een lokale vertaling - Provincie West

De duurzame
ontwikkelingsdoelstellingen
EEN LOKALE VERTALING
DE DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN
mondiaal
naar lokaal
van
DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN
Developed in collab
For queries on usag
Eind september 2015 keurden de staats- en regeringsleiders van de 193 staten van de
Verenigde Naties 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen of Sustainable Development
Goals (SDG’s) goed, die de wereld tegen 2030 moet behalen. Met deze doelstellingen willen
de landen de armoede uitroeien en de groeiende ongelijkheid aanpakken. Ieder mens moet
toegang krijgen tot basisvoorzieningen als water, onderwijs, gezondheidszorg en energie.
Om de planeet leefbaar te houden en de sociale en economische vooruitgang niet door
ecologische rampen te laten tenietgaan, zijn ook ingrijpende maatregelen nodig die onze
manier van leven afstemmen op de grenzen van onze planeet.
De duurzame agenda 2030 gaat over economische, sociale en ecologische vooruitgang
en deze drie dimensies zijn niet van elkaar los te koppelen. De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zijn geen menukaart waar landen naar believen uit kunnen kiezen, maar een
geïntegreerd en ondeelbaar kader. De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen raken aan
meerdere beleidsdomeinen en hun uitvoering zal
daarom transversaal moeten gebeuren. Bovendien
hebben de doelstellingen te maken met bevoegdheden op zowel Europees, federaal, regionaal als
lokaal niveau.
boration with
| [email protected] | +1.212.529.1010
ge, contact: [email protected] | Non official translation made by UNRIC Brussels (September 2015)
Tot 2030 gaan alle landen van de wereld met
deze doelstellingen aan de slag. Aan steden en
gemeenten bieden ze een buitenkans om samen
met de bevolking, met bedrijven, diensten, de
administratie en de politici na te gaan hoe we die
duurzame wereld met meer rechtvaardigheid en
gelijkwaardigheid kunnen uitbouwen.
Ook jouw stad of gemeente zal er werk van maken.
Maar welke verantwoordelijkheid hebben onze
lokale besturen in de uitvoering van de duurzame
ontwikkelingsdoelstellingen? En wat houden deze
doelstellingen nu in?
In deze folder lichten we de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen toe en vertalen we ze naar het
lokale niveau.
PISTES VOOR EEN
LOKAAL-MONDIAAL SDG-BELEID
Cruciale rol voor steden en gemeenten
Gemeenten zijn vanaf het prille begin betrokken bij het tot stand komen van de duurzame
ontwikkelingsdoelstellingen. Dit gebeurde onder andere door United Cities and Local
Governments, het mondiale netwerk van steden en gemeenten, waar onze Vlaamse
steden en gemeenten in vertegenwoordigd zijn door VVSG, de Vereniging voor Steden en
Gemeenten. Steden en gemeenten worden als eerste geconfronteerd met een verande­
rende wereld en zijn de brug tussen het federale of regionale niveau en de burgers.
Gemeente­besturen hebben heel wat raakvlakken met verschillende doelstellingen en dragen
momenteel al bij aan meerdere duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Denk maar aan de
OCMW’s, die elke dag opnieuw armoede binnen het gemeentelijk grondgebied bestrijden
(SDG1), aan het Burgemeestersconvenant om de CO2-uitstoot te verminderen, dat al door
meer dan 200 Vlaamse gemeentebesturen werd ondertekend (SDG13), aan het stijgende
aantal fietspaden op onze wegen (SDG9) en aan de groei van de transitie-initiatieven die
door lokale besturen worden ondersteund (SDG12). Het komt erop aan deze inspanningen
te erkennen, te versterken en zeker ook uit te breiden.
