Kollum, een wereldplaats! - NME

Colofon
Kollum, een wereldplaats
Een mondiale speurtocht door
Kollum voor de hoogste groepen
van het basisonderwijs.
Dit project bestaat uit:
• een handleiding voor docenten,
• deze verdiepingsopdrachten voor op school
• een werkboekje voor onderweg
Kollum, een wereldplaats!
Een mondiale speurtocht door Kollum
Tekst: Oosterhoff en Wijnsma educatieve projecten
Aanpassingen: Anje Groen
Tekeningen: Ronald Derkzen
Voorblad: Vera Damhuis
Idee: Alice O, educatie in wereldperspectief Amsterdam
Vormgeving: Argiope
Projectleiding en Organisatie: Pyke Kroes
Supervisie: Marjolein Staal
De mondiale speurtocht is uitgegeven door:
NME-Centrum De Klyster
Trekwei 8b
9104 AB Damwâld
Eerste uitgave juni 2011
© 2011 tekst en tekeningen: Oosterhoff & Wijnsma
educatieve projecten, Raerd
opdrachten op school
i Je hebt het stadswapen van Kollum bekeken.
Waarom staat de rode ster in het wapen van
Kollum?
Zoek op internet (of in een geschiedenisboek)
(Tip: google: wapen van Kollum)
De rode ster staat in het wapen omdat:
werkblad 15
Het wapen van Kollum
Kollum, een wereldplaats!
Je hebt de mondiale speurtocht in Kollum gelopen.
Tijdens de speurtocht zag je hoeveel de inwoners van
Kollumerland c.a., jij dus ook, te maken hebben met de rest van
de wereld.
Dit werkboekje hoort bij de speurtocht.
.........................................................
Een aantal vlaggen van landen hebben ook één ster.
Welke landen gebruiken een ster in hun vlag? Noem drie
landen.
Zoek op internet. (Tip: google: vlaggen van de wereld)
Landen met een ster in hun vlag zijn:
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kleur, als je klaar bent met alle opdrachten de rondjes met
nummers rood zodat je de nummers nog wel goed kunt zien.
Zet een (17) in deze landen op de wereldkaart.
Maak de opdrachten samen.
Vaak is meer dan één antwoord goed.
24
Als je de opdrachten maakt heb je nodig:
o
o
o
het speurtochtboekje
een atlas
de wereldkaart die in het midden van dit boekje staat
Bij veel opdrachten wordt gevraagd om met een nummer in de
wereldkaart aan te geven waar iets vandaan komt. Schrijf die
nummers steeds in een klein rondje.
Zo dus:
*
1
Kollumerland c.a.
Jullie begonnen hier de mondiale speurtocht.
Zet een (1) (een 1 met een rondje erom) bij
Kollum op de wereldkaart in het midden van dit
werkboekje!
werkblad 1
1 Kollum hoort bij gemeente
Cafetaria, lunchroom
de Pruttelpot
Zoek 3 landen die je op werkblad 14 hebt ingevuld
u
op in de atlas.
werkblad 14
Het gemeentehuis
Zet in die landen het nummer (16) op de
wereldkaart.
2 In India wordt veel thee verbouwd.
Zoek dit land op in de atlas en zet een (2) op de
wereldkaart
2
23
Slagerij
boeren kunnen ook niet zonder het buitenland.
Voor het veevoer wordt namelijk cassave gebruikt.
Dat groeit bijvoorbeeld in Thailand en Brazilië.
Zoek in de atlas op waar die landen liggen. Zet daar (15)
op de wereldkaart.
In de Thailand wordt 6.000.000 (6 miljoen) hectare
gebruikt om voedsel te verbouwen voor de Nederlandse
kippen, varkens en koeien. De oppervlakte van Nederland
is 3.400.000 (3,4 miljoen) hectare.
Vul in:
In Thailand wordt ongeveer . . . . keer de
oppervlakte van Nederland gebruikt om voedsel te
verbouwen voor ons vee.
Bedenk een mooie reis voor jezelf naar één van de
3
drie landen die je hebt ingevuld bij werkblad 2.
