Hersenwerk 1: Mijn brein

Hoi kids!
Ik ben dokter Brein!
Ik ben dol op het onderzoeken
van hersenen!
Ik ga je er een heleboel over
vertellen….
Klaar om te leren over je
BRILJANTE brein?
Maak je klaar ervoor, want
alles in dit boekje is
WAANZINNIG om te weten!
Hersenwerk 1: Mijn brein
Waarschijnlijk weet je al een heleboel over je brein.
Maak er een woordspin van!
Eerst denktijd en maak daarna zelf je woordspin.
Hierna ga overleggen met je groepje met de werkvorm RONDPRAAT
Nr. 1 vertelt, nr. 2, 3, 4 luistert…nr. 2 vertelt…. En zo het groepje rond.
Kun je nog dingen bij je woordspin schrijven die je van een ander hebt
geleerd?
2
Wist je dat je hersenen ongeveer een
kilogram wegen, iets minder dan een
bloemkool!
Opdra
Wist je dat je hersenen uit miljarden
cellen bestaan? Elke cel is zo klein
dat je ze alleen met een microscoop
kunt zien. Als je alle cellen van je
hersenen achter elkaar zou leggen,
kun je wel 1000km ver komen. Dat
is van hier naar Oostenrijk!
Wist je dat voedsel als vis, groente,
fruit, water en chocolade de werking
van je hersenen verbetert?
De vette hap, bijv. frietjes met
mayonaise kun je beter laten staan!
Hersenwerk 2: Zet je hersenen aan het werk!
Kijk naar de volgende plaatjes. Praat met elkaar over wat je ziet
3
Hoeveel poten heeft deze olifant?
Wat staat er in de driehoek?
Waarschijnlijk lees je 'de mus in de boom', net als iedereen.
Dat staat er alleen niet. Lees het nog maar eens. Zie je het al?
Omdat je gewend bent dat er één keer het woordje 'de' staat, zie je het
ook maar één keer staan.
Dat heeft niets met je ogen te maken. Die kunnen best twee keer het
woord 'de' lezen. Je hersenen verwachten alleen niet dat het er twee
keer staat.
4
Wist je dat je hersenen uit 2 delen
bestaan?
De linker- en de rechterhersenhelft.
Kijk maar eens goed naar
onderstaand plaatje.
Dan zie je wat die linker en rechter
hersenhelft allemaal doen!
Welke hersenhelft oefen je het
meest op school?
Welke hersenhelft is bij jou het best
ontwikkeld?
Linkerkant
Woorden
Taal
Lezen
Letters
Getallen
Tellen
Rekenen
Logisch nadenken
Rechterkant
muziek
drama
beelden
kleuren
fantasie
vriendschap
ritme
schilderen
Wist je dat….
Je het meeste leert wanneer je hersenhelften samenwerken?
Je linkerhersenhelft de rechterkant van je lichaam bestuurt en
andersom?
5
Hersenwerk 3: links of rechts?
Je hersenhelften werken samen, toch hebben ze allebei hun
specialiteit. De ene hersenhelft kan sommige dingen beter dan
de andere. Probeer hier maar eens om je naam te schrijven met
je andere hand. Moeilijk hè?
……………………………………………………………………..
Hersenwerk 4: kleuren lezen
Pak je kleurpotloden en kleur onderstaande woorden in. Let op: je mag
niet de kleur gebruiken die er staat. Dus staat er “rood” dan moet je het
groen of geel kleuren.
Probeer daarna de kleur van de woorden te zeggen in plaats van de
woorden te lezen.
Doe dit in tweetallen met de werkvorm “tweetal-coach”. Dat betekent dat
nr. 1 leest en nr. 2 controleert en coacht. Daarna worden de rollen
omgewisseld.
Beschrijf hoe dit gaat, wat gebeurt er? Moeilijk, hè? Dat komt omdat je
ene hersenhelft de kleur probeert te zeggen terwijl de andere hersenhelft
het woord probeert te lezen.
