PowerPoint-presentatie

Van Benthem & Keulen – Advocaten
mr drs. Arno van Beurden
“Ik wens u veel personeel”
Artikel 7:658 lid 1:
De werkgever is verplicht de lokale, werktuigen
en gereedschappen waarin of waarmee hij de
arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te
richten en te onderhouden alsmede voor het
verrichten van de arbeid zodanige maatregelen
te treffen en aanwijzingen te verstrekken als
redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de
werknemer in de uitoefening van zijn
werkzaamheden schade lijdt.
Artikel 7:658 lid 2:
De werkgever is jegens de werknemer
aansprakelijk voor de schade die werknemer in
de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt,
tenzij hij aantoont dat hij de in lid 1 genoemde
verplichtingen is nagekomen of dat de schade in
belangrijke mate het gevolg is van opzet of
bewuste roekeloosheid van de werknemer.
• Lid 1: Stelplicht werknemer
• Lid 2: Bewijslast zorgplicht; werkgever
• Bewijslast werkgever
• Ongevallenrapportage essentieel voor
bewijslast
• Ongevallenrapportage niet cruciaal
Werkgeversaansprakelijkheid:
Absolute waarborg?
Hoge Raad 2003/2004:
Een nieuw geluid uit de Kazernestraat?
Het broodmesarrest
(HR 4 oktober 2002, NJ 2004, 175)
• Geen waarschuwing door werkgever
• Geen aansprakelijkheid
• Geen absolute waarborg tegen
arbeidsongevallen
• Scherp mes feit van algemene bekendheid
Het koffievlekarrest
(HR 12 september 2003, NJ 2004, 177)
• Geen absolute waarborg
• Ontbreken RI&E niet per definitie schending
zorgplicht
• In geval van schending: werkgever aantonen
ontbreken causaal verband
Dakdekkersarrest
(HR 16 mei 2003, NJ 2004, 167)
• Werknemer ervaren: specifieke
veiligheidsinstructies niet nodig
• Ontbreken RI&E: geen tekortschieten in
zorgplicht
• Werkgever niet verantwoordelijk voor andere
aannemer (hulppersonen)
Vrachtwagenchauffeurarrest
(HR 9 juli 2004, JAR 2004, 190)
• Geen tekortschieten zorgverplichting
• Regelmatige voorlichting c.q. inspraakbijeenkomsten
• Handboek veiligheidsregels
• Veiligheidscursus
• Ontbreken absolute waarborg
“Victorie voor werkgeversland?”
• Geen strenge eisen zorgplicht alledaagse
risico’s en/of aanwezige ervaring
• Belang RI&E beperkt
• Verantwoordelijkheid werkgever onveilig
gedrag derden kan worden gerelativeerd
Geen victorie voor werkgevers doch sinds
arresten HR 2002, 2003 en 2004 →
Uitgangspunt: werkgever kijk uit met nadruk op
eigen verantwoordelijkheid werknemer
Bijv: HR RvdW 2007, 503 (Van den
Heuvel / Leger des Heils
• Medewerkster huishoudelijke dienst; val van
podium; letsel; werkgever aansprakelijk?
• Trapje niet gebruikt; waarschuwing door
collega’s
• HR werkgever niet aansprakelijk; werknemer
niet aangetoond dat trapje onveilig was en/of
werkgever onvoldoende gedaan
Goede dossiervorming:
• Risico-inventarisatie en evaluatiedocument
• Communiceren/uitreiken/herhaling
• Ongevallenrapport/arbeidsinspectie
• Bijhouden personeelsdossier
Gestage opmars andere
aansprakelijkheidsgrond
Artikel 7:611 BW:
De werkgever en werknemer zijn
verplicht zich als een goed werkgever
en een goed werknemer te gedragen
Artikel 6:248 BW:
Een overeenkomst heeft niet alleen
door partijen overeengekomen
rechtsgevolg, maar ook die welke, naar
de aard van de overeenkomst, uit de
wet, de gewoonte of de eisen van
redelijkheid en billijkheid voortvloeien
Artikel 611 BW:
Goed werkgeverschap
=
Fatsoensnormen
Reclasseringsambtenaar
(HR 22 januari 1999, NJ 1999, 543)
• Ontbreken zeggenschap werkplek,
aldus ontbreekt 658 BW
• Bijzondere omstandigheden:
eisen goed werkgeverschap
• Werkgever bekent met specifiek en/of
ernstig gevaar
Emmertje mayonaise
(Hof Den Bosch 10 mei 2005)
• Claim: 658 BW en 611 BW
Hof: geen 658 BW, geen 611 BW  ontbreken
bijzondere omstandigheden
Haringkar Albert Heijn
(Hof Arnhem 22 november 2005, JAR 2006/13)
• Hof: werkgever aansprakelijk ex 658 BW;
geen absolute waarborg
• Wel extra oplettendheid/extra toezicht
KLM / De Kuijer
(HR, RvdW 2005, 46)
• Claim: 658 BW en 611 BW
• 611: geen informatie aan werknemer over financiële
risico’s
• Kantonrechter wijst beide af
• Hof wijst 611 toe
• Hoge Raad bevestigt hof en voegt toe
onverhaalbaarheid schade
Enerzijds:
zorgplicht werkgever ingeperkt
Anderzijds:
eisen goed werkgever uitgebreid
Toch een absolute waarborg ten
behoeve van schadevergoeding?
