VERKEERS- EN MOBILITEITS EDUCATIE GEDRAGSVERANDERING EN/OF SYSTEEMVERANDERING ? STRUCTUUR I. Inleiding II. Probleem? III. Rol van educatie I. II. III. GEDRAGSVERANDERING BURGERSCHAPSEDUCATIE SYSTEEMVERANDERING IV. Educatief materiaal Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven I. INLEIDING WIE ZIJN JULLIE ? Waarom schreef je in voor deze nascholing ? Waarom wil je VME doen ? Wat wil je mee naar huis nemen ? Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven WIE IS GOODPLANET ? GoodPlanet Belgium vzw (1997 – GREEN vzw) - Duurzame ontwikkeling - Klimaat - Leefmilieu - Energie - Water - Natuur - Mobiliteit - Duurzame consumptie Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven WIE IS ARNOUT RUELENS Pedagoog – Leerkracht – Ontwikkelingssamenwerking 2 jaar actief bij GoodPlanet Belgium vzw - Schoolvervoerplannen - Procesbegeleiding - Mobiliteitstas - De nieuwe stad van sjeik Al Hastouni - Duurzame Ontwikkeling Op School - - - > Mobiliteit en Educatie voor Duurzame Ontwikkeling Jullie zijn de expert, profiteer van de uitwisseling! Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven II. PROBLEEM? PROBLEEM ? IPCC 2013 Mens 95% zeker verantwoordelijke voor broeikaseffect 400 deeltjes CO2 per mio (2013), blijft globaal stijgen 4 toekomstscenarios Best-case scenario: 1,8°C (worst-case 4°C) Tip: in het verleden haalden we zelfs het worst case scenario niet Maar ook sociale problematiek – economische problematiek -> Zie voedselcrisis, economische crisis, klimaatvluchtelingen.,… Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven ILLUSTRATIE Jaarlijkse uitstoot België: 150 miljoen ton CO2 1 hectare bos neemt jaarlijks 10 ton CO2 op Er is dus 15 miljoen hectare nodig voor de jaarlijkse CO2 België is 2,863,500 hectaren groot 5 ton CO2 is één bol van het Atomium 30 miljoen bollen Atomium = volume van onze CO2 Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven ROL VAN MOBILITEIT ? 18 % van de CO2 uitstoot komt van het vervoer Bron: World Resources Institute Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven ROL VAN MOBILITEIT ? Is de auto altijd nodig? Bron: Nieuwsblad 18/09/2013 Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven NIEUW PROBLEEM? Prof. Prosper De Wilde (ULB, 1906): “Wanneer men ziet hoezeer de autoriteiten zich ingespannen hebben om de bevolking te beschermen tegen de oorzaken van wanhygiëne, ontberingenen gevaren van alle soorten, dan kan men enkel verbijsterd zijn over hun apathie en hun verzuim tegenover de wandaden van het automobilisme”. Bron: www. argusactueel.be Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven DUURZAME MOBILITEIT Duurzame Ontwikkeling: Genoeg, voor altijd, voor iedereen! Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven III. ROL VAN EDUCATIE ROL VAN EDUCATIE I. GEDRAGSVERANDERING GEDRAGSVERANDERING - Gedreven door een ‘sense of urgency’ - ‘Acquisition’ metafoor ~ focus op output Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven OEFENING Het 4 E model Enable (maak het mogelijk) Engage (betrek de mensen) Encourage (moedig mensen aan) Exemplify (geef zelf het goede voorbeeld) Opdracht: Denk na in groep hoe je met dit model ervoor kan zorgen dat meer leerlingen (veilig) naar school fietsen. Enforce/enthuse/ enlighten/experience Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven OEFENING / REFLECTIE Doe je dit al op school of in je lessen? Is dit bruikbaar op school ? Waarom wel ? Waarom niet ? Welke problemen voorzie je? Bij welke onderwerpen kan je dit toepassen in de lessen? Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven GEDRAGSVERANDERING Focus op gedragsverandering niet nieuw: Afvalstoffen bewaren is grondstoffen sparen (‘44) Opm: model 1 van gedragsverandering via kennis Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven ROL VAN EDUCATIE II.BURGERSCHAPSEDUCATIE BURGERSCHAPSEDUCATIE - We maken ‘duurzame burgers’ - ‘Participation’ metafoor ~ focus op proces - 5 principes - NIEUWE KENNIS (tijd en ruimte) SYSTEEMDENKEN WAARDEONTWIKKELING OMGAAN MET EMOTIES ACTIEGERICHTHEID Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven OEFENING / ACTIE Nieuwe kennis Sorteeroefening Systeemdenken Relatiecirkel Waardeontwikkeling Zie debat Kris Peeters Omgaan met emoties Emotiekaartjes Actievaardigheid Actieroos Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven OEFENING / REFLECTIE Doe je dit al op school of in je lessen? Is dit bruikbaar op school ? Waarom wel ? Waarom niet ? Welke problemen voorzie je? Bij welke onderwerpen kan je dit toepassen in de lessen? Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven ROL VAN EDUCATIE III. SYSTEEMVERANDERING SYSTEEMVERANDERING Systemen in vraag stellen ‘Response’ metafoor ~ focus op input Je wil niets veranderen, maar vertrekt van het individu in relatie tot duurzame ontwikkeling In onderzoek Methodieken EDO ? Kunst ? Verhalen ? Beeld ? Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven OEFENING / REFLECTIE Doe je dit al op school of in je lessen? Is dit bruikbaar op school ? Waarom wel ? Waarom niet ? Welke problemen voorzie je? Bij welke onderwerpen kan je dit toepassen in de lessen? Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven IV. EDUCATIEF MATERIAAL MOBILITEIT ALGEMEEN INHOUDELIJK - MOS map secundair - http://www.lne.be/doelgroepen/onderwijs/mos/onderwijsniveau/secundair/thema/ver keer-mobiliteit/inhoud-themabundel - Map schoolvervoerplannen - http://www.mobielbrussel.irisnet.be/partners/scholen/schoolvervoerplan - Educatief dossier ‘Mobiel met minder CO2’ - SMS webshop - www.s-move.be METHODOLOGISCH - De vlag en de lading - Over the top - http://www.goodplanet.be/overthetop/ Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven GEZONDHEID - Werken met een stappenteller Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven ECONOMIE - Sla eender welke krant open (dominantie economisch denken) Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven FOSSIELE MOBILITEIT - DAGELIJKS - Mobiel 21: kwartet, poolen, Autoloze zondag In vervoering CIS Mobiliteit en verkiezingen - http://www.youtube.com/watch?v=yEppea6EDNs - Do the right mix - http://www.youtube.com/watch?v=kFeSrG7gjvU Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven FOSSIELE MOBILITEIT – OCCASIONEEL - Afrikaanse luchtvaart boomt - Aflevering VOLT over impact vluchten http://www.een.be/programmas/volt/voltvraaghou-jij-rekening-met-het-milieu-als-je-reisplannen-maakt - 24 uur vliegtuigen - http://www.youtube.com/watch?v=_NFGD9cglb4 Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven FOSSIELE MOBILITEIT - GOEDERENTRANSPORT - Fietskoeriers: http://www.brusselsexpressfilm.be/ - Cartoons MOS - Worldmapper.org (vervormde wereldkaarten) Transport over de weg Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven NIET FOSSIELE MOBILITEIT - STAPPEN - STOP - Voetgangersbeweging - Voetganersdossier COREN - https://www.globalcube.net/clients/corenv2/content/medias/download/ressources/mo bilite/outil_pieton/Voetgangersinstrument_V1.4.pdf - Loesje - PONG verkeerslicht - http://www.youtube.com/watch?v=C3Ozz6_pdMI Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven NIET FOSSIELE MOBILITEIT - TRAPPEN - Fietsersbond.be Traphetaf.be Velofixer.be Villo!, vélo en Blue-bike Fietsdieftest - http://www.youtube.com/watch?v=cWelnvNJqMI - Frankdeboosere.be - Halven euro – pakt de velo - http://www.youtube.com/watch?v=90PCKtQ2riA - Fietsvademecum (fietsherstel) - http://users.skynet.be/fa091325/ressources/vademecum_nl.pdf Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven NIET FOSSIELE MOBILITEIT – OPENBAAR VERVOER EN CARPOOLEN - Sluwopweg.be Cambio Taxistop.be Midttrafik commercial - http://www.youtube.com/watch?v=snKbU5r0pBo Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven NIET FOSSIELE MOBILITEIT – OCCASIONEEL - Uitstappen met het openbaar vervoer Reiskriebels met grenzen (spel Kris kras) Andersopschoolreis.be Onderzoek HOWEST naar schoolreizen - http://www.slideshare.net/PeterDeVleeschouwer/enqute-schoolreizen-slideshare12205724 Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven ENERGIE/GRONDSTOFFEN - edwardburtynsky.com - Evonik wind explorer - Campagne Greenpeace Noordpool - http://www.youtube.com/watch?v=goHXwEezUoc - Zonnevliegtuig - Hernieuwbare energie - Zonnewagen Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven OPENBARE RUIMTE – 2/2 - Ecoduct civitasgent.be Mobibus.be Movingforward.be Klimaatverandering - http://www.educapoles.org/nl/education_material/ - Bivv.be - 8 m² - http://www.youtube.com/watch?v=7uB8MRN7ckI - Amsterdam fiets spitsuur - http://www.youtube.com/watch?v=n-AbPav5E5M - Japanse metro - http://www.youtube.com/watch?v=r8FQsg12hoY Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven VRAGEN Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven SLOT DANK VOOR DE AANDACHT & VEEL SUCCES! Apprendre à vivre durablement Leren duurzaam leven