Kan het EU-onderzoeksproject EPICA het raadsel van

IP/04/767
Brussel, 18 Juni 2004
Kan het EU-onderzoeksproject EPICA het raadsel
van de klimaatverandering ontwarren?
Vandaag heeft de Europese Commissie de meest recente resultaten van het
door de EU gefinancierde EPICA-initiatief (European Ice Core Project in
Antarctica) voorgesteld. Wetenschappers uit 10 Europese landen, waaronder
België, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Noorwegen,
Zweden, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk hebben 3 kilometer diep in
de antarctische ijskap geboord en een 740 000 jaar oude ijskern aan de
oppervlakte gebracht. In deze ijskern, de oudste die ooit is onderzocht, is de
geschiedenis van het klimaat opgeslagen. De ijskern werpt onder meer een
licht op temperatuurveranderingen en gas- en deeltjesconcentraties in de
atmosfeer. Deze resultaten worden in computermodellen ingevoerd om het
toekomstige klimaat te voorspellen. Uit de eerste resultaten blijkt dat de
huidige “warme periode” in het aardklimaat zonder menselijke tussenkomst
nog 15 000 jaar zou kunnen aanhouden. Aangezien de huidige CO2 concentratie de hoogste is in 440 000 jaar, zullen klimaatveranderingen die te
wijten zijn aan menselijke activiteiten, in de toekomst kunnen worden
voorspeld dankzij een beter inzicht in de klimaatveranderingen in het
verleden. De overige resultaten van het EPICA-project zullen worden
bekendgemaakt op de klimaatconferentie “Palaeoclimate Conference:
Reducing the Uncertainties”, die van 6 tot en met 10 juli 2004 in Utrecht
(Nederland) wordt gehouden.
Europees Onderzoekscommissaris Philippe Busquin verklaarde: “Met trots kan ik u
meedelen dat het Europese onderzoek een voortrekkersrol vervult in het onderzoek
naar klimaatverandering. Dankzij de EU-onderzoeksprogramma’s kunnen Europese
wetenschappers samenwerken en in de voorste gelederen van de wetenschap actief
zijn, zowel op het gebied van klimaatverandering als op andere vlakken. Wanneer
Europese onderzoekers hun krachten bundelen, zijn ze niet te evenaren.”
Het klimaat van het verleden geeft zijn geheimen prijs
De kern van het antarctische plateau bevat sneeuw van de afgelopen 740 000 jaar.
Onderzoekers onttrekken lucht aan kleine luchtbelletjes in het ijs: de analyse van de
chemische samenstelling en fysische eigenschappen van de sneeuw en van de
daarin ingesloten lucht, met inbegrip van atmosferische gassen, zoals CO2 en
methaan geeft aan hoe het aardklimaat in de loop van de tijd is veranderd. Uit
analyses blijkt dat de aarde de afgelopen 740 000 jaar acht ijstijden heeft
doorgemaakt, met een aanzienlijk kouder klimaat dan vandaag en acht warmere
periodes. Gedurende de afgelopen 440 000 jaar heerste er in de warme periodes
een temperatuur die vergelijkbaar is met die van vandaag. Daarvoor waren de
warme periodes minder warm, maar duurden ze langer.
De ijstijd
De ijskernen zijn cilinders met een diameter van 10 centimeter die in stukken van
telkens ongeveer 3 meter aan de oppervlakte worden gebracht. In sneeuwvlokken
worden deeltjes uit de atmosfeer opgeslagen en bij de vorming van ijs komen tussen
de sneeuwkristallen luchtbellen te zitten.
Uit een vergelijking tussen het klimaatpatroon van het verleden en de huidige
algemene milieuomstandigheden hebben wetenschappers opgemaakt dat de
huidige warme periode zonder menselijke tussenkomst nog 15 000 jaar zou
aanhouden. In het verleden was de invloed van menselijke activiteiten, zoals
veranderingen in bodemgebruik en broeikasgasemissies, echter minder groot, en in
de toekomst kan het klimaat daardoor in sterke mate veranderen.
De CO2-concentraties zijn de afgelopen 440 000 jaar nooit hoger geweest. Door een
beter inzicht in de klimaatevolutie in het verleden kunnen de EU-wetenschappers de
veranderingen in de toekomst voorspellen, met name door het evalueren van de
impact van menselijke activiteiten.
Extreme onderzoeksomstandigheden
De EU-wetenschappers boorden door deze dikke antarctische ijslaag bij een
temperatuur van min 40 °C in de zomer, op een afgelegen plaats op duizend
kilometer verwijderd van het dichtstbijzijnde onderzoeksstation. De gemiddelde
jaarlijkse temperatuur bedraagt min 54 graden Celsius. De onderzoekers zullen tot
het einde van het jaar blijven boren om de rotsen onderaan de ijskap te bereiken. Op
deze diepte zou zich ijs bevinden dat meer dan 900 000 jaar oud is.
http://www.awi-bremerhaven.de/GPH/EPICA/#top
2