Regels bij deelname aan Pesso

Pesso-Psychotherapie
I. Algemene informatie:
Iedere deelnemer dient eerst deel te nemen aan een Pesso-oefeningengroep die bedoeld is als een
kennismaking met de lichaamsgerichte Pesso-methode.
Na de evaluatie van de Pesso-oefeningengroep wordt de aspirant-deelnemer verzocht om een
levensgeschiedenis te schrijven (m.b.v. richtlijnen, ook wel ‘Punten van houvast’ genoemd).
Daarnaast zal de aspirant-deelnemer de persoonlijke doelen voor de eerste therapieperiode (van een
half jaar) omschrijven.
Tijdens een uitgebreid intakegesprek (75 min) met zowel de hoofdbehandelaar als de co-therapeut
wordt uitgebreid stilgestaan bij de belangrijke thema’s uit het levensverhaal en de therapiedoelen. Van
de deelnemer wordt verwacht kennis te nemen van (onderstaande) spelregels en afspraken die gelden
voor deelnemers aan een Pesso-structuregroep. Tenslotte worden de afspraken en behandeldoelen
vastgelegd in een door de deelnemer ondertekend behandelcontract . Bij een volgende halfjaarlijkse
periode wordt een nieuw behandelcontract opgesteld.
Vóór de start van een behandelperiode ontvangen alle deelnemers de planning voor de komende
termijn. De termijnen lopen vanaf de zomervakantie tot eind januari en vanaf begin februari tot aan de
zomervakantie. Bij de planning van de vrije dagen wordt uitgegaan van de schoolvakanties in de regio
Tilburg.
Een groepsbijeenkomst vindt wekelijks plaats; we spreken van een dagdeel van 3 uren waarbinnen
doorgaans twee structures of individuele werktijden plaatsvinden De bijeenkomsten worden geleid
door twee Pessotherapeuten t.w. een geregistreerd psychotherapeut/Pessotherapeut en een
Pessotherapeut/psychomotorisch therapeut.
Welke kosten m.b.t. Pesso-psychotherapie worden vergoed?
Pesso-psychotherapie wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Alle directe en indirecte
behandelingstijd wordt geregistreerd in een zgn. DBC ( uitgebreide info vindt u op onze website
www.lamarelle.nl ). De nota van de DBC-declaratie wordt door uw zorgverzekeraar verrekend met het
resterende bedrag aan eigen risico. Voor deelnemers die zich na 1 januari 2012 bij onze praktijk
hebben aangemeld, geldt een wettelijke extra eigen bijdrage voor psychotherapie van max. € 200 voor
dit kalenderjaar. In geval van afwezigheid ontvangen deelnemers een particuliere nota à 20 per
sessie/dagdeel (zie Regels i.g.v. afwezigheid en vakantie)
Het tarief van de co-therapeuten (Frans van Hattum en Inge Marijs) wordt niet via de basisverzekering
vergoed; omdat het vaktherapie betreft wordt de nota mogelijk wel (gedeeltelijk) vergoed via de
aanvullende verzekering (ga dit na in uw polis; meer informatie vindt u op onze website onder:
Samenwerking). Deelnemers ontvangen dus maandelijks een particuliere nota. Het tarief bedraagt €
25,- per sessie/dagdeel en geldt ook in alle gevallen van afwezigheid (zie: Regels i.g.v. afwezigheid en
vakantie).
Wat zijn onze regels in geval van afmelding, afwezigheid of vakantie?
Bij te voorziene afwezigheid worden de therapeut(en) en de groep in ieder geval zo spoedig mogelijk
geïnformeerd; bij onvoorziene afwezigheid wordt één van de therapeuten zo snel mogelijk op de
hoogte gesteld.
In alle gevallen geldt echter de afspraak dat zowel de hoofdbehandelaar als de co-therapeut per gemist
dagdeel een nota gereserveerde tijd in rekening brengen; het is nl. niet toegestaan om no-show-tijd
(afwezigheid) via de DBC te registreren (meer informatie hierover vindt u eveneens op onze website).
1
Deelnemers verbinden zich telkens voor een periode van een half jaar. Wie om welke reden dan ook
tussentijds stopt, behoudt bijgevolg zijn/haar financiële verplichtingen tot en met de laatste sessie van
die periode.
Van alle deelnemers wordt tevens verwacht dat zij gedurende hun deelname aan een structuregroep
hun persoonlijke vakanties rekening houdend met de halfjaarlijkse planning organiseren.