Bedenk ook hoe je wilt gaan reizen. Per trein, auto,
bus, vliegtuig, boot, fiets, of misschien zelfs
wandelend. Je kunt ook een combinatie maken met
meerdere vervoermiddelen.
werkblad 2
y De kippen, varkens en koeien van de Nederlandse
werkblad 13
Jan en Geertje van der Bijl
reisbureau
Denk na:
• over de kosten die je aan de reis wilt besteden (het
vliegtuig is duurder dan de fiets)
• of je rekening wilt houden met het milieu (een
vliegtuig zorgt voor evenveel uitlaatgassen als
tweehonderd auto’s op dezelfde afstand).
Teken je route met een stippellijn op de wereldkaart en
zet een (3) op de plaats van bestemming.
Ik gebruik de volgende vervoermiddelen:
.........................................................
Kruis aan wat waar is.
o Ik heb een dure reis
bedacht.
o Ik heb een zo goedkoop
mogelijke reis bedacht.
o Ik heb een reis bedacht die
niet slecht is voor het milieu.
o Ik heb een reis bedacht die
niet zo goed is voor het milieu.
22
3
veel muntsoorten niet meer betaald. Toch zijn er nog landen in Europa die hun eigen
valuta hebben.
Met welke muntsoort wordt er in de volgende landen
betaald?
Vul in:
Zwitserland:
................................
Nederland:
................................
Engeland:
................................
Noorwegen:
................................
Frankrijk:
................................
Verenigde Staten: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ierland:
................................
Denemarken:
................................
Zet op de wereldkaart een (4) in de landen waarvan je
hierboven hebt opgeschreven dat ze wel de euro hebben.
4
Dierenspeciaalzaak Numan
t In de dierenwinkel heb je aquariums met vissen
kunnen zien. Daarin zaten ook goudvissen.
werkblad 12
4 Sinds de invoering van de euro wordt er met
werkblad 3
rabobank
Kruis aan wat waar is.
o Ik heb wel eens een goudvis gezien.
oThuis hebben wij ook goudvissen (of één goudvis).
oEen goudvis heet zo omdat hij een gouden kleur heeft.
oEen goudvis heet zo omdat hij vroeger een gouden
kleur had.
o Soms is een goudvis ook wel eens rood, oranje of met
witte vlekken.
oEen goudvis zwemt ook in de zee.
Lang geleden waren er in Nederland geen goudvissen.
Deze vissen waren alleen in China,Vietnam en Japan.
Zoek deze landen op, en zet op de wereldkaart een (14)
in China,Vietnam en Japan.
21
De gevangeniscel die je gezien hebt tijdens de speurtocht komt uit 1610. De straffen die mensen toen kregen
waren anders dan nu. Je kreeg bijvoorbeeld zo’n grote
kogelketting aan je been. En je had geen advocaat om je te
verdedigen.
In welk land worden nog steeds straffen uitgedeeld die
wij in de middeleeuwen uitdeelden? En krijg je nog steeds
geen advocaat?
...................................................
Zet een (13) in het land dat je opgeschreven hebt.
20
chinees restaurant
5 In een buitenlands restaurant koken mensen
werkblad 4
gerechten uit hun eigen land voor mensen in ons
land die een gezellig avondje uit willen. Kruis aan wat waar is.
o Ik vind het leuk om in een buitenlands restaurant te
eten.
oIk vind het niet leuk om in een buitenlands restaurant
te eten.
o Ik ga liever naar de pannenkoekenboot dan naar een
buitenlands restaurant.
oIk ga liever naar een buitenlands restaurant dan naar
de pannenkoekenboot.
oHet lijkt me leuk om later in China een Nederlands
restaurant te beginnen.
Zet het nummer (5) in China en in het andere land dat je
opgeschreven hebt bij vraag 3 van werkblad 4 uit het
speurtochtboekje.
5
is de Maartenskerk. De kerk is vernoemd naar de
heilige Martinus. Je kent de naam misschien beter
als Sint Maarten. Sint Maarten is geboren in
Hongarije. Toen hij ongeveer 80 jaar was is hij
overleden.
Die dag is een bekende dag geworden.
Kruis aan wat waar is:
Sint Maarten is overleden op:
o 1 mei
oEerste paasdag
o11 november
o24 december
Zet een (6) in Hongarije,
het land waar Sint Maarten
geboren is.
6
werkblad 5
6 De kerk die je tijdens de speurtocht hebt bekeken
r Je komt niet zomaar terecht in de gevangenis,
werkblad 11
Oude gevangenis
kerk
daarvoor moet je wel iets heel ergs gedaan hebben.