SDG11 is de lokale besturen helemaal op het lijf geschreven: maak steden en menselijke
nederzettingen inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam. De nadruk op steden is nog nooit
zo belangrijk geweest. Momenteel woont de helft van de wereldbevolking in steden en
tegen 2050 zal dit zelfs twee derde zijn. Het succes of het falen in het behalen van andere
doelstellingen, zoals armoedevermindering, gelijkheid, klimaatverandering en welzijn, kan je
niet los zien van SDG11. De steden zullen mee bepalen of we inclusieve, duurzame economische groei bereiken en erin slagen de ongelijkheid te verminderen. Het zal in de steden
zijn dat mensen opleidingskansen en werk zullen zoeken en moeten vinden. Daarnaast
zijn er heel wat inspanningen nodig om de leefbaarheid in steden te bevorderen, zodat de
verkeersveiligheid en het afvalbeheer voor de inwoners verbeteren en de druk van steden
op het milieu vermindert.
Kortom, in de duurzame agenda 2030 is een cruciale opdracht weggelegd voor de lokale administraties en de politici om samen met de bevolking en scholen, bedrijven en verenigingen
op hun grondgebied bij te dragen aan een wereld die ecologisch, sociaal en economisch in
evenwicht is, met meer rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid.
DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN
Transversaal werken
In de tekst van de Verenigde Naties staat heel duidelijk dat de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen geïntegreerd en ondeelbaar zijn. Elke doelstelling is verbonden met de andere
en de duurzame agenda is pas gerealiseerd als alle doelstellingen behaald zijn. Daarom is
het belangrijk dat uitvoeringsplannen in elkaar passen, zodat initiatieven binnen het ene
beleidsdomein of -niveau niet worden tenietgedaan door beslissingen op een ander domein
of niveau. Met andere woorden, een transversale aanpak is nodig op nationaal, regionaal
en lokaal niveau en de ene beleidsmaatregel dient te rijmen met de andere. Als steden of
gemeenten de keuze maken voor het invoeren van lage-emissiezones voor wagens, dan
is deze beslissing niet gebaat bij besparingen op openbaar vervoer (lokaal-regionaal).
Of een duurzaam aankoopbeleid is goed maar het moet hand in hand gaan met de keuze
voor ethischer beleggen (lokaal-lokaal). En een gemeente moet ontwikkeling aanpakken op
het eigen grondgebied, maar ook instaan voor projecten in andere landen (lokaal-globaal). Elk
beleidsdomein en elk beleidsniveau draagt bij tot de realisatie van de SDG-beleidskeuzes
die de ander maakt. De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen bevatten dus een ongeschreven opdracht voor elke beleidsmaker om de blik te verruimen naar andere beleidsdomeinen
en om transversaal te leren samenwerken.
Ondersteuning van andere landen
Doelstelling 17 is duidelijk: zorg voor middelen om deze doelstellingen te realiseren en revita­
liseer het wereldwijde partnerschap voor duurzame ontwikkeling. Als ontwikkeld land heeft
België niet alleen de taak om in eigen land de duurzame agenda 2030 uit te voeren, het moet
ook de ontwikkelingslanden helpen om hetzelfde te doen. De ambitie is immers om de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen te realiseren voor de hele wereld. België is geen eiland.
Die ondersteuning neemt verschillende vormen aan. Niet alleen moet het ‘rijke Westen’
de ontwikkelingslanden financieel en technisch blijven ondersteunen, het moet ook de
andere landen begeleiden bij hun realisatie van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.
En daarnaast moeten bij onze beleidskeuzes hier de gevolgen voor andere landen, en zeker
voor de ontwikkelingslanden, in rekening gebracht worden, denk bijvoorbeeld aan bilaterale
handelsakkoorden.
Voor een lokaal SDG-beleid betekent dit dat duurzame menselijke ontwikkeling centraal
moet staan in alle buitenlandse relaties die het lokale bestuur heeft, zowel bij de ontwikkelingsprogramma’s als bij de economische relaties. Dit geldt met andere woorden niet alleen
voor een stedenband of projecten in het Zuiden die de gemeente steunt, maar voor elke
internationale relatie die een stad of gemeente heeft. Een stad of gemeente kan samen met
buitenlandse partners uitdagingen definiëren, zoals de aanpak van ongelijkheid, het promoten
van mensenrechten en waardig werk en de bescherming van de ecosystemen ter plaatse.
