De lange traditie van de Iraanse keramiek

Vitrine 01
Foto 01
De lange traditie van de Iraanse keramiek
Al sinds de oudheid stond het aardewerk van Iran bekend om zijn kwaliteit.
Deze traditie zette zich voort na de komst van de islam in de zevende eeuw.
Door de gemeenschappelijke islamitische cultuur kwam er meer uitwisseling
met landen als Syrië, dat eveneens een hoge artistieke productie kende.
Iraanse pottenbakkers vervolmaakten de kunst van het glazuren met metalen,
die het aardewerk bijzondere glans gaven. Een belangrijke vernieuwing vormde
ook hun vermogen om maar liefst zeven kleuren op en onder het glazuur aan
te brengen. Vanwege de kwetsbare pigmenten en de moeilijk regelbare
temperaturen van de oven bleef dit een gecompliceerd proces.
Schaal met twee papegaaien
geglazuurd kiezelaardewerk, begin 13de eeuw n.Chr.,
Iran of Noord-Syrië
inv. OCI 263-1980, bruikleen Haags Gemeentemuseum
Vitrine 02
Foto 04
Siergordels uit Urartu
Het koninkrijk Urartu strekte zich van de negende tot de zevende eeuw v.Chr.
uit over Noordwest-Iran, Oost-Turkije, Armenië en Azerbeidjan. Kunst en handwerk stonden in Urartu op een hoog peil, met voorop de metaalbewerking. Een
bijzondere plaats nemen de bronzen riemen in. De gordel was oorspronkelijk
als sierstuk bevestigd op een leren onderriem. De met veel oog voor details
uitgewerkte decoratie toont jachtscènes: leeuwen met opengesperde muilen
achtervolgen herten, terwijl ruiters met helmen op en speren in de hand jagen
op zowel de leeuwen als de herten. Het losse plaatje – waarschijnlijk geknipt
uit een bronzen riem – toont een afbeelding van een god staande op een
steenbok. Het plaatje heeft gediend als votief, offergave, en is gevonden in
een heiligdom.
01 Siergordel
brons, ca. 740-700 v.Chr.
inv. B1992/1.1
02 Votiefplaatje
brons, ca. 650-600 v.Chr.
inv. B1978/4.2
Vitrine 03
Foto 06
Zeven millennia oud aardewerk uit Ismailabad
Archeologisch onderzoek in de omgeving van Hamadan heeft een reeks prehistorische vindplaatsen aan het licht gebracht. Ze dateren uit het late zesde
en het vijfde millennium vóór Christus en behoren daarmee tot de oudste
totnogtoe bekende dorpen in het noordelijke hoogland van Iran. Eén van die
vindplaatsen is Ismailabad, waar de lokale bevolking in de jaren 50 en 60 van
de vorige eeuw op grote schaal clandestiene opgravingen heeft ondernomen.
De bijzonderste vondsten waren ongetwijfeld grote hoeveelheden aardewerk,
allemaal met de hand gemaakt (zonder draaischijf) en prachtig beschilderd.
Het aller-oudste aardewerk van Ismailabad laat vooral geometrische motieven
zien. Later duiken ook planten, dieren en mensen op in de decoratie.
Schalen
aardewerk, ca. 5200-4500 v.Chr.
inv. B 1987/ 11.2, B 1959/2.1, B 1987/11.1
Vitrine 04
Foto 07
Het begeerde aardewerk uit Sakkizabad
Rond 1958 groeven dorpelingen op een ruïneheuvel nabij het dorp Sakkizabad
in Noordwest-Iran. Het clandestiene werk leidde tot de ontdekking van graven
met daarin een bijzonder soort aardewerk, dat totnogtoe zonder vergelijk is.
Het vaatwerk is met de hand gemaakt, eenvoudig van vorm en fraai beschilderd
volgens vaste patronen. Geometrische motieven en dieren sieren de buitenzijde, terwijl kruizen alleen op de bodem voorkomen. De grote vraag in de
kunsthandel naar dit mooie aardewerk van Sakkizabad leidde ertoe dat de
ruïneheuvel door illegale opgravers herschapen werd in een onherkenbaar,
omgeploegd maanlandschap.