Waar u verder op moet letten als u deelneemt aan een Pesso-structuregroep
Het is noodzakelijk om zowel lichamelijk als psychisch optimaal alert te zijn tijdens de groepssessies.
Daarom is het niet toegestaan om vooraf gebruik te maken van alcoholhoudende dranken. Ook
wordt het gebruik van alcoholhoudende drank na afloop van een bijeenkomst ontraden, in het
bijzonder wanneer deelnemers individueel gewerkt hebben: de positieve ervaring binnen de sessie kan
namelijk door het gebruik van alcohol teniet worden gedaan.
Deelnemers moeten zich voorafgaand aan de bijeenkomst goed realiseren dat zij tijdens de werktijd
van anderen in een rol gevraagd kunnen worden; daarbij kan door de hoofdpersoon om fysiek contact
of nabijheid worden gevraagd. Deelnemers worden dus geattendeerd op een goede lichamelijke
hygiëne, geen gebruik te maken van sterke parfums en bij voorkeur niet te roken vóór de
bijeenkomst en in de pauzes.
Waar kan u eventueel een klacht indienen?
Wanneer u een klacht heeft, richt u zich in eerste instantie tot de therapeut(en). Levert een gesprek
geen bevredigend antwoord op dan kan de therapeut u de weg wijzen naar de Klachtencommissie van
de Vereniging voor Pesso-psychotherapie, van de NVVP (Nederlandse Vereniging voor
Vrijgevestigde Psychotherapeuten) of van de NVPMT (Ned. Ver. Voor Psychomotorische Therapie).
II. Wat is een Pesso-psychotherapiegroep of Pesso-structuregroep?
Een Pesso-structuregroep bestaat bij voorkeur uit 8 deelnemers in een gelijke man-vrouw-verdeling.
De bijeenkomsten duren 3 uren (=1 dagdeel) met halverwege een korte pauze. Gedurende een sessie
krijgen doorgaans 2 deelnemers individuele werktijd; de andere deelnemers kunnen óf als rolfiguren
bij een werktijd betrokken worden óf via observatie meeprofiteren van de werktijd van anderen. Soms
worden oefeningen ingelast; deze zijn bedoeld om de deelnemers te trainen om enerzijds de signalen
van hun lichaam beter op te kunnen pikken, anderzijds om de daarbij behorende behoefte beter te
kunnen definiëren. De groep wordt begeleid door 2 therapeuten die bij toerbeurt met een deelnemer
werken. Van elke bijeenkomst wordt een verslag en een video-opname gemaakt; dit materiaal is
uitsluitend bedoeld voor feedback (mogelijkheid om het verloop van een werktijd terug te kijken
tijdens een individueel gesprek) c.q. voor intervisie/supervisie met collegae; het videomateriaal wordt
indien er geen gebruik van wordt gemaakt z.s.m. gewist.
Waarin onderscheidt
groepstherapie?
een
Pesso-psychotherapiegroep
zich
van
andere
vormen
van
Pesso-psychotherapie moet niet alleen gezien worden als een intensieve maar ook als een bijzondere
vorm van ‘individuele psychotherapie in een groep’. Met bijzonder bedoelen we dat Pessopsychotherapie een mix is van individuele therapie (twee deelnemers krijgen individuele werktijd) en
beperkte uitwisseling van persoonlijke ervaringen in de groep. De groepsleden participeren verder
afwisselend als rolspelers. De participatie van groepsleden aan de individuele werktijd van anderen
vraagt om een grote alertheid en inzet; de deelnemer met eigen werktijd heeft de overige groepsleden
nodig om vooruitgang te boeken in zijn/haar therapieproces. De ervaringen kunnen in de volgende
bijeenkomst (een week later) besproken worden. Deelnemers die niet zelf gewerkt hebben kunnen bij
die gelegenheid ook hun persoonlijke ervaring kwijt evenals (ook technische) vragen stellen n.a.v. hun
eigen werktijd en die van anderen. Aan de tussentijdse individuele gesprekken (op initiatief van de
deelnemer of de therapeut), de halfjaarlijkse evaluaties en het evaluatieverslag wordt zowel door de
2
therapeuten als de deelnemers aandacht besteed. De therapeuten investeren samen met collegaePessotherapeuten continu in intervisie, supervisie en opleiding.
Waarom een co-therapeut?
