Screeningsinstrument Dyslexie

Primair onderwijs | Leerling- en onderwijsvolgsysteem
Screeningsinstrument
Dyslexie
Groep 4 tot en met 8
• h
ulpmiddel bij het opsporen van
kinderen die mogelijk dyslectisch
zijn
• meet nauwkeurig de lees- en
spellingprestaties van zwakke
leerlingen
• combinatie van een papieren
woordleestoets en een
computergestuurde
spellingtoets
• digitale rapportage en
handzaam dyslexiedossier direct
na afname beschikbaar
Screeningsinstrument Dyslexie
Voor groep 4 tot en met 8
Tijdig opsporen is van groot belang als het om dyslexie gaat.
Met een vroege diagnose en een adequate behandeling kan immers
veel leed worden voorkomen.
Daarom hebben Cito en het Expertisecentrum Nederlands, in opdracht van het
Masterplan Dyslexie, het Screeningsinstrument Dyslexie ontwikkeld.
Het nieuwe Screeningsinstrument Dyslexie meet lees- en spellingprestaties.
Hebt u kinderen in groep 4 tot en met 8 die zwak zijn in technisch lezen en/of
spellen? Met dit praktische instrument signaleert u of zij mogelijk dyslectisch
zijn. Op basis van de uitkomst verwijst u eventueel door naar de zorg voor
diagnose en – indien nodig – behandeling. Zo krijgen dyslectische kinderen
bijtijds de ondersteuning die zij nodig hebben.
Handzaam leerlingdossier
Om een potentieel dyslectisch kind te kunnen aanmelden voor diagnosestelling
en behandeling bent u als school verantwoordelijk voor het aanleveren van een
dossier dat het vermoeden van dyslexie onderbouwt. Na afname van het
Screeningsinstrument Dyslexie is daarom direct een handzaam leerlingdossier
beschikbaar. Dit dossier bevat de resultaten van alle afnamen van het
Screeningsinstrument Dyslexie, de resultaten op alle overige relevante toetsen
van het LOVS en een (automatisch gegenereerde) onderbouwing van het
vermoeden van dyslexie. Bovendien kunt u in het leerlingdossier aangeven
welke interventies u heeft uitgevoerd. Op deze manier beschikt u over een
handzaam, beknopt overzicht met daarin alle, voor de doorverwijzing naar de
zorg relevante, informatie. Hier kan de behandelaar meteen mee aan de slag.
Samenstelling Screeningsinstrument Dyslexie
Het Screeningsinstrument Dyslexie bestaat uit een digitale, adaptieve toets
voor het meten van de spellingvaardigheid én acht woordleeskaarten voor
technisch lezen. Het Screeningsinstrument Dyslexie is bedoeld voor die
leerlingen in de groepen 4 tot en met 8 die zwak zijn in technisch lezen en/of
spellen. Hierbij denken we aan leerlingen die op niveau V of niveau D en E scoren
op de toetsen Technisch lezen, DMT en AVI en/of de toetsen Spelling van Cito.
Spellingtoets
De spellingtoets bestaat uit vier onderdelen (onderverdeeld in 43 spellingcategorieën) die gebaseerd zijn op de basisprincipes van de Nederlandse taal:
•luisterwoorden (bijvoorbeeld kaas, blik en trompet)
•regelwoorden (bijvoorbeeld muggen, zebra en druiven)
•analogiewoorden (bijvoorbeeld snelheid, vakantie en speer)
•weetwoorden (bijvoorbeeld route, krab en baby)
De spellingtoets is een digitale, adaptieve toets. Tijdens de afname hoort de
leerling telkens een zin waarbij één woord herhaald wordt. Dit woord moet de
leerling intypen. Afhankelijk van het gegeven antwoord, kiest de computer een
volgende opgave. Op deze manier past de toets zich aan de vaardigheid van de
leerling aan waardoor een nauwkeurigere schatting van de spellingvaardigheid
kan worden gegeven. Het maken van een spellingtoets duurt in de regel
twintig tot dertig minuten.
Voorbeeldrapportage
Acht woordleeskaarten
In totaal bevat het pakket acht woordleeskaarten met:
•klankzuivere woorden met een MKM structuur, bijv. mus, hok en neus
•klankzuivere woorden met een (m)MKM(m) structuur, bijv. taart, hert en klok
•klankzuivere woorden met een (m)(m)MKM(m)(m) structuur, bijv. spons en flits
•klankzuivere woorden met twee lettergrepen, bijv. matras, parkiet en lantaarn
•niet-klankzuivere woorden met één lettergreep, bijv. spreeuw, klank en pech
•niet-klankzuivere woorden met twee lettergrepen, bijv. emmer en verkeer
•woorden met drie of meer lettergrepen, bijv. burgemeester en verjaardag
•uitheemse woorden, bijv. restaurant, chocola en bureau
Leerlingen lezen de woorden die op de
kaarten staan zo snel en goed mogelijk
hardop voor. Degene die de toets afneemt,
houdt op een score- formulier bij welke
woorden de leerling fout leest en hoeveel
tijd hij of zij nodig heeft voor het lezen van
de kaart. De totale afname van de
leeskaarten neemt, afhankelijk van de
leessnelheid van de leerling, ongeveer tien
tot twintig minuten in beslag.
is in het aanbieden, opzetten en/of
coördineren van de leerlingenzorg binnen
uw school. Het aantal maanden leesonderwijs is bepalend voor het precieze
afnamemoment. De eerste afname vindt
plaats na 13 maanden leesonderwijs, dus
voor de meeste leerlingen rond eind
november groep 4. Elke volgende afname
vindt 5 maanden later plaats.
Leerkrachtmap
Om het Screeningsinstrument Dyslexie bij
leerlingen te kunnen afnemen, schaft u
eenmalig de leerkrachtmap (€ 125,-) aan.
Daarna betaalt u voor de afname Spelling,
per leerling per afname: € 0,65 en eveneens
€ 0,65 voor de afname van de
Woordleeskaarten per leerling per afname.
In de leerkrachtmap treft u een handleiding
en inhoudsverantwoording aan.
Daarnaast zijn in de leerkrachtmap de acht
leeskaarten met bijbehorende (kopieerbare)
scoreformulieren opgenomen. In de
handleiding leest u hoe u het materiaal
gebruikt en hoe u de digitale spellingtoets
op uw computer(s) installeert.
Digitale rapportage
De rapportage gebeurt volledig digitaal en
is na afname van de computertoetsen direct
beschikbaar. De scores op de leeskaarten
vult u in in de administratiemodule van het
programma. Voor zowel spelling als
technisch lezen krijgt u niet alleen zicht op
de vaardigheid op een bepaald moment in
de tijd maar, als u de toetsen meermaals
afneemt, ook op de vorderingen door de tijd
heen. Bovendien wordt op basis van de
resultaten op meerdere afnames
geadviseerd over doorverwijzing naar de
zorg.
Wanneer neemt u de toetsen af?
De toetsen van het Screeningsinstrument
Dyslexie worden twee keer per schooljaar
afgenomen door diegene die gespecialiseerd
Prijzen
Cito
Nieuwe Oeverstraat 50
Postbus 1034
6801 MG Arnhem
T (026) 352 11 11
F (026) 352 13 56
www.cito.nl
Klantenservice
T (026) 352 11 11
F (026) 352 11 35
[email protected]
Fotografie: Ron Steemers