Schalen
aardewerk, ca. 1600-1200 v.Chr.
inv. B 1987/11.6, B 1987/11.23, B1987/11.56, B 1987/11.108
Vitrine 05
Een spectaculaire vondst: aardewerk uit Amlash
Zelden is keramiek uit de oudheid zó in de smaak gevallen als toen het publiek
rond 1960 voor het eerst kennis maakte met het aardewerk uit Amlash, een
regio ten zuidwesten van de Kaspische Zee. De zuivere, harmonische lijnen en
de gestileerde eenvoud van dit grijze of zwarte aardewerk zijn fascinerend.
Uiterst kundige pottenbakkers waren 3000 jaar geleden in Amlash aan het
werk. Het aardewerk is volkomen glad en hoog gepolijst, waardoor sommige
kruiken haast van metaal gemaakt lijken. Het vaatwerk is ook heel fragiel:
de wanden zijn hooguit twee tot drie mm dik. De potten werden in graven
gevonden; zij vergezelden de doden op de reis naar het hiernamaals.
Ram
aardewerk,ca. 1000 v.Chr.
inv. B 1964/10.3
Vitrine 06
Foto 09
De beroemde bronzen van Luristan
Luristan is een moeilijk toegankelijke landstreek in de bergen van West-Iran.
Tussen 1000 en 600 v.Chr. werd de streek bewoond door een nomadisch ruitervolk, dat zijn doden begroef in uitgestrekte grafvelden aan de voet van de
bergen. Uit deze graven stammen de befaamde Luristan bronzen: vaatwerk,
wapens, rituele standaarden, sieraden, figuurtjes en paardentuig in de vorm
van bitten, wangplaten en teugelringen. De bronzen voorwerpen zijn meestal
rijk versierd, waarbij diermotieven en fabelwezens zoals sfinxen en griffioenen
een grote rol spelen. Het verzamelen van deze Luristan bronzen was in de jaren
tussen de beide wereldoorlogen een ware rage in Europa.
Paardentuig, rituele standaarden
brons, ca. 1000-600 v.Chr.
inv. B 1932/8.14, B 1931/4.7, B 1931/4.11, B 1931/4.6, B 1932/7.8
Vitrine 07
Foto 10
Koninklijk tijdverdrijf in Luristan
Deze schildplaat diende als de centrale bronzen versiering van een houten
schild. Hij werd omstreeks 900 v.Chr. gehamerd en gegraveerd in een bronswerkplaats in het bergland van Luristan in West-Iran. Twee taferelen zijn
afgebeeld: een levendige jachtscène en een koning op een troon, omringd door
dienaren die dieren meevoeren. Soortgelijke schildplaten dragen doorgaans
geen decoratie. Het unieke karakter van dit schild, de verfijnde voorstelling
en de vakkundige uitvoering doen vermoeden dat de eigenaar een hoge
status genoot. De schildplaat werd uiteindelijk meegegeven in het graf.
Schildplaat
brons, ca. 900 v.Chr.
inv. A 1943/7.1
Vitrine 08
Foto 11
Susa: de ondergang van Te’umman van Elam
Het koninkrijk Elam in het zuidwesten van Iran had het voortdurend aan de
stok met zijn machtige buur Assyrië. In 653 v.Chr. daagde koning Te’umman
van Elam zijn Assyrische rivaal Assur-banipal uit voor de strijd. Het liep echter
slecht af met Te’umman. Niet ver van zijn hoofdstad Susa ging hij weinig
glorieus ten onder, zoals blijkt uit deze door Assur-banipal opgestelde tekst:
‘Ik bedekte, als het aanzwellen van een ziedende orkaan, Elam in zijn gehele
omvang. Ik hakte het hoofd af van Te’umman, hun koning, de opschepper, die
boze plannen gesmeed had. Talloze van zijn krijgers doodde ik. Met mijn
handen greep ik zijn krijgers levend. Met hun lijken vulde ik, als met distels
en doornstruiken, de omgeving van Susa. Hun bloed liet ik in de Ulaja vloeien.
Het water daarvan kleurde ik als rode wol.’
