ECT bij manie

Informatie voor Familieleden
omtrent Psychose
InFoP 2
Inhoud




Introductie
Module I: Wat is een psychose ?
Module II: Psychose begrijpen ?
Module III: Behandeling van psychose
 de rol van medicatie ?
 Module IV: Behandeling van psychose
 de rol van andere interventies ?
Inleiding
Informatieve cursus voor mensen
die geconfronteerd worden met
psychose in de familie
Ontwikkeld door werkgroep van
hulpverleners en ervaringsdeskundigen
in samenwerking met Similes en Schizofrenieliga
Informatie over de aandoening
 Fundamenteel recht van patiënten en
familieleden
 Essentieel deel van goede behandeling
 Nodig om met de aandoening om te gaan
 Nodig om de aandoening te kunnen
verwerken
 Geeft kracht om een meer actieve rol te
spelen in de behandeling
Wat is een psychose ?
InFoP 2 – module 1
Wat is een psychose ?
Een verzameling van ervaringen,
symptomen en klachten,
waardoor er een
verlies van contact met de werkelijkheid
ontstaat of
de wereld anders wordt waargenomen
Wat is een psychose ?
Een complexe psychiatrische aandoening
 Veel verschillende symptomen
 Geen enkel uniek symptoom dat
alle patiënten hebben
 Veel kenmerkende symptomen
Symptomen van psychose
Beïnvloeden
alle gebieden van het menselijke leven
 De waarneming
 Het denken
 Het handelen / Het gedrag
 De gevoelens
 Het algemeen functioneren
Stoornissen
van gedrag
Stoornissen
van het denken
Stoornissen van
de waarneming
Stoornissen
van gevoelens
Moeilijkheden
algemeen
functioneren
Symptomen van psychose
Stoornissen van de waarneming
 Hallucinaties
 Dingen zien (beelden, visioenen)
 Dingen horen (stemmen)
 Dingen voelen in het lichaam
 Dingen ruiken / smaken
Stoornissen
van gedrag
Stoornissen van
de waarneming
Stoornissen
van het denken
Stoornissen van
de waarneming
Moeilijkheden
algemeen
Functioneren
Symptomen van psychose
Stoornissen van het denken
 Niet helder kunnen denken
 Verwardheid
 Achterdocht
 Wanen • Achtervolgingswaan
• Grootheidswaan
• Religieuze wanen
Symptomen van psychose
Stoornissen van het denken
(cognitieve symptomen)
 Aandacht
 Concentratie
 Probleemoplossend vermogen
 Plannen en uitvoeren van taken
 Geheugen
Stoornissen
van gevoelens
Stoornissen
van het denken
Stoornissen
van gedrag
Stoornissen van
de waarneming
Moeilijkheden
algemeen
functioneren
Symptomen van psychose
Handelen en gedrag
 Overactiviteit
 Minder tot dingen komen
 Snel en veel spreken
 Weinig en trager spreken
 Bizar gedrag
 Moeite om dingen vol te
houden
 Sociale teruggetrokkenheid
 Interesseverlies
Stoornissen
van gedrag
Stoornissen
van het denken
Stoornissen
van gevoelens
Stoornissen van
de waarneming
Moeilijkheden
algemeen
functioneren
Symptomen van psychose
Stoornissen van de gevoelens
 Afgevlakt affect
 minder tonen / uiten van emoties
 Minder emotioneel aanspreekbaar
 Minder genieten van dingen
 Depressie
 Angst
Symptomen van psychose
Stoornissen van de gevoelens
… soms het gevolg van andere symptomen
 Angst
 Spanning
 Depressie en Suïcidaliteit
Stoornissen van
de waarneming
Stoornissen
van het denken
Moeilijkheden
algemeen
functioneren
Stoornissen
van gevoelens
Stoornissen
van gedrag
Symptomen van psychose
Moeilijkheden op het vlak van
algemeen functioneren
 Aangaan en volhouden van relaties
 Studie en werk
 Dagelijkse activiteiten
 Vrije tijd
 ...
Symptomen van psychose
Een teveel = Positieve symptomen
Verstoring of overmaat
van een normale functie
Een te weinig = Negatieve symptomen
Vermindering of verdwijnen
van een normale functie
Positieve symptomen
 Hallucinaties
 stemmen horen, visioenen, …





Waangedachten
Achterdocht
Opwinding
Agressie
Denkstoornissen (in de war zijn)
Negatieve symptomen







