Economie Utrecht komt verder op stoom

Economie Utrecht komt verder op
stoom
De Utrechtse economie heeft de opgaande lijn duidelijk
te pakken. Onder impuls van sectoren als de zakelijke
dienstverlening en de ICT groeit de economie naar verwachting met meer dan 2% in 2015 en 2016. De werkloosheid loopt echter maar langzaam terug, maar bevindt zich in Utrecht op een relatief laag niveau. Herstel
op de woningmarkt gaat verder. Utrecht is vanwege de
innovatiekracht goed gepositioneerd om zich aan te
passen aan een snel veranderende economie.
Economie Utrecht komt verder op stoom • ING Economisch Bureau • April 2015
Economische ontwikkeling
ICT en zakelijke diensten belangrijk voor groei
Het gaat beter met de economie. Wat merken
ondernemers in Utrecht daarvan?
De economie heeft de opgaande lijn te pakken.
Sinds midden 2013 is sprake van economisch herstel. De Utrechtse economie doet het daarbij beter
dan de rest van Nederland. Zo is 2014 afgesloten
met een economische groei van 1,6% tegen 0,9%
voor heel Nederland. Enerzijds profiteert Utrecht
minder van toegenomen buitenlandse handel,
maar dit werd gecompenseerd door het stevig
aantrekken van de zakelijke dienstverlening en de
ICT.
ICT en zakelijke diensten drijvende krachten
groei
Het herstel van de economie heeft een steeds bredere basis. Bedrijven investeren meer in machines,
software en computers, maar ook de woningbouw
zit weer in de lift. Met name grotere bedrijven zien
hun winstgevendheid verbeteren. Naast exportgerichte sectoren dragen ook steeds meer binnenlands georiënteerde bedrijven aan de economische groei bij. Dit is positief voor een minder op
buitenlandse handel gerichte economie als de
Utrechtse. De economische groei komt in 2015
naar verwachting uit op 2,1% en in 2016 op 2,3%.
Sterk presterende sectoren als de ICT en zakelijke
dienstverlening zijn goed vertegenwoordigd in
Utrecht. Binnen de zakelijke diensten lopen uitzenders voorop. De vraag naar tijdelijk personeel blijft
toenemen, waarbij de vraag uit steeds meer sectoren komt. Ook veel ICT bedrijven presteren goed.
De vraag naar software en diensten stijgt door aantrekkende bedrijvigheid en inhaalinvesteringen,
naast een in veel bedrijven structureel toenemende ICT-intensiteit.
Utrecht herstelt sneller dan rest Nederland
Economische groei
3%
Utrecht
Nederland
2%
1%
0%
-1%
-2%
2012
2013
2014
2015
2016
Bron: CBS, raming ING Economisch Bureau
Economie Utrecht komt verder op stoom • ING Economisch Bureau • April 2015
2
Consumentenbestedingen
Meer vertrouwen en meer te besteden voor Utrechter
De binnenlandse consumptie trekt dus eindelijk aan. Hoe kunnen ondernemers hiervan
profiteren?
Consumenten geven weer meer uit. De consumptie
is de laatste drie kwartalen van 2014 gestegen. Het
consumentenvertrouwen is flink toegenomen,
waarbij Utrecht al in de tweede helft van 2014 meer
optimistische consumenten dan pessimistische telde. De onzekerheid over hervormingen en bezuinigingen is meer naar de achtergrond verdwenen en
de arbeidsmarkt verbetert. De koopkracht krijgt
bovendien een impuls door cao-loongroei en de
gedaalde olieprijs. De vooruitzichten voor winkeliers zijn dan ook iets beter. De detailhandel groeit
in 2015 naar verwachting met 1% in volume, maar
de prijsconcurrentie is nog fel. Nieuwe spelers,
zowel online als offline, met aansprekende concepten winnen terrein en zetten ‘traditionele’ partijen
onder druk. Het aantal fysieke winkels neemt ook in
Utrecht af. De komende jaren zullen in het teken
staan van een herstructurering van het winkellandschap. Vooral in kleinere steden zoals Woerden en
Veenendaal en dorpen zijn aanpassingen nodig om
het centrum aantrekkelijk te houden.
