Opdracht3_voedingsdriehoek
advertisement
Opdracht 3: Actieve voedingsdriehoek Gebruik voor het oplossen van onderstaande vragen de bijlage over de actieve voedingsdriehoek in de Voedingsmiddelentabel p. 82-83; de cursus p. 1.15 – 1.22 of de pdf file in bijlage op BB p. 37-57. 1. Voedingsstoffen - geef een synoniem voor ‘voedingsstof’ nutriënten - omschrijf het begrip ‘voedingsstof’ elk molecuul dat door het lichaam opgenomen kan worden, en dat tevens door het lichaam nuttig gebruikt kan worden. - waarom wordt alcohol niet als voedingsstof beschouwd? Alcohol is niet essentieel - som de voedingsstoffen op, zeg ook welke functie elk van deze voedingsstoffen vervult in ons lichaam en in welke levensmiddelen ze voorkomen (zie tabel volgende pagina) Voedingsstof Functie(s) Levensmiddelen WATER transpiratie Water bouwstof Koffie thee bouillon,… transportmiddel KOOLHYDRATEN Energiebron VOEDINGSVEZELS Opbouw Aardappel en graanproducten VITAMINEN Regulatie Groenten fruit Bescherming MINERALEN Regulatie Groenten fruit Bescherming LIPIDEN energie Vlees, vis, … Regulatie Bescherming reserves EIWITTEN Regulatie Vlees, vis groeten, fruit, …. Bescherming bouwstof 2. Evenwichtige voeding De voedingsdriehoek is een weergave van een evenwichtige voeding. Wat zijn de 3 basisprincipes van een evenwichtige voeding? - evenwicht - variatie - matigheid Leg uit hoe je de voedingsdriehoek kan gebruiken om evenwichtig te eten. het is een soort van handleiding. Als je de aanbevolen hoeveelheden eet, krijg je binnen wat je nodig hebt. Als je afwisselt binnen de verschillende groepen ben je goed bezig. 3. Beweeglaag Regelmatig bewegen in combinatie met een evenwichtige voeding draagt bij tot behoud van een goede gezondheid energie-opname = energieverbruik - wat is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid lichaamsbeweging voor volwassenen? 30 min/dag - wat zijn de voordelen van regelmatig bewegen? Vermindert de kans op hert- en vaatziekten, hoge bloeddruk, ostoporose, diabetes type 2, overgwicht, kanker aan de dikke darm. Meer spieren minder vet, steviger beenderen, betere conditie Vermindert de kans op depressie en gaat stress tegen Houdt de energie balans in evenwicht - wat bedoelt men met fysieke activiteit met matige intensiteit en geef 2 voorbeelden? Fietsen aan 10 km/uur, gymnastiek, kanoën, kajak, schilderen, matig fysieke inspanningen verstaan we inspanningen waarbij je iets dieper en sneller ademt dan normaal. 4. De verschillende groepen van de voedingsdriehoek Watergroep - Hoeveel liter water moet men dagelijks opnemen? 1.5 l - Onze totale vochtbehoefte bedraagt minimaal 2,5 l. Waar halen we het resterende vocht uit? Uit vaste voedinsmiddelen - Welke dranken behoren tot de watergroep? Koffie, thee, bouillon, - Waarom behoort melk en vruchtensap niet tot de watergroep? Het bevat ook andere voedingsstoffen - Waarom horen frisdranken en alcoholische dranken niet thuis in de watergroep? Door hun suiker- en alcoholgehalte Graanproducten en aardappelen - Waarom vormt deze groep onze basisvoeding ? Ze leveren meervoudige koolhydraten, voedingsvezels, vitaminen en mineralen - Binnen deze groep krijgen volkorenproducten de voorkeur, waarom? Ze bevatten meer meervoudige koolhydraten, voedingsvezels, vitaminen en mineralen - Een alternatief voor aardappelen is rijst of deegwaren. Doet men er goed aan om dagelijks deegwaren te eten ipv aardappelen? Nee, want je moet afwisseling hebben - Horen volgende levensmiddelen thuis bij de “graanproducten en aardappelen” of bij de restgroep en zeg waarom? - bruine rijst: - krokante muesli: restgroep - gekookte aardappelen: GRAANPRODUCTEN EN AARDAPPELEN - rozijnenbrood: middenweg - frieten: restgroep - witte rijst: middenweg - croissant: restgroep Groenten - welke voedingsstoffen brengt de groep ‘groenten’ aan en waarom is het belangrijk om binnen deze groep te variëren? Groenten leveren meervoudige koolhydraten, voedingsvezels, mineralen en vitaminen. Omdat niet alle groenten dezelfde vitaminen en mineralen bevatten, is afwisseling heel belangrijk. - waarom horen groenteburgers thuis in de restgroep? Ze zijn gepaneerd en voorgebakken - waarom horen peulvruchten niet in de groep ‘groenten’? in welke groep worden ze geplaatst? Peulvruchten (bv. witte en bruine bonen, gedroogde erwten, linzen) behoren niet tot de groep groenten. Peulvruchten gecombineerd met granen, of peulvruchten met zaden en granen, of peulvruchten met een ei kunnen immers volwaardig vlees vervangen. Peulvruchten worden daarom in de groep vlees, vis, eieren en vervangproducten geplaatst. Peulvruchten zijn rijk aan eiwitten en voedingsvezels, maar bevatten weinig of geen vitamine C. - waarom kunnen groentesoepen en blikgroenten je dagelijkse portie groenten niet vervangen? Groentesappen, groentesoepen en blikgroenten kiezen we best als middenweg omwille van het hogere zoutgehalte. Bij groentesoepen is de voedingswaarde afhankelijk van de bereiding en van de gebruikte hoeveelheid groenten en vetstof. Dranken zoals groentesap en groentesoep bevatten uiteraard vocht maar kunnen