Interesse in de ambities van de Stad Gent als voorzitter van

EUROCITIES 17.11.2016, Milaan
Toespraak door Daniel Termont, burgemeester van Gent en vice-voorzitter
Mevrouw de voorzitter
Collega-leden van het Uitvoerend Comité
Geachte leden en stafmedewerkers van Eurocities
"De vereniging van Europa kan niet ineens worden verwezenlijkt noch door een allesomvattende
schepping tot stand worden gebracht: het verenigd Europa zal moeten worden opgebouwd door
middel van concrete verwezenlijkingen, waarbij een feitelijke solidariteit als uitgangspunt zal moeten
worden genomen."
Dat zijn niet mijn woorden, dames en heren, maar u herkent ze misschien. Ze komen uit de
legendarische toespraak van wijlen Robert Schumann, op 9 mei 1950, waarin hij voorstelde om een
‘Europese Gemeenschap van Kolen en Staal’ op te zetten – een plan om een klein deel van de
nationale economieën te integreren, om zo tot een hoger doel te komen, met name: sociale,
culturele en politieke integratie, na die afschuwelijke Tweede Wereldoorlog.
Het wordt hoog tijd, collega’s, om ons opnieuw met zijn allen op dat hoger doel te focussen.
Want de Europese Unie heeft het lastig tegenwoordig – dat is een open deur intrappen. Botsende
visies, oprukkend nationalisme, eigenbelang: het helpt de Europeanen geen meter vooruit. Met als
anti-climax: de Brexit. Die leert ons één ding: we moeten de bezorgdheden van de Europeanen
erkennen en trachten te begrijpen; maar we moeten vooral samen naar oplossingen zoeken, en ons
niet opsluiten in ons eigen Grote Gelijk. We moeten samen Europa her-denken, her-uitvinden zelfs –
niet top down, maar van onderuit. Als burgemeesters weten we dat democratie van onderop wordt
opgebouwd. Wij vertegenwoordigen miljoenen geëngageerde burgers van steden waar de overheid
nog altijd wérkt en solidariteit geen loos begrip is.
Daarom ben ik er zelf altijd al van overtuigd geweest dat de toekomst in en door steden zal gemaakt
worden.
Door verstandige bestuurders die geen schrik hebben om samen met bewoners, verenigingen,
academici, handelaar en bedrijven naar oplossingen te zoeken voor de maatschappelijke uitdagingen
waar élke grote stad mee te maken krijgt.
Door verstandige bestuurders die geen schrik hebben om kennis te delen en, anderzijds, om
bestuurders van ándere steden te vragen hoe zij de dingen aanpakken.
Schrik is een slechte raadgever. Ik ben bereid om naar iedereen te luisteren, maar niet naar schrik.
Op 1 januari 2017 zal ik 40 jaar ononderbroken in de Gentse gemeenteraad gezeteld hebben – eerst
als gewoon raadslid, daarna als fractieleider, dan, vanaf 1995, 12 jaar lang als schepen. Altijd heb ik
Pagina 1 van 3
geluisterd naar mensen van allerlei slag; was ik bereikbaar voor wie met mij wilde discussiëren; voor
wie mij zijn ideeën uit de doeken wilde doen, maar ook voor wie kritiek had op wat ik dacht en deed.
Toen ik eind 2006 burgemeester werd, heb ik daar meteen verder rond gewerkt. De basis van alles
wat we doen in Gent, is mensen verbinden. Gent is een pionier op het vlak van participatie, inspraak
en co-creatie. Open data, mobiele apps en andere vernieuwende ICT-toepassingen: natuurlijk zijn die
nodig. Maar het zijn slechts middelen, ze zijn nooit het doel op zich. Samen leven is altijd
mensenwerk. Daarom is ons eigen smart city-verhaal in Gent, dat van de ‘City of People’. Gent is
bovendien al vele jaren bijzonder actief in verschillende stedennetwerken, zowel regionaal als
internationaal.
Ik heb altijd ook zo gewerkt binnen Eurocities, volgens diezelfde principes. Ik krijg nu de kans om
verder aan ons gezamenlijke verhaal te schrijven in de rol van voorzitter, samen met alle leden. We
moeten samen onze verantwoordelijkheid nemen, en samen de uitdagingen helpen aanpakken.
Moeten we niet meer in discussie gaan? Natuurlijk wel – democratie leeft van tegenspraak.
Gaan we geen ideologische keuzes maken? Jazeker, die maken we ook als burgemeester elke dag,
maar wel na stevig debat en ernstige overweging, en altijd met respect voor andersdenkenden.