6
Hoe komt het nou dat je sommige dingen
wel kunt onthouden en andere niet?
Test je geheugen en leer in deze les hoe
je dingen beter kunt onthouden. Let goed
op, want je krijgt goede tips voor het
leren van proefwerken!
Gebruik je hersens op een goede manier
en je wint meer tijd voor leuke dingen!
Hersenwerk 5: test je geheugen
Geef jezelf twee minuten om deze woorden in deze volgorde te
onthouden: Petra, lollie, nek, poes, armband, boerderij, paard, ketting,
acht, potlood, strik, tafel, huis, bank, haar.
Bedek nu de woorden. En noem de woorden die je nog weet. Moeilijk?
Hoeveel wist je er nog? Probeer eens een verhaaltje te maken met de
woorden. Dat helpt je om ze te onthouden. Bijvoorbeeld Petra had een
lollie op haar hoofd. Ze zag een konijn met een ketting… Het mag een raar
verhaaltje zijn, als het maar helpt! Probeer de woorden nu nog eens te
onthouden!
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Nu heb je een eerste tip geleerd: maak een goed ezelsbruggetje en je
kunt iets beter onthouden. Dat gaan we oefenen!
7
Hersenwerk 6: bedenk een ezelsbruggetje
Onderwerp: het leren van de landen van Europese Unie
België Cyprus Denemarken,Duitsland Estland Finland Frankrijk
Griekenland Groot-Brittannië, Hongarije Ierland Italië, Letland
Litouwen, Luxemburg,Malta, Nederland, Oostenrijk,Polen Portugal,
Slovakije Slovenië Spanje, Tsjechië Zweden
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
8
Er is een deel in je hersenen dat helpt om
dingen te onthouden. Dit heet met een
moeilijk woord:
De Hippocampus. Dat woord betekent
“zeepaardje”.
Onderzoekers vonden dit stukje in je
hersenen qua vorm op een zeepaardje lijken.
Wanneer je iets nieuws leert en het heeft
betekenis voor je, dan stuurt de
Hippocampus de informatie naar je langetermijn geheugen. Dat betekent dat het in je
breincomputer wordt opgeslagen en je het de
eerste tijd niet zult vergeten.
Wanneer er leerstof is die je niet zo boeiend
vindt, dan zorgt het zeepaardje ervoor dat die
kennis tussen 7 en 24 uur uit je hersenen
verwijderd wordt: dus DELETE…jammer!!
Hersenwerk 7: het zeepaardje
Noem een voorbeeld van de leerstof uit jouw klas waarbij je
hippocampus gemakkelijk de informatie in je geheugen opslaat
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Noem een voorbeeld van de leerstof uit jouw klas waarbij je
hippocampus de informatie weer heel snel vergeet.
___________________________________________________________
___________________________________________________________
9
We gaan de hippocampus een handje
helpen!
Nu ga je leren hoe je dingen beter kan
onthouden! Handig! Onderzoekers
hebben ontdekt dat onze hersenen in
beelden (tekeningen) denken.
Test zelf maar uit….
Denk de komende minuut aan je huis.
Waar dacht je aan?
Waarschijnlijk zag je een plaatje van je
huis, of een voorstelling van een huis.
Of dacht je aan de letters H U I S? Ik
denk het niet!
De mindmap
Een mindmap is een woordspin met tekeningen, woorden en kleuren.
Waarom denk je dat een mindmap je helpt om beter te onthouden?
Ik zal het je uitleggen….
Een paar lessen geleden hadden we het over de hersenhelften. Nu weet
je ook dat hersenen in woorden en vooral ook in beelden denken.
Door een mindmap te maken moeten beide hersenhelften samenwerken.
De linkerhersenhelft met woorden en de rechterhersenhelft met beelden.
Doordat ze samenwerken kunnen ze beter onthouden. Dus maak de
volgende keer een mindmap van je proefwerkstof, dat scheelt de helft in
tijd!
10
Hoe maak je een mindmap?
Stap 1:
Maak een woordspin van het onderwerp.