Aantal winkels in Utrecht onder niveau 2007
Aantal fysieke winkelvestigingen 2007-2014
7.100
7.000
6.900
6.800
6.700
6.600
niveau 2007
6.500
6.400
6.300
2007
Economie Utrecht komt verder op stoom • ING Economisch Bureau • April 2015
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
3
Arbeidsmarkt
Werkloosheid Utrecht loopt langzaam terug
De Nederlandse arbeidsmarkt herstelt langzaam. Wat zijn de vooruitzichten in Utrecht?
De werkloosheid bedroeg in de provincie Utrecht
vorig jaar gemiddeld 6,5%, een stabilisatie ten opzichte van 2013 en onder het landelijke gemiddelde van 7,4%. In de gemeente Utrecht lag de werkloosheid daar iets boven, terwijl Amersfoort en
Veenendaal een lagere werkloosheid kennen. De
werkgelegenheid neemt de laatste maanden toe,
ook al is er tegenwind door het verdwijnen van banen in de zorg en de financiële sector. Met name
het aantal uitzendbanen is gestegen. De groeiende
werkgelegenheid is ook te zien aan het aantal vacatures, dat stijgt. De verwachting is dat de banengroei dit jaar aanhoudt. Net als in de rest van NeWerkloosheidspercentage
derland loopt de werkloosheid in Utrecht toch maar
langzaam terug. Dit komt omdat meer mensen, die
zich eerder hadden teruggetrokken van de arbeidsmarkt, door het verbeterde arbeidsmarktsen-
timent weer op zoek gaan naar een baan. Er wordt
dan ook maar een lichte daling van de werkloosheid verwacht dit jaar.
Opgaande lijn in vacatures
Aantal nieuwe vacatures in Utrecht
12.000
10.000
trendlijn
8.000
6.000
4.000
Regio
2014
Utrecht provincie
6,5%
Gemeente Utrecht
7,6%
Amersfoort
Veenendaal
6,8%
7,2%
2.000
0
januari 2014
Bron: CBS
Economie Utrecht komt verder op stoom • ING Economisch Bureau • April 2015
juli 2014
januari 2015
Bron: UWV, bewerking ING Economisch Bureau
4
Huizenmarkt
Huizenmarkt herstelt sneller dan in de rest van
Nederland
Er zijn nogal wat regionale verschillen in het
herstel van de huizenmarkt. Hoe zit dat in
Utrecht?
Op veel plaatsen in Utrecht herstelt de woningmarkt. Het aantal transacties lag vorig jaar ruim
50% hoger dan in 2013. De gemiddelde prijsstijging (1,9%) lag hoger dan landelijk, maar is nog
altijd beperkt. NVM cijfers laten beperkte regionale
verschillen zien. De regio’s Bunnik en Zeist en
Woerden laten in het eerste kwartaal de hoogste
prijsstijging zien. In Utrecht en omgeving is de
prijsstijging kleiner, maar huizen staan veel minder
lang te koop. In Amersfoort stabiliseert de huizenprijs. Op lange termijn nemen de verschillen tussen
steden en de rest van de provincie iets toe. Veel
Prijsontwikkeling woningmarkt
2015 1e kw t.o.v. 2014 1e kw
Amersfoort
Bunnik en Zeist
Utrecht
Woerden
steden blijven groeien. In Amersfoort ligt het aantal
huishoudens in 2030 naar verwachting 21% hoger,
in Utrecht zelfs bijna een kwart (24%). Hogere hu-
ren en bouwkosten stuwen samen met bevolkingsgroei de prijzen. Tot 2025 ligt de gemiddelde jaarlijkse huizenprijsstijging boven de 2%.
Aantal woningtransacties in Utrecht fors gestegen
Aantal woningverkopen 2007-2014
18.000
16.000
14.000
12.000
+50%
10.000
Rest van Utrecht
8.000
Utrecht stad
6.000
-0,1%
3,3%
1,8%
6,6%
4.000
2.000
0
2007
Bron: NVM
Economie Utrecht komt verder op stoom • ING Economisch Bureau • April 2015
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
5
Vooruitzichten
Utrecht goed gepositioneerd om te blijven innoveren
De snel veranderende economie maakt ondernemen extra uitdagend. Hoe is de economie van Utrecht gepositioneerd als het op
aanpassen aankomt?