MONDIAAL BURGERSCHAP
Participatie
Bij het opstellen van de internationale duurzame agenda waren academici, bedrijven en
mensen uit het middenveld betrokken. Dergelijke participatie blijft ook bij de realisatie van
de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen cruciaal, zowel tijdens de voorbereiding als bij
de uitvoering van beslissingen. Door de bevolking en het middenveld te betrekken kom je
tot weldoordachte en gedragen beslissingen. Bovendien draagt participatie ook bij tot een
groter bewustzijn over duurzame ontwikkeling bij bevolking, bedrijven en middenveld.
De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen verdienen een breed draagvlak en positieve
en ambitieuze resultaten. Participatie aanmoedigen is voor lokale besturen één van de
belangrijkste taken om tot een degelijk SDG-beleid te komen. Zij staan immers het dichtst
bij de bevolking en de organisaties en bedrijven op hun grondgebied. Een lokaal bestuur
verwezenlijkt dit echter niet alleen door participatie te faciliteren in aanloop van beleids­
beslissingen, maar ook door open te staan voor wat leeft en opborrelt vanuit de burgers,
de zogenoemde ‘bottom-upinitiatieven’.
Ook een sterke communicatie naar de burgers toe is onontbeerlijk. Elke individuele burger
moet doordrongen geraken van de doelstellingen als dé krijtlijnen voor een betere en
gezondere toekomst voor iedereen, hier en in het Zuiden. Daarom moet de lokale overheid
mee aan de kar trekken bij campagnes en mobilisatie voor participatie aan het SDG-beleid.
Gedeelde verantwoordelijkheid
Met de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen heeft de VN een ambitieus kader voor de
komende vijftien jaar uitgetekend. Alle signalen wijzen op de urgentie van de doelstellingen.
Willen we komen tot duurzame ontwikkeling voor alle landen ter wereld en de leefbaarheid
van onze planeet garanderen voor de komende generaties, dan moeten we er ambitieus
werk van maken.
Voor de verwezenlijking van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen is voor steden en
gemeenten een uiterst belangrijke rol weggelegd, zoveel is duidelijk. Maar niet alleen onze
lokale overheden moeten hun verantwoordelijkheid opnemen, de duurzame ontwikkelings­
doelstellingen zijn er voor alle burgers. We zijn allemaal radertjes in dezelfde globale wereld
en de gemeente of stad waarin we wonen, werken of naar school gaan. De gemeente of stad
is dus de plaats waar we als individu het verschil kunnen maken, of je nu politicus, ambtenaar, bedrijfsleider, leerkracht, bediende, arbeider, student of gepensioneerde bent. We
kunnen de keuze maken om zelf zo duurzaam mogelijk te leven, maar we kunnen ons ook
DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN
verenigen en samen met gelijkgezinden onze beleidsmakers aanporren werk te maken van
deze nieuwe duurzame agenda en tegen 2030 de 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen
te verwezenlijken.
In de officiële tekst van de VN over
de SDG’s pleiten onze wereldleiders
ook voor een ethiek van mondiaal
burgerschap en gedeelde verantwoordelijkheid, waarbij ze de natuurlijke en culturele diversiteit van de wereld erkennen
en beamen dat alle culturen en beschavingen kunnen bijdragen tot duurzame ontwikkeling
en daar ook een cruciale rol in spelen.
Laten we deze uitnodiging ter harte nemen en dankbaar gebruikmaken van dit ambitieuze
kader. Laten we er samen onze schouders onder zetten.
SDG’S: 17 DOELSTELLINGEN, 1 AGENDA
De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen vormen een ondeelbare agenda van
17 doel­stellingen. Ze moeten het leven van iedereen verbeteren, ook van de meest
achtergestelde groepen. Ze hebben betrekking op elk facet van de globale samen­
leving. En ze kunnen alleen behaald worden als iedereen aan de kar trekt, elke burger,
elke gemeente, elke overheid, elk bedrijf of elke organisatie waar ook ter wereld.
Samenwerking en partnerschap (SDG17) zijn daarom essentieel voor de uitvoering
ervan. Bij elke doelstelling werden subdoelen geformuleerd. Voor de 17 doelstellingen
gaat dit over maar liefst 169 subdoelen in totaal.
