PowerPoint (zie
bijlage) over het ontstaan en de opbouw van de nota ‘Vlaams Actieplan Armoedebestrijding’.
Afgelegd traject
De voorbereiding van de voorliggende nota is gestart met het opstellen van een werktekst met de
hoofdlijnen van een volgend VAPA. Deze werktekst werd besproken op de bijeenkomst van het
HPAO van 19 juni 2014. Tijdens het stakeholderforum (op 4 juli) werden de grote lijnen van de
doelstellingen geconcretiseerd zonder teveel in detail (op actieniveau) te gaan. Op basis van de
resultaten van het stakeholderforum en rekening houdend met de elementen in het
regeerakkoord en een aantal memoranda komen we tot de voorliggende ontwerptekst.
Verder traject
De afdeling Welzijn en Samenleving past de tekst aan op basis van de bemerkingen en suggesties
van de leden van het HPAO. Deze tekst wordt daarna bezorgd aan de minister bevoegd voor de
coördinatie van het armoedebeleid, Liesbeth Homans. De afdeling Welzijn en Samenleving zal aan
de minister voorstellen om de uitgangspunten uit de voorbereiding en het proces voor de verdere
uitwerking en invulling van de tekst om te komen tot het volgende VAPA te laten bekrachtigen
door de Vlaamse Regering in de loop van november.
Het HPAO stelt ook voor om een terugkoppelingsmoment te organiseren voor de stakeholders
waarop eventueel de minister zelf toelichting kan geven over wat er met de bijdrage van de
stakeholders is gedaan en hoe het verder traject eruit zal zien.
3.
Bespreking aanzetnota VAPA
Hoofdstukken 1,2 en 3 worden plenair besproken. De omgevingsanalyse in de nota is die van het
recentste voortgangsrapport en zal nog geactualiseerd worden. Het zwaartepunt van de
bespreking vandaag ligt op hoofdstuk 4 omdat in de eerste 3 hoofdstukken alle opmerkingen en
aandachtspunten vanuit het eerste HPAO en het stakeholderforum reeds werden meegenomen.
Het Vlaams Armoedebestrijdingsbeleid zoals het in de ontwerptekst wordt beschreven, is
onderverdeeld in 4 prioriteiten, waarvan we de eerste drie terugvinden in het Europees Sociaal
Investeringspakket (Social Investment Package):
 Toegang tot voldoende middelen
 Toegang tot diensten
 Actieve participatie
 En de vierde prioriteit: kinderen, jongeren en ouders sterker maken.
Rekening houdend met deze prioriteiten en gelet op het regeerakkoord en de evaluatie van het
Vlaams armoedebestrijdingsbeleid van de vorige legislatuur, komen we tot een volgende
omschrijving van de visie voor het volgende VAPA: “we voeren een duurzaam
armoedebestrijdingsbeleid en zetten daarbij versterkt in op het voorkomen en bestrijden van
armoede bij gezinnen met jonge kinderen via een excellent bestuur.”
3
Bij het bepalen van de doelstellingen en acties werd het stramien van deze visie gevolgd.
Er wordt voorgesteld een bijlage aan het VAPA toe te voegen met een overzicht van alle acties op
het vlak van armoedebestrijding, onderverdeeld op basis van de sociale grondrechten. Het is de
bedoeling om deze acties ook op te volgen in de voortgangsrapporten.
Na het werk in de werkgroepen, werden de belangrijkste opmerkingen plenair teruggekoppeld.
De tekstuele opmerkingen en suggesties werden op papier verzameld en zullen in de tekst
worden verwerkt.
De belangrijkste opmerkingen geformuleerd tijdens de plenaire sessie over de eerste drie
hoofdstukken waren:
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Zijn de doelstellingen niet te vrijblijvend geformuleerd? Wat met concreet engagement
(concreet: welk budget is er nodig/beschikbaar)? Het heeft in dit stadium weinig zin om
de volgens ons noodzakelijke budgeten “op te leggen” aan de Vlaamse Regering. Wel
moet meegegeven worden dat bij de verdere uitwerking van het VAPA bij de acties steeds
concrete budgeten vermeld moeten worden.
Het heeft wellicht weinig zin om ons op het vlak van de doelstellingen te beperken in
tijdshorizon (2020), men spreekt immers al van 2040 voor een aantal maatschappelijke
doelstellingen van de huidige Vlaamse Regering?
De armoedetoets had nu al uitgevoerd moeten worden op een aantal aangekondigde
maatregelen. Het uitvoeren van de armoedetoets zou zich niet mogen beperken tot de
regelgevende initiatieven waarbij een RIA moet worden opgemaakt (bijvoorbeeld
convenanten, protocollen,…).
Het is de bedoelding dat de centrale uitgangspunten ook effectief toegepast worden op
elk van de voorstellen die later toegevoegd zullen worden.
In het luik over de evaluatie van het vorige armoedebestrijdingsbeleid moet duidelijker
opgenomen worden dat het vorige VAPA, en de prioritisering, kon rekenen op grote
gedragenheid bij een brede groep stakeholders maar dat bij de uitvoering ervan door
budgettaire tekorten geen of onvoldoende invulling is gegeven aan de vooropgestelde
doelstellingen en acties.
