Transitie naar een circulaire economie: een aanpak op diverse schaalniveaus Jacqueline Cramer, Amsterdam Economic Board We gaan van een lineaire economie… … Naar een circulaire economie Dat geeft directe financiële baten… USD 380-630 miljard kostenbesparing in EU1 7.3 miljard EUR markt kansen in NL per jaar2 83,000 potentiële extra banen in Nederland3 2.9–3.7 biljoen USD kostenbesparing wereldwijd4 1. E. MacArthur Foundation 2. TNO 3. Rabobank 4. McKinsey … Maar ook indirecte baten Verbetering voorzieningszekerheid Ontwikkeling nieuwe kennis Aanjager innovatie en nieuwe bedrijvigheid Verlaging milieudruk 3 Locale, regionale, nationale, Europese en internationale strategieën EU beleid circulaire economie 2015: Closing the loop - An EU action plan for the Circular Economy 2030 • Recycling 65% van huishoudelijk afval: m.n. kunststoffen, biomassa, levensmiddelenafval, kritische grondstoffen, bouw-en sloopafval. • Recycling 75% van verpakkingsafval • Storten max. 10% van huishoudelijk afval 5 Grondstoffenbeleid Rijksoverheid 2016: Rijksbreed programma Circulaire Economie: Nederland circulair in 2050 • Samenwerking; keten/sector aanpak • Interventies • 75% recycling in 2020 (VANG programma, 2014); op termijn geen afval meer • Speerpunten: Biomassa/voedsel; bouw; kunststoffen; consumptiegoederen; maakindustrie; 6 Uitvoering op locaal/provinciaal niveau Gemeente Provincie/ regio De ambitie van Metropoolregio Amsterdam (MRA) is wereldwijd voorloper te zijn op het gebied van slimme oplossingen voor de beperkte beschikbaarheid en het overmatig gebruik van grondstoffen Criteria voor selectie initiatieven Synergie: actie relevant Schaal: actie vereist op de voor regionale overschaal van de Metropool heden, kennisinstituten, regio Amsterdam bedrijven en burgers 1 2 8 Ladder van circulariteit: Geef prioriteit aan de opties die zo hoog mogelijk op de ladder staan Niveaus van circulariteit (10 R’s) Hoog Refuse Reduce Redesign Re-use Repair Refurbish Remanufacture ` Re-purpose Recycle Recover (energy) Laag 9 Redesign: door herontwerpen van producten kunnen ze hoogwaardig in de kringloop worden teruggebracht Diverse vormen van product hergebruik Repair Redesign/reuse Repurpose Recycling: Er is nog een wereld te winnen De MRA is gestart met de hoogwaardige recycling van 9 prioritaire grondstofstromen Biomassa (GFT, zuiveringsslib, agro-food, openbaar groen) Metalen Servers van ICT sector Bouw- en sloopmaterialen Elektronisch en elektrisch afval Matrassen Niet meer draagbaar textiel (Incontinentie) luiers Plastics … 13 Ontwerpen Produceren Bouwen Onderhouden Slopen Gemeentelijk niveau: Bouw- en sloop Elektronisch/Elektrisch afval: Ontmanteling subregionaal; Recycling regionaal 15 Hoogwaardige verwaarding van biomassa stromen (GFT, grondstofstromen uit landbouw, voeding, afvalwaterzuivering): Regionaal Circulair inkoop- en aanbestedingsbeleid: cruciaal Voorbeelden van criteria Mate van circulariteit van materiaal/product Verbetering van product/dienst op People, Planet en Profit Beoordeling op basis van objectiviteit, transparantie en non-discriminatie Ook adoptie mogelijk van startups (als launching customer) 17 Naar een circulaire economie Voorwaarden hiervoor zijn: 1. Initiatoren, lef en vertrouwen 2. Samenwerking in kringloopketen en (boven) regionaal 3. Nieuwe financiële arrangementen 4. Additionele beleidsinstrumenten (wetgeving, logistiek/ruimtelijke inrichting aanpassen; regelvrije zone; circulair inkopen; green deals; innovatie geld)