Developed in collaboration with
| [email protected] | +1.212.529.1010
For queries on usage, contact: [email protected] | Non official translation made by UNRIC Brussels (September 2015
17 doelstellingen, dat lijkt veel. Onze wereld is
echter complex, dus een eenvoudige oplossing
End poverty and hunger
in all forms and ensure
voor alle grote problemen bestaat niet. Om
dignity and equality
gemakkelijker te werken met de duurzame
ontwikkelingsdoelstellingen, groeperen
we ze thematisch, onder de 5 P’s: People,
PROSPERITY
Sustainable Ensure
prosperous
Planet, Prosperity, Peace en Partner­
and fulfilling lives in
Development harmony with nature
ship. Elk van de 17 doelstellingen past
onder één van deze 5 P’s. Elke (beleids)
keuze moet afgetoetst worden aan de
5 P’s.
PEOPLE
PLANET
Protect our planet’s
natural resources
and climate for
future generations
PARTNERSHIP PEACE
Implement the agenda
through a solid global
partnership
Foster peaceful, just and
inclusive societies
1. People: b eëindig armoede en honger in al hun vormen
en verzeker waardig leven en gelijkwaardigheid
Beëindig armoede overal en in al haar vormen
Extreme armoede moet tegen 2030 de wereld uit. Vandaag leven
nog te veel mensen met minder dan 1,25 dollar per dag, het overgrote deel in ontwikkelingslanden. Maar ook in België moeten we
tegen 2030 de armoede halveren.
Beëindig honger, bereik voedselzekerheid en verbeterde voeding
en promoot duurzame landbouw
1 op de 9 mensen zijn vandaag ondervoed. Tegen 2030 heeft iedereen toegang tot betaalbare voeding. Nieuwe landbouwtechnieken
maken het mogelijk om gezond en kwalitatief voedsel op een
duurzame manier te verbouwen. Ook eerlijke handel speelt hierin
een belangrijke rol.
Verzeker een goede gezondheid en promoot welvaart voor alle
leeftijden
Kinder- en moedersterfte moeten dalen. Hetzelfde geldt voor
drank- en druggebruik. Informatie over besmettelijke ziektes is
noodzakelijk om de verspreiding ervan tegen te gaan. De VN streeft
niet enkel naar lichamelijke, maar ook naar geestelijke gezondheid
en pleit voor minder verkeersdoden.
Verzeker gelijke toegang tot goed onderwijs en bevorder levens­
lang leren voor iedereen
Jongens en meisjes kunnen vrij naar de lagere en middelbare school
gaan. Ze krijgen ook de kans om verder te studeren. Technisch,
beroeps- of universitair onderwijs moet vrij toegankelijk zijn,
ongeacht geslacht of afkomst.
Bereik gendergelijkheid en empowerment voor alle vrouwen
en meisjes
We maken komaf met genderongelijkheid: het glazen plafond, de
loonkloof en gendergeweld. Vrouwen hebben, net zoals mannen,
recht op een goede gezondheid en kennis over seksualiteit.
DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN
2. Prosperity: verzeker welvaart in harmonie met de natuur
Verzeker toegang tot betaalbare, betrouwbare, duurzame en
moderne energie voor iedereen
Energie moet efficiënter geproduceerd en gebruikt worden en
iedereen moet toegang hebben tot betaalbare en duurzame energie. Hernieuwbare bronnen gebruiken we ecologisch verantwoord.
Bevorder aanhoudende, inclusieve en duurzame economische
groei, volledige en productieve tewerkstelling en waardig werk
voor iedereen
De VN wil slavernij, dwangarbeid en kinderarbeid uitroeien en waardig werk voor alle mannen en vrouwen realiseren. Economische
groei mag in geen geval schade toebrengen aan het milieu.
Bouw veerkrachtige infrastructuur, bevorder inclusieve en
duurzame industrialisering en stimuleer innovatie
Een duurzame economie en maatschappelijk welzijn steunen op
een degelijke duurzame infrastructuur. Ook innovatie en internet
voor iedereen zijn essentieel.