De bijdrage van de co-therapeut beschouwen wij als onontbeerlijk bij een zorgvuldige vormgeving
van dit gespecialiseerde therapieaanbod. De meerwaarde zit erin dat we samen veel meer zien, maar
ook dat we elkaar continu kunnen coachen en scherp houden. Onontbeerlijk omdat de intensiteit
waarmee wij onze therapiebegeleiding vorm willen blijven geven alleen op te brengen is door een
goede samenwerking én taakverdeling.
Onze visie is dat de begeleiding en samenwerking door twee gespecialiseerde Pesso-therapeuten
(sinds 1998) o.m. om bovengenoemde redenen het therapieproces van de Pesso-deelnemers alleen
maar ten goede kan komen. Maar ook het feit dat deelnemers beurtelings kunnen werken met
therapeuten met een eigen begeleidingsstijl kan als verrijkend en inspirerend beschouwd worden. Het
feit dat deze co-therapeuten naast Pessotherapeut ook gespecialiseerde (zelfstandige) vaktherapeuten
zijn (zie websitee: Samenwerking) kan als een waardevolle aanvulling op het Pessopsychotherapieaanbod beschouwd worden. Om het groeiproces van sommige deelnemers extra te
helpen bevorderen, kunnen we namelijk beroep doen op hun specialistische PMT-ervaring
(PsychoMotorisch Therapie).
III. Hoe verloopt een Pesso-bijeenkomst? Welke terminologie komt vaak
voor? Welke spelregels worden gehanteerd?
1. Basisstand en openingsronde:
Bij de start van een bijeenkomst wordt via een oefening (de basisstand) de aandacht naar binnen
gericht; soms kan gebruik gemaakt worden van andere oefeningen. Deze oefeningen helpen de
deelnemer gevoelig te worden voor lichamelijke ervaringen. Vervolgens wordt tijdens de
openingsronde aan elke deelnemer de gelegenheid geboden om beknopt mee te delen hoe hij/zij zich
op dat moment voelt en te vertellen wat belangrijk of noodzakelijk is om op een goede manier
aanwezig te kunnen zijn.
2. Structure of individuele werktijd:
Deelnemers krijgen bij toerbeurt een structure (therapeutische werktijd van 50 minuten); onderling
ruilen is mogelijk als iedereen uiteindelijk maar even vaak aan de beurt geweest is bij het afronden van
een periode (half jaar).De deelnemers werken afwisselend bij beide therapeuten; een voorkeur voor
een therapeut is bijgevolg nooit aan de orde.
Spelregels:
Wanneer u individuele werktijd hebt:
De therapeut en de deelnemer gaan met elkaar een therapeutisch contract aan. Hiermee wordt bedoeld
dat elke deelnemer weliswaar volledig vrij is om zelf te bepalen hoever hij/zij in een oefening of
structure wil gaan (m.a.w. niemand wordt geforceerd en weerstanden worden gerespecteerd) en dat de
therapeut erop vertrouwt dat de deelnemer op zijn/haar beurt constructief bijdraagt aan het
therapeutisch proces gedurende de werktijd en samen met de therapeut naar oplossingen zoekt voor
problemen/vragen/situaties die zich tijdens een werktijd aandienen.
De therapeut vervult in 1ste instantie een (onder)steunende rol. De deelnemer blijft echter persoonlijk
verantwoordelijk voor wat hij/zij tijdens de werktijd inbrengt en doet, dus ook voor wat hij/zij niet
aan de orde stelt c.q. niet uitspreekt.
3
De therapeut waakt erover dat de deelnemer gedurende zijn/haar therapieproces niet alsmaar de
negatieve ervaring van het verleden herhaalt. De deelnemer moet op zijn/haar beurt bereid zijn om
negatieve ervaringen te doorbreken en alternatieven te aanvaarden.
In de therapie wordt met alle mogelijke gevoelens gewerkt, dus ook met gevoelens van boosheid en
agressie. Er wordt echter nooit lijfelijk agressief contact toegestaan.
Wanneer u zelf geen werktijd hebt:
Tijdens een individuele werktijd is er geen ruimte voor commentaar of spontane reacties van de
overige groepsdeelnemers, tenzij de hoofdpersoon in overleg met de therapeut hierom uitdrukkelijk
vraagt. Tijdens de structure wordt dus stilte en terughoudendheid in acht genomen. Deelnemers
verlaten in geen geval de ruimte gedurende een werktijd.
