Beter Leven met diabetes type 2

Beter Leven met diabetes type 2
Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2
31-Dec-2012 JAN-2009-BE-2564-BT
Gezond eten en toch genieten?
Ja, het kan!
De actieve voedingsdriehoek
• Een gezonde voeding moet ons lichaam voorzien van alle noodzakelijke voedingsstoffen in welbepaalde
verhoudingen. De voedingsdriehoek is bij het samenstellen van een gezond, gevarieerd eetpatroon een
handig hulpmiddel.
• In de voedingsdriehoek worden de voedingsmiddelen ondergebracht in 8 verschillende vakken, die elk
een specifieke bijdrage leveren aan een evenwichtige voeding. Voedingsmiddelen leveren elk op zich
een aantal voedingsstoffen, maar één voedingsmiddel bevat nooit alle noodzakelijke voedingsstoffen.
Evenwichtig eten kan, door dagelijks voedingsmiddelen uit alle vakken te gebruiken en dit in een goede
verhouding.
• Men kiest beter meer voedingsmiddelen uit de grote vakken en minder voedingsmiddelen uit de kleine
vakken. Enkel het topje van de driehoek is niet noodzakelijk om een gezonde voeding samen te stellen.
Gezond eten: algemene tips
Tip 1 Eet op regelmatige tijdstippen.
Tip 2 Sla geen maaltijden over.
Tip 3 Neem dagelijks 3 hoofdmaaltijden met koolhydraten: brood (bij voorkeur volkoren),
aardappelen, ontbijtgranen (bij voorkeur volkoren), volkoren rijst of pasta …
Eventuele tussendoortjes en een laatavond snack zijn afhankelijk van je diabetesmedicatie.
Bespreek dit met je arts of diëtist(e).
Tip 4 Neem per maaltijdgroep iets uit elke laag van de voedingsdriehoek.
Tip 5 Vermijd zichtbaar vet, matig gebruik van vet, kies smeer- en bereidingsvetten met goede
vetzuursamenstelling en arm aan verzadigde vetzuren.
Tip 6 Matig zoutgebruik.
Tip 7 Drink voldoende. Dagelijks is 1,5 liter vocht noodzakelijk, bij voorkeur water.
Overleg eventueel gebruik van alcohol met je arts of diëtist(e).*
Tip 8 Stop de gewoonte om suiker te gebruiken: verminder de hoeveelheid suiker in thee,
koffie en voedingsbereidingen: vervang deze eventueel door een kunstmatige zoetstof.
Lees steeds het etiket op de verpakking: suikervrij betekent in de praktijk vaak dat het
voedingsmiddel natuurlijke suikers bevat zoals vruchtensuiker, ofwel dat het te veel vetten
bevat.
Tip 9 Neem regelmatig en voldoende lichaamsbeweging (beweging stimuleert de suiker- en
vetverbranding en vermindert de insulinebehoefte).
Tip 10 Zorg voor een goed lichaamsgewicht.
* Gesuikerde frisdranken en sportdranken kunnen alleen gebruikt worden bij hypo en/of bij extra lichaamsbeweging.
Met deze tips eet je moeiteloos gezond
Dit gebruik je beter MEER
Voedingsmiddelen
Dit gebruik je beter MINDER
melk, melkproducten
magere melk, magere yoghurt zonder
suiker, karnemelk, magere platte kaas
zonder suiker
volle melk, volle yoghurt, gesuikerde
chocolademelk, gesuikerde melkdesserts
kaas
kaas met verlaagd vetgehalte
minder dan 20%, light kaas, magere kaas
volvette kaas (48% en meer),
roomkaas, Franse kazen
brood
bruin brood, volkoren brood, roggebrood,
volkoren beschuit, bruine pistolets of bruin
stokbrood, rijstkoeken
suikerbrood, krentenbrood, boterkoeken,
croissants, koekjes, wafels, pannekoeken,
blinis
broodbeleg
wees matig met broodbeleg: magere kaas
minder dan 20%, magere vleeswaren:
rosbief, rookvlees, magere hesp, tong.
Wees matig met confituur met verlaagd
suikergehalte en chocoladeproducten
volvette kaas, roomkaas, vette vleeswaren: spek, paté, alle worstsoorten,
confituur, chocoladeproducten, honing,
stroop, speculaas
Met deze tips eet je moeiteloos gezond
Dit gebruik je beter MEER
Voedingsmiddelen
Dit gebruik je beter MINDER
vetten, boter
matig het vetgebruik; kies smeer- en
bereidingsvetten met goede vetzuursamenstelling en arm aan verzadigde
vetzuren; gebruik niet meer dan 1 eetlepel
vetstof per persoon per warme maaltijd;
besmeer brood matig met minarine;
gebruik vetarme sladressings
vast frituurvet, varkensreuzel, vaste
bak- en braadvetten, vette gebonden
sauzen, mayonaise en afgeleiden
vlees
mager vlees van rund, paard, lam, kalf,
varken (zonder vetranden), tong, mager
vlees van kip, konijn, haas, vlees, ree en
ander wild
vette vleessoorten: vet varkensvlees, vet
rundsvlees, vet lamsvlees, vette worst en
gehakt, vleessalades, kant en klaar vlees
gerechten uit blik, diepvries; gepaneerd
vlees, soorten paté, salami
vis
alle vissoorten: kabeljauw, schol, schelvis,
wijting, tarbot, tonijn, zeepaling, zalm,
haring, sardienen, tong, garnalen, kreeft,
krab, mosselen, niet gepaneerde
diepvriesvis, visconserven op natuurlijk nat
visconserven op olie, gepaneerde vis,
kant en klare visbereidingen
aardappelen, rijst, deegwaren
gekookte aardappelen, niet vette
aardappelpuree, ongepelde rijst, volkoren
deegwaren en graanproducten, gerst,
gier, bulgur
beperk het gebruik van gefrituurde
gerechten tot max. 1x per 14 dagen
vermijd kant en klaar maaltijden zoals
rijsten macaronigerechten, gegratineerde
pasta, pizza, bladerdeeggerechten, chips
Met deze tips eet je moeiteloos gezond
Dit gebruik je beter MEER
Voedingsmiddelen
Dit gebruik je beter MINDER
groenten
alle soorten verse groenten,
groenten uit blik, glas en niet
bereide diepvriesgroenten
groenten met veel saus of boter,
gefrituurde groenten, beignets
van groenten
fruit
alle soorten vers fruit, bananen en druiven
in beperkte hoeveelheid: 1/2 banaan,
10-tal druiven zelfgekookte vruchten en
vruchtenmoes zonder toegevoegde suiker
matig gebruik van noten
vruchten op sap of siroop, geconfijte
vruchten dadels, vijgen, droge rozijnen
of abrikozen
nagerecht
vla en pap bereid van magere of halfvolle
melk zonder toegevoegde suiker.