Wat denk je waar je voor in de gevangenis terecht
komt:
oDiefstal
oRuzie
oBank beroven
oMoord
oJe mening geven
Aan de buitenkant van een gevangenis kan je vaak al zien
dat het gebouw een gevangenis is. Waar kan je dat aan
zien?
oTralies
oHoge muren
oPrikkeldraad
oGrote muren
oWater rondom het gebouw
19
oIk denk dat er over honderd jaar veel Turkse woorden
in het Nederlands gebruikt zullen worden.
o Ik denk dat er over honderd jaar veel Spaanse
woorden in het Nederlands gebruikt zullen worden.
18
Zet in Turkije of Spanje een (12).
Groente en fruit winkel
7 Denk eens na wat er moet gebeuren om een
krat paprika’s uit Spanje in de groentewinkel in
Kollum te krijgen.
Kruis aan wat waar is:
Het krat moet
o minder dan 1000 km reizen.
omeer dan 1000 km reizen.
o met een vrachtwagen worden vervoerd.
omet een boot worden vervoerd.
omet het vliegtuig worden vervoerd.
werkblad 6
We gebruiken geen Japanse woorden in onze taal omdat:
owe in het verleden niet veel te maken hebben gehad
met Japanners.
owe Japans een lelijke taal vinden.
oHet is beter voor het milieu om het product in
Nederland in kassen te verbouwen, want vrachtauto's,
boten en vliegtuigen verbruiken veel brandstof.
oHet is beter voor het milieu om het product uit het
buitenland te halen, want kassen moeten verwarmd
worden, dat kost veel energie.
oHet zou het best zijn voor het milieu om zo veel
mogelijk groenten en fruit te kopen die in Nederland
in de buitenlucht kunnen groeien.
oAls we geen groenten en fruit uit het buitenland
zouden halen zou ik nooit sinaasappels eten.
oAls we geen groenten en fruit uit het buitenland
zouden halen zou ik nooit appels eten.
oAls we geen groenten en fruit uit het buitenland
zouden halen zou ik nooit verse aardbeien kunnen
eten met kerstmis.
7
In een groente en fruit winkel liggen in de winter soms
andere producten dan in de zomer.
Waarom is dat denk je?
Dat is omdat:
e In onze taal komen veel woorden voor die we
...................................................
overgenomen hebben uit andere landen, vooral
Frankrijk en Engeland. Maar ook bijvoorbeeld uit
het Latijn. Hoe zijn die woorden in onze taal
terecht gekomen?
...................................................
Kruis aan wat waar is:
Zet het nummer (7) op de wereldkaart in de landen die
je bij de groentewinkel op het werkblad 6 hebt ingevuld.
Computerwinkel Ge Po Systems
werkblad 10
Woorden uit het Latijn zijn in onze taal terechtgekomen
omdat:
o de Romeinen 2000 jaar geleden de baas zijn geweest
in ons land.
o prins Willem van Oranje vroeger met een Latijnse
vrouw getrouwd was.
Woorden uit het Engels zijn in onze taal terechtgekomen
omdat:
owe Engels vaak gebruiken om te praten met mensen
uit andere landen.
owe Engels een mooie taal vinden.
8
Woorden uit het Frans zijn in onze taal terechtgekomen
omdat:
o toeristen vaak Franse woorden blijven gebruiken.
oer vroeger een Franse koning de baas was in ons land.
17
de wereldwinkel
Luinstra’s FIETSEN
Rubber komt uit de Derde Wereld (bijvoorbeeld
uit Ivoorkust, Indonesië en Thailand).
Zet een (11) in Indonesië en Thailand op de
wereldkaart.
In Ivoorkust worden veel grondstoffen gevonden, ook
rubber. Ze verkopen de grondstoffen bijna allemaal aan
rijke landen.
Rijke landen hebben geld om dure fabrieken te bouwen.
Een bandenfabriek bijvoorbeeld. In die fabriek wordt van
rubber fietsbanden en autobanden gemaakt.
Als je in Ivoorkust een nieuwe band nodig hebt, dan moet
je die band van het buitenland kopen.
Kruis aan wat waar is:
oIndustrieproducten zijn goedkoper dan grondstoffen.
oIndustrieproducten zijn duurder dan grondstoffen.
o Ivoorkust verdient meer aan een autoband dan rijke
landen.
oRijke landen verdienen meer geld aan een autoband
dan Ivoorkust.
oAls mensen in rijke landen veel auto’s kopen,
verdienen de mensen in Ivoorkust ook meer geld.
oAls mensen in rijke landen minder auto’s kopen,
verdienen de mensen in Ivoorkust meer geld.