3. Deelronde of sharing:
Onmiddellijk na afloop van iemands werktijd krijgen de overige groepsdeelnemers gedurende de zgn.
sharing of deelronde de gelegenheid om te verwoorden wat zij als rolfiguur of als toeschouwer
hebben meebeleefd tijdens de structure; hierbij sluiten ze aan bij hun persoonlijke geschiedenis. De
sharing wordt altijd op de therapeut gericht m.a.w. de deelnemer die gewerkt heeft, wordt daarbij niet
aangesproken.
Spelregels:
Kritiek op de hoofdpersoon (degene die gewerkt heeft) is volstrekt niet toegestaan. Beoordeling,
commentaar of zelfs waardering in de richting van de hoofdpersoon of discussie over de aanpak van
de therapeut kan verstorend werken.
Daarom zullen de deelnemers zich, zoals gezegd, bij het delen van eigen belevingen altijd op de
therapeut richten en niet op de deelnemer die gewerkt heeft.
Vragen over de werkwijze van de therapeut alsook technische vragen kunnen wel aan bod komen
maar dan wel in de slotronde (zie verder) of in de eerstvolgende groepsbijeenkomst.
4. Pauze en slotronde:
Na afloop van een werktijd (incl. sharing) wordt een pauze ingelast. Aan het einde van de bijeenkomst
vindt de slotronde plaats waarbij alle deelnemers in de gelegenheid gesteld worden om beknopt te
vertellen wat hen persoonlijk geraakt heeft of is opgevallen, of wat zij nog kwijt willen om met een
goed gevoel af te kunnen ronden vóór ze weggaan.
Spelregels voor alle groepsdeelnemers gedurende de pauzes én de slotronde:
Het is beslist niet toegestaan om toespelingen of grapjes te maken n.a.v. werktijden van anderen.
Zelfs al is een toespeling niet kwetsend maar bijvoorbeeld juist steunend of herkennend bedoeld, het
blijft moeilijk in te schatten hoe zo´n opmerking overkomt, zeker onmiddellijk nadat iemand heeft
gewerkt. Tijdens de pauzes wordt evenmin over de inhoud van de structure gediscussieerd.
Veiligheid heeft bij Pessotherapie de hoogste prioriteit. Als bepaalde ontwikkelingen of
gebeurtenissen binnen de groep aanleiding geven tot het uitspreken en uitwisselen van gevoelens en
meningen, dan zal daarvoor indien nodig aparte tijd gemaakt worden. In gezamenlijk overleg wordt in
dat geval een bepaalde tijd afgesproken om d.m.v. een groepsgesprek aandacht te besteden aan wat in
de groep speelt. Het initiatief daartoe kan zowel door de therapeut(en) als door een deelnemer
genomen worden. De beginronde van de volgende bijeenkomst kan gebruikt worden om te signaleren
dat dit nodig is.
4
5. Terugrapportage of feedback n.a.v. de individuele werktijd:
Niet eerder dan tijdens de openingsronde in de daaropvolgende bijeenkomst worden deelnemers in de
gelegenheid gesteld om feedback te geven op hun eerdere werktijd/structure. Dit is tevens het moment
waarop deelnemers eventuele wensen of bespreekpunten gericht op de therapeut of op de
accommodatoren uiten. Daarnaast kan hier ruimte ingelast worden voor vragen over bv. de toegepaste
techniek/methodiek en kunnen informatieve vragen aan de structure-begeleider gesteld worden.
6. Evaluaties:
Tweemaal per jaar vindt in de groep een individuele evaluatie plaats. De evaluatie wordt zowel door
de therapeuten als door de individuele deelnemers schriftelijk voorbereid.
Het evaluatieformulier nodigt de deelnemer uit om kritisch te kijken naar het eigen therapieproces en
naar het eigen functioneren binnen de groep (t.o.v. groepsleden en therapeuten). Wanneer de
deelnemer op basis van de evaluatie voor zichzelf aanleiding ziet om door te gaan met Pessotherapie,
zal hij/zij dat besluit motiveren d.m.v. het herformuleren c.q. bijstellen van de eerdere therapiedoelen.
De therapeuten op hun beurt bereiden de evaluatie van het therapieproces voor elke deelnemer voor
aan de hand van de structureverslagen, aantekeningen en therapeutische inzichten c.q. bevindingen.
Tijdens de eigenlijke evaluatie komen alle deelnemers individueel aan de beurt ; zowel de deelnemer
als de therapeut doen verslag van de belangrijkste evaluatiepunten. De evaluatie biedt tevens ruimte
aan deelnemers om zich rechtstreeks naar elkaar toe uit te spreken.
