Samenvatting ANW Ziekte en gezondheid Waarvan is ANW de afkorting? Algemene Natuur Wetenschappen Wat zijn de 6 stappen van de natuurwetenschappelijke methode? 1. doel 2. hypothese 3. werkwijze 4. materialen 5. resultaten 6. conclusie WHO-definitie van ‘’gezondheid’’: gezondheid is een toestand van volledige lichamelijke en geestelijke en maatschappelijk welzijn. Noem 5 specialisten en vertel wat zij doen. Cardioloog: opsporen, diagnosticeren en behandelen van ziekten van het hart. Oncoloog: behandelt kanker. KNO-arts: onderzoekt en behandelt aandoeningen van de keel, neus en oren. Dermatoloog: onderzoekt en behandelt huidziekten. Psychiater: onderzoekt en behandelt psychische ziektebeelden. Wat is het verschil tussen therapie en diagnose? Therapie is een methode om iemand te genezen. Diagnose is het vaststellen van de aard of oorzaak van een ziekte, door middel van onderzoek. Psycho-somatisch: wil zeggen dat het om een ziekte van het lichaam gaat die veroorzaakt wordt door een geestelijk lijden, of het omgekeerde. Wat is het verschil tussen reguliere geneeskunde en alternatieve geneeskunde? Alternatieve geneeswijzen, ook wel natuurgeneeskunde, genoemd, verschilt onder meer van de reguliere geneeskunde door: - de visie dat lichaam en geest van de mens een eenheid zijn; - het idee dat pijn of gezondheidsklachten elders in het lichaam een gevolg zijn van of nauw in verband staan met voeding en het leefpatroon; - het concentreren op het laten stromen van energie door het lichaam; - het uitgaan van energiepunten die met organen in verbinding staan; - het opheffen van blokkades die een goede doorstroom van energie verhinderen. Pijn op de een plaats in het lichaam kan soms door behandeling op een totaal andere plek tot vermindering van pijn of het opheffen van gezondheidsklachten leiden. Waarom kiezen mensen voor alternatieve geneeswijze? - Wereldbeeld: vooral aanhangers van oosterse godsdiensten, maar ook New Age aanhangers en christenen gebruiken de alternatieve geneeswijze. Maar ook het geloof in magische krachten van zon, maan en sterren, horoscopen enz. - Ontkenning van het probleem: iemand die opmerkt of te horen krijgt dat hij iets ernstig mankeert geneigd is om dat niet te willen horen of het niet te willen weten en dan gaan ze naar alternatieve genezers. - Afstotende krachten vanuit de reguliere zorg; als er geen diagnose voor bepaalde ziekteverschijnselen gesteld kan worden, een behandeling helpt niet, enz, - Referentiegedrag, - Perceptie van het eigen lijden; het verzachten van het lijden. Als de reguliere zorg niet helpt, probeer je alles om van je pijn af te komen, - Aantrekkende kracht vanuit de alternatieve zorg. Iriscopie: aan de ogen kunnen ze zien wat voor ziekte je hebt Osteopaat: het lichaam heeft zelfgenezende en zelfregulerende capaciteiten Homeopathie: belangrijke werkwijze is het werken met kleine hoeveelheden, bijvoorbeeld met verdunde oplossingen, die oplossing maakt men met potentieren. Potentieren is het heel vaak verdunnen in heel veel stappen, maar wel dat de energie van de oertinctuur nog wel werkt. Similia-regel: Samuel Hahneman (1755-1843): het gelijke worde door het gelijkende genezen. Acupunctuur: mens als geheel; algehele welbevinden; holistisch; kringloop van levensenergie Chi; Yin en Yang; evenwicht; de stip (nooit helemaal) Wat is een ‘’dubbelblind onderzoek’’? Een (statisch) onderzoek met proefpersonen heet dubbelblind als noch de proefpersoon, noch de onderzoeker gedurende het experiment kennis heeft over het gebruikte middel. Dus de onderzoeker weet niet welke proefpersonen echte en welke proefpersonen nep medicijnen krijgt. Wat is het placebo-effect? Een nep medicijn is een placebo. Het placebo-effect treedt op als patiënten een nepmedicijn krijgen, terwijl ze denken dat ze een echt medicijn gekregen hebben en dat dan de klachten verdwijnen. Het verdwijnen van de klachten heeft dan niets met het medicijn te maken, maar met het idee van de patiënt dat een medicijn helpt en dat het dus ook beter gaat. Een onderzoek met geneesmiddelen waarbij geen vergelijkingsgroep wordt gebruikt en niet dubbelblind wordt gewerkt moet daarom wetenschappelijk gezien vrijwel als waardeloos worden beschouwd. In Griekenland is de westerse, wetenschappelijke geneeskunde ontstaan, de beroemdste naam in verband hiermee is Hippocrates. Rond 400 v. Chr. was zijn stelling: ziekten worden niet veroorzaakt door ingrijpen van goden maar door de natuur zelf en worden ook weer door de natuur