01 Bouwinscriptie uit Ninive (Noord-Irak)
klei, ca. 645 v.Chr.
inv. LB 1311
02 Dolk
brons, 3000-2000 v.Chr.
inv. B 1953/5.2
03 Helm
brons, 800 v.Chr.
inv. B 1967/4.1
04 Zwaard
Brons, 1000-900 v.Chr.
inv. B 1966/10.7
Vitrine 09
Foto 12
De Ziggurat van Chogha Zanbil: gewijde bouwkunst
De 14de eeuw v.Chr. was een periode van bloei en voorspoed voor het koninkrijk Elam in Zuidwest-Iran. De vorsten van Elam waren druk in de weer met het
bouwen en restaureren van tempels en paleizen. Zij lieten geen kans onbenut
om iedereen duidelijk te laten weten wie de drijvende kracht achter alle
bouwactiviteiten was. Zo werden de muren van de heiligdommen voorzien
van bakstenen met inscripties in Elamitisch spijkerschrift. De teksten waren
vaak standaard van inhoud. Een voorbeeld: ‘Ik, Shilhak-Inshushinak, zoon van
Shutruk-Nahhunte, geliefde dienaar van Kiririsha en Inshushinak, koning van
Anzan en Susa (…). Ik herbouwde de tempel van Lyan met bakstenen.
Ik heb hem geschonken aan Kiririsha, vrouwe van Lyan, mijn godin.’
Bakstenen met spijkerschriftinscriptie
klei, ca. 1300 v.Chr.
inv. PKn 34, PKn 35, PKn 36, PKN 37, A 1895/ 4.1, B 1975/1.1
Vitrine 10
Foto 16
De transparante schoonheid van het Sassanidisch glas
Vóór de komst van de islam in de zevende eeuw stond Iran onder het bewind
van de Sassaniden (224-651 n.Chr.). De Sassanidische vorsten omringden zich
in hun paleizen met uitbundige luxe. De grandioze glaskunst uit deze tijd is
hier een goed voorbeeld van. De Sassanidische glasmakers waren meesters in
het slijpen van glas in ingewikkelde patronen. De dikke wanden van kommen
en kruikjes werden daartoe in facetten geslepen. De uiteindelijke producten
waren technische en esthetische hoogstandjes, die rond de zesde eeuw zelfs
hun weg tot in Japan vonden!
Diverse kommen en houders
glas, 5de – 7de eeuw n.Chr.
inv. B 1967/4.2, B 1962/10.1, B 1963/8.2, B 1967/12.1, B 1968/11.1, B 1967/12.3
Vitrine 11
Rituele spelden
Lange metalen sierspelden met een grote, vierkante of ronde kop werden
gebruikt om kledingstukken vast te hechten. De spelden dienden echter ook
voor rituele doeleinden. Dit blijkt uit het grote aantal spelden opgegraven in
een heiligdom uit de late achtste eeuw v.Chr. in de bergen in West-Iran.
Mogelijk getuigden de hier gevonden spelden van de symbolische bezegeling
van huwelijken; ook tegenwoordig nog overhandigen de ouders van de bruid
in het bergland van Iran een speld aan de ouders van de bruidegom ter bevestiging van het huwelijk.
Sierspelden
brons, ca. 850-800 v.Chr.
inv. B1932/7.6, B1948/9.13, B1952/3.2, B1983/1.19
Vitrine 12
Foto 18
Persepolis, Pasargadae: schitterende sier aan de hoven
Griekse geschiedschrijvers uit de vijfde en vierde eeuw v.Chr. vertellen al
dat Perzische mannen en vrouwen talloze sieraden dragen en fraai geweven
zijden gewaden. 2500 jaar later beschrijft Louis Couperus in zijn laatste
roman ‘Iskander’ opnieuw de rijke uitdossing van de Perzische legers en de
fabelachtige schatten in de koninklijke paleizen die Iskander (Alexander de
Grote) in Perzië aantreft. Door verwoesting en roof is het meeste helaas
verloren gegaan. Metaalwerk was minder kwetsbaar, hiervan werd echter
weer veel omgesmolten. Het zijn met name de stenen sculpturen uit
Persepolis, die nu nog gedetailleerde informatie leveren over het leven aan
het Perzische hof.
01 Kommen
zilver, ca. 350 v.Chr.-100 n.Chr.
inv. A 1977/4.1, B 1983/1.171
02 Leeuwenkopjes, sieraden om op kleding te naaien
verguld zilver, ca. 400 v.Chr. inv. B 1960/11.1, B1960/11.2
03 Oorhangers
goud, ca. 400 v.Chr.-100 n.Chr.
inv. B 1983/1.295
04 Sierspeld, voor het haar (?)
zilver, ca. 500 v.Chr. inv. B 1970/12.1
05 Sierspeld, voor op de kleding
Zilver, kornalijn, ca. 700-500 v.Chr.