Stewardess / Purser Martin Air
(Rechtbank Alkmaar 25 januari 2006, JAR
2006/43)
• Geen aansprakelijkheid op grond van artikel
6:170 BW; geen functioneel verband
• Geen aansprakelijkheid op grond van artikel
7:658 BW; geen schending zorgplicht
• Wel aansprakelijk op grond van artikel 7:611
BW; niet gewaarschuwd voor mogelijk
(financiële) risico’s
Check AVB-polis: 611 BW
Beroepsziekten:
• Chronisch vermoeidheidssyndroom
• Rugklachten
• OPS
• RSI
• Burn-out
Modeziekten (1)
• Een anatomische substraat ontbreekt geheel of staat
niet in verhouding tot de gepresenteerde klacht;
• Klachten zijn meestal verergering van alledaagse banale
klachten als pijn, vergeetachtigheid, moeheid,
geheugenproblemen, zwakte en duizeligheid die
geamplificeerd worden door de overtuiging een ernstige
ziekte onder de leden te hebben;
• Er zijn vrijwel altijd medici die beweren dat er een
organische basis bestaat die binnenkort gevonden zal
worden;
Modeziekten (2)
• Er zijn actieve patiëntenverenigingen;
• Er zijn problemen met verzekeraars en keuringsartsen;
• Verspreiding van de ziekte in de tijd en geografisch kan
niet biologisch worden verklaard;
• Er is geen reguliere behandeling nodig;
• Ze hebben een epidemisch karakter: ze komen en
verdwijnen weer.
Burn out
a-specifieke beroepsziekte
• Werknemer moet bewijzen dat werkgever
bekend was
• Andere ziekten worden bekend
verondersteld/beschreven in RI&E
ABN AMRO/Nieuwenhuys
(Hoge Raad 11 maart 2005, JAR 2005, 84
na verwijzing: Hof Den Haag, JAR 2007, 69
uitgangspunt bewijs werknemer herhaald)
• Psychische ziekte burn out valt onder 658
• Bewijs causaal verband: werknemer
Hoe werkgever te waarschuwen?
Kantonrechter Terneuzen
(19 januari 2005, JAR 2005, 76)
• Vaststelling norm
• Kenbaarheidsvereiste: bewijs  werknemer
Arbeidsgerelateerde verkeersongevallen
• Hof Den Haag JAR 2007, 68 Maatzorg / Van
der Graaf
– Eenzijdig ongeval met fiets
– Geen Art. 7:658: buiten gezagsgebied eventueel art.
7:611?
– Wezenlijk deel werktijd in verkeer
– Adequate voorziening of uitdrukkelijke waarschuwing
→ In beginsel dus geen aansprakelijkheid tenzij
Toepassingsbereik lijn arbeid en
verkeer
• (Hof Den Haag JA 2007, 79 De Onderlinge/X
– Woon/werkverkeer; ongeval tussenpersoon na
klantenbezoek
– Geen art. 7:658
– Wel art. 7:611 juncto 6:248; wijzen op de gevolgen;
geen bewuste roekeloosheid
• Hof Den Haag JA 2007, 101 X Frans Mulder
Fastfood
– Verzoek eenmalig te werken in ander filiaal;
– Auto eenzijdig ongeval
– Hof wijst af; anders dan in vorige zaak incidenteel
verkeer
Werkgever aansprakelijk voor schade
werknemer voor gevaarscheppend
gedrag andere werknemer
• HR 9 november 2001, VR 2003, 110
– Apothekersassistente loopt tegen openstaande lade
– La door collega kort tevoren vastgezet
– