21-03-17 medica.eveiligheid ² goedemedicijn ² juistedosering medica.eveiligheid ü volledigingenomen ü juistetoegangsroute ü juistemethode bijwerkingenenjuistedosering indepallia.evefase § .jds.pvast § rela.emeteten ² betrouwbareroute medica.eveiligheid21maart2017 waarom 2 wanneer ² bijoptredenziekte ² ziektegenezen ² klachtenbestrijden ² comfortverhogen ² bijwerkingenbestrijden medica.eveiligheid21maart2017 ² preven.ef ² alsergeenalterna.efis 3 medica.eveiligheid21maart2017 welke hoe ² oraal ² viaslijmvliezen ² meesteffec.ef ² minstschadelijk ü inhala.e ü mondslijmvlies ü neusslijmvlies ² passendbijaandoening ² passendbijlevensfase ² suppositorium ² transdermaal ² subcutaan ² intraveneus ² meestgoedkoop medica.eveiligheid21maart2017 4 5 medica.eveiligheid21maart2017 6 1 21-03-17 bijwerkingen bijwerkingenofovergevoelig ² algemeen ² bepaaldegroepen ² maag-en darmklachten ² hoofdpijnenduizeligheid ² etc ü ouderen ü kinderen ² voorgeschiedenis ü medica.egebruik ü comorbiditeit “voorspelbaar” “past”bijdewerking ² interac.e medica.eveiligheid21maart2017 7 ² jeukendebultjes ² uitslag ² zwelling meestalbijherhaling,kanbij eerstekeer anafylac.e medica.eveiligheid21maart2017 8 MORFINE:FABELSENFEITEN overgevoelig ² voormedicament ² voorhulpstof medica.eveiligheid21maart2017 9 van morfine is steeds meer nodig morfine werkt verslavend Feiten: • kansopverslavingiszeergering • redenverhogingistoenamepijn • pijnbepaalthoeveelheidmorfine,inprincipe geenbovengrens Feit: o Verslaving: geestelijke en lichamelijke afhankelijkheid. morfine als pijnstiller: kans op geestelijke afhankelijkheid (‘niet zonder kunnen’) zeer klein. bij langdurig gebruik mogelijke lichamelijke gewenning o cave bij plotseling stoppen: ontwenningsverschijnselen. medicatieveiligheid 21 maart 2017 11 medicatieveiligheid 21 maart 2017 12 2 21-03-17 morfine werkt levensverkortend Feiten: o morfinegeefjeNIETalleenineindstadiumkanker o morfineisNIETlevensverkortend o morfinewordtNIETgegevenomdoodtebespoedigen o ong25%gebruikbijlangdurige,chronische aandoeningenalsreuma o kanjarenachtereen o kan.jdelijkendaarnaafgebouwd medicatieveiligheid 21 maart 2017 Feiten: o bijpijnbehandelingspelenademhalingsmoeilijkhedengeenrol o benauwdheidisjuistindica.evoormorfine o alleenzeerhooggedoseerdemorfine-injec.esineenader kunnenproblemenmetdeademhalingveroorzaken. medicatieveiligheid 21 maart 2017 13 Feiten: o belangrijkstebijwerkingenzijnsuQeid,obs.pa.e, misselijkheid,duizeligheidenverwardheid Feiten: sufheid is een bijwerking tijdens eerste dagen of na verhoging van de dosis morfine o meestebijwerkingenzijnkortdurend geeft innerlijke rust door vermindering/verdwijnen pijn, dat wordt verward met sufheid en slaperigheid o obs.pa.ekanwellangdurigzijn,dusadequaat behandelen bij minder/geen pijn gaat slapen beter o verwardheidkanhorenbijdelierinlaatstestadium,kan ookoverdoseringmorfinezijn!! 15 medicatieveiligheid 21 maart 2017 bijwerkingen 16 ernstige bijwerkingen ² seda.e ² obs.pa.e ² remmingademhalingscentrum ² misselijkheid,braken ² urinereten.e ² transpireren ² jeuk ² drogemond medicatieveiligheid 21 maart 2017 14 morfine heeft veel bijwerkingen van morfine word je suf medicatieveiligheid 21 maart 2017 morfine veroorzaakt ademhalingsmoeilijkheden ² hallucinaties, ² extreme delier slaperigheid ² myocloniën ² paradoxale 17 pijn medicatieveiligheid 21 maart 2017 18 3 21-03-17 belangrijkeaanwijzingen opiaten, algemene regels ² dosering per patiënt instellen ² goede voorlichting ² bij chronische toediening is geen