B 1983/1.340
Vitrine 13
Foto 21
Isfahan: centrum van handel en kunstnijverheid
De stad Isfahan was tot ver over de grenzen legendarisch vanwege de
paradijselijke tuinen, paleizen en moskeeën. Al ten tijde van de laatste
Parthische koning (213-224 n.Chr.) was de stad provinciehoofdstad.
In de islamitisch tijd groeide de stad uit tot het belangrijkste centrum van
handel en kunsthandwerk, inmiddels met ruim drie miljoen inwoners.
Veel van de monumenten zijn bewaard gebleven en kundig gerestaureerd.
Handelsreizigers en toeristen kwamen graag naar Isfahan; het laktableau
in deze vitrine is gemaakt voor een Nederlands koopman, die thuis wilde
laten zien hoe exotisch Isfahan wel was.
01 Tableau met afbeelding van de opiumoogst te Isfahan
lakwerk op papier-maché, rond 1825 n.Chr.
inv. 68277 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
02 Waterpijp waaruit opium gerookt kon worden
facetgeslepen glas, leer, verzilverd metaal, textiel, kurk, aardewerk,
19de eeuw n.Chr.
inv. 13619 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
03 Sierkan met ornamenten in de vorm van drakenkop
brons, 19de eeuw n.Chr.
inv. 29002 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
Vitrine 14
Foto 23
Muziek tussen Oost en West
Van de tweede eeuw v.Chr. tot de tweede eeuw na Chr. maakten de Parthen de
dienst uit in Iran. De Parthen stonden al in de Oudheid bekend als liefhebbers
van al wat Grieks was en ook zij waren verbeten tegenstanders van het machtige
Rome. Betere banden onderhielden de Parthen met landen in het Verre Oosten,
zoals China, waarmee zij handel dreven. De hier getoonde beeldjes van aardewerk
laten verschillende invloedssferen zien. De luitspeler met zijn kunstig geplooid,
wijd openvallend hemd is een typische uitbeelding van een Parth in traditionele
stijl. Hetzelfde geldt voor de fluitspeler. De westerse invloedssfeer komt naar
voren in de ‘Griekse’ kleding van de twee muzikanten met dubbelfluit en trommel.
Onduidelijk is waarvoor dit soort beeldjes precies dienden. Ze zijn gevonden in
tempels en huizen, maar ook in graven.
Parthische beeldjes
aardewerk, ca. 200 v.Chr. – 200 n.Chr.
inv. B 1952/2.1, A 1932/7.57, A 1941/1.13, A 1941/1.8
Vitrine 15
Foto 25
Yazd en de relatie met India
De woestijnstad Yazd kenmerkt zich door de spectaculaire leem-architectuur,
terwijl haar waterwerken wel het achtste wereldwonder worden genoemd.
De Zoroastrische geloofsgemeenschap in Yazd, ook wel vuuraanbidders
genoemd, houdt al millennia lang het vuur in de Vuurtempel brandende. Van
oudsher bestaan nauwe banden met de Zoroastriërs in India. Waarschijnlijk
gaan deze al terug tot de vroege tijd van de Zijderoutes, rond het begin van
onze jaartelling. De stad staat ook bekend om de traditionele brokaat- en zijdeweverijen. De patronen en modellen weerspiegelen de relatie met India.
Het borduurwerk toont figuren die in beide landen veel voorkomen, zoals de
levensboom (het boteh- of kashmirmotief, ook wel paisleymotief genoemd)
en de pauw.
01 Jurkje
geborduurd zijde en katoen, rond 1900 n.Chr.
inv. 57482 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
02 Kinderkaftan
sits (met blokken bedrukte katoen), rond 1900 n.Chr.
inv. 57485 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
03 Kinderkaftan
sits (met blokken bedrukte katoen), rond 1900 n.Chr.
inv. 41301 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam sits kinderkaftan
Vitrine 16
Foto 26
Koning Salomo als bron van inspiratie
De wijze koning Salomo, ook in de islamitische traditie zeer vereerd en veel
afgebeeld, heerste over mensen, dieren en demonen. Volgens de overlevering
sprak hij al hun talen en er zijn tal van prachtige verhalen over hem bekend.
De Iraanse miniatuurschilderkunst heeft in de islamitische wereld altijd grote
invloed gehad. Opvallend is dat figuratieve afbeeldingen, ook van religieuze
personen, geaccepteerd en wijd verspreid waren. Omdat de Koran, evenals Torah
en Bijbel, het maken van afgodsbeelden verbiedt, zijn de meeste miniaturen
niet realistisch – in de zin van natuurgetrouw - en kennen geen diepte, hoewel
men wel vertrouwd was met de toepassing van perspectief.
01 Miniatuur van Koning Salomo
inkt op papier, 16de eeuw n.Chr.
inv. 75348 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
02 Leeuw
steatiet, Elamitisch, ca. 3100 v.Chr
inv. B 1959/3.1
03 Leeuw
geglazuurd aardewerk, 12de eeuw n.Chr.
inv. 745458 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
Vitrine 17
Steengoed voor de elite
Aardewerk was in de oudheid al een massaproduct voor alledaags gebruik
in en rondom het huis. Vaatwerk van steen daarentegen gold als pure luxe,
slechts weggelegd voor weinigen. Iran was van oudsher een belangrijk
productie- en distributiecentrum van stenen vaatwerk.
Vaklui met grote kennis van zaken en een echt engelengeduld hielden zich
met de fabricage van de stenen potten en kommen bezig. Eindeloos lang boren,
hameren en schuren leverden uiteindelijk ware juweeltjes op, die vervolgens
over soms vele honderden kilometers afstand verhandeld werden. Zo is Iraans
stenen vaatwerk tot diep in Irak en Syrië teruggevonden. De beide getoonde
potten stammen waarschijnlijk uit de koningsstad Susa in het zuidwesten van
Iran en zijn ruim 5000 jaar oud.
Huisraad
steen: calciet, ca. 3000 v.Chr.
inv. A1981/4.2, A1981/4.3
Vitrine 18
Foto 29
Geschenk van de consul
Vanaf 1623, het jaar waarin de Verenigde Oost-Indische Compagnie begon
met de handel op de Perzische Golf, zijn Nederlandse kooplieden en gezanten
vrijwel continu in Iran te vinden. Geld verdienen stond natuurlijk voorop,
maar er was ook ruimte voor andere zaken. In 1880 stuurde de Nederlandse
consul Richard Keun vanuit de havenstad Bandar Bushir aan de Perzische Golf
een stenen grafkistje naar het Leidse Rijksmuseum van Oudheden. Het kistje
met daarin menselijke crematieresten zou zijn gevonden op een plek op twee
uur lopen van de stad. Waarschijnlijk gaat het daarbij om de vindplaats Reshahr,
waar ooit de Hellenistische havenstad ‘Antiochea in Persis’ was gelegen.
Grafkist
kalksteen, ca. 200 v.Chr.
inv. PKn1
Vitrine 19
Foto 31
Nader Sjah en de Indiase mode
Dit zijden jasje volgt de mode van het hof van de Indiase Groot-Moghuls.
In 1739 stootte de Perzische heerser Nader Sjah op veroveringstocht door tot
Delhi, waarbij hij de beroemde Pauwentroon buit maakte. Datzelfde jaar nog
trouwde zijn zoon met een prinses van de dynastie van de Indiase Grootmogols.
Hierop volgde een periode van nauwe betrekkingen tussen de islamitische
hoven van Iran en India.Op zich was dit niet nieuw: Perzisch was zelfs langere
tijd de hoftaal in India. Deze culturele uitwisseling heeft sporen nagelaten
in vrijwel alle kunstvormen, van miniatuurschilderkunst tot textiel en van
keramiek tot edelsmeedkunst.
01 Jas
zijdeweefsel in satijn lampas, ca. 1800 n.Chr.
inv. 7784 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
02 Gesp in de vorm van een boteh- of Kashmirmotief
zilver, filigrain smeedwerk, ca. 1800 n.Chr.
inv. 61008 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
Vitrine 20
Ode aan de vrouwelijkheid
Afbeeldingen van vrouwen met zware rondingen zijn oeroud. Deze kleine
beelden zijn misschien godinnetjes of een personificatie van de vruchtbaarheid en moeder aarde, ‘uit wier boezem het graan ontspringt’ zoals een oude
tekst vertelt. Ze hebben zeer brede heupen en de plaatsing van de handen
legt extra nadruk op de borsten. Opmerkelijk: de naakte lichamen zijn rijkelijk
bedekt met halssnoeren, borst- en armbanden en heupgordels. De beeldjes
zijn in mallen gemaakt en dus onderdeel van massale, seriematige productie.
