WERELD 5 havo 1 Globalisering § 14-16 Melkprijzen wereldwijde concurrentie Hoog: centrumlanden Middel, semi-periferie Laag, periferie Globalisering = concurrentie.. 3 factoren? 1. Opkomst MNO´s, mondiale netwerken 2. Verbetering communicatie / transport 3. Opheffen handelsbelemmeringen Landbouwbeleid EU Drie uitgangspunten van EU landbouwbeleid, voor: Consument…? Gezonde levensmiddelen tegen betaalbare prijzen Boer…? Redelijk inkomen Moeilijke regio´s…? Landbouw moet blijven bestaan Instrumenten van EU landbouwbeleid Welke twee maatregelen? Bron uit Box oude editie 5 havo, blz. 37, over werking van het import en exportbeleid van westerse landen. Animatie zo maken: importheffing links in rood laten verschijnen, bij volgende klik exportsubsidies rechts in rood laten verschijnen. Werking? Importheffingen: verhogen prijs in winkel, exportsubsidie verlaagt prijs op wereldmarkt WTO is tegen handelsverstoring: waarom? Vrijhandel leidt tot concurrentie en dus tot economische groei. Maar wat betekent het voor kleine boer in periferie? Bedreiging, faillissement Ghanese kippenboeren Wat wil de cartoon ons vertellen? Ghana heft geen importbelasting op goedkope kip uit de EU. Hoe kunnen kippenboeren zich tegen deze valse concurrentie verweren? Soja: productielanden 2009… 1999 of 2009? 1999, want… Brazilië, semiperifeer land, intensiveert landbouwproductie, toename sojaproductie. VS, centrumland, verliest marktaandeel Actoren in de mondiale sojaketen Sojaboeren in Zuid Amerika crushers Veevoederbedrijven: sojakoeken Industrie: soja-olie Veeboeren in NL Groothandelaren Slachterijen Detailhandel: food en non-food Slagers en supermarkten consument Waar hebben in de keten de MNO´s invloed? Welke belangrijke actor ontbreekt nog? De milieubeweging Landbouw Oostenrijk Landbouw Nederland Verschil met Oostenrijk? Nederland: grootschaliger dan Oostenrijk Verschil veeteelt Oostenrijk en Nederland? Kuddegrootte Oostenrijk Nederland Vleesvee 26 107 Melkvee 20 60 Schapen 25 99 Varkens 75 1342 100 25200 6634 kg/koe 7800 kg/koe kippen melkopbrengst Verschillen? Nederlandse veeteelt is intensiever en productiever. Omvang bedrijven groter, hogere productie per dier. Verschil akkerbouw Oostenrijk en Nederland? Omvang gemiddeld akkerbouwbedrijf Gemiddelde graanopbrengst Oo NL 19,7ha 24,9ha 6812/ha 7800/ha Verschillen? Nederlandse veeteelt is intensiever en productiever. Omvang bedrijven groter, hogere productie per ha. Verschil bedrijfsvoering Aandeel biologisch Aandeel geirrigeerd Aandeel onder glas Oo NL 13% 2,1% 1,7% 10,6% 0,4% 9,7% Verschillen? Nederlandse veeteelt is intensiever en innovatiever, Oostenrijkse landbouw is biologischer. Oostenrijk heel anders dan Nederland Vier oorzaken verschil landbouw NL – Oo: 1. Bergen – vlak 2. Toerisme – marktgericht 3. Behoudend – innovatief 4. EU lid 1995 – EU lid 1963 Berglandbouw in Oostenrijk: nadelen? Hellingen lastig te bewerken Weinig en slechte wegen Koud, dus kort groeiseizoen Gobalisering, gevolgen voor boeren in centrum in landbouw door toenemende globalisering? : Welke drie optiemogelijkheden nam deze boer? diversificatie Intensivering, specialisatie, diversificatie Sierkool Kenmerken en soort landbouw? Tuinbouw, kleinschalig, innovatief Veeteelt of fabriek? Intensieve veehouderij Kenmerken? Grootschalig, hoogproductief Intensieve veehouderij: voordeel? Voordeel? • Concurrentiepositie Nederlandse boer blijft behouden • Boeren overleven Intensieve veehouderij: nadelige gevolgen? Landschap (2 punten) Natuur en milieu (4 punten) • grootschalig en eentonig • onaantrekkelijk voor recreatie • ziekten verspreiding • vermindering biodiversiteit • vermesting ecosystemen • verdroging natuur 15,2% biologische bedrijven in Oostenrijk Fysisch-geografische gesteldheid bepaalt waar bio-boeren zijn, want… In bergen weinig mogelijkheid tot intensivering (ploegen lastig, vervoer productie kostbaar) én het past goed bij gezond imago Aantal biologische landbouwbedrijven in NL stijgt Waarom? Lage melkprijzen Aantal biologische landbouwbedrijven in NL stijgt Waarom?? Provincie bestaat nog niet zo lang: veel nieuwe bedrijven Toekomst van de landbouw? • Biologische landbouw is een vorm van: Specialisatie • Intensivering? • Specialisatie? • Diversificatie ?