limiet voor dosering, noch duur van de toediening ² instellen kost tijd en overleg, zo mogelijk objectiveerbare pijnscore ² pijn en emotionele stress antagoneren ademdepressie, zolang pijn -> dosis verhogen ² opioïden geven verminderde reactiesnelheid cave verkeersdeelneming 2 wkn stabiel gebruik ² geen pijn, wel bijwerking -> dosis verlagen ² wel pijn, wel bijwerking -> combineren met medicamenten die de bijwerkingen reduceren of opioïd rotatie (net als bij tolerantie) ² alcohol geeft versterking sufheid gematigd alcohol gebruik is geen probleem ² streef naar voorkomen van pijn, zonodig=onjuist! ² opioïden altijd combineren met laxantia!!!!!!!!!!! medicatieveiligheid 21 maart 2017 19 morfine niet effectief medicatieveiligheid 21 maart 2017 20 wanneer werkt opiaat niet ² pijn tgv hersenmeta’s ² teveel gegeven ² koliekpijn bij (dreigende) ileus ² compressie ruggenmerg ² indicatie niet goed ² andere situaties waarbij onvoldoende verlichting is (tolerantie?) ü cave bijwerkingen!! ² bij pathologische botfractuur medicatieveiligheid 21 maart 2017 ü neuropatische component 21 medicatieveiligheid 21 maart 2017 22 acuut afnemende behoefte aan opioïden acuut afnemende behoefte aan opioïden ² niet gereduceerde doses opioïden kunnen ineens toxisch zijn ² naradiotherapie(zelden) ² nazenuwblokkade ² te lage doses, te snel gereduceerd, kunnen ontwenningsverschijnselen veroorzaken ² naamputa.e medicatieveiligheid 21 maart 2017 23 medicatieveiligheid 21 maart 2017 24 4 21-03-17 grootsteprobleem redenen voor opioïdrotatie ² verminderen bijwerkingen ² verbeteren analgesie onrustispijn!!!!!! ² andere toedieningsroute ² verbeteren compliance medicatieveiligheid 21 maart 2017 medica.eveiligheid21maart2017 25 dormicum/midazolam ² werking inpallia.evefase ² indica.e ü rustgevend ü spierontspannend ü angstreduc.e ü vermindertelektrische prikkelsinhersenen ² erns.gziekofstervend ü zeerangs.g ü onrus.g ü verward ü veelpijn ü slapeloosheid ü onrust ü epilepsie ü hik ü alcoholontwenning medica.eveiligheid21maart2017 ² seda.e ü intermiWerend ü con.nu 27 bijwerkingen1 medica.eveiligheid21maart2017 28 bijwerkingen2 ² slaperigheid,suQeid,vermoeidheid ² geheugenverlies ² zwetenenhartkloppingen ² drogeogen ² nachtmerries ² onrustenprikkelbaarheid ü pasopreac.evermogen,valgevaar ü tragerdenken ü afvlakkenemo.es ² lokaleirrita.e(neusspray) ² spierveranderingen ü coördina.e,zwakte,valgevaar ü incon.nen.e ü dubbelzien medica.eveiligheid21maart2017 26 ² aQankelijkheid ² verminderdegevoeligheidvoormidazolam!!! 29 medica.eveiligheid21maart2017 30 5 21-03-17 erns.gebijwerking Haldol ² remtwanenhallucina.esen.cs ² bijpsychose,manie,onrust ² dwangstoornissen adems.lstand medica.eveiligheid21maart2017 ² misselijkheidenbraken ² voortdurendehik 31 medica.eveiligheid21maart2017 bijhaldol 32 inpallia.evefase ² delier!!!!! ² afvlakking ² bewegingsstoornissen ² misselijkheidenbraken ² suQeid,slaperigheid ² verwardheid ² hoofdpijn medica.eveiligheid21maart2017 33 medica.eveiligheid21maart2017 problemen 34 anderemedicijnen ² associa.emet“gekzijn” ² pijn ² an.epilep.ca(bvgabapen.ne,lyrica) ² an.depressiva(bvnortriptyline,amitriptyline) ² rivotril ² veelbijwerkingen ² enigegoedeffec.efbijdelier ² onrust ü pasop!deliervaaknietgoedherkend ² anderebenzo’s(bvoxazepam,diazepam) ² an.psycho.ca(bvrisperdal) ² ampullennietmeerleverbaar medica.eveiligheid21maart2017 35 medica.eveiligheid21maart2017 36 6 21-03-17 Zijnervragen? [email protected] www.doktermarijke.nl(inaanbouw) medica.eveiligheid21maart2017 37 7