Bepalingenwijzer - Haaglanden Medisch Centrum
advertisement
Bepalingenwijzer Medische Microbiologie In bepalingenwijzer van het laboratorium Medische Microbiologie vindt u een overzicht van alle testen die het laboratorium doet. In dit overzicht vindt u informatie over: • hoe u materiaal moet aanleveren • het ziektebeeld • de minimale testhoeveelheid serum • de frequentie waarmee het onderzoek plaatsvindt • de maximale doorlooptijd (in werkdagen) • de bewaarconditie van het testmateriaal Verzendmateriaal Het is belangrijk dat u het te testen materiaal aanlevert in het juiste bewaarmateriaal. Dit is nodig voor een goede uitvoering van de test. Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de Medische Microbiologie, (088) 979 23 09. Bepalingenwijzer Acanthamoeba Adenovirus Amoeben serologie Anti-DNAse Antrax Ascaris serologie Ascites kweek Aspergillus serologie AST BAL Bartonella henselae Biopt en weefsel BK virus Bloedkweken algemeen Bloedkweken mycobacteriën Bofvirus Bordetella pertussis Borrelia burgdorferi Botweefsel, zie biopt en weefsel Bronchusspoelsel, zie BAL Campylobacter CAPD vloeistof Catheter(tip) intravasaal Catheter intraventriculair/ lumbaal Chikungunya virus Chlamydophila pneumoniae Chlamydia psittaci Chlamydia trachomatis Clostridium difficile CMV Corynebacterium diphteriae Coxiella Creutzfeld Jacob Cryptosporidium Dengue virus Difterie, zie C. diphteriae EBV Enterobius Enterovirus Filaria serologie Giardia lamblia, Giardasis Griep, zie influenza Hantaan virus Helicobacter pylori Hepatitis A Hepatitis B Hepatitis C Hepatitis D/ Deltavirus Hepatitis E HIV HSV Humaan Herpes virus type 6 (HHV6) Humaan Herpes virus type 7 (HHV7) Humaan Herpes virus type 8 (HHV8) Influenza JC virus Keel Kinkhoest, zie Bordetella pertussis Legionella pneumonia Leishmania Leptospirose (ziekte van Weil) LGV, lymfogranuloma venereum Liquor cerebrospinalis Loa loa, zie Filaria Lues serologie Lyme, ziekte van, zie Borrelia burgdorferi Lymfocytair choriomeningitis virus (LCMV) Malaria plasmodium Mazelen serologie Mond MRSA Mycoplasma gentialium Mycoplasma pneumoniae Nasopharynx Neisseria gonorrhoeae Neisseria meningitidis Neus Norovirus Oog, conjunctiva Oog, cornea Oor, gehoorgang Oor, middenoor Papilloma virus Parainfluenza virus Parvo virus Paul Bunnell, zie EBV Pericardvocht Perineumuitstrijk PJP (pneumocystis jirovecii) PCR Pleuravocht Pneumokokken antigeensneltest Pneumokokken antistoffen Polio virus serologie Punctaat Puumala virus serologie, zie hantaan virus Quantiferon Q koorts, zie Coxiella Rabies virus Respiratoir panel/ pakket Rhinovirus Rickettsiae serologie Rotavirus RSV Rubella Salmonella Schimmels Schistosoma serologie Shigella Shigatoxine producerende E.Coli (STEC) Sputum Streptoccus pneumoniae Strongyloides serologie Taenia solium cysticerose serologie Tick-borne Encephalitis Virus serologie Toxocara serologie Toxoplasmose Treponema pallidum, zie lues serologie Trichinella spiralis Trichomonas Trichuris trichiura Trypanosoma Ureaplasma Urethra Urine Vagina Vibrio cholerae Varicella zoster (VZV) West Nijl Virus serologie Wond, abces, drainagevloeistof Yersinia Zika virus Uitgave: Medische Microbiologie MMB mei 2017 Naam / omschrijving Acanthamoeba Onderdeel van - Apart aanvragen? - Ziektebeeld Acanthamoeba is een parasiet die keratitis kan veroorzaken. Met name contactlenzen die niet goed schoongemaakt zijn kunnen deze infectie veroorzaken. Acanthamoeba komen voor in water wat de infectiebron kan zijn. Klinische informatie symptomen Methode PCR Materiaalsoort Corneaschraapsel op Droge oogwat Hoeveelheid benodigd materiaal n.v.t. Afnamemateriaal / receptaculum droge swab Bewaar-/transportcondities kamertemperatuur Frequentie onderzoek onbekend Duur onderzoek onbekend Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve uitslag is passend bij een acanthamoeba keratitis Bijzonderheden Onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Adenovirus Apart aanvragen? nvt Ziektebeeld Afhankelijk van leeftijd en immuun status: o.a. luchtweginfectie, conjunctivitis, diarree Klinische informatie Symptomen van klinische infectie Methode PCR voor het aantonen van actieve infectie Antigeen detectie (minder betrouwbaar dan PCR) Materiaalsoort PCR: Feces Naso-farynx-uitstrijk BAL Oog-uitstrijk Liquor Urine Sputum Antigeen detectie (in combinatie met Rotavirus): feces PCR: Feces: 100 mg vaste feces of 0.5.mL vloeibare feces Liquor: 500 µL Antigeen detectie: 100 mg vaste feces of 0.5.mL vloeibare feces Hoeveelheid benodigd materiaal Afnamemateriaal / receptaculum steriel fecespotje wattenstok voor keeluitstrijk, oog liquorbuis steriel potje BAL, urine, sputum Bewaar-/transportcondities 4C Frequentie onderzoek PCR: extern Antigeen detectie: dagelijks Duur onderzoek PCR: 1-4 dagen Antigeen detectie: 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht PCR: Een positieve PCR duidt doorgaans op actieve infectie. Antigeen detectie (vergeleken met ELISA): sensitiviteit 90% en specificiteit 100%. PCR wordt extern verricht Naam / omschrijving Amoeben (Entamoeba histolytica/dispar) Onderdeel van - Apart aanvragen? nvt Ziektebeeld Abces, diarree infecties maagdarm stelsel Klinische informatie Klinische symptomen Methode Microscopie PCR Serologie (alleen zinvol bij verdenking extra-intestinale amoebiasis) Materiaalsoort Microscopie: Pus uit leverabces PCR Feces Serologie Stolbloed Hoeveelheid benodigd materiaal Stolbloed: 1000µl Afnamemateriaal / receptaculum steriel potje voor punctaat of afgedopte spuit (punctaat) stolbuis met gel TFT set voor feces Bewaar-/transportcondities Koelkast (2-8ºC) Frequentie onderzoek Microscopie: dagelijks Duur onderzoek Microscopie: 1 dagen PCR: 2-5 dagen Serologie: 3-4 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Positieve PCR past bij een actieve infectie Aantonen van amoeben in microscopie past bij actieve infectie. Serologie en PCR worden extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Anti-DNAse Onderdeel van Apart aanvragen? - Ziektebeeld Streptokokken behoren tot de belangrijkste en meest voorkomende ziekteverwekkers bij de mens. Tot de complicaties van groep A Streptokokkeninfectie behoren het acuut gewrichtsreuma en acute glomerulonephritis Klinische informatie Symptomen, eerste ziektedag Methode Materiaalsoort serologie serum Hoeveelheid benodigd materiaal 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek Duur onderzoek Kamertemperatuur, <24 uur 2 x per week 1 - 4 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Vooral het beloop van de antistof productie is van betekenis. Bij Streptokokken-infectie kan anti-Streptolysine O aanvullende informatie geven. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Antrax (Bacillus anthracis) Onderdeel van - Apart aanvragen? nvt Ziektebeeld Cutane vorm Respiratoire vorm (wolsorteerdersziekte) Intestinale vorm Klinische informatie Welke symptomen er zijn vermelden. Altijd vooraf overleggen met artsmicrobioloog. Methode Bacteriologische kweek Gram-preparaat Materiaalsoort Wondvocht Weefsel bloedkweken Pus of weefsel: ≥1 mL of 1 cm3 Hoeveelheid benodigd materiaal Afnamemateriaal / receptaculum kweekstok voor wondkweek wattenstok voor wonduitstrijk – Gramkleuring steriel potje voor insturen weefsel Bewaar-/transportcondities bloedkweekflesjes Kamertemperatuur, ≤ 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 3 tot 7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Het aantonen van Bacillus anthracis is passend bij de aandoening. Bijzonderheden Dit is een meldingsplichtige ziekte (groep C) voor de GGD. Confirmatie van een positieve bevinding vindt plaats in een extern laboratorium. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Ascaris lumbricoides (spoelworm) Onderdeel van Apart aanvragen? Onderzoek op wormeieren nee Ziektebeeld Klinische informatie Worminfectie Klinisch beeld, eosinofielie Methode Materiaalsoort Microscopie feces Hoeveelheid benodigd materiaal Vullen tot aan de rode pijl Afnamemateriaal / receptaculum Triple feces test Tenminste 5 mL dunne feces of fecesportie ter grootte van een walnoot Triple feces test steriel fecespotje Frequentie onderzoek Duur onderzoek werkdagen 1 - 4 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Aantonen van eieren is bewijzend voor infectie. Bij hoge verdenking op een infectie en negatieve diagnostiek dient het onderzoek herhaald te worden. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Ascites kweek Onderdeel van Apart aanvragen? Gisten en schimmels Mycobacteriën Ziektebeeld peritonitis Klinische informatie Symptomen, vermeld eventueel antibioticumgebruik Methode Aerobe kweek Anaerobe kweek Afname ascites: • desinfecteer de huid met 70% alcohol en wacht tot dit is opgedroogd • aspireer ascites in spuit Materiaalsoort ascites Hoeveelheid benodigd materiaal 2ml Afnamemateriaal / receptaculum Afgedopte spuit Of steriel potje Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, ≤ 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 3-7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een juiste interpretatie van het onderzoek is afhankelijk van: juiste afname ascites is in principe een steriel materiaal - Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Aspergillus (schimmel) Onderdeel van Gist en schimmelkweek Apart aanvragen? Cryptococcus neoformans Ziektebeeld variërend Klinische informatie symptomen Methode Mycologische kweek Stolbloed: serologie (Galactomannan) BAL: mycologische kweek en/of serologie Materiaalsoort Afhankelijk locatie infectie Stolbloed BAL Stolbloed: 1000µl BAL voor Galactomannan: 1000µl Hoeveelheid benodigd materiaal Afnamemateriaal / receptaculum kweekstok voor mycologische kweek Stolbuis voor serologie Steriel potje voor mycologische kweek Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, ≤ 24 uur Frequentie onderzoek Mycologische kweek: dagelijks Duur onderzoek Serologie: 2-4 dagen Kweek: 4-8 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Interpretatie van een gevonden Aspergillus is afhankelijk van klinisch beeld, hoeveelheid en soort gekweekte Aspergillus en evt beeldvorming. Galactomannan is een antigeen dat kan vrijkomen in het bloed tijdens een invasieve infectie met Aspergillus fumigatus. In literatuur beschreven sensitiviteit resp. specificiteit van de test zijn in serum 81% - 96% resp 77%-85% BAL 76% resp 94% Fout-positieve serum uitslagen (1-5%) kunnen zich voordoen bij kinderen, bij patiënten die cyclofosfamide, antibiotica (piperacilline-tazobactam), of antifungale middelen gebruiken, en bij patiënten die in het maag-darmkanaal uitgebreid besmet zijn met voedsel dat sporen van Aspergillus species bevat. Bijzonderheden Terug naar overzicht Galactomannan wordt extern verricht Naam / omschrijving AST (anti-streptolysinetiter) Onderdeel van n.v.t. Apart aanvragen? In combinatie met antiDNase Ziektebeeld Streptokokken behoren tot de belangrijkste en meest voorkomende ziekteverwekkers bij de mens. Tot de complicaties van groep A Streptokokkeninfecties behoren het acuut gewrichtsreuma en de acute glomerulonefritis Klinische informatie Symptomen, eerste ziektedag Methode serologie Materiaalsoort serum Hoeveelheid benodigd materiaal Serum: 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum Stolbuis voor serologie Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek 2x per week Duur onderzoek 1-4 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Streptolysine O is een enzym dat door de meeste groep A Streptokokken geproduceerd wordt. Dit enzym is een van de vele antigenen van Streptokokken dat een antistofproductie bij geïnfecteerde patiënten opwekt. Vooral het beloop van de AST is van betekenis. Bij Streptokokken-infecties kan anti-DNAse B aanvullende informatie geven. De normale waarden kunnen variëren met de leeftijd, het seizoen van het jaar en geografisch gebied, de ‘’ bovengrens van normaal ‘’ voor antistreptolysine – O titers bij kleuters is < 100 IU/ml, en bij de schoolgaande kinderen of jonge volwassenen ligt het meestal tussen 166-250 IU/ml. Het gemiddelde is in elk geval <200 IU/ml. Titers groter dan de bovengrens (200 IU/ml) zijn een indicatie voor een streptokokkeninfectie . Bij een acute streptokokkeninfectie zal de antistreptolysine-O titer stijgen na een week tot een maximum binnen 3-5 weken. De titer daalt tot de pre-infectie niveau in ongeveer 6-12 maanden. Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Broncho-alveolaire lavage (BAL) Onderdeel van n.v.t. Apart aanvragen? Mycobacteriën Schimmels Chlamydia Mycoplasma Legionella PJP Virussen Ziektebeeld variërend Klinische informatie Ziektebeeld, eventueel legionella risico, tb risico Methode Banale kweek Mycologische kweek Mycobacteriën: kweek, PCR, kleuringen PJP: PCR Bacteriën/ virussen: PCR Materiaalsoort BAL Hoeveelheid benodigd materiaal Afhankelijk van het aantal onderzoeken. >3 mL Afnamemateriaal / receptaculum Steriel potje Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek Dagelijks Tbc: werkdagen Duur onderzoek 3-5 dagen voor banale kweek 5-7 dagen voor mycologische kweek 2-3 maanden voor mycobacteriële kweek 1-7 dagen voor PCR Referentie / interpretatie van het onderzoek Alle pathogene micro-organismen worden uitgewerkt. Echter, contaminatie bij het afnemen van het materiaal is niet uit te sluiten. Bijzonderheden PJP PCR wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Bartonella henselae Apart aanvragen? ja Ziektebeeld kattekrabziekte Klinische informatie Symptomen, eerste ziektedag Methode Serologie PCR Materiaalsoort Serum Biopt/weefsel, liquor, punctaat, pus (PCR) Hoeveelheid benodigd materiaal Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel voor serologie steriel potje voor weefsel afgedopte spuit (punctaat) liquor buis Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Serologie: 2x per week PCR: werkdagen Duur onderzoek Serologie: 1 - 2 weken PCR: 3 - 7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht IgM , een zeer hoge IgG titer en/of een tenminste 4-voudige titerstijging in gepaard serum duiden op infectie. Een positieve PCR duidt op infectie. Zowel serologie als PCR worden extern verricht. Naam / omschrijving Biopt en weefsel Onderdeel van n.v.t. Apart aanvragen? Mycobacteriën (tbc) Schimmels Ziektebeeld variërend Klinische informatie Afname locatie, klinisch beeld Methode kweek Materiaalsoort - Hoeveelheid benodigd materiaal Dit is erg afhankelijk van de mogelijkheden. Afnamemateriaal / receptaculum steriel potje Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 5-7 dagen Weefsels heupen/ knieën: 7-10 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Elk isolaat uit steriele ruimtes wordt als relevant beschouwd. Echter, contaminatie bij het afnemen van het materiaal is niet uit te sluiten. Bijzonderheden n.v.t. Terug naar overzicht Naam / omschrijving BK virus Onderdeel van n.v.t. Apart aanvragen? n.v.t. Ziektebeeld BK virus in met name relevant in patiënten na niertransplantatie. Klinische informatie Symptomen, immuunstatus Methode PCR Materiaalsoort EDTA-bloed urine Hoeveelheid benodigd materiaal EDTA 2 mL Urine 2 mL Afnamemateriaal / receptaculum buis voor EDTA bloed steriel potje Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek 1x per week Duur onderzoek 1-2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek De uitslag is negatief wanneer geen genoom wordt aangetoond. De interpretatie van positieve uitslagen in afhankelijk van soort materiaal en immuun status van de patiënt. Bijzonderheden Onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Bloedkweken mycobacteriën Onderdeel van n.v.t. Apart aanvragen? nee Ziektebeeld tuberculose Klinische informatie symptomen Methode Mycobacteriële kweek Materiaalsoort EDTA bloed Hoeveelheid benodigd materiaal 5mL EDTA bloed Afnamemateriaal / receptaculum buis voor EDTA bloed Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek Mycobacteriële kweken worden op werkdagen uitgewerkt. Duur onderzoek 8 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Elke gekweekte (atypische) mycobacterie kan afhankelijk van het klinisch beeld relevant zijn. Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Bofvirus Apart aanvragen? - Ziektebeeld Parotitis epidemica Complicaties (zeldzaam): aseptische meningitis, encefalitis, epididymo-orchitis, oöforitis, gehoorverlies, pancreatitis, thyroïditis, artritis, mastitis, glomerulonefritis, trombocytopenie, cerebellaire ataxie en myocarditis Klinische informatie Symptomen en vaccinatiestatus. Methode Serologie (IgG en IgM) PCR Materiaalsoort Serologie: serum of EDTA plasma PCR: keeluitstrijk, speeksel of urine Hoeveelheid benodigd materiaal Serum: 1 mL PCR: 500 μl Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel voor serologie wattenstok voor keeluitstrijk steriel urine, sputum Bewaar-/transportcondities Serum en plasma: kamertemperatuur, < 24 uur Keeluitstrijk, speeksel, urine: kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Serologie: werkdagen PCR: werkdagen Duur onderzoek Serologie: 1 - 3 dagen PCR: 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht Bij ongevaccineerden is de meest aangewezen test het aantonen van IgM-antistoffen in het serum. Deze kunnen meestal na 3 dagen na de eerste ziektedag worden aangetoond en zijn tot enkele weken na de ziekte nog goed aantoonbaar. Bij gevaccineerden die alsnog bofparotitis ontwikkelen is de sensitiviteit van de IgM-antistofbepaling onvoldoende. Bij gevaccineerden wordt dan ook PCR aangeraden voor de diagnostiek van bof. Een (minstens) viervoudige titerstijging van IgG-antistoffen is eveneens bewijzend voor een recente infectie. Deze bepaling is zeer betrouwbaar maar vereist 2 bloedmonsters. Het eerste monster moet (bij voorkeur) binnen 3 dagen na de eerste ziektedag worden afgenomen, het tweede 14 dagen na de eerste ziektedag. Een positieve PCR is bewijzend voor een infectie Dit onderzoek wordt extern verricht. Bof is een meldingsplichtige ziekte groep C. Naam / omschrijving Bloedkweken algemeen Onderdeel van Aerobe en anaerobe fles Apart aanvragen? Bij verdenking endocarditis vermelden! Brucella, histoplasma, schimmels vermelden Mycobacteriën Ziektebeeld Sepsis Klinische informatie Klinisch beeld Bij verdenking endocarditis vermelden! (deze kweken worden langer geïncubeerd) Methode kweek Materiaalsoort Bloed afgenomen direct in bloedkweek flesjes Hoeveelheid benodigd materiaal Bij afname van bloed wordt automatisch juiste hoeveelheid afgenomen door vacuum in het flesje Afnamemateriaal / receptaculum setje met twee bloedkweekflesjes PED flesje bij kleine kinderen Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur of stoof Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek Negatieve bloedkweek staat 5 dagen in het systeem alvorens deze negatief gerapporteerd wordt. Bij vermelding van endocarditis of verdenking schimmels, histoplasma of Brucella op het aanvraagformulier: langere incubatie. Referentie / interpretatie van het onderzoek Alle positieve bevindingen zijn in principe relevant en worden door de artsmicrobioloog doorgebeld. Op basis van de uitslag in combinatie van het klinisch beeld kan in onderling overleg met de aanvrager worden besloten dat het contaminatie kan zijn. n.v.t. Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Apart aanvragen? Ziektebeeld Klinische informatie Methode Bordetella (para)pertussis ja kinkhoest Symptomen, eerste ziektedag, antibioticumgebruik Kweek (bij ziekteduur < 3 weken) PCR (bij ziekteduur < 3 weken) Serologie (bij ziekteduur > 3 weken) Materiaalsoort Nasopharynxuitstrijk (kweek en PCR) Serum: IgA tegen B. pertussis IgG tegen het toxine Serum: 1 mL Hoeveelheid benodigd materiaal Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok met koolstofmedium voor kweek droge wattenstok voor PCR Bewaar-/transportcondities stolbuis met gel voor serologie Kweek: 4C, < 24 uur PCR en stolbuis: kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Kweek: dagelijks PCR: werkdagen Serologie: 1x per week Duur onderzoek Kweek: 7 - 10 dagen PCR: 1 - 3 dagen Serologie: 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek De kweek heeft een lage sensitiviteit, vier weken na het begin van ziekte is deze vrijwel altijd negatief Bijzonderheden Terug naar overzicht PCR heeft een hogere sensitiviteit, maar moet evenzeer zo vroeg mogelijk in de ziekte worden afgenomen De interpretatie van de serologie is afhankelijk van leeftijd en klinische gegevens Vaak volstaat eenpuntsserologie, behalve in het geval dat (1) de antistoftiters in het eerste monster onder het niveau van infectie liggen of (2) < 1 jr geleden is gevaccineerd. Dan dient een tweede serummonster te worden onderzocht. PCR en serologie worden extern verricht. Naam / omschrijving Borrelia burgdorferi sensu lato (s.l.) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Ziekte van Lyme Klinische informatie Symptomen Eerste ziektedag Tekenbeet Methode Serologie (EIA en immunoblot) PCR Materiaalsoort Serum (antistoffen) Liquor (antistoffen en PCR), altijd in combinatie met serum van dezelfde dag insturen Gewrichtspunctaat (PCR) Oogkamervocht (PCR) Biopt/weefsel (PCR) Hoeveelheid benodigd materiaal Serum: 1 mL Liquor (antistoffen): 1 mL Overig (PCR): 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel liquorbuis virustransportmedium voor PCR op weefsel Afgedopte spuit voor gewrichtsvocht Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Serologie: 1x per week PCR: 1x per week Duur onderzoek 1 - 8 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Op serum wordt altijd IgG en IgM screening m.b.v. EIA gedaan. Als de EIA positief is, dan wordt bevestigd met de immunoblot. IgM en/of IgG antistoffen kunnen langer dan 1 jaar (IgM) of vele jaren (IgG) aantoonbaar blijven. De sensitiviteit van IgG bij > 8 weken bestaande infectie is > 98%. Een negatieve IgG maakt een infectie dan onwaarschijnlijk. Liquor wordt onderzocht als het serum positief is. Bij vroeg behandelde infectie kan de seroconversie uitblijven (9 – 41%). IgM IgG interpretatie Geen infectie Windowfase (herhaal onderzoek bij kort bestaande klachten na 4 – 6 weken) - of n.d.* - of n.d. + - of n.d. + of n.d. + Bij herhaling en langer dan 6 - 8 weken klachten: geen infectie Bij kort bestaande klachten/sterke klinische verdenking: herhaal onderzoek na 2 weken Acute infectie Aspecifieke IgM, herhaal onderzoek na 4 weken Acute infectie Actieve infectie Infectie in het verleden * n.d. = niet doorslaggevend - Bijzonderheden Terug naar overzicht + De PCR wordt extern verricht Naam / omschrijving Campylobacter spp. Onderdeel van Feceskweek, algemeen Apart aanvragen? nee Ziektebeeld Gastro-enteritis Klinische informatie Methode kweek Materiaalsoort Feces Hoeveelheid benodigd materiaal Tenminste 5 mL dunne feces of fecesportie ter grootte van een walnoot Afnamemateriaal / receptaculum steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities 4C, maximaal 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 2 tot 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een negatieve kweek sluit een infectie met Campylobacter spp. niet geheel uit. Bijzonderheden Bij immuun competente personen is behandeling zelden geïndiceerd. Naam / omschrijving CAPD vloeistof Onderdeel van nee Apart aanvragen? Mycobacteriën Schimmels Ziektebeeld peritonitis Klinische informatie symptomen Methode kweek Materiaalsoort CAPD vloeistof Hoeveelheid benodigd materiaal > 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum Bij voorkeur in afgedopte spuit (punctaat) afgedopte spuit of steriel potje met rode dop Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 3 - 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Elk isolaat uit steriele ruimtes wordt als relevant beschouwd. Echter, contaminatie bij het afnemen van het materiaal is niet uit te sluiten. Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Catheter(tip) intravasaal Onderdeel van n.v.t. Apart aanvragen? n.v.t. Ziektebeeld Lijnsepsis Klinische informatie Soort catheter, locatie catheter, klinisch beeld Methode Kweek op bacteriën, gisten Materiaalsoort Catheter, cathetertip Hoeveelheid benodigd materiaal n.v.t. Afnamemateriaal / receptaculum steriel potje Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 2-5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht n.v.t. Interpretatie van kweek i.c.m. klinische symptomen en andere (bloed)kweken. Bij verdenking op een lijnsepsis ook 2 sets bloedkweken afnemen: 1 set uit de lijn en 1 set uit een perifeer infuus. Het routinematig kweken van lijntips is niet zinvol. Naam / omschrijving Catheter intraventriculair / lumbaal Onderdeel van n.v.t. Apart aanvragen? Ziektebeeld Draingerelateerde meningitis Klinische informatie Soort catheter: EVD of ELD, klinisch beeld Methode Kweek op bacteriën, gisten Materiaalsoort Extraventriculair drain (tip), Extralumbale drain (tip) Hoeveelheid benodigd materiaal n.v.t. Afnamemateriaal / receptaculum steriel potje Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 2-5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht n.v.t. Interpretatie van kweek i.c.m. klinische symptomen en andere (liquor)kweken. Bij verdenking op een drain gerelateerde meningitis eveneens liquor insturen voor kweek. Het routinematig kweken van EVD’s en ELD’s is niet zinvol. Naam / omschrijving Chikungunya Onderdeel van - Apart aanvragen? - Ziektebeeld Infecties met chikungunya virus veroorzaken plotseling opkomende hoge koorts, spier- en gewrichtspijn, hoofdpijn, lichtschuwheid en huiduitslag. Infecties zonder ziekteverschijnselen komen niet vaak voor. De symptomen kunnen variëren van milde tot ernstige klachten. Ernstige klachten komen vaker voor bij pasgeborenen, oudere mensen of volwassenen die lijden aan andere ziekten. De acute symptomen na een infectie met chikungunyavirus verdwijnen meestal binnen 1-2 weken, maar de gewrichtspijnen (artritis) kunnen lang aanhouden (maanden tot jaren). Complicaties treden slechts zelden op. Klinische informative Symptomen, welk land bezocht is Methode Serologie IgM en IgG (Als de klachten een week bestaan, kan de infectie worden aangetoond met serologisch onderzoek, bij zeer vroege infecties is PCR eventueel beschikbaar) Materiaalsoort Serum (PCR: EDTA) Hoeveelheid benodigd materiaal Serologie: 2mL (PCR: EDTA 2mL) Afnamemateriaal / receptaculum Serologie: PCR: Bewaar-/transportcondities kamertemperatuur Frequentie onderzoek Onbekend (wordt extern verricht) Duur onderzoek Uitslag veelal na 14-21 dagen bekend Referentie / interpretatie van het onderzoek IgM positief is passend bij een recente infectie. IgG past bij een doorgemaakte infectie. Kruisreactie met andere virussen is mogelijk. Bijzonderheden Onderzoek wordt extern verricht Chikungunyakoorts is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het chikungunya virus. Dit virus kan worden overgedragen door muggen die overdag steken. Chikungunya komt voor in gebieden rond de Indische oceaan, in een deel van Afrika en op de eilanden in de Caraïben. In zuid Europa wordt dit virus soms ook gevonden. Het gebied waar chikungunya voor komt breidt zich steeds verder uit. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Chlamydia trachomatis Onderdeel van Bij SOA screening wordt ook altijd PCR op C. trachomatis verricht Apart aanvragen? Ziektebeeld Uro-genitale infecties Pelvic inflammatory disease (PID) Chlamydia proctitis Conjuctivitis, naso-pharyngeale infectie, pneumonie Klinische informatie Symptomen, screening. Methode PCR Serologie IgG Materiaalsoort Cervixuitstrijk Vaginauitstrijk Urethrauitstrijk Rectumuitstrijk Keeluitstrijk Urine, first void! Conjunctivauitstrijk Serum (voor antistoffen) Hoeveelheid benodigd materiaal Urine: 3 mL Serum: 2mL Afnamemateriaal / receptaculum Geel: Aptima Urine Swab: voor urine Wit: Aptima Unisex swab: voor cervix, urethra, keel, conjunctiva of anus Oranje: Aptima Vaginal Swab: voor vaginale swabs stolbuis met gel (voor Chlamydia IgG) Bewaar/transportcondities Aptima swabs en urine: 4 - kamertemperatuur Frequentie onderzoek PCR: werkdagen Duur onderzoek PCR: 1 - 3 dagen Serologie: 2-7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Positieve PCR is bewijzend voor een infectie. Na een succesvolle behandeling kan de PCR nog enkele maanden positief blijven. Serologie wordt uitgevoerd om een in het verleden doorgemaakte infectie met Chlamydia trachomatis vast te stellen. Voor het vaststellen van een recente infectie moet een PCR worden verricht. Bijzonderheden Anuswatten die positief zijn voor Chlamydia trachomatis worden automatisch verstuurd voor genotypering om LGV geassocieerd serovar aan te tonen. Chlamydia serologie wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Chlamydophila pneumoniae Onderdeel van Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Pneumonie, tracheobronchitis Klinische informatie Symptomen Methode PCR Materiaalsoort PCR: Hoeveelheid benodigd materiaal Sputum B.A.L. Keeluitstrijk PCR: 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok in UTM voor keeluitstrijk steriel potje met rode deksel voor sputum Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek PCR: werkdagen Duur onderzoek PCR: 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve PCR is bewijzend voor infectie. Bijzonderheden - Terug naar overzicht Naam / omschrijving Chlamydophila psittaci Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Psittacose, ornithose, papegaaienziekte Klinische informatie Symptomen, blootstelling aan (zieke) vogels? Methode PCR Materiaalsoort PCR: Hoeveelheid benodigd materiaal Sputum BAL Keeluitstrijk PCR: 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok voor keeluitstrijk Bewaar-/transportcondities steriel potje met rode deksel voor sputum Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek PCR: werkdagen Duur onderzoek Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden PCR: 1 – 3 dagen Een positieve PCR is bewijzend voor infectie. Terug naar overzicht - Naam / omschrijving Clostridium difficile Onderdeel van n.v.t. Apart aanvragen? - Ziektebeeld Diarree, meestal bij recent antibiotica gebruik Klinische informatie symptomen Methode Antigeenbepaling Kweek Materiaalsoort Feces Hoeveelheid benodigd materiaal 100 mg vaste feces of 0.5.mL vloeibare feces Afnamemateriaal / receptaculum fecespotje Bewaar-/transportcondities kamertemperatuur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek Sneltest: 1 dagen Kweek: 3-5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bij negatieve test en blijvende klachten eventueel na 5 dagen herhalen. Bij een positieve test is controle niet zinvol: ook na succesvolle behandeling blijft toxine nog geruime tijd in feces aantoonbaar. Kinderen <1 jaar zijn vaak asymptomatisch gekoloniseerd met Clostridium: bepaling derhalve niet zinvol. Bijzonderheden Terug naar overzicht - Naam / omschrijving Cytomegalovirus (CMV) Onderdeel van - Apart aanvragen? Ja Ziektebeeld Immuuncompetenten: vaak asymptomatisch. Soms is er sprake van een mononucleose-achtig beeld (koorts, keelpijn, lymfkliervergroting, malaise, lymfocytose en leverfunctiestoornissen). Immuungecompromiteerden: CMV kan een ernstige gedissemineerde infectie veroorzaken. Bij transplantatiepatiënten gaat het vaak om interstitiële pneumonie en hepatitis; bij hiv-geïnfecteerden met een laag CD4-getal om colitis, retinitis en encefalitis. Congenitale infecties: zeer divers klinisch beeld (van asymptomatische infectie tot ernstige neurologische complicaties). Symptomen, screening Klinische informatie Methode Serologie PCR (kwalitatief/ kwantitatief) Materiaalsoort Stolbuis met gel (voor serologie) Vruchtwater (voor aantonen congenitale infectie) Urine (voor aantonen congenitale infectie bij pasgeborenen) Speeksel (voor aantonen congenitale infectie bij pasgeborenen) Liquor EDTA plasma (Gedissemineerde CMV infectie) Hoeveelheid benodigd materiaal 2 mL serum, 10 mL EDTA, 1mL-2mL: vruchtwater, urine en liquor. Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel (voor serologie) liquorbuis EDTA buis steriel potje voor urine / vruchtwater Bewaar-/transportcondities Koelkast, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 3 dagen (serologie) 1 - 3 dagen (PCR) Referentie / interpretatie van het onderzoek Voor de diagnostiek van een recente CMV infectie (primo-infectie) wordt een CMV-IgM, CMV-IgG verricht. Indien de IgM positief is wordt automatisch een aviditeitstest voor CMV-IgG toegevoegd om verdere informatie te geven over de fase van de infectie. IgM pos, IgG neg/pos, laag avide IgG: passend bij een recent opgelopen infectie met CMV (< 3 maanden geleden) IgM pos, IgG pos, hoog avide IgG: passend bij een in het verleden opgelopen infectie (>3 maanden geleden) IgM neg, IgG pos: passend bij een in het verleden opgelopen infectie met CMV Voor het aantonen van een immuunstatus volstaat het bepalen van CMV-IgG. Congenitale CMV: Bij de verdenking op een CMV-infectie zal bij een zwangere serologisch onderzoek worden verricht. Het ontbreken van IgM antistoffen of het ontbreken van een significante titerstijging van IgG bij de moeder sluit een congenitale cytomegalovirusinfectie bij de foetus niet uit. CMV-infectie bij de foetus kan worden aangetoond door een positieve CMV-PCR in vruchtwater. Een congenitale CMV bij een pasgeborenen kan worden aangetoond door een positieve CMV-PCR op urine of speeksel afgenomen binnen 2-3 weken na de geboorte. Bijzonderheden Terug naar overzicht Serologie voor CMV wordt intern verricht. PCR voor CMV wordt extern verricht. Naam / omschrijving Corynebacterium diphtheriae (en C. ulcerans), Difterie Apart aanvragen? Ja, alleen in overleg met dienstdoend microbioloog Ziektebeeld Ziekteverschijnselen zijn afhankelijk van de plaats van de infectie. Er wordt onderscheid gemaakt tussen respiratoire difterie en cutane difterie. Als de ademweg (keel, luchtpijp en longen) geïnfecteerd is, verloopt de ziekte ernstiger. De patiënt heeft koorts en kan ernstig ziek worden met benauwdheid. Bij difterie kan men twee typen complicaties onderscheiden: lokale complicaties door membranen en oedeem (verstikkingsgevaar) en systemische complicaties als gevolg van de toxine (hoe ernstiger de primaire infectie, des te groter de kans op complicaties door de toxine). Klinische informatie Symptomen. Vaccinatiestatus. Methode Kweek Materiaalsoort Afhankelijk van locatie: neusuitstrijk, keeluitstrijk, wonduitstrijk Stevig, bij voorkeur onder elk (pseudo)membraan en alle witte plekjes en ontstoken gebieden, in de keel te wrijven. Materiaal via de neus van de achterste nasofarynxwand afnemen. Huidlaesies eerst ontdoen van schilfers en korsten en reinigen met fysiologisch zout alvorens de wattenstok stevig in de laesie te drukken. - Hoeveelheid benodigd materiaal Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok (transwab) Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek Zo snel mogelijk naar het laboratorium kamertemperatuur, binnen 2-3 uur dagelijks Duur onderzoek 2 tot 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bij een positieve kweek voor C. diphtheriae / ulcerans wordt de toxigeniticiteit vervolgens elders bepaald. Bijzonderheden Terug naar overzicht Alleen diagnostiek naar C. diphtheriae insturen na overleg dienstdoend microbioloog Difterie is een meldingsplichtige ziekte van groep B1 en dient binnen 24 uur aan de GGD te worden gemeld. Naam / omschrijving Coxiella burnettii Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Q-koorts. C. burnettii kent twee antigene fases, I en II. Bij een acute of recente infectie staan antistoffen tegen fase II op de voorgrond, bij een chronische infectie antistoffen tegen fase I. Klinische informatie Methode Verdenking acute of chronische infectie (1e ziektedag!!) PCR (< 21 dagen na 1e ziektedag) Serologie (gepaarde serummonsters met interval van 2-3 weken): IgM en IgG tegen fase I IgM en IgG tegen fase II Materiaalsoort PCR: serum of EDTA-plasma Serologie: serum Hoeveelheid benodigd materiaal Serologie: 250 µL PCR: 500 µL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities EDTA-buis Kamertemperatuur, < 24 uur Daarna 4C Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek IgM tegen fase II is ca. 2 – 3 weken na de eerste symptomen aantoonbaar. De PCR wordt dan negatief. Deze IgM antistoffen blijven nog maanden aantoonbaar. Fout-positieve IgM tegen fase II komt voor bij Legionella-, Bartonellaen acute EBV infectie en in de zwangerschap. Een solitair positieve IgM tegen fase II uitslag dient bevestigd te worden met een twee serummonster met seroconversie voor IgG fase II. Seroconversie treedt bij de meeste mensen na 2 weken op, maar sommige duurt het langer. Een positieve PCR is bewijzend voor Q-koorts. Bij IgM en IgG fase I en II positief kan er sprake zijn van recent doorgemaakte infecte of chronische ziekte. Er dient een tweede serummonster onderzocht te worden. Bijzonderheden Terug naar overzicht Acute Q-koorts is een meldingsplichtige infectieziekte van groep C. Dit onderzoek wordt extern verricht. Naam / omschrijving Creutzfeldt-Jacob ziekte (variant) Onderdeel van - Apart aanvragen? Een aanvraag voor diagnostiek naar CJD of vCJD moet altijd voorafgaand aan afname van het lichaamsmateriaal worden overlegd met de dienstdoende arts-microbioloog omdat voor prionziekte specifieke infectiepreventiemaatregelen moeten worden genomen. Ziektebeeld Snel verlopende dementie. Klinische informatie Patiënt moet vooraf besproken worden met de arts-microbioloog. Op aanvraag vermelden: Verdenking Creutzfeldt-jacob. Methode Immunoblot Materiaalsoort liquor Hoeveelheid benodigd materiaal Liquor 1 mL (let op: het materiaal mag niet op het laboratorium geopend worden. Indien er diagnostiek naar andere micro-organismen nodig is, dient een tweede buis ingestuurd te worden. Deze wordt bewaard totdat de CJD is uitgesloten). Afnamemateriaal / receptaculum buis voor liquor Bewaar-/transportcondities <4 graden Frequentie onderzoek In overleg met extern centrum Duur onderzoek - Referentie / interpretatie van het onderzoek In overleg met extern centrum Bijzonderheden Onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Cryptosporidium parvum / hominis, Cryptosporidiose Onderdeel van: - Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Gastro-enteritis, diarree. Infectie met Cryptosporidium veroorzaakt acute diarree die in principe zelflimiterend is. Het ziektebeeld kan ernstig verlopen, met name bij immuungecompromitteerde personen. Klinische informatie Symptomen, immuun status patient Methode Antigeen (snel)test Microscopie Materiaalsoort feces Hoeveelheid benodigd materiaal Tenminste 5 mL dunne feces of fecesportie ter grootte van een walnoot Afnamemateriaal / receptaculum steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities 4C, maximaal 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 1 tot 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Positieve sneltest is bewijzend voor een infectie. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Dengue virus Onderdeel van - Apart aanvragen? - Ziektebeeld Dengue fever, wordt veroorzaakt door een flavivirus en overgedragen door muggenbeten. Er bestaan 4 verschillende Dengue virussen – Den 1 t/m 4 - die genetisch nauw verwant zijn, maar serologisch weinig tot geen kruisbescherming geven. Een mens kan dus in zijn leven met verschillende dengue virussen besmet raken. Een ongecompliceerde dengue infectie – ook knokkelkoorts genoemd - manifesteert zich met acuut optredende hoge koorts, spier-, bot- en gewrichtspijn, retro-orbitale pijn en exantheem. Vaak gaat het gepaard met leukopenie en trombopenie. In ernstige gevallen kan er sprake zijn van dengue hemorrhagische koorts en dengue shock syndroom. De incubatietijd voor denguevirus is 2 tot 15 dagen. Klinische informatie Symptomen, welke land is bezocht, eerste ziektedag Methode Serologie Antigeen detectie Materiaalsoort Serum Hoeveelheid benodigd materiaal Serum: 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum Bewaar-/transportcondities Stolbuis met gel kamertemperatuur Frequentie onderzoek Antigeentest: dagelijks Serologie: Onbekend (extern) Duur onderzoek Uitslag is vaak na 14 dagen bekend Referentie / interpretatie van het onderzoek De diagnose Dengue wordt gesteld door het aantonen van het Dengue NS1 antigeen en/of specifieke IgM antistoffen in het serum van de patiënt. Serum dat vroeg in de infectie is afgenomen (1e week van symptomen) kan nog IgM negatief zijn. Op dat moment zijn NS1 antigenen detecteerbaar (antigeentest). Vanwege de grote serologische kruisreactiviteit tussen de verschillende flavivirussen wordt het aanbevolen een vervolgserum in te sturen om een titerstijging aan te tonen. Bijzonderheden Onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Ebstein-Barr virus (EBV), ziekte van Pfeiffer, mononucleosis infectiosa Onderdeel van - Apart aanvragen? Ja Ziektebeeld Het bekende klinisch beeld (mono-nucleosis) bij een primo-infectie is: moeheid, koorts (oplopend in de eerste week, verdwenen na 2 tot 4 weken), pharyngitis en lymfadenopathie. Daarnaast komen vaak voor: splenomegalie, hepatomegalie en leverfunctiestoornissen. Bij jonge kinderen verloopt de infectie meestal asymptomatisch of er zijn atypische verschijnselen zoals exantheem, granulocytopenie of een longontsteking (interstitiële pneumonie). EBV kan reactiveren in immuungecompromiteerden. Symptomen, screening. Klinische informatie Methode Serologie bij primo-infecties (Paul Bunell, IgM en IgG) PCR bij reactivaties (kwalitatief/ kwantitatief) Materiaalsoort Stolbuis met gel (voor serologie) Liquor EDTA plasma Hoeveelheid benodigd materiaal 2 mL serum, 10 mL EDTA, 1mL-2mL: liquor Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel (voor serologie) liquorbuis Bewaar-/transportcondities EDTA buis Koelkast, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 3 dagen (serologie) 1 - 3 dagen (PCR) Referentie / interpretatie van het onderzoek Primo-infectie: Voor het aantonen van een primo-infectie met EBV wordt geadviseerd serologie te verrichten: EBV VCA-IgM, EBV VCA-IgG en EBV NA-IgG in serum. Primaire EBV* Doorgemaakte EBV Geen aanwijzingen EBV IgM ++ - IgG VCA + + - IgG EBNA Laag/ afwezig + - • * Aanwezigheid van heterofiele antistoffen is in deze context een extra argument voor primaire infectie, maar deze bepaling is voor het vaststellen van een primaire infectie niet noodzakelijk. EBV reactivatie: Wordt vastgesteld met behulp van EBV DNA bepaling (PCR) in bloed. Bijzonderheden Terug naar overzicht Serologie en PCR voor EBV wordt momenteel extern verricht. Naam / omschrijving Enterobius vermicularis Onderdeel van - Apart aanvragen? - Ziektebeeld Enterobius vermicularis wordt ook wel aarsmade of oxyuren genoemd. Deze parasitaire infectie komt regelmatig voor bij vooral kinderen. De rondworm veroorzaakt jeuk op de perianale huid wanneer de vrouwtjes hun eieren daar afzetten. Klinische informatie symptomen Methode Microscopie met plakband preparaat Materiaalsoort plakband preparaat Hoeveelheid benodigd materiaal m.b.v. doorzichtig plakband een afdruk maken van de huid rond de anus. Vervolgens Plakband op objectglaasje plakken. Afnamemateriaal / receptaculum objectglaasje Bewaar-/transportcondities kamertemperatuur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek Het aantonen van Enterobius is bewijzend voor een infectie. Bijzonderheden Altijd doorzichtig, helder plakband gebruiken Terug naar overzicht Naam / omschrijving Enterovirus Onderdeel van - Apart aanvragen? - Ziektebeeld Enterovirus is een virus wat met name bij kleine kinderen symptomatische infectie geeft met koorts en huiduitslag. Sommige typen enterovirus kunnen een ziektebeeld veroorzaken wat lijkt op (bacteriële) meningitis. Klinische informatie symptomen Methode PCR Materiaalsoort Liquor, feces Hoeveelheid benodigd materiaal 1-2 mL liquor of 1-2 gam feces Afnamemateriaal / receptaculum liquorbuis Steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek Kamertemperatuur, <24 uur werkdagen Duur onderzoek onbekend Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve uitslag in liquor is passend bij een recente infectie. Enterovirus wordt nog tot 3 maanden uitgescheiden in de feces. Een positieve PCR op feces is niet direct bewijzend voor recente infectie. Liquor diagnostiek wordt in eigen beheer verricht. Feces onderzoek wordt extern verricht. Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Filaria (draadwormen) Loa loa Wuchereria bancrofti Brugia malayi Onchocerca volvulus Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Filariasis Klinische informatie Symptomen, reisanamnese Methode Microscopie Bloed huidbiopt Serologie (antigeen) Materiaalsoort EDTA bloed Overdag afgenomen (loa loa) ’s nachts afgenomen (W. bancrofti, B. malayi) Serum Huid boven scapula, crista iliaca en/of kuit (O. volvulus) Hoeveelheid benodigd materiaal Serum en EDTA bloed: 1 mL Huid : 1 – 2 mg Afnamemateriaal / receptaculum EDTA-buis voor microscopie Bewaar-/transportcondities stolbuis met gel voor serologie kamertemperatuur Frequentie onderzoek Microscopie: werkdagen Serologie: 1x per week Duur onderzoek Microscopie: 1 - 3 dagen Serologie: 1 - 8 dagen Positieve microscopie is bewijzend voor infectie. Negatieve microscopie sluit de infectie niet uit. Over de sensitiviteit van antigeendetectie in serum zijn geen gegevens bekend, maar is waarschijnlijk hoger dan microscopie. Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht Het serologisch onderzoek wordt extern verricht Naam / omschrijving Giardia lamblia, Giardiasis Onderdeel van: - Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Gastro-enteritis, uiteenlopend van een milde zelflimiterende ziekte tot een chronisch ziektebeeld dat maanden kan aanhouden. Daarnaast wordt asymptomatisch dragerschap veelvuldig gezien. Bij jonge kinderen kan een infectie met G. lamblia overgaan in een chronisch ziektebeeld met malabsorptie, diarree, gewichtsverlies en groeiachterstand. Klinische informatie Symptomen Methode Antigeen (snel)test Microscopie Materiaalsoort feces Hoeveelheid benodigd materiaal Triple feces test Tenminste 5 mL dunne feces of fecesportie ter grootte van een walnoot Afnamemateriaal / receptaculum Triple feces test steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek 4C, maximaal 24 uur dagelijks Duur onderzoek 1 tot 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Positieve sneltest is bewijzend voor een infectie. Een eenmalig afgenomen fecesmonster heeft een geringe sensitiviteit. Daarom wordt aangeraden gebruik te maken van de TFT (Triple Feces Test), waarbij op drie opeenvolgende dagen fecesmonsters worden verzameld. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Hantaanvirus Onderdeel van - Apart aanvragen? - Ziektebeeld Hantaanvirus en Puumalavirus behoren tot de het genus Hantavirus. Een hantavirus infectie in mensen kan asymptomatische verlopen of kan een griepachtige ziektebeeld geven. Het kan echter ook aanleiding geven tot ernstiger verlopende ziektebeelden met koorts, longontsteking, bloedingen en nierfunctiestoornissen (hantavirus pulmonary syndrome). In Nederland komt voornamelijk een renaal syndroom (nephropathia epidemica) voor, veroorzaakt door het puumulavirus. Klinische informatie Symptomen, evt reishistorie Methode serologie Materiaalsoort serum Hoeveelheid benodigd materiaal Serum 1mL Afnamemateriaal / receptaculum gelbuis Bewaar-/transportcondities kamertemperatuur Frequentie onderzoek Onbekend (het onderzoek wordt extern verricht) Duur onderzoek De uitslag is veelal binnen 14 dagen bekend Referentie / interpretatie van het onderzoek IgM positief is passend bij een recente infectie. IgG past bij een doorgemaakte infectie. Bijzonderheden Onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Helicobacter pylori Onderdeel van - Apart aanvragen? - Ziektebeeld H. pylori veroorzaakt een infectie van het maagslijmvlies, wat in ernstige gevallen kan leiden tot een maagulcus (maagzweer). Klinische informatie symptomen Methode Materiaalsoort Antigeen test (feces) Serologie Feces of serum Hoeveelheid benodigd materiaal 1-2 gram feces, 0,5 mL serum Afnamemateriaal / receptaculum gelbuis steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, <24 uur Frequentie onderzoek Antigeentest (feces) dagelijks Serologie 2x per week Duur onderzoek Antigeentest 1 dag Serologie 1-4 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve uitslag van antigeenonderzoek op de feces is bewijzend voor een actieve infectie. Serologie is minder betrouwbaar om onderscheid te maken tussen een actieve infectie en een in het verleden doorgemaakte infectie - Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Hepatitis A virus Apart aanvragen? ja Ziektebeeld hepatitis Klinische informatie Symptomen, vaccinatiestatus Methode Serologie: IgT(otaal) en IgM EIA Materiaalsoort Hoeveelheid benodigd materiaal Serum EDTA-, of heparineplasma 0.5 mL serum of plasma Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel EDTA buis Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Alle werkdagen Duur onderzoek Referentie / interpretatie van het onderzoek 1 - 3 dagen De incubatieperiode is 4 tot 6 weken. IgM daalt in ca. 6 maanden tot ondetecteerbaar niveau. IgG blijft na vaccinatie of infectie levenslang aantoonbaar. Bijzonderheden Recent opgelopen hepatitis A infectie is een meldingsplichtige infectieziekte van groep B2. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Hepatitis B virus (HBV) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Hepatitis (acuut, chronisch, fulminant), levercirrose. Klinische informatie Symptomen prik-/spataccident? Controle op vaccinatie tegen hepatitis B? Methode Serologie HBV DNA Materiaalsoort Serum (antigenen en antistoffen) EDTA plasma (HBV load) Hoeveelheid benodigd materiaal 1 mL serum of plasma Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel voor antistofbepaling EDTA buis voor HBV load Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 1 -3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek HBV DNA is doorgaans als eerste aantoonbaar, nog vóór HBsAg In de acute fase zijn aantoonbaar: HBsAg, HBV DNA, IgM anti-HBcore en HBeAg Anti-HBs is aantoonbaar nadat HBsAg ondetecteerbaar is geworden. De patiënt is dan niet meer besmettelijk. Totaal anti-HBcore blijft doorgaans levenslang aantoonbaar. Patiënten met alleen anti-HBcore kunnen nog viraal genoom in de lever herbergen. In periodes van immuunsuppressie, kan het virus weer opspelen. Anti-HBs kan na jaren ondetecteerbaar worden. Bij een chronische infectie blijft HBsAg langer dan 6 maanden aantoonbaar. HBV DNA, HBeAg en totaal antiHBcore blijven dan ook lang aantoonbaar. Patiënten met blijvend HBeAg hebben grotere kans op progressie naar leverziekten a.g.v. chronische immuunrespons. Na seroconversie tot anti-HBe neemt de leverschade af. HBV DNA kan dan intermitterend aantoonbaar zijn. Bijzonderheden Terug naar overzicht Een solitaire anti-HBs (≥ 10 mIU/mL) duidt op een goede respons na vaccinatie tegen hepatitis B. Patiënten met negatieve HBsAg, anti-HBc en anti-HBs zijn niet geïnfecteerd met hepatitis B. Een recent opgelopen hepatitis B is een meldingsplichtige infectieziekte van groep B2. Naam / omschrijving Hepatitis C virus (HCV) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Hepatitis Klinische informatie Symptomen Prik-/spataccident?: datum Methode Serologie EIA IgG antistoffen HCV RNA kwantificering (load bepaling) HCV genotypering Materiaalsoort Serum of EDTA plasma Hoeveelheid benodigd materiaal 1,5 mL serum of plasma Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities EDTA buis Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek IgG antistoffen: dagelijks HCV RNA kwantificering: 1x per week HCV genotypering: 1x per week Duur onderzoek IgG antistoffen: 1 -3 dagen HCV RNA kwantificering: 1 -2 weken HCV genotypering: 2 -3 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht Seroconversie (IgG) treedt 4 tot 6 maanden na blootstelling op. HCV RNA is 1 week na blootstelling aantoonbaar; de viraemie is 30 tot 60 dagen intermitterend van karakter. HCV RNA kwantificering wordt gebruikt voor het aantonen van virale replicatie bij chronische HCV en voor het vervolgen van de respons op behandeling. Genotypering wordt gebruikt voor het vaststellen van het behandelschema. Een recent opgelopen hepatitis C is een meldingsplichtige infectieziekte van groep B2. Naam / omschrijving Hepatitis D virus (HDV) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Hepatitis Klinische informatie symptomen Methode Serologie: IgG (EIA) PCR (kwalitatief) Materiaalsoort Serum (antistoffen) EDTA plasma (PCR) Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL serum 0.5 mL plasma Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities EDTA-buis voor PCR Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Serologie: 1x per week PCR: werkdagen Duur onderzoek 1 tot 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht HDV is voor zijn replicatie afhankelijk van hepatitis B virus. HDV kan alleen worden overgedragen naar personen, die al met HBV zijn geïnfecteerd of wanneer beide virussen tegelijk worden overgedragen. HDV opgelopen als superinfectie met HBV: Anti HDV totaal blijft levenslang aantoonbaar, anti- HDV IgM tot ca. 8 maanden na infectie. HDV opgelopen als co-infectie met HBV: anti-HDV IgM verdwijnt na ca. 6 maanden en Ig-Totaal na ca. 9 maanden. Dit onderzoek wordt extern verricht. Naam / omschrijving Hepatitis E virus (HEV) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Hepatitis Klinische informatie symptomen Methode Serologie: IgG en IgM (EIA) PCR (kwantitatief) Materiaalsoort Serum (antistoffen) EDTA plasma (PCR) Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL serum 0.5 mL plasma Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel voor serologie EDTA buis voor PCR Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Serologie: 1x per week PCR: 1x per week Duur onderzoek 1 tot 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht Zowel anti-HEV IgM als IgG dalen in de eerste 6 maanden na infectie snel IgG spiegels kunnen zozeer dalen dat geen levenslange bescherming optreedt. Dit onderzoek wordt extern verricht. Naam / omschrijving HIV (human immunodeficiency virus) Apart aanvragen? - Ziektebeeld Acute infectie varieert van vrijwel symptoomloos tot een griepachtig beeld. Een infectie met het HIV virus leidt tot een ernstige stoornis van het afweersysteem. Infecties met laag-virulente micro-organismen, zogenaamde opportunistische infecties. Klinische informatie symptomen Methode serologie Materiaalsoort Serum Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel voor serologie Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Werkdagen, eventueel CITO in weekend Duur onderzoek 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve uitslag wordt altijd bevestigd door middel van immunoblot. Bovendien dient een positieve uitslag bevestigd te worden op een tweede serummonster wat separaat is afgenomen. Bijzonderheden Bij een positieve uitslag dient verwijzing naar een HIV behandelcentrum plaats te vinden. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Herpes simplex type 1 en type 2, (HSV 1 en HSV 2) Onderdeel van Viraal meningitis/encephalitis panel (met enterovirus, HSV-1, HSV-2 en VZV) Apart aanvragen? Ja Ziektebeeld Herpes simplex type 1 en 2 kunnen een grote verscheidenheid aan infecties veroorzaken o.a: Herpes labialis, Herpes gingivostomatitis Herpes genitalis Neonatale herpes Herpes encephalitis Oculaire herpes infecties Klinische informatie Symptomen Methode PCR Serologie Materiaalsoort Liquor cerebrospinalis (HSV encephalitis) Blaasjesvocht Uitstrijk blaasjesbodem, blaasjesvocht, laesies EDTA plasma (Gedissemineerde HSV infectie) Stolbuis met gel (voor serologie) Hoeveelheid benodigd materiaal 1-2 mL liquor of plasma Afnamemateriaal / receptaculum Wattenstok in UTM medium voor uitstrijk blaasjesvocht, oculaire laesies liquorbuis EDTA buis stolbuis met gel (voor serologie) Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 3 dagen (PCR) 2 - 7 dagen (serologie) Referentie / interpretatie van het onderzoek PCR is de meest gevoelige methode om een primo-infectie met of reactivatie van HSV-1 en HSV-2 aan te tonen en daarom het diagnosticum van eerste keus. Voor de diagnose van een primaire infectie kan serologie (IgM) zinvol zijn, als de klachten minstens 2 weken bestaan. Voor het aantonen van een seroconversie zijn een serummonster afgenomen voor of tijdens het begin van de klachten, en een vervolgserum afgenomen op zijn vroegst enige weken na de klachten van belang. Serologische diagnostiek is niet zinvol voor de diagnose van een reactivatie van HSV-1 en HSV-2, omdat hierbij meestal geen IgMvorming optreedt. Bijzonderheden Terug naar overzicht PCR op HSV-1 en -2 wordt intern verricht. Serologie voor HSV wordt extern verricht. Naam / omschrijving Humaan herpes virus 6 (HHV6), de Zesde ziekte (exanthema subitum) Onderdeel van Apart aanvragen? Ja Ziektebeeld Primaire infectie met HHV-6 (meestal voor op de leeftijd van 6-18 maanden) en is bij 90% van de kinderen symptomatisch. Symptomen: hoge koorts zonder duidelijk gelokaliseerde symptomen. Na verdwijnen koorts ontwikkeld een minderheid een typische huiduitslag (een fijn maculopapulair exantheem), beginnend in gezicht en romp en verder uitbreidend naar de extremiteiten en nek. Neurologische complicaties (encephalitis) bij een primo-infectie met HHV6 komen voor maar zijn zeldzaam. Bij ernstig immuungecompromiteerden kan HHV6 reactiveren. Klinische informatie Symptomen Methode Serologie (IgG) PCR bij reactivaties (kwalitatief/ kwantitatief) Materiaalsoort Stolbuis met gel (voor serologie) Liquor (bij verdenking HHV6 encephalitis) EDTA plasma (voor reactivatie) Hoeveelheid benodigd materiaal 2 mL serum, 10 mL EDTA, 1mL-2mL: liquor Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel (voor serologie) liquorbuis Bewaar-/transportcondities EDTA buis Koelkast, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek Referentie / interpretatie van het onderzoek 3 - 7 dagen (serologie) 2 - 7 dagen (PCR) Een primaire infectie of reactivatie van HHV-6 is aantoonbaar door PCR of gepaarde serologie (IgG-titerstijging of seroconversie). Bijzonderheden Serologie en PCR voor HHV6 worden extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Humaan herpes virus 7 (HHV7) Onderdeel van - Apart aanvragen? Ja, in overleg met dienstdoend microbioloog Ziektebeeld Humaan herpesvirus 7 (HHV7) infectie verloopt over het algemeen asymptomatisch. De structurele gelijkenis van HHV7 met HHV6 suggereert vergelijkbare pathologie, ondersteund door studies waarin HHV7 seroconversie en virusuitscheiding is gevonden bij een tweede episode van exanthema subitum. Klinische informatie Symptomen Methode PCR Materiaalsoort EDTA plasma (voor reactivatie) Liquor (bij verdenking HHV7 encephalitis) Hoeveelheid benodigd materiaal 10 mL EDTA, 1mL-2mL: liquor Afnamemateriaal / receptaculum liquorbuis EDTA buis Bewaar-/transportcondities Koelkast, < 24 uur Frequentie onderzoek Op aanvraag Duur onderzoek 2 - 7 dagen (PCR) Referentie / interpretatie van het onderzoek Diagnostiek voor HHV7 is over het algemeen niet aangewezen. Alleen aanvragen in overleg met dienstdoend arts-microbioloog. De PCR voor HHV7 wordt extern verricht. Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Humaan herpes virus 8 (HHV8) Onderdeel van - Apart aanvragen? Ja, in overleg met dienstdoend microbioloog Ziektebeeld Humaan herpesvirus 8 (HHV8) is geassocieerd met aan aantal klinische ziektebeelden: Kaposi sarcoom Primair effusie lymfoom Morbus Castleman Klinische informatie Symptomen, screening Methode Serologie PCR Materiaalsoort Stolbuis met gel EDTA plasma Hoeveelheid benodigd materiaal 10 mL EDTA, 2mL: serum Afnamemateriaal / receptaculum Stolbuis met gel EDTA buis Bewaar-/transportcondities EDTA: Koelkast, < 2 uur op laboratorium Serum: kamertemperatuur, <24 uur Frequentie onderzoek PCR dagelijks Serologie 1x per week Duur onderzoek PCR 2 - 5 dagen Serologie 2 - 7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Serologie kan worden verricht voor het aantonen van een doorgemaakte infectie (alleen IgG). Een actieve infectie kan worden aangetoond middels PCR HHV8 in EDTA. Bijzonderheden De diagnostiek voor HHV8 wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Influenza A en B Onderdeel van - Apart aanvragen? Andere respiratoire virussen moeten apart aangevraagd worden Ziektebeeld griep Klinische informatie symptomen Methode PCR Materiaalsoort keeluitstrijk Hoeveelheid benodigd materiaal Uitstrijk in medium Afnamemateriaal / receptaculum Bewaar-/transportcondities kamertemperatuur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve uitslag is bewijzend voor de aanwezigheid van het virus. Bijzonderheden - Terug naar overzicht Naam / omschrijving JC virus Onderdeel van - Apart aanvragen? - Ziektebeeld JC virus kan reactiveren in immuungecompromitteerde patiënten en is in die omstandigheden geassocieerd met Progressieve Multi-focale LeukoEncefalopathie (PML). In sporadische gevallen is JC virus ook geassocieerd met een interstitiële nefritis. Klinische informatie Immuunstatus, symptomen Methode PCR Materiaalsoort Liquor, urine Hoeveelheid benodigd materiaal 1-2 mL Afnamemateriaal / receptaculum steriel potje voor urine liquorbuis Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek 1x per week Duur onderzoek 1-2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek De uitslag is negatief wanneer geen genoom wordt aangetoond. De interpretatie van positieve uitslagen in afhankelijk van soort materiaal en immuun status van de patiënt. Bijzonderheden Onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Keel Onderdeel van Screening op MRSA dragerschap (uitstrijk) Screening op BRMO (alleen op de IC) Surveillance bij SOD Apart aanvragen? MRSA BRMO SOD Virale verwekkers Ziektebeeld Dragerschap MRSA of BRMO Virale respiratoire infecties Gegeneraliseerde of lokale entero-/parecho infectie (neonatale sepsis/meningitis, myocarditis, pleurodynie), dan ook feces insturen Klinische informatie Indicatie voor het onderzoek Symptomen, 1e ziektedag Methode Screening op dragerschap: kweek Virale infecties: PCR Materiaalsoort wattenstokken Hoeveelheid benodigd materiaal n.v.t. Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok in koolstofmedium (MRSA, BRMO en SOD) droge wattenstok voor PCR Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek Duur onderzoek Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht Kweek: 4C, < 24 uur PCR: kamertemperatuur, < 24 uur Zie MRSA PCR virale verwekkers: 1 - 3 dagen Zie MRSA CR virale verwekkers: 1 - 3 dagen Zie MRSA Een positieve PCR voor virale verwekkers duidt op infectie Bij SOD surveillance wordt gekweekt op Gram-negatieve staven. PCR op virale verwekkers wordt extern verricht. Naam / omschrijving Legionella pneumophila Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Pneumonie (Legionellose, veteranenziekte) Klinische informatie Symptomen, verblijf in hotel Methode Kweek PCR Immunochromatografie (sneltest in urine) Materiaalsoort Sputum, BAL (kweek en PCR) Keeluitstrijk (PCR, indien geen sputum of BAL) Urine > 1 mL Hoeveelheid benodigd materiaal Afnamemateriaal / receptaculum steriel potje met rode dop droge wattenstok voor keeluitstrijk voor PCR Bewaar-/transportcondities 4C, binnen 24 uur Frequentie onderzoek Kweek: dagelijks PCR: werkdagen Urine sneltest: dagelijks Duur onderzoek Kweek: 4 -7 dagen PCR: 1 - 3 dagen Urine sneltest: 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve kweek of PCR is bewijzend voor infectie met Legionella pneumophila. De sensitiviteit van de sneltest in de urine varieert afhankelijk van de ernst van de ziekte: 90% bij zodanige ernst, dat opname op de IC vereist is 40 - 50% bij ziekenhuispatiënten, die geen behandeling op de IC behoeven De sneltest kan op de eerste ziektedag negatief zijn, herhaling van het onderzoek na 2 - 3 dagen is aan te bevelen bij blijvende verdenking. Bijzonderheden Legionellose is een meldingsplichtige ziekte van groep C en dient binnen 1 werkdag gemeld te worden bij de GGD. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Leishmania Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Viscerale leishmaniasis Cutane leishmaniasis Klinische informatie Symptomen, reisanamnese, eerste ziektedag Methode Microscopie PCR Materiaalsoort Beenmerg EDTA bloed Huidlaesie (punctaat uit de rand) Punctaat (milt, lymfeklier, lever) Serologie Hoeveelheid benodigd materiaal EDTA bloed: 1 mL Serologie: 1 mL Beenmerg: 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum Afgedopte spuit Bewaar-/transportcondities EDTA buis Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Microscopie: dagelijks PCR: 1x per week Serologie: 1x per 3 weken Duur onderzoek Serologie: 3 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht PCR is de meest gevoelige diagnostische test voor cutane leishmaniasis Serologisch onderzoek is bij cutane leishmaniasis niet aangewezen vanwege het ontbreken van een antistofrespons Antistoffen blijven lang na behandeling aantoonbaar Fout-negatieve serologie komt voor bij HIV patiënten Met uitzondering van de microscopie wordt alle diagnostiek extern verricht Naam / omschrijving Leptospira (ziekte van Weil) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld M. Weil, leptospirose Klinische informatie http://www.kit.nl/biomedical-research/leptospirosis-referencecentre/leptospirosis-diagnosis/ Methode Serologie (microscopische agglutinatie test, MAT en ELISA) PCR (als korter dan 10 dagen ziek) Kweek (als korter dan 10 dagen ziek) Urine (als langer dan 10 dagen ziek) Materiaalsoort Serologie: 2 mL serum (1 stolbuis) PCR: 5 mL EDTA bloed Kweek: 5 mL heparine bloed Urine: 5 mL midstream in een steriele container Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis voor serologie EDTA buis voor PCR Bewaar-/transportcondities Steriel potje met rode dop voor urine Bloed en serum: kamertemperatuur. Urine: 4C Frequentie onderzoek MAT: alle werkdagen IgM ELISA en PCR: 2 x per week Duur onderzoek MAT: 1-2 dagen IgM ELISA en PCR: 2-5 dagen Kweek incubatieduur: 4 maanden Leptospiren circuleren in het bloed alleen gedurende de eerste 5 tot 10 dagen (PCR positief). Serologie en kweek zijn dan nog negatief. Een positieve IgM-ELISA duidt op (recente) infectie. De MAT kent een hoge specificiteit en maakt gebruik van groep-specifieke antistoffen. Dit onderzoek wordt extern verricht Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Liquor cerebrospinalis Apart aanvragen? Onderzoek op Bacteriën Virussen Parasieten (Toxoplasma) Schimmels mycobacteriën Cryptococcus neoformans Onderzoek op antistoffen tegen specifieke verwekkers Ziektebeeld Afhankelijk van de aard van de verwekker Klinische informatie Klinisch beeld, antibioticumgebruik Methode Hoeveelheid benodigd materiaal Microscopie en kweek ((myco)bacteriën, schimmels) PCR (virussen, mycobacteriën, toxoplasma) Antistofbepaling (altijd in combinatie met een serummonster van dezelfde dag) Antigeenbepaling (Cryptococcus neoformans) Bacteriën en schimmels: 1 mL Mycobacteriën: zie mycobacteriën Virussen: 0.8 mL Parasieten: 2.2 mL Antigeenbepaling: 0.2 mL Afnamemateriaal / receptaculum liquorbuis Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Kweek banale bacteriën en schimmels: dagelijks PCR virussen: werkdagen (HSV dagelijks) Toxoplasma PCR: werkdagen Cryptococcus neoformans: werkdagen Antistofbepaling: zie specifieke verwekkers Kweek banale m.o.: 5 dagen Kweek schimmels: 10 dagen PCR virussen en toxoplasma: 1 – 3 dagen Cryptococcus neoformans: 1 – 3 dagen Duur onderzoek Referentie / interpretatie van het onderzoek Terug naar overzicht zie de specifieke verwekkers Naam / omschrijving Lymfocytair choriomeningitis virus (LCMV) Apart aanvragen? - Ziektebeeld Meningitis (+ of – orchitis, myocarditis, arthritis, alopecia) Klinische informatie Symptomen, eerste ziektedag Methode serologie Materiaalsoort Serum Liquor Hoeveelheid benodigd materiaal 1 mL (serum en liquor) Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek 1x per week Duur onderzoek 1 – 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek IgM positief is passend bij een recente infectie. IgG past bij een doorgemaakte infectie. Bijzonderheden Het onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Chlamydia trachomatis serotype lymfogranuloma venereum (LGV) Onderdeel van De bepaling wordt automatisch door het laboratorium aangevraagd bij een positieve Chlamydia trachomatis PCR op een anuswat. Apart aanvragen? Ziektebeeld Het klachtenpatroon is afhankelijk van het LGV stadium en van de inoculatieplaats. Er zijn drie LGV syndromen: Anorectale LGV Inguinale LGV Faryngeale LGV Klinische informatie Symptomen Methode PCR sequentieanalyse Materiaalsoort Rectumuitstrijk Uitstrijk ulcus Hoeveelheid benodigd materiaal Afnamemateriaal / receptaculum Aptima Unisex swab: voor cervix, urethra, keel, conjunctiva of anus Bewaar-/transportcondities Aptima swabs: 4 - kamertemperatuur Frequentie onderzoek PCR: werkdagen Duur onderzoek PCR: 2 - 7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Serovar L1, L2 en L3 zijn LGV specifieke serovars Bijzonderheden Onderzoek wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Plasmodium (falciparum, vivax, ovale, malariae, knowlesi) Onderdeel van malariadiagnostiek Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Koorts uit de tropen Klinische informatie Reisanamnese (land, periode), profylaxe gebruik, 1e ziektedag Methode Sneltest (immunochromatografie) Microscopie Materiaalsoort EDTA bloed Hoeveelheid benodigd materiaal Sneltest: 50 µL (alleen P. falciparum) Microscopie (dikke druppel en uitstrijk): 0.1 mL Afnamemateriaal / receptaculum EDTA buis Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Sneltest: direct Microscopie: binnen 24 uur Duur onderzoek 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek Sneltest: Bij hoge parasitaemie van P. falciparum is de sensitiviteit 100%, bij lage parasitaemie 91%, bij parasitaemie < 0.002% (100 parasieten/µL) altijd negatief. Bij hoge parasitaemie van P. vivax is de sensitiviteit 85%, bij lage: 10%. Dikke druppel: Drempel van detectie: 10 – 50 parasieten/µL (parasitaemie 0.0002 – 0.001%) Terug naar overzicht Naam / omschrijving Mazelenvirus Apart aanvragen? Ziektebeeld ja mazelen Klinische informatie Symptomen, eerste ziektedag Methode Serologie PCR Materiaalsoort Serum keeluitstrijk Hoeveelheid benodigd materiaal Serum: 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis droge wattenstok voor PCR Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Serologie IgG: werkdagen Serologie IgM: 1x per week PCR: werkdagen Duur onderzoek IgG: 1 - 3 dagen IgM: 1 - 8 dagen PCR: 1 - 3 dagen IgM is op de eerste dag van het exantheem in ca. 77% van de gevallen al positief. Fout-positieve IgM (ca. 4%) komt voor bij rubella en parvovirus B19. Secundaire IgG en IgM respons op een circulerende stam kan optreden bij personen, die voorheen mazelen hebben gehad Referentie / interpretatie van het onderzoek IgM Bijzonderheden Terug naar overzicht IgG interpretatie Seroconversie op vaccinatie + + of Seroconversie op infectie Mazelen in het verleden + Na 2e vaccinatie, eerste gefaald Mazeleninfectie + + Recent vaccinatie Mazelen behoort tot de meldingsplichtige infectieziekten van groep B2 Naam / omschrijving Mond Apart aanvragen? herpes Ziektebeeld Orale candidiasis Herpes Klinische informatie symptomen Methode Kweek PCR Materiaalsoort uitstrijk Hoeveelheid benodigd materiaal n.v.t. Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok met koolstoftransportmedium voor kweek op Candida droge wattenstok voor Herpes Bewaar-/transportcondities Kweek: 4C PCR: kamertemperatuur Frequentie onderzoek Kweek: dagelijks PCR: werkdagen Duur onderzoek Kweek: 3 - 5 dagen PCR 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek De mondholte is een van de lichaamsplaatsen waar onder normale omstandigheden veel soorten micro-organismen in grote aantallen aanwezig zijn, waaronder gisten. Het isoleren van Candida dient altijd in relatie tot het klinisch beeld te worden beoordeeld. Een positieve herpes PCR is bewijzend voor actieve infectie. Terug naar overzicht Naam / omschrijving MRSA (Meticilline-Resistente Staphylococcus aureus) Onderdeel van Inventarisatie op BRMO en MRSA Apart aanvragen? Ziektebeeld Screeningsonderzoek? Vervolgonderzoek bij een positief bevonden patiënt? Controle op eradicatiebehandeling? MRSA dragerschap of infectie met MRSA Klinische informatie Is patiënt een bekend drager van MRSA? Heeft patiënt contact met MRSA drager (huisgenoot, parner, verzorger van MRSA drager, kamergenoot van MRSA drager?) Afgelopen 2 maanden > 24 uur opgenomen in buitenlandse zorginstelling? Is patiënt buitenlander, die hier komt dialyseren? Heeft patiënt beroepsmatig contact met levende varkens, vleeskalveren of vleeskuikens? Is patiënt adoptiekind uit het buitenland? Woont patiënt in een asielzoekerscentrum? Methode PCR kweek Materiaalsoort 2x neusuitstrijk 2x keeluitstrijk 2x perineumuitstrijk 2x wonduitstrijk (alle wonden) 1x sputum (alleen als patiënt hoest) 1x urine (alleen als patiënt verblijfscatheter heeft) 1x drainvocht Hoeveelheid benodigd materiaal Sputum ≥ 1 mL Urine ≥ 1 mL Drainvocht ≥ 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok met koolstofmedium voor uitstrijken (PCR en kweek) urinepotje met rode dop voor urine en sputum en drainvocht. Bewaar-/transportcondities Wattenstokken: bij kamertemperatuur < 24 uur Urine en sputum: 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek PCR en kweek: dagelijks Duur onderzoek PCR: 1 - 3 dagen Kweek: 3 - 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek De PCR kent zowel fout-negatieve als fout-positieve resultaten en is niet altijd doorslaggevend. De kweek geeft het definitieve resultaat. Op basis van een negatieve PCR wordt in het ziekenhuis de isolatie opgeheven. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Mycoplasma genitalium Onderdeel van Onderzoek bij bacteriële vaginose Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Bacteriële vaginose Klinische informatie Symptomen, antibioticumgebruik Methode PCR Materiaalsoort vaginauitstrijk Afnamemateriaal / receptaculum Aptima Vaginal Swab (oranje): voor vaginale swabs Bewaar-/transportcondities 24 uur bij kamertemperatuur Frequentie onderzoek 2x per week Duur onderzoek Maximal 7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek M. genitalium is meer geassocieerd met bacteriële vaginose, maar ook met cervicitis en non-gonokokken urethritis Terug naar overzicht Naam / omschrijving Onderdeel van Mycoplasma pneumoniae Respiratoir algemeen/atypische pneumonie (in combinatie met influenza A/B, humaan metapneumovirus, rhinovirus, RSV, Legionella, C. pneumoniae en C. psittaci solitair ook mogelijk Apart aanvragen? Ja, of als onderdeel onderzoek atypisch pneumonie Ziektebeeld Atypische pneumonie Pharyngitis Laryngitis Tracheobronchitis Diverse extra-pulmonale manifestaties (huid, cardiaal, CZS,e.a.) Klinische informatie Symptomen, antibioticumgebruik Methode PCR Serologie Materiaalsoort BAL Sputum Keeluitstrijk Diversen, afhankelijk van klinisch beeld serum Hoeveelheid benodigd materiaal PCR: 0.5 mL Serum: 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum steriel potje met rode dop voor sputum en weefsels droge wattenstok voor PCR stolbuis met gel voor serologie Bewaar-/transportcondities Luchtwegmaterialen, overige weefsels: 4C, < 24 uur Serum: kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek PCR: 2x per week Serologie: werkdagen Duur onderzoek PCR en serologie: 1 - 4 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek PCR is het onderzoek van voorkeur. Een positieve PCR is bewijzend voor infectie. IgG is aantoonbaar na de eerste ziekteweek en piekt 5 weken na begin van de symptomen. Een viervoudige titerstijging (interval 2 - 3 weken) is bewijzend voor recente infectie. IgM is aantoonbaar in de eerste ziekteweek met de piek in de derde week. Na enkele maanden is IgM niet meer aantoonbaar. IgM wordt bij volwassenen niet altijd geproduceerd. Bijzonderheden - Terug naar overzicht Naam / omschrijving Nasopharynx Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? Bordetella pertussis (kinkhoest) Neisseria meningitidis (dragerschap) Corynebacterium diphtheriae (difterie) Respiratoire virussen: compleet panel (adenovirus, RSB, influenza A/B, parainfluenza 1-4, humaan metapneumovirus, coronavirussen, humaan bocavirus) OF elk afzonderlijk. Klinische informatie Symptomen, 1e ziektedag, antibioticumgebruik Methode Kweek (B. pertussis, N. meningitidis, C. diphtheriae) PCR (B. pertussis, respiratoire virussen) Materiaalsoort Wattenstok Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok met koolstoftransportmedium voor kweek droge wattenstok voor PCR Bewaar-/transportcondities Wattenstok voor kweek: kamertemperatuur Wattenstok voor PCR: 4C - kamertemperatuur Frequentie onderzoek Kweek: dagelijks PCR: werkdagen Duur onderzoek Kweek B. pertussis: 7 dagen Kweek op N. meningitidis: 2 dagen Kweek op C. diphtheriae: 3 dagen PCR RSV en influenza: 1 dag PCR overige respiratoire virussen en B. pertussis: 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek De gevoeligheid van de kweek op B. pertussis is beperkt. Een negatieve kweek sluit kinkhoest niet uit. De gevoeligheid van PCR is aanzienlijk groter. Positieve kweek en/of PCR zijn bewijzend voor dragerschap (N. meningitidis) Bijzonderheden PCR op overige respiratoire virussen wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Neisseria gonorrhoeae (gonokokken) Onderdeel van Bij SOA screening wordt ook altijd PCR op C. trachomatis verricht Apart aanvragen? ja Ziektebeeld gonorrhoe Klinische informatie Eventueel antibioticumgebruik Methode PCR kweek Materiaalsoort Cervixuitstrijk Urethrauitstrijk Rectumuitstrijk Keeluitstrijk Urine, first void ! (geen kweek) Gewrichtsvocht Conjunctivauitstrijk Hoeveelheid benodigd materiaal Urine: 0.5 mL Gewrichtsvocht: > 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum droge wattenstok voor PCR Geel: Aptima Urine Swab: voor urine Wit: Aptima Unisex swab: voor cervix, urethra, keel, conjunctiva of anus Oranje: Aptima Vaginal Swab: voor vaginale swabs Afgedopte spuit voor gewrichtsvocht Bewaar/transportcondities Frequentie onderzoek Droge wattenstok en urine: 4 - kamertemperatuur Wattenstok met koolstof: 4C spuit: kamertemperatuur Aptima swab: 24 uur kamertemperatuur Kweek: dagelijks PCR: werkdagen Duur onderzoek Kweek: 3 - 6 dagen PCR: 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve kweek of PCR is bewijzend voor infectie. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Neisseria meningitidis (meningokokken) Apart aanvragen? Alleen in geval van onderzoek naar dragerschap in de keel Ziektebeeld Sepsis, meningitis Klinische informatie Symptomen, antibioticumgebruik Methode kweek Materiaalsoort Liquor cerebrospinalis Bloedkweek Nasopharynxuitstrijk (dragerschap) Hoeveelheid benodigd materiaal Liquor: > 1 mL Bloedkweek: 20 mL per set Afnamemateriaal / receptaculum liquorbuis bloedkweekset (aeroob en anaeroob) Bewaar-/transportcondities Liquor: kamertemperatuur, < 2 uur Bloedkweek: kamertemperatuur, < 2 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek Bloedkweek: 5 dagen Liquorkweek: 2 - 7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve kweek is bewijzend voor infectie (liquor, bloed) c.q. dragerschap (nasopharynx) Bijzonderheden Meningokokkenziekte is een meldingsplichtige ziekte van groep C. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Neus Onderdeel van Screening op stafylokokken dragerschap (uitstrijk) Screening op MRSA dragerschap (uitstrijk) Onderzoek op respiratoire virussen (neusspoelsel) S. aureus dragerschap MRSA dragerschap Respiratoire virussen: compleet panel (adenovirus, RSB, influenza A/B, parainfluenza 1-4, humaan metapneumovirus, coronavirussen, humaan bocavirus) of elk afzonderlijk. Reden van onderzoek Apart aanvragen? Klinische informatie Methode Materiaalsoort Hoeveelheid benodigd materiaal Kweek (S. aureus, MRSA) PCR (MRSA en respiratoire virussen) Uitstrijk Spoelsel Neusspoelsel: 10 mL fysiologisch zout Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok met koolstoftransportmedium voor S. aureus en MRSA Steriel potje met rode dop voor neusspoelsel Bewaar-/transportcondities Kweek: 4C PCR: 4C - kamertemperatuur Frequentie onderzoek Kweek PCR op RSV en influenza: dagelijks PCR op overige respiratoire virussen: werkdagen Duur onderzoek Kweek op S. aureus: 2 - 4 dagen Kweek op MRSA: 5 dagen PCR RSV en influenza: 1 dag PCR overige respiratoire virussen: 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Positieve kweek en PCR zijn bewijzend voor dragerschap (S. aureus en MRSA) c.q. infectie (respiratoire virussen) Bijzonderheden Alternatieve materialen voor onderzoek op respiratoire virussen zijn: nasopharynxuitstrijk, keeluitstrijk, sputum en trachea-aspiraat of BAL PCR op overige respiratoire virussen wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Norovirus Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Gastro-enteritis Klinische informatie Symptomen, 1e ziektedag Methode Sneltest (immunochromatografie) EIA Materiaalsoort feces Hoeveelheid benodigd materiaal 0.3 g vaste feces of 0.3 mL vloeibare feces Afnamemateriaal / receptaculum steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek De hoogste uitscheiding van virus treedt op 25 - 72 uur na het begin van de symptomen. De sensitiviteit van de sneltest t.o.v. PCR varieert tussen 59 en 87% De specificiteit van de sneltest t.o.v. PCR is ca. 97% De sensitiviteit van de EIA t.o.v. PCR is 72.8% De specificiteit van de EIA t.o.v. PCR is 100% Terug naar overzicht Naam / omschrijving Oog, conjunctiva Apart aanvragen? Virale verwekkers Chlamydia trachomatis Mycobacteriën Neisseria gonorrhoeae Ziektebeeld conjunctivitis Klinische informatie Vermeld ontstaanswijze en vermoedelijke probleem (viraal, bacterieel) Methode Kweek PCR (C. trachomatis en N. gonorrhoeae en virussen) Materiaalsoort Uitstrijk conjunctiva: Eén voor Gramkleuring (droge wattenstok) Eén voor kweek (wattenstok met koolstof transportmedium Eén voor PCR (droge wattenstok) Hoeveelheid benodigd materiaal n.v.t. Afnamemateriaal / receptaculum droge wattenstok voor Gramkleuring en PCR wattenstok voor kweek Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Kweek: dagelijks Duur onderzoek Kweek: 3 - 5 dagen PCR: 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bekende bacteriële verwekkers van conjunctivitis zijn S. pneumoniae, S. aureus, H. influenzae, N. meningitidis, Chlamydia trachomatis en N. gonorrhoeae. Bekende virale verwekkers van conjunctivitis zijn adenovirus, Coxsackie A virus, enterovirus type 70, HSV. Bijzonderheden PCR onderzoek op virale verwekkers wordt extern verricht m.u.v. HSV. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Oog, corneaschraapsel Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? Bel de arts-microbioloog vóór afname. De analist komt met de benodigde materialen naar de onderzoekskamer om de schraapsel direct te enten op de voedingsbodems. Schimmels Virale verwekkers Ziektebeeld Keratitis, ulcus corneae Klinische informatie Het aspect van het oog en waarvoor het is verdacht. Eventueel gebruik van oogdruppels of anderszins antibiotica. Methode Microscopie Kweek (banaal bacteriële verwekkers) PCR (virussen en C. trachomatis) Materiaalsoort Corneaschraapsels Hoeveelheid benodigd materiaal bij voorkeur 4 schraapsels Afnamemateriaal / receptaculum virustransportmedium voor PCR onderzoek Bewaar-/transportcondities De voedingsbodems worden door de analist meegenomen. Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek Microscopie: 1 dag Kweek: 3 - 5 dagen PCR: 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bekende bacteriële verwekkers van keratitis zijn S. aureus, S. pneumoniae, P. aeruginosa, enterokokken, haemolytische streptokokken van groep A (S. pyogenes), Enterobacteriaceae, P. multocida en Chlamydia. Bekende virale verwekkers van keratitis zijn adenovirus, HSV en VZV. Acanthamoeba keratitis wordt gezien bij dragers van contactlenzen. Bijzonderheden Onderzoek op Acanthamoeba is nog niet mogelijk. PCR op adenovirus wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Oor, middenoor Apart aanvragen? Mycobacteriën Ziektebeeld Otitis media Klinische informatie symptomen Methode kweek Materiaalsoort Punctaat (bij intact trommelvlies) Uitstrijk (bij doorgebroken trommelvlies) Hoeveelheid benodigd materiaal 0.15 mL (3 druppels) punctaat Afnamemateriaal / receptaculum afgedopte spuit wattenstok met koolstoftransportmedium Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur (punctaat) 4C, < 24 uur (uitstrijk) Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 3 - 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek De meest voorkomende verwekkers van otitis media zijn S. pneumoniae, Haemophilus influenzae, S. pyogenes en andere ß-haemolytische streptokokken. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Oor, externe gehoorgang Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? schimmels Ziektebeeld Otitis externa Klinische informatie Symptomen, antibioticagebruik Methode kweek Materiaalsoort gehoorganguitstrijk Hoeveelheid benodigd materiaal n.v.t. Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok met koolstoftransportmedium Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 3 - 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Otitis externa wordt meestal veroorzaakt door Pseudomonas aeruginosa of Staphylococcus aureus, maar kan ook door andere aerobe bacteriën of schimmels worden veroorzaakt. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Papillomavirus Onderdeel van cervixcytologie Bijzonderheden Dit onderzoek wordt verricht op de afdeling Pathologie Terug naar overzicht Naam / omschrijving Parainfluenza virus 1-4 Onderdeel van Volledig viraal respiratoir panel (i.c.m. influenza AB, humaan metapneumovirus, rhinovirus, RSV, bocavirus, adenovirus en 4 coronavirussen) Kan ook apart worden aangevraagd. Apart aanvragen? Indien niet een volledig viraal panel gewenst is. Ziektebeeld Bovenste en onderste luchtweginfecties, van mild tot ernstig. Klinische informatie Symptomen. Eerste ziektedag. Methode PCR Materiaalsoort Neusspoelsel Nasopharynxuitstrijk Keeluitstrijk Sputum BAL/bronchusspoelsel Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok voor nasopharynx- en keeluitstrijk steriel potje met rode deksel voor sputum Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve PCR is bewijzend voor infectie Bijzonderheden Het onderzoek wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Onderdeel van Parvovirus B19 Serologisch onderzoek bij congenitale infectie (in combinatie met CMV, HSV, Rubella, Toxoplasma en T. pallidum) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Erythema infectiosum: 5e ziekte (slapped cheek) Anaemie, aplastische crise bij erythroide aanmaakstoornis of immuungecompromitteerden) Zwangeren: non-immuun hydrops foetalis Klinische informatie Symptomen Methode Serologie (IgG en IgM) PCR Materiaalsoort Serologie en PCR: serum of EDTA plasma Bij zwangeren met verdenking op non-immuun hydrops foetalis: serum, foetaal serum, vruchtwater, foetale ascites Hoeveelheid benodigd materiaal Serum: 1 mL PCR: 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel voor serologie en PCR EDTA buis voor serologie en PCR steriel potje met rode dop voor vruchtwater en ascites Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek Serum en plasma: kamertemperatuur, < 24 uur Vruchtwater en ascites: 4C, < 24 uur Serologie: werkdagen PCR: 2x per week Duur onderzoek Serologie: 1 - 3 dagen PCR: 1 - 7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Antistoffen (IgM en IgG) zijn aantoonbaar dag 7 van de ziekte of dag 1 na ontstaan van het exantheem. IgM blijft enkele maanden aantoonbaar, IgG levenslang. Fout-positief IgM onderzoek komt voor bij andere acute exantheemziekten als mazelen en rubella. Parvovirus infectie kan geassocieerd zijn met productie van rheumafactor en tot fout-positieve serologie in andere assays leiden. Bepalen van de virale load kan in die gevallen de specificiteit van de positieve IgM ophelderen. Een positieve PCR is bewijzend voor infectie. Bijzonderheden Dit onderzoek wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Pericardvocht Onderdeel van Kweek algemeen, inclusief anaeroben Apart aanvragen? Mycobacteriën Schimmels Ziektebeeld pericarditis Klinische informatie Huidige klachten, evt. trauma, operaties, antibioticumgebruik Methode kweek Hoeveelheid benodigd materiaal > 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum afgedopte spuit Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek Duur onderzoek dagelijks 3 - 5 dagen Schimmelkweek 3 - 10 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Terug naar overzicht Elk isolaat uit steriele ruimtes wordt als relevant beschouwd. Echter, contaminatie bij het afnemen van het materiaal is niet uit te sluiten. Naam / omschrijving Perineumuitstrijk (zie ook MRSA) Onderdeel van Screening op MRSA Apart aanvragen? MRSA Ziektebeeld Dragerschap MRSA Klinische informatie Reden verdenking MRSA Methode Kweek PCR Hoeveelheid benodigd materiaal Twee uitstrijken Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok met koolstoftransportmedium Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek 4C, < 24 uur dagelijks Duur onderzoek PCR: 2 - 3 dagen Kweek: 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Zowel fout-positieve als fout-negatieve PCR zijn niet uit te sluiten. Een positieve kweek is bewijzend voor MRSA dragerschap. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Pleuravocht Onderdeel van Kweek algemeen Anaeroben (niet bij drainvocht) Apart aanvragen? Mycobacteriën Schimmels Ziektebeeld Klinische informatie Punctaat of drainvocht Huidige klachten, evt. trauma, operaties, antibioticumgebruik Methode kweek Hoeveelheid benodigd materiaal > 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum Bij voorkeur in afgedopte spuit (punctaat) afgedopte spuit of steriel potje met rode dop Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 3 - 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Elk isolaat uit steriele ruimtes wordt als relevant beschouwd. Echter, contaminatie bij het afnemen van het materiaal is niet uit te sluiten. Bijzonderheden Terug naar overzicht Onderzoek wordt al of niet extern verricht Naam / omschrijving Pneumocystis jirovecii Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Pneumonie bij immuungecompromiteerde patiënten Klinische informatie Symptomen. Immuunstatus, immuunsuppressieve medicatie. Methode Microscopie (IF) PCR Materiaalsoort BAL/bronchusspoelsel Geïnduceerd sputum Hoeveelheid benodigd materiaal Microscopie: 0.5 mL PCR: 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum steriele puntbuis Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Positieve microscopie duidt op infectie. Positieve PCR met een hoge Ct waarde is suggestief voor infectie, maar kan ook bij kolonisatie zonder infectie worden gevonden. Het PCR onderzoek wordt extern verricht. Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Pneumokokken antigeen sneltest Apart aanvragen? ja Klinische informatie Pneumonie? Methode Materiaalsoort Sneltest (immunochromatografie) urine Hoeveelheid benodigd materiaal Afnamemateriaal / receptaculum 3 mL Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek De sensitiviteit varieert tussen 50 - 80%. De specificiteit is > 90%. Na een pneumokokkeninfectie kan de test 1 tot 6 maanden positief blijven. Ook bij dragerschap zonder infectie kan de test positief zijn. Om die reden is de test niet geschikt bij kinderen. potje met rode dop Terug naar overzicht Naam / omschrijving Anti-pneumokokken antistoffen Apart aanvragen? ja Klinische informatie De indicatie voor het onderzoek. Onderliggend lijden. Methode Luminex (flowcytometrie) Materiaalsoort serum Hoeveelheid benodigd materiaal 200 µL Afnamemateriaal / receptaculum Bewaar-/transportcondities stolbuis met gel Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek 1 x per 2 weken Duur onderzoek 2 tot 3 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek De grenswaarden van beschermende titers worden bij elke uitslag vermeld Bijzonderheden Het onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Poliovirus Apart aanvragen? ja Ziektebeeld poliomyelitis Klinische informatie 1e ziektedag, symptomen, land van herkomst, contact met personen uit endemisch gebied, reisanamnese, vaccinatiestatus Methode PCR serologie Materiaalsoort Feces: 2 monsters met interval van 24-48 uur en binnen 14 dagen na ziekteverschijnselen. Serum: 1e monster in de acute fase 2e monster 10 tot 14 dagen later Hoeveelheid benodigd materiaal Feces: Serum: 5 mL bloed per monster Afnamemateriaal / receptaculum Steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities Feces: 4C Serum: kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek direct Duur onderzoek 1 - 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve PCR is bewijzend voor de infectie Bijzonderheden Poliomyelitis is een meldingsplichtige ziekte van groep A, d.w.z. direct melden aan de GGD. Het onderzoek wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Punctaat Apart aanvragen? Mycobacteriën Schimmels Gewrichtsvocht wordt altijd ook op N. gonorrhoeae ingezet. Klinische informatie Huidige klachten, ev. trauma, operaties, antibioticumgebruik Methode kweek Materiaalsoort Gewrichtsvocht, pleuravocht, pericardvocht, ascites, amnionvocht Hoeveelheid benodigd materiaal > 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum Bij voorkeur in afgedopte spuit: Bewaar-/transportcondities Ascites: indien > 1 mL beschikbaar, ook in bloedkweekflessen enten 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 3 - 5 dagen Schimmelkweek 3 - 10 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Elk isolaat uit steriele ruimtes wordt als relevant beschouwd. Toch is contaminatie bij het afnemen van het materiaal niet uit te sluiten. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Quantiferon Apart aanvragen? - Ziektebeeld Aantonen van cellulaire immunrespons tegen Mycobacterium tuberculosis. Klinische informatie symptomen Methode serologie Materiaalsoort serum Hoeveelheid benodigd materiaal 3 of 4 volledig gevulde bloedbuizen van de speciale afname set. Afnamemateriaal / receptaculum Afnameset met 3 buizen Afnameset met 4 buizen Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek 2 x per week Duur onderzoek 1 - 4 dagen Schimmelkweek 3 - 10 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve uitslag toont aan dat de patiënt in het verleden in contact is geweest met M. tuberculosis. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen een latente infectie, actieve infectie of in het verleden doorgemaakt en behandelde infectie. Er bestaat kruisreactiviteit met een aantal ander Mycobacterium species, waaronder M. bovis, die gebruikt wordt in het BCG-vaccin. Bijzonderheden Om een actieve tuberculose infectie aan te tonen moet er 3x een ochtend sputum of BAL worden ingestuurd. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Rabies virus Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Hondsdolheid Klinische informatie Er is geen test beschikbaar, die bij de mens in een vroeg stadium, voordat klinische symptomen ontstaan, infectie kan aantonen of uitsluiten. Zodra klinische verschijnselen optreden kan het virus worden aangetoond. Alleen in bijzondere situaties is er een indicatie voor het bepalen van beschermende antistoffen tegen rabiës. Methode PCR Materiaalsoort Liquor cerebrospinalis Speeksel Huid van de nek Urinesediment Cornea-afdruk Hersenweefsel Hoeveelheid benodigd materiaal Antistofbepaling: 10 mL bloed in stolbuis Bijzonderheden Bij verdenking op rabiës altijd overleggen met de arts-microbioloog en de infectioloog. Het onderzoek wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Respiratoir panel/ pakket Apart aanvragen? nee Ziektebeeld Virale en atypische luchtweginfecties Klinische informatie symptomen Methode PCR Materiaalsoort Neusspoelsel Nasopharynxuitstrijk Keeluitstrijk Sputum BAL/bronchusspoelsel Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok voor nasopharynx- en keeluitstrijk steriel potje voor sputum steriele puntbuis (BAL) slijmzuiger (RS) Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve PCR is bewijzend voor de aanwezigheid van het micro-organisme en vaak ook voor infectie. Bijzonderheden Dit onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Rhinovirus Onderdeel van Volledig viraal respiratoir panel Respiratoir algemeen/atypische pneumonie panel Respiratoir panel, kinderen Apart aanvragen? nee Ziektebeeld verkoudheid Klinische informatie symptomen Methode PCR Materiaalsoort Neusspoelsel Nasopharynxuitstrijk Keeluitstrijk Sputum BAL/bronchusspoelsel Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok voor nasopharynx- en keeluitstijk steriel potje met rode dop voor sputum steriele puntbuis (BAL) Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve PCR is bewijzend voor aanwezigheid van het virus Bijzonderheden Dit onderzoek wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Rickettsia spp. en Orientia spp. Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Rocky Mountain Spotted Fever (R. rickettsii) Fièvre boutonneuse (R. conorii) Epidemische vlektyfus (R. prowazekii) Endemische vlektyfus (R. typhi) Rickettial pox (R. akari) Scrub tyfus (O. tsutsugamushi) Klinische informatie Symptomen, reisanamnese Methode serologie Materiaalsoort serum Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek 1x per week Duur onderzoek 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Een viervoudige titerstijging tussen monsters in de acute (zo vroeg mogelijk) en de convalescent fase (na 1 - 2 weken of na 3 - 4 weken) is bewijzend voor infectie. Bijzonderheden Dit onderzoek wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Rotavirus Onderdeel van Wordt samen met adenovirus test gedaan Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Gastro-enteritis, diarrhee Klinische informatie symptomen Methode sneltest Materiaalsoort feces Hoeveelheid benodigd materiaal 100 mg vaste feces of 500 µL vloeibare feces Afnamemateriaal / receptaculum steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 2uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek De sensitiviteit van rotavirus sneltesten varieert tussen 77.5 - 95.0% (referentie ELISA). De specificiteit is 100%. Bijzonderheden Onderzoek wordt al of niet extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Respiratoir Syncitieel Virus (RSV) Onderdeel van Wordt altijd samen met influenza A en B getest Apart aanvragen? Ja. Voor CITO: bel de arts-microbioloog (6672) Ziektebeeld Bronchiolitis, pneumonie, tracheobronchitis in eerste 3 - 4 levensmaanden Klinische informatie Symptomen, leeftijd Methode PCR Materiaalsoort Neusspoelsel Nasopharynxuitstrijk Keeluitstrijk Sputum BAL/bronchusspoelsel Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok voor nasopharynx- en keeluitstrijk steriel potje voor sputum Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek Dagelijks Duur onderzoek 1 dag Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve PCR is bewijzend voor infectie. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Rubella virus Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Rode hond, congenitaal rubella syndroom Klinische informatie Indicatie voor het onderzoek: Verdenking rode hond/acute infectie? Onderzoek immuunstatus bij zwangere Verdenking congenitaal rubella syndroom? Serologie PCR Methode Materiaalsoort Serum Keel- of nasopharynxuitstrijk (PCR) Hoeveelheid benodigd materiaal 500 µL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities wattenstok voor keel en nasopharynxuitstrijk Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek Referentie / interpretatie van het onderzoek 1 - 3 dagen - Fout-positieve IgM tegen rubella komt bij pasgeborenen voor bij parvovirus B19 infectie. - Immuunstatus dient alleen onderzocht te worden met IgG bepaling. IgM (% pos) IgG (% pos) Postnatale rubella e 1 dag exantheem 50 3e dag exantheem 50 5e dag exantheem > 90 8e dag exantheem > 90 6 weken na exantheem 50 ̴100 Congenitaal rubella syndroom Bij geboorte 80 ̴100* 1 maand > 90 ̴100* 6 maanden 50 ̴100* * dalend maternaal en stijgend IgG van het kind kunnen in het eerste jaar resulteren in constant of stijgend IgG. Bijzonderheden De PCR wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Salmonella/ Shigella Onderdeel van Feceskweek, algemeen Apart aanvragen? nee Ziektebeeld Gastro-enteritis, buiktyfus (Salmonella), dysenterie (Shigella dysenteriae) Klinische informatie Wat tenminste moet worden vermeld Methode kweek Materiaalsoort Feces Bloedkweek (bij buiktyfus) Hoeveelheid benodigd materiaal Tenminste 5 mL dunne feces of fecesportie ter grootte van een walnoot Afnamemateriaal / receptaculum steriel fecespotje bloedkweekflessen 4C, maximaal 24 uur Bewaar-/transportcondities Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 2 tot 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een negatieve kweek sluit een infectie met Salmonella of Shigella niet uit Terug naar overzicht Naam / omschrijving Schimmels Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? ja Ziektebeeld divers Klinische informatie Symptomen, klinisch beeld Methode Microscopie Kweek Galactomannan (Aspergillus-) antigeen (alleen in BAL) Materiaalsoort Materiaal Abces/wond/drainvocht Bloedkweek Oog (corneaschraapsel, conjunctiva, glasvocht) Haren nagels Sputum, ochtend-, 3 maal BAL Huid Vocht uit steriele lichaamsplaatsen (liquor, pleura, pericard, gewricht, peritoneaal) Weefsel/biopt Urine, ochtend- Minimum hoeveelheid Zie hyperlink Zie hyperlink Zie hyperlink 10 haren uit aangedaan gebied Stukje aangedaan nagel of schraapsel van aangedaan deel nagel 3 mL per monster Zie hyperlink Na desinfectie met 70% alcohol, schraap van de rand van de laesie. 2 mL Hoe meer vocht, des te groter de kans op isoleren van elke schimmel Erwtgrootte, voeg 2 - 3 mL steriel fysiologisch zout toe ter voorkoming van uitdroging onbekend Afnamemateriaal / receptaculum steriel potje met rode dop Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek Microscopie: 1 - 3 dagen Kweek: 10 -14 dagen Galactomannan: 2 - 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Schimmels geïsoleerd uit steriele lichaamsplaatsen zijn zeer verdacht voor infectie. Schimmels geïsoleerd uit niet-steriele plaatsen kunnen ook duiden op kolonisatie of contaminatie vanuit de omgeving. Bijzonderheden De galactomannan wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Schistosoma (S. mansoni, S. haematobium, S. japonicum, S. intercalatum, S. mekongi) Onderdeel van Onderzoek op wormeieren in feces Apart aanvragen? Serologisch onderzoek Ziektebeeld Acute schistosomiasis (Katayama syndroom), chronische schistosomiasis. Klinische informatie Symptomen, reisanamnese Methode Microscopie PCR Serologie Materiaalsoort Feces Urine (S. haematobium) Serum Hoeveelheid benodigd materiaal TFT medium: vullen tot aan de rode pijl Tenminste 5 mL dunne feces of fecesportie ter grootte van een walnoot Afnamemateriaal / receptaculum TFT medium Steriel feces potje stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek Fecesonderzoek: werkdagen Serologie: 1x per week Duur onderzoek Fecesonderzoek: 1 – 4 dagen Serologie: 1 - 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Het aantonen van eieren in feces is bewijzend voor infectie. Positieve serologie bij reizigers uit niet-endemische gebieden naar endemische gebieden duidt op een recente infectie. Eenmaal positief blijven antistoffen jarenlang aantoonbaar, ook na adequate behandeling. Bijzonderheden Het serologisch onderzoek wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Shigatoxine-producerende E. coli (STEC), EHEC (= een subset van STEC), waaronder diverse serotypes O157:H7, O104:H4 e.a. Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? Ja, maar wordt bij bloederige diarrhee altijd ingezet Ziektebeeld Colitis (haemorrhagisch) al of niet gepaard gaande met het haemolytisch uraemisch syndroom (HUS). STEC kan ook milde diarrhee veroorzaken. Klinische informatie symptomen Methode Kweek PCR op shigatoxines 1 en 2 (stx1 en stx2) Materiaalsoort feces Hoeveelheid benodigd materiaal Kweek: Tenminste 5 mL dunne feces of fecesportie ter grootte van een walnoot PCR: 500 µL Afnamemateriaal / receptaculum Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek Kweek: werkdagen PCR: 3x per week Duur onderzoek Kweek: 3 – 6 dagen PCR: 2 – 4 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Sommige STEC soorten zijn niet of nauwelijks pathogeen. Op basis van serotype en virulentiefactoren kan vastgesteld worden of een STEC ziekteverwekkend is. Dit vergt doorgaans nader onderzoek van de gekweekte stam bij externe laboratoria. Bijzonderheden De PCR wordt extern verricht. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Sputum Apart aanvragen? Anaeroben (bij longabces) Schimmels Mycobacteriën Legionella Nocardia Mycoplasma Chlamydophila Respiratoire virussen Strongyloides larven Ziektebeeld Luchtweginfectie Klinische informatie Duur en aard van de klachten Aard van de afwijkingen op de longfoto Methode Microscopie Kweek PCR Hoeveelheid benodigd materiaal 1 mL en voor elk van bovengenoemde extra aanvragen eveneens 1 mL Zie ook mycobacteriën Afnamemateriaal / receptaculum Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek Alle dagen Duur onderzoek Kweek algemeen: 3 - 5 dagen Kweek op schimmels: 10 dagen Zie mycobacteriën Zie Legionella Zie Mycoplasma Zie Chlamydophila Zie Strongyloides • Goed sputum toont in het GRAM preparaat > 25 leukocyten (++) en < 10 plaveiselepitheelcellen (kleine vergroting) (0-+) en overwegend het veroorzakend micro-organisme. Bacteriën, die intracellulair (neutrofielen) worden gezien in het Gram-preparaat, zijn suggestief voor infectie. • sommige mensen dragen luchtwegpathogenen in de keel zonder verschijnselen van infectie, doorgaans in niet grote hoeveelheden. • de beademingstube van beademde patiënten raakt snel gekoloniseerd met Gram-negatieve staven. Isoleren van deze bacteriesoorten duidt niet automatisch op infectie • Referentie / interpretatie van het onderzoek Terug naar overzicht Naam / omschrijving Streptococcus pneumoniae (pneumokokken) Apart aanvragen? Alleen sneltest Ziektebeeld Pneumonie, sepsis, meningitis, otitis, sinusitis e.a. Klinische informatie Klinisch beeld Methode Kweek Sneltest urine Materiaalsoort Materiaal van de infectiehaard Urine voor sneltest Hoeveelheid benodigd materiaal Zie sputum, bloedkweek, liquor cerebrospinalis Urine: 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum steriel potje voor sputum en urine bloedkweekset Bewaar-/transportcondities liquorbuis Zie sputum, BAL, bloedkweek, liquor Urine: 4C Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek Sneltest: 1 dag Kweek: 3 - 5 dagen De sensitiviteit van de urinesneltest ligt tussen 50 – 80%. De specificiteit is > 90%. De test kan tot 6 maanden na infectie positief blijven. De sneltest kan ook positief zijn bij dragerschap van pneumokokken en is om die reden minder geschikt bij kinderen jonger dan 6 jaar. Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve kweek uit steriele lichaamsplaatsen (bloek, liquor) is bewijzend voor infectie. S. pneumoniae geïsoleerd uit sputum kan ook duiden op dragerschap. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Strongyloides stercoralis Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? ja Ziektebeeld darminfectie Klinische informatie Immuuncompetent of -deficiënt Methode Microscopie Kweek van larven Serologie Materiaalsoort Feces Serum Hoeveelheid benodigd materiaal TFT set: vullen totaan de rode pijl Fecespotje met rode dop: Tenminste 5 mL dunne feces of fecesportie ter grootte van een walnoot Afnamemateriaal / receptaculum TFT medium of steriel fecespotje stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek Feces onderzoek: werkdagen Serologie: 1x per week Duur onderzoek Microscopie: 1 - 4 dagen Kweek op Strongyloides larven: 14 dagen Serologie: 1 - 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Het aantonen van eieren of larven is bewijzend voor infectie. Een positieve uitslag van de serologie duidt op infectie opgelopen in het verleden (> 2 jaar geleden). Het serologisch onderzoek wordt extern verricht Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Taenia solium (de gewapende of varkenslintworm) Onderdeel van Onderzoek op wormeieren Apart aanvragen? Nee Ziektebeeld Worminfectie Cysticercose Klinische informatie Klinisch beeld, eosinofielie Methode Microscopie Materiaalsoort feces Hoeveelheid benodigd materiaal Vullen tot aan de rode pijl Afnamemateriaal / receptaculum TFT medium Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 4 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Aantonen van eieren is bewijzend voor infectie. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Tick borne encephalitis virus (TBEV) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Meestal griepachtig ziektebeeld, < 1% encephalitis. Klinische informatie Eerste ziekte (=koorts-)dag Reisanamnese, beroep, hobby Methode Serologie Materiaalsoort Serum en liquor cerebrospinalis Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek 1x per week Duur onderzoek 1 - 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Op dag 10 van de infectie zijn IgG en IgM in serum en liquor ca. 95% van de gevallen positief. Bijzonderheden Onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Toxocara canis (hondenspoelworm) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Toxocara infectie Klinische informatie Contact met honden Methode Serologie (ELISA IgG) Materiaalsoort serum Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Minder dan 1x per week Duur onderzoek 2 tot 3 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positief resultaat in combinatie met verhoogd IgE en eosinofielie is suggestief voor een actieve infectie. Zonder overige verschijnselen duidt een positief resultaat waarschijnlijk op een in het verleden doorgemaakte infectie. Dit onderzoek wordt extern verricht Bijzonderheden Terug naar overzicht Naam / omschrijving Toxoplasma gondii Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? ja Ziektebeeld toxoplasmose Klinische informatie Patiënt immuuncompetent of –deficiënt? Zwanger? Chorioretinitis? Methode Serologie (IgG, IgM en aviditeit) PCR Materiaalsoort Serologie: serum PCR: BAL of lymfklier-/hersenbiopt, liquor cerebrospinalis, amnionvocht, oogkamervocht. Hoeveelheid benodigd materiaal Serum: 500 µL PCR: Liquor cerebrospinalis: 2.2 mL Overig: 500 µL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek Serologie en PCR: werkdagen Duur onderzoek Serologie: 1 - 5 dagen PCR: 2 - 8 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek IgG pos en IgM neg: jaren geleden doorgemaakte infectie. IgG pos en IgM pos: recent of in afgelopen 1 à 2 jaar opgelopen infectie. IgG pos, IgM pos en aviditeit laag: in afgelopen 3 à 4 maanden opgelopen infectie. IgG pos, IgM pos en aviditeit hoog: tussen 3 à 4 maanden en 2 jaar geleden opgelopen infectie. Een positieve PCR is bewijzend voor een actieve infectie. Bijzonderheden De PCR wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Treponema pallidum Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Syphilis, lues Klinische informatie Symptomen. Zwangerschap. Methode Serologie (TPPA, RPR en immunoblot) Materiaalsoort Serum of EDTA plasma Hoeveelheid benodigd materiaal 500 µL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis met gel of EDTA buis Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, < 24 uur Frequentie onderzoek TPPA en RPR: alle werkdagen Immunoblot: 2 maal per week Duur onderzoek 1 - 6 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Terug naar overzicht TPPA RPR immunoblot Sensitiviteit (%) Primaire fase (na gemidd. 21 86 60-86 92.3-94.1 dagen incubatie) Secundaire fase (gemidd. 2 – 8 100 100 100 weken na start primaire fase) Lues latens 100 98 94.4 Tertiaire fase 100 100 Specificiteit (%) 100 93-99 99.3-100* * met TPPA en FTA-ABS als referentie Naam / omschrijving Trichinella spiralis Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Darminfectie met migratie naar en inkapseling in dwarsgestreepte spieren. Klinische informatie Wat tenminste moet worden vermeld Methode Microscopie Serologie (IgM, IgA en IgG1 en IgG4) PCR Materiaalsoort Spierbiopt (microscopie en PCR) Serum Hoeveelheid benodigd materiaal Serum: 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum urinepotje met rode dop voor spierbiopt (voeg enkele mL steriel aquadest of fysiologisch zout toe) stolbuis met gel voor serologie Frequentie onderzoek Serologie en PCR: 1 maand Duur onderzoek Microscopie: 1 -3 dagen Serologie en PCR: 1 maand Referentie / interpretatie van het onderzoek Het aantonen van larven in spierweefsel is bewijzend voor infectie. Antistoffen zijn 3 tot 4 weken na besmetting aantoonbaar en blijven dat jarenlang, ook IgM. Bijzonderheden Serologie en PCR worden extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Trichomonas vaginalis Onderdeel van Onderzoek bij fluor, bacteriële vaginose, vaginitis Apart aanvragen? nee Ziektebeeld vaginitis Klinische informatie Symptomen Methode Natief preparaat Materiaalsoort Aspiraat of wattenstok Hoeveelheid benodigd materiaal Aptima afnamekit Afnamemateriaal / receptaculum Aptima afnamekit voor fluor Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, binnen 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Trichomonas vaginalis behoort niet tot de normale vaginale flora. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Trichuris trichiura (zweepworm) Onderdeel van Onderzoek naar wormeieren Apart aanvragen? nee Ziektebeeld darminfectie Klinische informatie symptomen Methode Microscopisch onderzoek Materiaalsoort feces Hoeveelheid benodigd materiaal Buizen vullen tot aan de rode pijl Afnamemateriaal / receptaculum TFT (triple feces test) medium Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 4 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Aantonen van eieren is bewijzend voor infectie Terug naar overzicht Naam / omschrijving Trypanosoma spp. (brucei gambiense, brucei rhodesiense, cruzi) Apart aanvragen? Ziektebeeld ja Afrikaanse trypanosomiasis (slaapziekte) Amerikaanse trypanosomiasis (Ziekte van Chagas) Klinische informatie Methode Reisanamnese, eerste ziektedag, klinisch beeld Microscopie Serologie Lymfevocht EDTA Bloed (dikke druppel, uitstrijk) Liquor cerebrospinalis Serum Materiaalsoort Hoeveelheid benodigd materiaal EDTA bloed: 1 mL Liquor cerebrospinalis: 1 mL Serum: 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum afgedopte spuit lymfevocht EDTA buis liquorbuis Bewaar-/transportcondities stolbuis met gel Kamertemperatuur, binnen 2 uur (microscopie) Frequentie onderzoek Microscopie: alle werkdagen Serologie: 1x per week Duur onderzoek Microscopie: 1 - 3 dagen Serologie: 2 - 3 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Positieve microscopie is bewijzend voor de infectie. Terug naar overzicht Het serologisch onderzoek wordt extern verricht. Naam / omschrijving Ureaplasma urealyticum Onderdeel van Banale kweek van urethra, vagina en cervix Apart aanvragen? Ja, bij urine en bronchusspoelsel Ziektebeeld (non-gonokokken, non-chlamydia) urethritis Pneumonie bij premature pasgeborenen Klinische informatie Symptomen, klinisch beeld Methode kweek Materiaalsoort Urethrauitstrijk, Vagina- of cervixuitstrijk Mannen: first-void urine Pasgeborene: bronchusspoelsel Hoeveelheid benodigd materiaal Urine: 5 mL Bronchusspoelsel: 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok voor uitstrijk urogenitalia Steriel potje met rode dop voor urine Bewaar-/transportcondities 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 3 - 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Ureaplasma urealyticum kan bij gezonde mensen in de lage tractus genitalis worden gevonden. Isolatie van dit m.o. betekent dus niet zonder meer infectie. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Urethra Apart aanvragen? Gonorrhoe Chlamydia trachomatis Ureaplasma urealyticum Ziektebeeld urethritis Klinische informatie symptomen Methode Kweek PCR Materiaalsoort wattenstok Hoeveelheid benodigd materiaal Voor kweek en PCR aparte wattenstokken Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok voor PCR wattenstok voor kweek Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur of 4C, < 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 1 - 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positief resultaat is bewijzend voor infectie met N. gonorrhoeae en C. trachomatis. U. urealyticum wordt ook bij gezonde personen gevonden. Bijzonderheden Voor het onderzoek naar C. trachomatis en N. gonorrhoeae zijn first voidurine (man, vrouw en kind) en vagina-/cervixuitstrijk ook geschikt. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Urine, bacteriologisch onderzoek Apart aanvragen? M. tuberculosis Anaeroben (alleen bij blaaspunctie) Ziektebeeld urineweginfectie Klinische informatie de klachten van de patiënt, hoe lang die bestaan en welke antibiotica worden gebruikt of recent zijn gebruikt soort materiaal: gewassen midstream cath à demeure blaaspunctie eenmalige catheterisatie neoblaas Methode kweek Hoeveelheid benodigd materiaal > 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum Steriel potje met rode dop Instructies afname gewassen midstream: Vrouwen: spreid de labia reinig de vulva met watten gedrenkt in water van voor naar achter laat de eerste urine in de toiletpot wegstromen houd het potje in de urinestraal en vang op Mannen (alleen als niet besneden): trek de voorhuid terug reinig de glans met watten gedrenkt in water laat de eerste urine in de toiletpot wegstromen houd het potje in de urinestraal en vang op Bewaar-/transportcondities 4C, binnen 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 2 tot 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Steriel / tijdens het urineren raakt urine gemakkelijk gecontamineerd met bacteriën in en rond de urethra. Geeft de patiënt instructies voor het opvangen van midstream urine. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Vagina Onderdeel van Alleen invullen als onderdeel van een pakket Apart aanvragen? Trichomonas vaginalis Klinische informatie Symptomen, zwangerschap Methode kweek Materiaalsoort uitstrijk Afnamemateriaal / receptaculum wattenstok Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, binnen 24 uur Frequentie onderzoek werkdagen Duur onderzoek 3 tot 5 dagen Referentie Geen pathogene micro-organismen Terug naar overzicht Naam / omschrijving Vibrio cholerae Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Cholera, waterige diarree Klinische informatie Symptomen Verblijf in buitenland? Welk land? Methode kweek Materiaalsoort feces Hoeveelheid benodigd materiaal 5 mL verse feces Afnamemateriaal / receptaculum Steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities Zo snel mogelijk naar het laboratorium 4C, binnen 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 2 tot 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een positieve kweek is bewijzend voor infectie met V. cholerae Bijzonderheden Cholera is een meldingsplichtige ziekte van groep B2 en dient binnen 1 werkdag aan de GGD te worden gemeld. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Varicella Zoster Virus (VZV) Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Waterpokken, varicella Klinische informatie Symptomen bij actieve infectie, indicatie voor serologie Methode Materiaalsoort Hoeveelheid benodigd materiaal PCR: Serum: PCR voor het aantonen van actieve infectie Serologie voor het vaststellen van immuniteit (IgG, IgM) Blaasjesvocht EDTA bloed (bij gedissemineerde VZV) Liquor (encefalitis, meningitis, myelitis, facialisparese Sectiemateriaal Stolbuis EDTA bloed: 500 µL Liquor: 500 µL Serum: ≥ 1000 µL Afnamemateriaal / receptaculum droge wattenstok voor blaasjesvocht EDTA buis liquorbuis steriel potje voor weefsel Bewaar-/transportcondities kamertemperatuur Frequentie onderzoek PCR en serologie: alle werkdagen Duur onderzoek PCR: 1 – 3 dagen Serologie: 1 – 3 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Bijzonderheden Terug naar overzicht Een positieve PCR duidt doorgaans op acute infectie. PCR positief in bloed kan vroeg in de infectie of bij reactivatie optreden en duidt bij immuungecompromitteerde patiënten doorgaans op ernstige infectie. Bij HIV patiënten kan de PCR in bloed en liquor positief zijn bij locale infectie. Antistoffen zijn 3 dagen na de eerste infectie aantoonbaar. Voor aantonen titerstijging: IgG bepalen met 7 - 10 dagen interval tussen acuut en convalescent serum. IgM positief + of – (laag) IgG of ≥4-voudige IgG titerstijging treden op bij primaire infectie en bij reactivatie. PCR wordt extern verricht Naam / omschrijving West Nijl virus Apart aanvragen? ja Ziektebeeld West Nijl virus infectie al of niet met encefalitis Klinische informatie Reisanamnese, eerste ziektedag Methode serologie Materiaalsoort Serumpaar: - 1e monster op dag 0 – 5 van de ziekte - 2e monster op dag 6 – 14 van de ziekte Liquor cerebrospinalis (bij verdenking encefalitis) Hoeveelheid benodigd materiaal 0.5 mL Afnamemateriaal / receptaculum stolbuis voor serologie buis voor liquor Bewaar-/transportcondities kamertemperatuur Frequentie onderzoek 1 maal per week Duur onderzoek 2 - 3 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek IgM positief is suggestief voor een recente infectie, echter bij sommigen (17%) is IgM een jaar na de infectie nog aantoonbaar. IgG persisteert levenslang. Bijzonderheden Dit onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht Naam / omschrijving Apart aanvragen Wond, abces, drainagevloeistof Kweek algemeen schimmels mycobacteriën (M. marinum, eventueel andere species) Nocardia Bacillus anthracis Corynebacterium diphtheriae Francisella tularensis Cryptococcus neoformans Klinische informatie Vermeld de locatie van de laesie, hoe die is ontstaan, hoe lang die bestaat en vermeld eventueel antibioticumgebruik Methode Open wond: verwijder oppervlakkig exsudaat met steriel fysiologisch zout aspireer het diepste deel van de laesie. Voorkom daarbij contaminatie aan oppervlakte van de wond. met wattenstok: bemonster de bodem en de wand van de laesie Abces: desinfecteer de huid met 70% alcohol en wacht tot dit is opgedroogd. aspireer het diepste deel van de laesie. indien het materiaal wordt verkregen tijdens operatie, neem tevens materiaal af uit de wand van het abces. Bijtwond: aspireer pus in spuit. neem geen materiaal af van een verse bijtwond (< 12 uur oud), want de kweek zal niets opleveren. Brandwond: het oppervlak van de brandwond raakt gekoloniseerd met de flora van de patiënt en van de omgeving bij een hoge bacterieload kan infectie van het onderliggende weefsel optreden kweken van het oppervlak alleen zijn onvoldoende een biopt van het diepere weefsel geeft de beste informatie micro-organismen hoeven niet gelijkelijk over de wond verdeeld te zijn. Biopten van diverse plaatsen is aanbevolen. desinfecteer de wond met alcohol 70% neem een biopt van 3 tot 4 mm Schimmelinfectie reinig de laesie met steriel fysiologisch zout schraap m.b.v. een steriele scalpel van de periferie van de laesie (de plaats van de actieve infectie) schilfers af bij laesies op de behaarde hoofdhuid ook haren insturen bij laesie van de nagel: schraap materiaal af van débris of van onder het nagelbed Materiaalsoort Wonduitstrijk Abces/pus in spuit (afgedopt) Hoeveelheid benodigd materiaal ≥1 mL of 1 cm3 Afnamemateriaal / receptaculum afgedopte spuit wattenstok met koolstofmedium voor wonduitstrijk - kweek wattenstok voor wonduitstrijk - gramkleuring Bewaar-/transportcondities Kamertemperatuur, ≤ 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 3 tot 7 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een juiste interpretatie van het onderzoek is afhankelijk van: juiste afname afkomstig van steriele plaats of niet aard van het isolaat. De bijzondere isolaten vermeld bij ‘apart aanvragen’ duiden altijd op infectie. Bij isolatie van banale m.o. is contaminatie altijd mogelijk. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Yersinia enterocolitica en Y. pseudotuberculosis Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Gastro-enteritis, diarrhee Klinische informatie symptomen Methode kweek Materiaalsoort feces Hoeveelheid benodigd materiaal Tenminste 5 mL dunne feces of fecesportie ter grootte van een walnoot Afnamemateriaal / receptaculum steriel fecespotje Bewaar-/transportcondities 4C, maximaal 24 uur Frequentie onderzoek dagelijks Duur onderzoek 2 tot 5 dagen Referentie / interpretatie van het onderzoek Een negatieve kweek sluit een infectie met Yersinia niet uit. Terug naar overzicht Naam / omschrijving Zika virus Onderdeel van Bij reizigers uit risicogebieden samen met Dengue en Chikyngunya aanvragen Apart aanvragen? ja Ziektebeeld Zika koorts Klinische informatie Eerste ziektedag!! Reisanamnese: land en periode Zwangerschap ja /nee Vaccinatiehistorie, t.w. Japanse encefalitisvirus (JEV), tick-borne encefalitisvirus (TBEV) of gele koortsvirus (YFV) vermelden! Methode PCR Materiaalsoort Serum of EDTA bloed: t/m 5-7 dagen na eerste ziektedag Speeksel: Urine: de eerste maand na de eerste ziektedag Hoeveelheid benodigd materiaal Serum/ EDTA bloed: 1 mL Urine: 1 mL Speeksel: 1 mL Afnamemateriaal / receptaculum EDTA buis stolbuis met gel steriel urinepotje met rode dop voor urine en speeksel Bewaar-/transportcondities Serum en EDTA bloed: kamertemperatuur Urine: kamertemperatuur (indien ook kweekonderzoek, dan bij 4C) Frequentie onderzoek 1 x per week Duur onderzoek 1 - 2 weken Referentie / interpretatie van het onderzoek Het Zikavirus kan mogelijk in hogere concentraties voorkomen in speeksel vroeg tijdens de infectie en daarmee de gevoeligheid van de diagnostiek verhogen. Serologisch diagnostiek is in ontwikkeling. Bij positieve PCR, twee weken na het eerste serummonster een tweede serummonster insturen Bijzonderheden Dit onderzoek wordt extern verricht Terug naar overzicht