genezen. Volgens de humorenleer van Hippocrates wordt ziekte veroorzaakt door een verstoorde balans tussen vier lichaamssappen en de overheersing van een van die sappen leidt tot een bepaalde aard van het individu: - Slijm (= koud en vochtig= flegma); menstype: flegmatisch: onverstoorbaar, nuchter, zwaar op de hand) - Bloed (=warm en vochtig= sanguina); menstype: sanguinisch: uitbundig, zorgeloos, speels, onverstandig - Gele gal (= droog en warm= cholera) menstype: cholerisch: scherp, snel, driftig, bitter, bemoeiziek - Zwarte gal (= droog en koud= melancholia); menstype: melancholisch: zwartgallig, droefgeestig, zwaarmoedig Principes van Hippocrates: - de natuur gaat haar eigen weg (over epidemieën) - de natuur doet haar werk wel zonder dokters (over dieet) - de natuur is de beste heelmeester (over geneeskunde in het algemeen) Hoe kwam Semmelweis de oorzaak van kraamvrouwenkoorts op het spoor? Een vriend van Semmelweis sterft aan ‘’bloedvergiftiging’’. Tijdens de sectie-les van het vak anatomie is hij per ongeluk geprikt met het mes waarmee vlak daarvor in een lijk was gesneden. De vriend wordt ziek en de ziekteverschijnselen zijn vrijwel hetzelfde als de verschijnselen bij de kraamvrouwenkoorts. De studenten die de vrouwen hielpen met bevallen hadden ’s morgens altijd de les anatomie en hadden het gif van dode mensen op hun handen waardoor de vrouwen de kraamvrouwenkoorts kregen. a-sceptisch: zorgen dat je besmetting voorkomt anti-sceptisch: als er een besmetting is de bacterie doden Pasteur maakte een einde aan de opvatting dat leven spontaan ontstaat, door de ontdekking van bacteriën. Er kwam een jongen bij pasteur die 14 keer was gebeten door een hond die hondsdol was. Pasteur probeert rabiës vaccinatie die bij hem wel helpt en de jongen wordt beter. Pasteur onderzocht of mensen misschien ziek werden door bacteriën. Pasteuriseren: kort verhitten om bijna alle bacteriën te doden Steriliseren: alle bacteriën doden Koch beweest met proeven dat TBC werd veroorzaakt door een bacterie. Hij ontdekte dat elke besmettelijke ziekte een eigen, unieke bacterie als veroorzaker had. Om die veroorzaker te vinden stelde Koch drie regels op ( ook wel postulaten genoemd): 1. op de zieke plek vind je er erg veel van 2. elke patiënt met deze ziekte heeft hem op die zieke plek 3. als je een proefdier ermee besmet krijgt dat dier diezelfde ziekte Jenner, een Engelse arts, besmette iemand met de koepokken, daar genas die persoon van. Daarna besmette hij die persoon met de gewone pokken en daar genas die persoon ook van. Hij ontdekte dus dat je door de koepokken immuun wordt voor de gewone pokken. Wat is het verschil tussen bacteriën en virussen? Een virus is 100 keer zo klein als een bacterie. Een virus heeft geen stofwisseling en een bacterie wel. Een virus kan niet worden bestreden met antibiotica en een bacterie wel. Een virus vermeerdert zich door de gastheercel en een bacterie vermeerdert zich door zichzelf in tweeën te delen. Een virus heeft geen cel en een bacterie wel. Hoe werkt inenten? 1. je krijgt een kleine dosis van verzwakte ziektekiemen ingespoten 2. witte bloedlichaampjes gaan via het bloed naar de plek van inspuitingen en vernietigen de ziektekiemen. 3. sommige witte bloedlichaampjes (de B- en T-cellen) ontwikkelen tijden vernietiging van de ziektekiemen een soort ‘’geheugen’’, een mogelijkheid tot herkenning voor die specifieke ziektekiemen zodat je jarenlang immuun blijft. Kan het ook voorkomen dat inenten niet helpt? Ja, als er een fout optreedt in het aanmaken van de B-en T-cellen; bij chemotherapie bij kankerpatiënten; als je een virus binnenkrijgt dat het hele afweersysteem zelf kapot maakt. DKTP-prik: difterie, kinkhoest, tetanus, polia BMR-prik: bof, mazelen, rode hond Wat is polio? Poliomyelitis, wordt overgebracht door een virus, de eerste verschijnselen zijn koorts en diarre, pas in een later stadium is er verlamming, veroorzaakt door aantasting van het ruggenmerg door het virus. Hoe werk je steriel? Steriel is vrij van levende micro-organismen. De te gebruiken materialen moeten gedesinfecteerd of gesteriliseerd worden. Een scalpel bijvoorbeeld maak je steriel door die enkele seconden in een blauwe vlam van een brander te houden. Waarom is het zo belangrijk om steriel te kunnen werken als je een practicum met bacteriën gaat doen? Omdat er overal bacteriën zijn en je anders het bakje infecteerd en geen goede resultaten krijgt. Hoe heet het antibioticum dat werd gebruikt in het practicum? Amoxicilline