contact - Alumni KU Leuven

Infectieziekten, terug van nooit weggeweest
Prof. dr. Willy Peetermans
Internist-infectioloog
Afd. Algemene Interne Geneeskunde
UZ Leuven
Een infectieziekte is een klinisch waarneembare toestand van schade of verandering in de
normale fysiologie van de gastheer, die gepaard gaat met een ontstekingsreactie
(inflammatoir antwoord) bij de gastheer en veroorzaakt wordt door de besmetting met een
ziekmakend microorganisme. Infectieziekten onderscheiden zich van andere aandoeningen
door het oorzakelijke microorganisme dat overdraagbaar is vanuit een menselijk, dierlijk of
omgevingsreservoir. Dit kenmerk biedt mogelijkheden voor therapie en preventie, maar
vormt evenzeer een risico voor endemiciteit, verspreiding en resistentie-ontwikkeling.
Door de ontwikkeling van krachtige en veilige antimicrobiële geneesmiddelen leken
infectieziekten grotendeels bedwongen. De realiteit van de voorbije decennia heeft echter
geleerd dat infectieziekten nog steeds een bedreiging vormen voor het individu en voor de
gemeenschap. Enerzijds zijn er de gekende infectieziekten (diarree, longontsteking,
hersenvliesontsteking, …), die moeilijker behandelbaar worden omwille van de verzwakte
gastheer of omwille van antimicrobiële resistentie. Anderzijds treden er nieuwe
infectieziekten op, die een epidemische omvang kunnen bereiken (HIV-AIDS; SARS; MERS;
Ebola; Zika, …).
Voorkomen is beter dan genezen, geldt ook voor infectieziekten. Effectieve vaccins hebben
sterk bijgedragen tot een daling van kindersterfte en nieuwe vaccins richten zich nu op
andere
doelgroepen.
Voedsel-
en
drankhygiëne,
vector-bestrijding
en
algemene
voorzorgsmaatregelen in de zorg zijn eveneens belangrijk in de preventie van infectieziekten.
Aan de hand van klinische voorbeelden worden enkele recente epidemies geïllustreerd.
De verspreiding van (multi-) resistente bacteriën is een wereldwijde bezorgdheid. Indien
bacteriën resistent worden aan antibiotica, is dit een bedreiging voor geneeskundige
interventies met een verhoogde vatbaarheid voor infecties (chemotherapie, transplantatie,
zware chirurgie, intensieve zorgengeneeskunde, …). Een goed antibioticabeleid is een van de
pijlers om resistentie te beperken. In ons land is dit goed geïmplementeerd in de
ziekenhuizen, maar alertheid blijft geboden en continue inzet op alle niveaus van het
ziekenhuis blijft noodzakelijk.
Tenslotte worden enkele dagdagelijkse infectieziekten toegelicht, die op dit ogenblik veel
aandacht krijgen bij het brede publiek en soms tot controverse en discussie aanleiding geven
(ziekte van Lyme, griep- en pneumokokkenvaccinatie).
Infectieziekten zijn een “perpetual challenge”.
Referenties:
1.
Fauci AS, Morens DM.
The perpetual challenge of infectious diseases.
N Engl J Med. 2012; 366: 454-461.
2.
Holmes A, Moore L , Sundsfjord A et al.
Understanding the mechanisms and drivers of antimicrobial resistance.
Lancet 2016; 387: 176-187.
2/2