Bedoeld voor gelovigen en pelgrims, werden ze wellicht aan de man gebracht
rondom heiligdommen.
Beeldjes
terracotta, ca. 1500-1000 v.Chr.
inv. B 1995/11.90, B 1995/11.91, B 1995/11.79
Vitrine 21
Foto 32
Mashhad: centrum van religieuze kunst
Sjiitische moslims vormen de belangrijkste minderheid binnen de islam.
In Iran en omliggende landen is deze stroming diep geworteld. Ook voor de
kunstgeschiedenis heeft deze relatie grote gevolgen gehad: er is een heel
eigen, beeldende vormentaal uit ontstaan. Als edelste islamitische kunst
geldt van oudsher de kalligrafie, nauw verbonden met de overdacht van de
Koran. De religieuze kalligrafie heeft voor veel mensen goddelijke kracht,
‘baraka’, net als de gebedssteentjes die gemaakt zijn uit de gewijde grond
van de stad Mashhad. Vanwege het mausoleum van Imam Reza is deze stad
voor Sjiieten van bijzondere betekenis.
01 Waterschaal met gekalligrafeerde heilwensen aan de profeet
Mohammed en de Twaalf Imams
brons, 17de eeuw n.Chr.
inv. 7675, bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
02 Gebedssteentjes uit Mashhad met bijbehorend wikkeldoekje:
moslims raken deze gebedssteentjes aan met hun voorhoofd
wanneer zij knielen tijdens het gebed
klei, katoen, ongedateerd, ws. 20ste eeuw n.Chr.
inv. nrs. 63141, 63144, 63147, 63162, bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
Vitrine 22
De gratie van de kraanvogel
Perzische pottenbakkers lieten zich inspireren door de dierenwereld om hen
heen. Eeuwenlang werden overal de voor het Iraanse bergland zo kenmerkende
snavelkannen gemaakt. Kraanvogels hebben model gestaan voor deze vazen
met lange schenktuiten. De variatie is eindeloos. Soms zijn de vormen barok.
Vaak echter zijn de vormen teruggebracht tot de essentie: stilering en
vereenvoudiging staan voorop. Veel van dit vaatwerk werd gebruikt tijdens
rituelen bij begrafenissen en daarna bijgezet in het graf.
Snavelkannen
aardewerk, ca. 1000-500 v.Chr.
inv. B 1983/1.274, B 1983/1.137,B 1969/10.60, B 1983/1.14,B 1986/4.1, B. 1986/1.74
Vitrine 23
Foto 35
Damavand: de cultuur van het ijs
De cultuur van het ijs is in Iran tot een ware kunstvorm verheven: rozenwaterijs,
oranjebloesemijs, kaneelijs, alle soorten notenijs en fraai gekleurd vruchtenijs. Het woord sorbet is dan ook uit het Perzisch afkomstig.
Evenals textiel zijn hout en leer vergankelijke materialen, die in de bodem
snel vergaan en daarom in archeologische collecties zelden voorkomen. In
collecties uit de islamitische tijd zijn ze beter vertegenwoordigd, maar ook
meestal van later datum. Leren foedralen komen met name voor bij nomadische
volken, die hun kostbare bestek en breekbare kommen op de moeizame wegen
wilden beschermen.
01 Sorbetlepel
rozenhout, specialiteit van het plaatsje Abadah, ca. 1750 n.Chr.
inv. 63321 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
02 Spiegel met afbeeldingen van pre-islamitische Iraanse koningen
hout, spiegelglas, gekleurd papier, gedateerd: 1863 n.Chr.
inv. 57046 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
03 Foedraal voor lepel
leer, katoen, begin 20ste eeuw n.Chr.
inv. 68106 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam
04 Foedraal voor kom
leer, eind 19de eeuw n.Chr.
inv. 61422 bruikleen Wereldmuseum Rotterdam