Het hoe, wat en waarom van een dyslexie onderzoek?!

Oktober 2015
10e editie
Onderwerpen in deze nieuwsbrief: Trainingen bij het Expertisecentrum, Rots en Water, Dyslexiebegeleiding
Weetjes en linkjes, Seksuele weerbaarheidstraining
Onderwerpen in deze Nieuwsbrief: Dyslexie onderzoek, Interview met Atie van der Slikke, Een slecht geheugen voor
gezichten, Weetjes en linkjes; Even voorstellen, Menukaart Expertisecentrum
Het hoe, wat en waarom van een dyslexie onderzoek?!
Dyslexie wordt omschreven als een stoornis waarbij sprake is van een hardnekkig probleem met het aanleren en
het goed en vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau. Kenmerkend daarbij is dat de
informatieverwerking in de hersenen op het gebied van taal niet goed verloopt. Vaak spelen erfelijke factoren
hierbij een rol. Het gebied in de hersenen waar klanken aan letters worden gekoppeld, is zwak aangelegd of
moeilijk bereikbaar. Dat leidt tot problemen zoals een traag leestempo en het omkeren van letters. Dyslexie
beperkt de normale schoolse ontwikkeling zoals die verwacht mag worden op basis van de verstandelijke
vermogens.
De diagnose dyslexie kan gesteld worden als er aan een paar voorwaarden is voldaan:
1. Er moet sprake zijn van ernstige lees- en/of spellingsproblemen. Er moet een achterstand zijn in
vergelijking met leeftijdgenoten die hetzelfde onderwijsniveau volgen. Er dient extra hulp (remedial
teaching) te hebben plaatsgevonden zonder voldoende effect. Met andere woorden: er is sprake van een
hardnekkig probleem in lezen en/of spellen.
2. Ten tweede moet er sprake zijn van een zogenaamd “dyslexie typerend profiel”. Veel personen met
dyslexie, maar niet allemaal, hebben moeite om te begrijpen dat woorden uit losse klanken bestaan en
kunnen klanken moeilijk van elkaar onderscheiden. Ze kunnen ook moeilijk “spelen” met klanken. We
noemen dit de fonologische waarneming of fonologische verwerking. Andere mensen met dyslexie vallen
uit op het vlug benoemen van zaken, met name op het benoemen van letters en cijfers. Dit doen ze veel
langzamer dan verwacht mag worden. Dit wordt benoemsnelheid of snel serieel benoemen genoemd.
Sommige mensen met dyslexie vallen op allebei de zaken uit.
3. Op de derde plaats moet worden aangetoond dat er geen sprake is van andere oorzaken voor de leesen/of spellingsproblemen. Zo zijn er leerlingen met leerproblemen over de hele linie. Dan is er sprake van
een algemeen leerprobleem en niet van dyslexie.
Een dergelijk algemeen leerprobleem kan veroorzaakt worden door een
lage intelligentie.
Om punt 2, het dyslexie typerende profiel te kunnen aantonen,
gebruikten wij altijd twee testen van de Dyslexie Screening Test (DST);
Letterverwisseling en Klanksplitsing.
Omdat deze onderdelen verbaal werden afgenomen en zonder stopwatch,
was dit soms lastig te beoordelen (leerlingen konden heel lang over een
antwoord nadenken). Daarom hebben wij nu het nieuwste van het nieuwste:
de Fonologische Analyse Test Revised (FAT-R). Dit zijn twee digitaal af te nemen
onderdelen waarbij ook rekening wordt gehouden met reactietijden.
Op deze manier gaat het Expertise Centrum mee met de ontwikkelingen op het
gebied van testafname.
Interview Atie van der Slikke
Atie viert deze maand haar lustrum; ze werkt al vijf jaar als administratief medewerker bij het
Expertisecentrum van het LMC. U heeft haar misschien aan de telefoon gehad toen u een onderzoek aan
wilde vragen of een vraag had over RVC-aanvragen. Hoog tijd voor een nadere kennismaking met haar.