Dring ongelijkheid in en tussen landen terug
Ongelijkheid – zowel tussen landen onderling als binnen de landsgrenzen – moet aangepakt worden. Lage lonen moeten bijvoorbeeld sneller groeien, discriminatie moet aangepakt worden, een
betere herverdeling georganiseerd én ontwikkelingslanden moeten
meer inspraak krijgen in de besluitvorming van internationale
financiële en economische instellingen.
3. Peace: zorg voor vredevolle en inclusieve maatschappijen
Bevorder vreedzame en inclusieve samenlevingen met het oog
op duurzame ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie voor
iedereen en creëer op alle niveaus doeltreffende, verantwoorde­
lijke en open instellingen
Vrede, veiligheid en rechtszekerheid zijn essentieel voor een betere
wereld. Daarbij hoort ook de bescherming van kinderen tegen misbruik of mishandeling en de strijd tegen corruptie. Mensen hebben
recht op competent en eerlijk bestuur op alle niveaus.
4. Partnership: implementeer de agenda door samen te werken
Maak steden en menselijke nederzettingen inclusief, veilig,
veerkrachtig en duurzaam
Woongebieden krijgen meer groen en natuur. Dat gaat gepaard met
veilig en duurzaam bouwen. Degelijk openbaar vervoer biedt een
antwoord op vervuiling door het verkeer. Heel wat steden kampen
met een groot probleem van luchtvervuiling.
Zorg voor middelen om deze doelstellingen te realiseren
en revitaliseer het wereldwijde partnerschap voor duurzame
ontwikkeling
De VN verwacht meer samenwerking: tussen regeringen, bedrijven,
burgers en organisaties, maar ook tussen alle spelers onderling.
Participatie, het delen van kennis (technologie en data), rechtvaardige belastingsystemen en eerlijke handelsregels zijn heel
belangrijk.
DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN
5. Planet: bescherm de natuurlijke rijkdom van onze planeet
en het klimaat
Verzeker toegang tot duurzaam beheer van water en sanitatie
voor iedereen
Iedereen heeft recht op veilig drinkbaar water en sanitaire voorzieningen.
De waterkwaliteit zal verbeteren, onder meer door vervuiling te ver­
minderen, te stoppen met chemicaliën te dumpen en afvalwater met
de helft te reduceren. Waterschaarste moet aangepakt worden.
Verzeker duurzame consumptie- en productiepatronen
Onze consumptiemaatschappij produceert veel afval. Grondstoffen
duurzaam beheren en efficiënt gebruiken is dan ook een must. Wereld­
wijd moeten mensen warm gemaakt worden voor een groenere
levensstijl. Verder wil de VN de voedselverspilling indijken en minder
afval produceren.
Neem dringend actie om de klimaatverandering en haar impact
te bestrijden
De klimaatverandering treft elk land in elk continent, maar ontwik­
kelingslanden worden onevenredig getroffen door een gebrek aan
middelen om zich ertegen te beschermen. Het beleid moet gepaste
maatregelen nemen en burgers moeten weten hoe ze zich kunnen
aanpassen aan de klimaatverandering. De VN wil kwetsbare naties
weerbaarder maken tegen natuurrampen.
Behoud en maak duurzaam gebruik van de oceanen, de zeeën en
de maritieme hulpbronnen
Zeeën en oceanen lopen gevaar en moeten beschermd worden.
Overbevissing, afval en illegale visserij staan haaks op een duurzaam
beleid. Subsidies voor dergelijke praktijken zullen verdwijnen.
Bescherm, herstel en bevorder het duurzaam gebruik van ecosystemen,
beheer bossen duurzaam, bestrijd woestijnvorming en landdegradatie,
draai ze terug en roep het verlies aan biodiversiteit een halt toe
Ecosystemen op land zoals bossen, moerassen en gebergten dienen
beschermd te worden. Behoud van de biodiversiteit is prioritair.
Aangetaste natuurgebieden worden hersteld.
Lees meer op onderstaande websites:
›
›
›
www.11.be/ontwikkelingsdoelstellingen
www.11.be/gemeente
www.noordzuidinspiratie.be
Of contacteer ons: [email protected]
11.11.11 – Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging
september
2016
DUURZAME
ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN
© Shealah Craighead / The Bush Center
MEER WETEN?