geen groenten vervangen in functie van het gehalte aan voedingsvezels, koolhydraten, vitaminen en mineralen. Een groentesoep kan hierop een uitzondering vormen als de soep bereid is met 40 gram groenten per 100 ml soep en het zoutgehalte laag wordt gehouden bij de bereiding Fruit - welke voedingsstoffen brengt de groep ‘fruit’ aan en waarom is het belangrijk dagelijks zowel fruit als groenten te eten? ( kan fruit groenten vervangen?) Fruit levert - net zoals groenten - koolhydraten (vooral enkelvoudige koolhydraten), vitaminen, mineralen en voedingsvezels. Groenten en fruit onderscheiden zich van elkaar door de aanwezigheid van verschillende soorten en hoeveelheden voedingsstoffen. Daarom moeten we dagelijks zowel groenten als fruit eten. Neen, fruit kan niet systematisch groenten vervangen. Wanneer bij de warme maaltijd bv. appelmoes wordt gegeten, moet nog een portie groenten gegeten worden bij een andere maaltijd. - Waarom verkiest men best vers fruit boven fruitconserven en gedroogd fruit? - Waarom horen ‘noten’ niet thuis in de fruitgroep? Noten werden vroeger bij fruit gerekend. Noten bevatten echter veel eiwitten en zijn energierijk door het hoge vetgehalte. Door de aanbreng van eiwitten en ijzer behoren noten tot de groep van de vleesvervangers. Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten - welke voedingsstoffen brengt deze groep aan? mineraal calcium, eiwitten en vitamines van de B-groep aan, vooral vitamine B2 maar ook andere zoals vitamine B12 - horen eieren thuis in deze productgroep? Eieren horen niet thuis in de groep van de melkproducten. Eieren kunnen immers vlees vervangen en horen bijgevolg thuis in de groep van vlees, vis, eieren en vervangproducten Vlees, vis, eieren en vervangproducten - welke voedingsstoffen brengt deze groep aan? Vlees, vis, eieren en vervangproducten zijn een bron van eiwitten, vitaminen en mineralen zoals ijzer. - wat zijn vervangproducten voor vlees, vis en eieren? Welke producten kunnen door vegetariërs gebruikt worden om vlees volwaardig te vervangen? Sojaproducten worden bereid op basis van de sojaboon. Door bewerking van de sojaboon worden tofu, tempeh, e.a producten gemaakt, die als vleesvervanger gebruikt kunnen worden. Producten zoals sojaminarine, sojabak -en braadvet en sojaolie kunnen niet als vleesvervanger gebruikt worden. Dit zijn vetstoffen en ze horen dan ook in de groep van smeeren bereidingsvet thuis. Peulvruchten worden vaak verward met groenten. Maar in tegenstelling tot groenten kunnen peulvruchten, in combinatie met een andere eiwitbron, vlees vervangen. Tot de groep van de peulvruchten behoren: peulvruchten maar groenten. Mycoproteïne (beter gekend onder de seitan (o.b.v. tarwe), … Smeer- en bereidingsvet - Naast energie levert deze groep ook een aantal voedingsstoffen, welke? essentiële vetzuren en vetoplosbare vitaminen (vitamine A & D) - waarom moeten we de hoeveelheid producten uit de groep smeer- en bereidingsvetten matigen? Smeer- en bereidingsvetten zijn producten met een hoge vetaanbreng. In het kader van hart- en vaatziekten beperken we best de hoeveelheid vet in onze voeding en letten we op welke soort vet we gebruiken. Met het soort vet bedoelen we dat we best producten kiezen die rijk zijn aan onverzadigde vetzuren m.a.w. olie om te bakken, zachte margarines en minarines (verpakt in een vlootje), … - is de groep ‘smeer- en bereidingsvet’ de enige groep van de voedingsdriehoek die vetten levert? Neen, smeer- en bereidingsvetten zijn producten met een uitgesproken vetgehalte, maar worden vaak verwerkt in allerlei producten. Op basis van bereidingsvet worden bv. sauzen gemaakt, vetstoffen worden verwerkt in o.a. koek en gebak. Andere producten zoals vlees, kaas, volle melk, … bevatten van nature reeds veel vetten. Om de hoeveelheid vet in onze voeding te beperken (let op, niet te schrappen: we hebben vetten in onze voeding nodig!) matigen we best het gebruik zichtbare vetten zoals de smeer- en bereidingsvetten. Anderzijds kiezen we best voor magere of halfvolle producten zoals mager vlees, magere of halfvolle melk, magere kaas en matigen we het gebruik van koek en gebak. Restgroep - welke voedingsmiddelen worden in de restgroep geplaatst? Leveren deze voedingsmiddelen ook voedingsstoffen? De top van de actieve voedingsdriehoek bevat de restgroep, een afzonderlijk zwevend gedeelte, los van de andere groepen, in het wit. Daarin kunnen we alle voedingsmiddelen plaatsen die strikt genomen niet nodig zijn in een evenwichtige voeding. Hoewel de voedingsmiddelen uit de restgroep dus niet essentieel zijn, kunnen we ze toch niet wegdenken uit onze voedingscultuur en -gewoonten. Zoetigheden, snoepjes, suikerrijke dranken, alcoholische dranken, mayonaise, … zijn in de restgroep terug te vinden. Het spreekt voor zich dat deze voedingsmiddelen maar met mate geconsumeerd mogen worden. Zij leveren dikwijls enkel energie (vet en suiker) zonder hierbij voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen aan te brengen. De top van de actieve voedingsdriehoek is eigenlijk een toemaatje.