Atie, wat zijn zoal je werkzaamheden?
Aanvragen van scholen voor persoonlijkheids-, dyslexie-, dyscalculie-, IQ-onderzoeken enz. komen bij mij per post
of mail terecht. Ik controleer of alle benodigde documenten beschikbaar zijn en stuur vervolgens een offerte naar
de betreffende school. Als het onderzoek aan een onderzoeker is toegewezen, bel ik de ouders voor het maken
van een afspraak voor een intakegesprek met ouders en leerling.
Daarnaast werk ik mee aan de intake Leerplichtige Anderstalige Nieuwkomers (LAN). Bijna elke woensdagmiddag
worden door Koers VO 15 leerlingen uitgenodigd om te worden getest. De test bestaat uit twee onderdelen, te
weten een rekentest en de Raven test. De Raven Standard Progressive Matrices test is een niet-verbale IQ-test.
De leerlingen die worden getest, zijn afkomstig uit de hele wereld. De meeste kinderen nemen één of meerdere
familieleden, vrienden of kennissen mee, die ter plaatse kunnen helpen om te vertalen bij de uitleg van de test.
Het is een bonte mix van culturen. De kinderen zijn vaak erg nerveus. Meestal lukt het om ze op hun gemak te
stellen en vervolgens gaan ze aan de slag, met heel wisselende resultaten. Deze bepalen welke Internationale
Schakelklas voor hem/haar het beste past.
Naast deze werkzaamheden ben ik vanaf eind september tot de kerstvakantie betrokken bij Zorgleerling in Beeld.
Dit onderzoekstraject richt zich op leerlingen in het basisonderwijs, die mogelijk in aanmerking komen voor
praktijkonderwijs of vmbo met leerwegondersteuning.
Welke vragen krijg je zo al van scholen?
Vragen, die ik van scholen krijg, betreffen meestal de aanvragen van onderzoeken, de kosten hiervan,
“hoe ver staat het onderzoek”, maar ook informatie over trainingen die door het Expertisecentrum worden
gegeven, b.v. ART, SoVa & Rots en Water training.
Welke van je werkzaamheden geven je het meeste plezier?
Het meeste plezier heb ik in de samenwerking met de collega’s van
het Expertisecentrum.
Ik vind het fijn hen zoveel mogelijk te ondersteunen bij hun
werkzaamheden en ervoor te zorgen dat alle administratieve
rompslomp rond onderzoeken, trainingen etc.,
hen uit handen wordt genomen.
Het is een fijn team, dat hard werkt, maar daarnaast lief en leed
met elkaar deelt.
Op deze werkplek voel ik mij als een spin in het web!
Een slecht geheugen voor gezichten
We kennen allemaal mensen die beweren een slecht geheugen voor gezichten te hebben.
Hoe serieus moeten we dit nemen? Doen die klagers wel genoeg moeite om gezichten te onthouden?
Zijn ze gewoon niet geïnteresseerd? Pas de laatste jaren zijn
wetenschappers er achter gekomen dat er echt mensen zijn die geen
geheugen voor gezichten hebben. Er is ook een moeilijke naam voor:
Prosopagnosie oftewel gezichtsblindheid. Een bekend verhaal in dit
verband is dat van een meisje, dat verdwaald was in een druk warenhuis.
Zij vroeg aan alle vrouwen: “Bent u mijn moeder?”.
Zo’n twee procent van de bevolking zou hier meer of minder aan lijden.
Hoe gaan deze mensen dan om met hun gebrek?
Ze hebben geleerd om te letten op de stem, de kleding en op de omgeving waarin ze iemand tegenkomen.
Meer informatie over dit fenomeen is te vinden op https://nl.wikipedia.org/wiki/Prosopagnosie en
http://www.prosopagnosia.bbk.ac.uk/about.html.
Weetjes en linkjes

Het Lyceum Rotterdam in het klein
Wist u dat er een miniatuurversie
bestaat van Het Lyceum Rotterdam?