Utrecht staat als het op concurrentiekracht aankomt
bovenaan in Europa. Dit is vooral gebaseerd op
een prima infrastructuur, onderwijs en gezondheidszorg. De arbeidsmarkt functioneert bovendien relatief goed. Om concurrentiekracht te behouden wordt het gebruik en de acceptatie van
technologie door bedrijven en burgers steeds belangrijker. Er is weliswaar ruimte voor verbetering,
maar Utrecht presteert boven het Europese gemiddelde. Er is een grote digitale technologiesector
met softwarespelers en IT dienstverleners. Via initiatieven op het Utrecht Science Park zoals
UtrechtInc komen bovendien meer en meer innovatieve IT startups naar de markt. Dit jaar wordt
ook in de life sciences sector een incubator gestart.
Utrecht behoort tot de innovatietop in Nederland,
mede door het hoge kennisniveau en sociale innovaties in het MKB. Utrecht heeft dus een prima uitgangspositie om mee te kunnen in de veranderin-
gen. Voortdurende innovatie zal nodig zijn om de
uitgangspositie te (blijven ) verzilveren.
De komende jaren blijven uitdagend voor ondernemers in de regio. Hoe blijft de regionale
economie gezond?
Utrecht staat er op economisch gebied goed voor.
De werkgelegenheid zal toenemen, waardoor de
werkloosheid langzaam daalt. Naast een verbeterende arbeidsmarkt laat de woningmarkt herstel
zien in verkopen en huizenprijzen. In steeds meer
sectoren trekt de groei verder aan. Voor Utrecht
belangrijke sectoren als de zakelijke diensten en
ICT groeien flink.. De economische groei van
Utrecht zal mede hierdoor in 2015 en 2016 hoger
liggen dan die van Nederland totaal. Met deze sterke kenniseconomie is Utrecht dus goed gepositioneerd, maar de toekomst biedt geen geëffend pad
omhoog. Hoewel de vraag in veel sectoren aantrekt, staan prijzen en marges soms onder druk.
Grotere financiële markten, snellere en meer informatie en grotere verbondenheid tussen economieën maken de economie structureel veranderlijker.
Gevoegd bij snelle technologische ontwikkelingen
Economie Utrecht komt verder op stoom • ING Economisch Bureau • April 2015
betekent dat ondernemers moeten leren omgaan
met onzekerheid. Een eerste stap hierin is het hebben van een business plan. Een tweede het maken
van scenario’s. Dit helpt namelijk bij het bepalen
van robuuste keuzes, die in elk scenario goed uitpakken, en bij het maken van keuzes die er voor
zorgen dat de onderneming flexibel blijft. Zo zijn
bedrijven en economie goed voorbereid op de
veranderlijke toekomst..
Utrecht scoort goed op kernonderdelen
economie
Score boven, op of onder landelijke ontwikkeling
Onderdeel
Score
Arbeidsmarkt
+
Huizenmarkt
+
Economische groei korte termijn
+
Innovatie
+
Economisch groeiperspectief
lange termijn
+
+ = bovengemiddeld, 0 = gemiddeld, - = ondergemiddeld
6
Meer weten?
Kijk op ING.nl/zakelijk
Of bel met
Ferdinand Nijboer
Regio-econoom
Utrecht
020 65 23 450
Marcel de Goeij
Thomas Eterman
Regiodirecteur MKB
Districtsdirecteur GB&I
Noord-West
Midden-Nederland
06 52008511
06 30546623
Volg ons op Twitter:
INGnl_Economie
Economie Utrecht komt verder op stoom • ING Economisch Bureau • April 2015
Disclaimer
De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel
deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het
opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze
publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale
toezichthouders aan de uitoefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank
N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank
N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een
aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. ING Bank N.V.
betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht
om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit
rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de
door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar
directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor
druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. geregistreerd bij
en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten.
7