Rekening houdend met de wensen/doelstellingen van en in overleg met de deelnemer, kan uiteindelijk
het besluit genomen worden tot een vervolgtermijn. Elke deelnemer ontvangt na afloop van een
periode een evaluatieverslag.
7. Afscheid van deelnemers :
Het is gebruikelijk dat binnen de groep aan elk afscheid gepast aandacht wordt geschonken Op de
laatste dag van een periode (volgend op de evaluaties) wordt ruimte ingelast voor afscheid. De
vertrekker krijgt zelf de regie over zijn/haar afscheid. Iedereen is vrij om zelf te bepalen hoe hij/zij dat
afscheid vorm wil geven.
8. Nieuwe therapieperiode met nieuwe deelnemers:
Tweemaal per jaar worden de groepen aangevuld c.q. stromen nieuwe deelnemers in vanuit een
Pesso-oefeningengroep. Daarna is de groep in principe weer ‘gesloten’ tot aan de volgende
groepsevaluatie.
IV. Overige spelregels en afspraken in het belang van zowel de therapie als
de deelnemers
1. Afspraken die bijdragen aan het gevoel van veiligheid binnen een Pesso-structuregroep:
Vanwege het grote belang dat bij Pessotherapie gehecht wordt aan het gevoel van veiligheid binnen de
groep, wordt het de deelnemers nadrukkelijk geadviseerd om gedurende de gehele
groepstherapieperiode geen verdergaande onderlinge relaties buiten de groepszittingen om aan te
gaan Hiermee wordt voorkomen dat er verwarring ontstaat a.g.v. vermenging van therapeutische en
andere doelen. In het geval tóch contact buiten de groep om plaats zou vinden, dan wordt verwacht
dat dit binnen de groep bespreekbaar wordt gemaakt.
5
Ieder groepslid verplicht zich tot geheimhouding. Wat in de groep aan bod komt, wordt niet zodanig
naar buiten gebracht dat het geïdentificeerd kan worden. De inhoud van het therapeutisch werk van
anderen noch de namen van groepsleden worden aan derden genoemd. Dit is essentieel voor het
opbouwen van een veilig therapeutisch klimaat, waarin ieder zich vrij voelt om te experimenteren.
2. Aan welke spelregels moet een ‘accommodator’/ rolspeler zich houden?
Elke deelnemer stelt zich in principe bereid om in andermans werktijd de rol van accommodator
(rolfiguur) op zich te nemen en invulling te geven aan bepaalde rollen. Incidenteel kan vóór aanvang
van de structure-tijd hiervan om persoonlijke redenen ontheffing worden gevraagd. Uitzondering op
deze regel: meteen na de eigen werktijd zal men bij voorkeur geen rollen op zich nemen.
De accommodator (rolspeler) zorgt goed voor zichzelf. Bij een ongemakkelijke houding of wanneer
een grotere krachtsinspanning wordt gevraagd dan men kan bieden, waarschuwt de rolspeler de
therapeut tijdig. De deelnemers houden zelf rekening met eventuele lichamelijke handicaps of
beperkingen, zoals bv. een vroegere rughernia of ander letsel.
De accommodator neemt zelf geen initiatief tot interactie, noch lichamelijk, noch verbaal, maar
wacht op aanwijzingen van de hoofdpersoon en de structureleider.
In de rol van negatieve accommodator zorgt de rolfiguur ervoor voldoende fysieke afstand
(minstens anderhalve armlengte) te houden ten opzichte van de hoofdfiguur, zodat het niet mogelijk is
letterlijk geraakt te worden. De negatieve accommodator zorgt eveneens voor voldoende
psychologische afstand, dat wil zeggen neemt de rol niet ‘letterlijk’ en hij/zij zorgt ervoor niet door
de rol te worden overspoeld.
3. Hoe correct omgaan met rollen?
Degene die een deelnemer in een negatieve rol vraagt zal zijn/haar keuze in geen geval laten bepalen
door persoonlijke wrijvingen in de actuele onderlinge relatie.
Elke deelnemer let erop of hij/zij afwisselend in negatieve en positieve rollen gevraagd wordt. Bij
een onevenredige of eenzijdige rolkeuze m.a.w. wanneer een deelnemer door een iemand steeds in
dezelfde rol of bij herhaling alleen in een positieve of negatieve rol gevraagd wordt, is het aangeraden
om dit tijdig kenbaar en dus bespreekbaar te maken. Uiteraard zal een deelnemer ook tijdig aankaarten
wanneer hij/zij te weinig in rollen wordt gevraagd.
Geactualiseerd in juni 2012
6