Aan het Weena, op slechts een paar
honderd meter afstand van het
‘echte’ Lyceum, bevindt zich Mini
World Rotterdam. Dat is een
overdekte miniatuurwereld met
veel Rotterdamse gebouwen,
bruggen, havens en natuurlijk
treintjes.
Voor de liefhebbers is het een
paradijsje. Het Lyceum Rotterdam,
dat overigens een rijksmonument is,
draagt in Mini World nog zijn
vroegere naam;
het Citycollege St. Franciscus.
Klik hier voor meer info Mini Word
Even voorstellen…………….
Wie ben je?
Ik ben Marloes Cabout, nieuwe stagiaire bij het
Expertise Centrum. Jullie hebben mij misschien al
voorbij zien komen in de scholen want ik loop met
iedereen een dagje mee.
Waar kom je vandaan?
Ik kom uit Gouda.
Waar studeer je en wat studeer je?
Ik ben nu vierdejaars student aan de Universiteit
van Utrecht.
Ik studeer Kinder & Jeugd Psychologie.
Hoe lang loop je stage?
Het gehele schooljaar 2015/2016.
Hoe vind je het tot nu toe bij ons?
Heel erg leuk, het is gezellig en vooral erg leerzaam.
Wat hoop je bij ons te leren?
Hoe om te gaan met leerlingen die een lager niveau hebben? Sta ik sterk genoeg
in mijn schoenen, welke dingen kan ik goed en waar moet ik nog aan werken?
Daarmee hoop ik aan het werk te kunnen als basispsycholoog.
Menukaart Expertisecentrum
Het Expertisecentrum van Eenheid Zorg biedt veelal op maat gemaakte diensten op aanvraag, waarin de
wensen en verwachtingen van de opdrachtgever centraal staan.
U kunt contact opnemen met Nadine de Boer om te overleggen wat de mogelijkheden zijn.
Voorbeelden van diensten waarvan de afgelopen jaren gebruik is gemaakt :
Onderzoek, o.a.
 Persoonlijkheidsonderzoek
 Intelligentieonderzoek, individueel en in groepsverband
 Dyslexie onderzoek
 Dyscalculie onderzoek
 Didactisch onderzoek
Leerlingbegeleiding, o.a.
 Het schrijven van een ontwikkelingsperspectief plan (OPP)
 Observatie van leerlingen of klassen
 Hulpverleningsgesprekken met leerlingen (bijv. teruggetrokken gedrag, moeilijke thuissituatie,
gedragsproblemen in de klas) en/of ouders
 Schrijven en werken met de klassenscan
Leerling trainingen, o.a.
 Agression Replacement Training
 Sociale vaardigheidstraining
 Rots en Water
 Faalangstreductietraining
 Examentraining
 Seksuele weerbaarheidstraining
Consultatie en scholing, o.a.
Adviezen met betrekking tot:
 De aanpak van problematiek van de leerling
 Intake en aanname van nieuwe leerlingen
 Consultatie bij het school ondersteuningsteam (SOT), Zorgteamoverleg, effectieve leerling- bespreking
 Vertalen van observatie / onderzoek / dossier in handelingsgerichte adviezen waar direct mee aan de slag
gegaan kan worden (aansluitend op het Passend Onderwijs)
 Scholing en voorlichting van docenten, ouders of leerlingen over specifieke ondersteuningsvragen van
leerlingen; hoe te signaleren en hoe te begeleiden?
 Organisatie van studiedagen
 Coaching van docenten op het gebied van klassenmanagement
 Werken met het ontwikkelingsperspectief plan
Redactie: Nadine de Boer, Hans van Doorn en Veerle Meijer
Vormgeving: Maria Stavrakaki
Heeft u vragen of opmerkingen? Laat u dat dan weten via de onderstaande contactgegevens.
Teamleider Expertisecentrum, Nadine de Boer
Email: [email protected]
Eenheid Zorg, Expertisecentrum
Slaak 45
3061 CR Rotterdam
Tel: 010-2622709
VoiP: 010-7147300
Eenheid Zorg is een onderdeel van LMC Voortgezet Onderwijs