Magere yoghurt, magere platte kaas,
magere vruchtenyoghurt met 0% suiker,
magere platte kaas met vruchten en
0% suiker
pap, vla, pudding bereid met suiker,
ijs, sorbet, gebak en koekjes.
Wees voorzichtig met suikervrije
alternatieven deze kunnen veel vet
bevatten
snoepgoed, koekjes, gebak
wees zeer matig met producten uit deze
groep: zelfs met suikervrije producten
alle soorten snoepgoed, chocoladeproducten, marsepein, drop, alle soorten
koekjes, biscuits, gebak en chocolade
Met deze tips eet je moeiteloos gezond
Dit gebruik je beter MEER
Voedingsmiddelen
Dit gebruik je beter MINDER
borrelhapjes
radijsjes, kerstomaatjes, stukjes
komkommer, bloemkool, met mate
zoute biscuits en noten en enkel bij
bijzondere gelegenheden
alle soorten vette borrelhapjes zoals kaas,
worstsoorten gefrituurde hapjes
dranken
thee, koffie zonder suiker mineraalwater,
spuitwater, groente- of tomatensap
suikervrije frisdranken (max. 2 per dag)
indien alcohol is toegestaan: max. 1 tot 2
consumpties niet zoete alcoholische
dranken per dag (droge sherry, droge wijn,
schuimwijn brut, een pintje…)
thee, koffie met suiker, koffie met room alle
soorten frisdranken en vruchtensappen
zoete wijnen, likeuren, advocaat, campari,
vermouth, porto
kruiden, specerijen, smaakstoffen
alle kruiden en specerijen, matig zout,
essences, kunstmatige zoetstoffen
(tabletten, poeder, vloeibaar)
suiker: alle suikers: tafelsuiker, rietsuiker
fructose, glucose, glucosestroop,
moutstroop, chicoreistroop honing
Diabetesvoeding is een gezonde voeding
Aanbevolen voor iedereen
Voorbeeld van een broodmaaltijd
graanproduct: volkorenbrood, bruine beschuiten, bruine pistolet, bruin stokbrood muesli, cornflakes, havermout
of andere ontbijtgranen zonder toegevoegde suiker
smeersel: minarine met minder dan 1/3 verzadigde vetzuren
broodbeleg: een matige hoeveelheid magere vaste kaas, halfharde kaas, smeerkaas of platte kaas magere vleeswaren of confituur
met verlaagd suikergehalte
groenten: rauwkost
drank: koffie, thee, soep, water eventueel magere of halfvolle melk
Voorbeeld van een warme maaltijd
soep: mager, ongebonden; peulvruchtensoep en gebonden soepen dienen meegerekend te worden als koolhydratenbron
zetmeelbron: aardappelen, rijst, deegwaren of andere graanproducten: couscous, gierst, frieten, kroketten: best beperken to 1x
per 14 dagen
groenten: alle soorten in een ruime portie; peulvruchten: meegerekend als koolhydratenbron
vis, vlees: een matige hoeveelheid magere vleessoorten, 2 tot 3 maal per week vis (1x vette vis)
of alternatief: vleesvervanger zoals tofu, tempeh, quorn, seitan
bereidingsvet: met mate! Bij voorkeur vloeibare bereidingsvetten of olijf- , arachide- of koolzaadolie
dessert: fruit, ongesuikerd melkdessert (magere of halfvolle melk)
drank: water, spuitwater of light frisdrank
Met deze tips eet je moeiteloos gezond
Als je gezond eet, zullen je maaltijden
er zo uitzien:
groenten fruit
brood, granen aardappelen
en niet zo:
vlees, vis
vetten
Een diëtist(e) kan je helpen bij het samenstellen van een evenwichtig dagschema aangepast aan je voedingsgewoonten en verlangens.
Om de drempel naar een diëtist(e) te verlagen, wordt in het kader van de diabetespas en het diabetes zorgtraject een terugbetaling voorzien voor 2x een half uur voedingsadvies per jaar. Meer informatie over de diabetespas kan je vinden op www.diabetespas.be
en meer informatie over het diabetes zorgtraject op www.zorgtraject.be.
Heb je vragen over je voeding en diabetes, dan kan je ook gratis terecht bij de
Diabetes Infolijn: 0800/96 333.
Nuttige websites:
1. VIGeZ Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie
www.vigez.be
2. VDV Vlaamse Diabetes Vereniging v.z.w.
www.diabetes.be / Diabetes Infolijn 0800/96 333
Voedingsadvies bij u in de buurt:
Bron: Vlaamse diabetesvereniging. Diabetes & voeding: uitgebreide informatiebrochure, febr. 2007 : 1-28