Schrijf alles op waaraan je denkt bij……..
Stap 2:
Verdeel de woorden van de woordspin in groepjes.
Welke woorden horen bij elkaar? Zet daar met dezelfde kleur een rondje
om.
Stap 3:
Pak een nieuw blaadje. Nu ga je de mindmap tekenen:
In het midden staat waar de mindmap over gaat, met een woord en een
plaatje.
Elke tak krijgt een eigen kleur en loopt van dik naar dun.
Bij elk woord probeer je een tekening te verzinnen.
Dus denk aan: woorden, tekeningen en kleur!
11
Hersenwerk 8: maak in tweetallen een mindmap over
samenwerken.
Geef de takken de volgende namen:
WAT?
WAAROM?
HOE?
WANNEER?
WAAR?
Denk aan de tips uit de vorige les!
Als de mindmap klaar is presenteer je hem aan een ander tweetal uit je
klas. Vul elkaars ideeën gerust aan!
Foto’s van hersenen
Onderzoekers hebben de laatste 10 jaar veel onderzoek naar hersenen
verricht. Om hersenen te onderzoeken maken ze er foto’s van.
Dit doen ze met een MRI-scanner. In de MRI-scanner maken de artsen
een plaatje van hoe je bloed door je hersenen stroomt. Hierop kun je
heel veel zien! Je kunt bijvoorbeeld zien welk deel van de hersenen
gebruikt wordt als je praat of rekent.
Dit is een voorbeeld van zo’n hersenscan.
Herken je het hoofd en zie je de verschillende delen?
Misschien kun je de hippocampus ook zien? (Zeepaardje)
12
Waarom samenwerken?
Nu even terug naar het samenwerken.
Op school komt het vaak voor dat je een opdracht
samen met een ander kind gaat uitvoeren.
Ook kan het zijn dat je “groepswerk” met je team uitvoert.
Soms is dat niet altijd gemakkelijker.
Het is lastig om samen tot een standpunt of idee te komen.
Misschien ben je zelfs wel eerder klaar als je het alleen doet.
In sommige gevallen weet je zelf al precies wat je moet doen en denk je
de ander niet nodig te hebben.
Waarom moet dat samenwerken dan toch van je juf of meester?
Daar hebben we een hele goede reden voor!
Luister goed!
Hersenonderzoekers hebben een belangrijk onderzoek verricht.
Ze hebben foto’s gemaakt van hersenen van mensen die alleen werken
en foto’s van mensen die samen werken.
Kijk daar maar eens naar.
13
Hersenonderzoekers hebben bewezen dat wanneer je samen werkt, je
hersenen veel actiever zijn.
Ze moeten dan harder werken en zijn druk bezig met het maken van
nieuwe verbindingen… en dat heet leren!
Een ander belangrijk punt wat de onderzoekers ontdekt hebben staat in
onderstaande zin:
“Je leert het meest van datgene dat je een ander leert”.
Denk daar maar eens over na als er morgen een klasgenootje hulp nodig
heeft bij de rekensommen…
Je helpt dan niet alleen je klasgenootje, maar ook jezelf!
Dus als je de volgende keer een opdracht samen met een team gaat
uitvoeren; kijk dan even naar de hersenscan en denk terug aan deze
les…
Een andere belangrijke ontdekking van de onderzoekers is ook handig
om te weten.
Ze hebben ontdekt dat hersenen het best dingen kunnen onthouden die
vaak herhaald worden. Wanneer je iets nieuws leert en je herhaalt dat
vaak dan worden de verbindingen in je hersenen steeds steviger.
Zie het als een soort weggetje waar je steeds overheen wandelt. Kijk
maar naar het plaatje hieronder. Daar zie je zo’n verbinding.
Helaas is het ook zo dat wanneer je iets lang niet meer gedaan hebt,
bijvoorbeeld tafeltjes oefenen, dat je hersenen die weggetjes ook weer
snel afbreken. Voordat je het weet ben je alle kennis weer kwijt…. Dus
herhalen, herhalen, herhalen!
14