Maar vooral: er is een bijzonder stevig fundament dat ons bindt. Al van toen ik pas lid was, in 2007,
ben ik onder de indruk van de samenwerking binnen Eurocities. Ondanks de institutionele en
politieke verschillen in de lidstaten, proberen alle steden er samen het beste van te maken.
Ik ben een voetbalfan, dus laat mij toe het volgende beeld te gebruiken: laat ons proberen om tot
een ‘inter-stedelijk tiki taka’ te komen. Als Messi, Neymar en Suarez niet zouden samen spelen, dan
zou Barcelona nooit de Champions League kunnen winnen.
Het zou daarom een gruwelijke vergissing zijn, als stad, om in budgettair moeilijke tijden voor de – op
het eerste gezicht – gemakkelijkste oplossing te kiezen en de internationale samenwerking af te
bouwen. Doe dat niet, alstublieft! In crisistijd heeft men de spontane neiging zich terug te plooien,
terwijl er vandaag net meer nood is aan samenwerking, ook grensoverschrijdend.
Ik heb daar alvast een paar ideeën over.
Op verschillende fora is al nagedacht over de beste manier om de steden meer bestuurlijke
slagkracht te geven, bijvoorbeeld ook in het ‘Global Parliament of Mayors’ van doctor Benjamin
Barber. Eurocities moet daarin, binnen Europa, een leidende rol spelen. Het Comité van de Regio’s
opperde in 2014 al het idee om “Europese Senaat van de Regio’s” op te richten – een idee dat
teruggrijpt naar een oud voorstel, uit de jaren ’60, van Walter Hallstein (naast Schumann één van de
architecten van de Europese integratie en de allereerste voorzitter van de Europese Commissie) die,
toen al, vond dat binnen Europa vrije regio’s op voet van gelijkwaardigheid samen de besluitvorming
zouden moeten kunnen beïnvloeden. Moeten wij, als steden, daar bij aansluiten, bij zo’n Senaat? Ik
zou zeggen: laat ons daar vooral samen constructief over nadenken.
Ik zou daarom durven voorstellen om in alle steden een jaarlijks ‘stadsfestival van de Europese
democratie’ te organiseren. Want onbekend maakt onbemind. Tóón aan de mensen waar Europa
voor staat, hoe Europa werkt, en vooral: hoe Europa hun eigen leven beter maakt. Toon de mensen
Pagina 2 van 3
bovendien hoe ze daar zelf invloed op kunnen uitoefenen, hoe ze een impact kunnen hebben op de
Europese besluitvorming. Een gevoel van onmacht is een grote boosdoener, als het gaat om foute
perceptie.
Ik zou ook durven voorstellen om, als Eurocities, een krachtiger rol te spelen in het stimuleren van
bijzondere inter-stedelijke samenwerkingen, zoals de nakende fusie van de Haven van Gent en die
van Zeeland Seaports, van Terneuzen en Vlissingen. Ik werd schepen van de Haven van Gent in 1995
en pleitte quasi meteen voor meer samenwerking, als opstap naar een fusie. Er gingen ondertussen
meer dan 20 jaren voorbij. Zo’n dingen moeten veel sneller kunnen, mét onze hulp.
Dames en heren: gaan de steden alléén, Europa redden? Neen, dat kunnen ze niet. Maar ze kunnen
daar veel toe bijdragen. En ze willen dat ook – dat heeft mijn ervaring als lid van Eurocities mij
geleerd. Durven is geen probleem, maar voor de uitvoering moeten we eendrachtig zijn. Ik zal mijn
voorstellen op de onderhandelingstafel leggen, voor discussie. En ik zal vanzelfsprekend vragen om
úw voorstellen, en ook die bespreken.
Ik hoop dus op uw vertrouwen. Ik kan u alvast de garantie geven: ik zal mij 100% inzetten in mijn rol,
om te bewijzen dat ik uw vertrouwen waard ben. Voor een beter Europa.
Dames en heren, deze toespraak zal wellicht niet zo legendarisch blijken te zijn als die van Robert
Schumann in 1950. Dat hoeft ook niet. Ik wil alleen dat mijn boodschap glashelder is: deze toespraak
is een uitgestoken hand naar allen die mee willen werken aan een beter Europa. Aan een
performanter Europa. Aan een socialer Europa.
Ze is, allereerst, een uitgestoken hand naar u allemaal. Ik wil samen met u, collega-burgemeesters,
schepenen en ambtenaren, keihard werken aan dat betere Europa. Maar mijn hand gaat evenzeer
naar regionale en nationale overheden, naar het Europees Parlement en naar de Europese
Commissie.
Laten we samen Europa opbouwen door onze gezamenlijke, concrete verwezenlijkingen!
Dank u wel.
Pagina 3 van 3