Excellent bestuur werd beschouwd als een belangrijke kapstok. Het is een middel en geen
doel op zich, maar het vormt wel een belangrijk/noodzakelijk middel om de doelstellingen
te realiseren.
Met betrekking tot de omgevingsanalyse wordt gevraagd meer cijfers op te nemen: er
ontbreken nog een aantal relevante doelgroepen (ouderen,…).
Pagina 24 ‘algemene armoedebestrijdingsbeleid’: hier wordt best een expliciete brug
gelegd met het algemeen regeringsbeleid. Het gaat hier ook over het effect van armoede
op de samenleving in zijn geheel.
De grootsteden worden expliciet vermeld, maar hoe worden ECM betrokken in
belangengroepen e.d. ?
‘duurzaam’ definiëren (voorstel participatief, gedragen)
‘Breuklijnen’ is geen ideale term. Er worden beter woorden als ‘transitiemomenten’ of
‘overgangen’ gebruikt.
4
o
Algemene opmerking over de tekst: er zijn veel bladzijden volgeschreven, maar de
krachtlijnen worden best duidelijker naar voor gebracht, bijvoorbeeld door ze te
omkaderen. Er wordt ook gesuggereerd om een vertaalslag van de tekst te maken naar
een meer toegankelijke tekst, zoals ook gebeurd is bij de vorige beleidsnota
armoedebestrijding.
De meest voorkomende opmerkingen geformuleerd tijdens de plenaire terugkoppeling van het
werk in de werkgroepen over het vierde hoofdstuk en waarover consensus bestaat binnen het
HPAO, waren:
o
o
o
4.
De doelstellingen en acties worden best genummerd.
Doelstellingen met een directe impact op (het leven van) mensen in armoede worden
best opgenomen in een eerste luik. Doelstellingen die gaan over de noodzakelijke
randvoorwaarden om tot de in het eerste luik geformuleerde doelstellingen te komen
(met andere woorden, de ondersteunende en omkaderende doelstellingen die te maken
hebben met effectieve en efficiënte governance) worden best gegroepeerd in een tweede
luik. Het eerste luik is het uiteindelijke doel, het tweede luik vormt een middel.
Ook hier wordt de nood gesignaleerd om een begrotingselement te koppelen aan acties
met duidelijke budgettaire noden. Daarom wordt ervoor gepleit om een alinea op te
nemen in de tekst waarin uitdrukkelijk gesteld wordt dat bij de verdere uitwerking van de
acties een duidelijk budgettair kader met meetbare resultaten voorop gesteld moet
worden.
Bespreking armoedeparagraaf
De afdeling Welzijn en Samenleving heeft een paragraaf uitgewerkt die best in elke beleidsnota
van elke Vlaamse minister zou worden opgenomen:
“Ik voer een binnen de Vlaamse Regering afgestemd duurzaam armoedebestrijdingsbeleid dat
mechanismen die armoede binnen mijn beleidsdomein veroorzaken, voorkomt en bestrijdt zodat
iedereen in de samenleving – en in het bijzonder de meest kwetsbaren – alle kansen krijgt om van
hun sociale grondrechten gebruik te maken en zich verder te ontplooien. Ik zet daarbij in de
eerste plaats versterkt in op gezinnen in armoede met kinderen. Om hiertoe te komen toets ik
alle beleidsmaatregelen die ik neem aan de effecten op mensen in armoede en vermijd ik
maatregelen die nieuwe armoede creëren. Tevens stimuleer ik de voorzieningen waarmee ik
samenwerk om onderbescherming aan te pakken.“
Opmerkingen vanuit het HPAO op deze tekst zijn:
o
o
o
o
o
o
‘armoedetoets’ vermelden
De zinnen opspitsen in kortere zinnen
‘voorzieningen’ of ‘organisaties’?
“alle” kansen: beter “alle mogelijkheden”.
“Om hiertoe te komen toets ik…“ vervangen door “Daarnaast toets ik…”
armoede creëren “of bestendigen” toevoegen
5
De paragraaf voor de beleidsnota’s die de afdeling Welzijn en Samenleving aan het kabinet van de
coördinerend minister zal bezorgen met de vraag om dit aan de andere ministers te bezorgen, ziet
er dan als volgt uit:
“Ik voer een binnen de Vlaamse Regering afgestemd armoedebestrijdingsbeleid teneinde het
algemene armoederisico in Vlaanderen te verminderen en het aantal kinderen dat in armoede
geboren wordt drastisch te doen dalen. Ik neem hiervoor binnen mijn beleidsdomein maatregelen
die armoede voorkomen en bestrijden zodat iedereen in de samenleving – en in het bijzonder de
meest kwetsbaren – over alle mogelijkheden beschikken om van hun sociale grondrechten
gebruik te maken en zich verder te ontplooien. Ik zet daarbij in de eerste plaats en versterkt in op
gezinnen in armoede met kinderen. Daarnaast toets ik alle beleidsmaatregelen die ik neem aan de
effecten op mensen in armoede en vermijd ik maatregelen die nieuwe armoede creëren of
bestendigen. Bovendien stimuleer ik de organisaties waarmee ik samenwerk om
onderbescherming aan te pakken.”
6