16
8 De meeste cacao voor onze chocola komt uit
Ivoorkust. Ivoorkust ligt in Afrika. Zet een (8) op
de juiste plek in je wereldkaart.
werkblad 7
werkblad 9
w Banden van een fiets zijn gemaakt van rubber.
9 Om chocola te kunnen maken heb je meer nodig
dan alleen cacaobonen. Wat denk je dat er nog meer
nodig is? Gebruik eventueel de wikkel van de reep die je
in de Wereldwinkel gekregen hebt.
Kruis aan wat waar is.
Ik denk dat nodig is om een chocolade reep te maken:
o suiker o machines o
verpakkingsmateriaal
o melk
o fabrieken
o vanille o stroom
Ivoorkust is een Derde Wereldland. Ivoorkust verkoopt
alleen cacao aan andere landen en geen kant en klare
chocola. Hoe denk je dat dat komt?
Kruis aan wat waar is.
o Ivoorkust heeft te weinig geld om fabrieken te
bouwen.
oIvoorkust heeft te weinig geld voor scholen om de
mensen te leren hoe ze chocola moeten maken en
fabrieken moeten bouwen.
o De mensen in Ivoorkust geen zin hebben om te
werken.
9
Doordat Ivoorkust alleen goedkope cacao verkoopt en
geen dure chocola lukt het ook niet om rijk genoeg te
worden om wel chocola te gaan maken.
Daar wil de stichting "Max Havelaar" iets aan doen.
Kruis aan wat waar is.
Als er een Max Havelaar keurmerk op de verpakking staat
betekent dat:
odat de cacao rechtstreeks bij de kleine boeren is
gekocht.
odat het geld direct door de boeren zelf gebruikt kan
worden.
o dat vooral de baas van het land er rijk van wordt.
o dat de boeren meer geld voor hun cacao hebben
gekregen dan anders.
odat ook de rietsuikerboeren meer geld hebben
gekregen voor hun suiker.
odat de boeren meer geld over houden, zodat hun
kinderen naar school kunnen.
odat de boeren geld over houden om samen fabrieken
te bouwen.
odat de boeren in de Derde Wereld langzamerhand
zelf een goed bestaan op kunnen bouwen zonder te
hoeven wachten op hulp van de rijkere landen.
10
De inloop
’t kaashoekje annex poelier
q Nederland is uitgegroeid tot een van de grootste
kaasproducenten van Europa. Er gaat Nederlandse
kaas naar 130 andere landen.
Er zijn twee Europese landen die meer kaas
exporteren dan Nederland. Duitsland is een van die
landen. Weet jij welke dat andere land is? Als je het niet
weet, zoek het dan op op internet.
......................................................
Zet in Duitsland en het land dat je hierboven hebt
opgeschreven een (10).
werkblad 8
Een Europees land dat heel veel kaas verkoopt aan andere
Europese landen is:
15
Kruis aan wat waar is:
o De grondstoffen voor de repen en chocola zijn
biologisch verbouwd.
o In het land waar de cacao voor de chocoladerepen is
verbouwd werken ruim 800 boerenfamilies samen.
14
Kruis aan wat waar is.
o Ik vind het eerlijker om meer geld te betalen voor de
cacao.
oIk vind het niet nodig om meer geld te betalen voor
de cacao, want onze chocola wordt er duurder van.
oIk vind het veel handiger om af en toe geld aan de
Derde wereldlanden te geven.
oWij gebruiken op school Max Havelaar koffie.
oWij gebruiken thuis Max Havelaar koffie.
oSommige Max Havelaar-producten kun je ook in de
supermarkt kopen.
Op de verpakking staat ook: FAIR TRADE.
Zoek in een Engels woordenboek op wat dit betekent.
Vul in:
Ik denk dat ze met ‘Fair Trade’ bedoelen: ......................................................
De cacao en de rietsuiker in de chocola die jullie hebben
gegeten komt niet uit Ivoorkust, maar uit twee andere
landen. Aan de binnenkant van de wikkel staat welke
landen dit zijn. Lees dit stukje goed door. Het is wat
moeilijk geschreven, maar samen kom je er wel uit.
Vul in:
De cacao komt uit:
...............................
De rietsuiker komt uit: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zet in beide landen een (9) op de wereldkaart.
11