Minder emoties voelen
Minder emoties tonen
Minder energie
Minder motivatie
Moeilijk dingen volhouden
Moeilijk dingen afwerken
Terugtrekgedrag
Impact van psychose op dagelijks leven
de mening van de patiënt (GAMIAN 2000)
Een normaal gezinsleven hebben
Kunnen studeren of werken
Relaties met vrienden en familieleden
Eigen doelstellingen kunnen realiseren
Kunnen leven zonder hulp van derden
Als een normaal individu behandeld worden
Een seksuele relatie hebben
0%
20%
40%
60%
Percentage patiënten (totaal = 369)
80%
Impact van psychose
op het dagelijks leven
 Beperkt sociaal functioneren
 Beperkt sociaal netwerk
 Belasting voor familieleden
 Beperkte kwaliteit van leven
Hoe wordt de diagnose gesteld ?
Bronnen van informatie
 Symptomen en klachten van de
persoon
 Observatie van de persoon
 Informatie van anderen
Hoe wordt de diagnose gesteld ?
Essentiële informatie
 Duur van symptomen en klachten
 (dagen, weken, maanden, ...)
 Ontstaan van de problemen
 (plots, sluipend, uitlokkende factoren, …)
 Invloed op functioneren
 Verloop in de tijd
Aanvullende onderzoeken
 Lichamelijke evaluatie
 Lichamelijk onderzoek
 Bloedonderzoek
 Toxicologisch
onderzoek
 alcohol, drugs
 EEG, ...
 Psycho-sociale evaluatie
 Psychologisch onderzoek
 Sociale evaluatie
Te beantwoorden vragen
bij de diagnose ?
 Welk soort aandoening ?
 Waarom nu en hier ?
 Eerste episode of herval ?
 Lichamelijke factoren/gebruik van middelen?
 Is er gevaar ?
Van symptomen naar diagnose
 Belangrijkste symptomen bepalen de
vermoedelijke / eerste diagnose
 Duur en verloop van de klachten bepalen
uiteindelijke diagnose
Een definitieve diagnose stellen
neemt tijd
Diagnose
 Verschillende soorten psychosen
 Schizofrene psychose diagnose met
strikte criteria
 Langdurige stoornis (6 maand)
 Periode van minimaal 1 maand
actieve symptomen
 Invloed op functioneren
Hoe vaak komt het voor ?
 Hoeveel personen zullen binnen een jaar de
stoornis ontwikkelen?
1/10.000 per jaar
 Hoeveel personen lijden op bepaald moment aan
de stoornis?
2,5-5 /1.000
 De kans dat iemand in de loop van het leven de
stoornis zal ontwikkelen
1 op 100 of 1%
Aspecten van schizofrene psychose
 Begint meestal tussen 20 en 30
 Bij mannen vroeger dan vrouwen
 Groep vrouwen met laattijdig begin
 Frequentie M = V
Aspecten van schizofrene psychose
 Komt voor in alle culturen, landen en
sociale klassen
 Verschillen tussen landen voornamelijk
door verschillen in diagnose
 Stabiel doorheen de tijd
Aspecten van schizofrene psychose
 Mensen met een hoger risico
 Psychose in de familie
 Kwetsbare persoonlijkheid
 Misbruik van middelen
Schizofrene psychose
een fasische aandoening
VROEGE
TEKENS
EERSTE
PSYCHOTISCHE
EPISODE
HERSTEL
of
HERVAL
Prodromen
 Typisch maar aspecifiek
 Veranderingen in affect
 Achterdocht, depressie, angst,
stemmingsschommelingen, gevoelens
van spanning, irritabiliteit, kwaadheid
 Veranderingen in cognitie
 Vreemde ideeën, vaagheid,
concentratie- of geheugenmoeilijkheden
Prodromen
 Veranderingen in perceptie van zichzelf,
van anderen of van de wereld
 Fysieke en perceptuele veranderingen
 Slaapstoornissen, wijzigingen in eetlust,
somatische klachten, verlies van
energie of motivatie, perceptuele
stoornissen
 Niet alle prodromen leiden tot een acute
episode
Verloop en resultaat
STABILISATIE
REMISSIE
HERSTEL
Vroege
Tekens
Eerste
Episode
HERVAL
LANGDURIG
ZIEK
Eerste psychotische episode
 De symptomen nemen met de tijd
dramatisch toe, zowel in frequentie als in
intensiteit.
 80 % wordt opgenomen.
 De duur van een onbehandelde psychose is
gebonden aan het klinische en globale
outcome op lange termijn.
Eerste episode
 Patiënten na een eerste episode : 90 %
remissie met adequate behandeling na
1 jaar
 Tijd voor herstel gem 1 maand (28 d.)
 1 op 3 patiënten ontwikkelt postpsychotische depressieve symptomen.
 Goede follow-up van zowel de patiënt
als zijn familie zijn noodzakelijk
 60 % herval binnen 2 jaar
Mogelijke gevolgen van herval ?
Voor de patiënten
 Traumatische ervaring
 Na elke episode meer blijvende
symptomen die niet beter worden
 Verlies van werk
 Verlies van sociale contacten / vrienden
 Meer isolement
Mogelijke gevolgen van herval ?
Voor de familie
 Traumatische ervaring
 Toegenomen belasting
 Verlies van sociale contacten
 Meer isolement
Verloop Schizofrene Psychose
in België
 Variabel verloop in eerste 5-10 jaar
 Belangrijke beperkingen ontstaan
vroegtijdig na het begin van de
aandoening
 Stabilisatie na 10 jaar
Remissie : definitie
= elk van de nog aanwezige kernsymptomen
is zodanig laag in intensiteit dat ze het
algemeen functioneren niet beïnvloeden,
en dit gedurende een doorlopende periode
van ten minste zes maanden
Betekenis van remissie
 In België bereiken 1 op 3 patiënten
remissie
 Patiënten in remissie hebben minder
symptomen
 Patiënten in remissie hebben beter ziekteinzicht
 Patiënten in remissie hebben een hoger
niveau van functioneren en een lagere
score op ernst van ziekte
Betekenis van remissie
 Patiënten in remissie doen het beter op
een aantal vlakken van het dagelijks
functioneren:





Persoonlijke hygiëne
Huishoudelijke taken
Geldzaken
Dagelijkse activiteiten/werk
Sociale contacten
Globale Prognose
 Aard van de aandoening
 Vroegtijdige opsporing en behandeling
 Adequate behandeling
 Medicatie: acuut en onderhoud
 Andere interventies
 Langdurige zorg
 Individuele factoren: therapietrouw
 Sociale factoren
InFoP 2 - module 1
Vragen ?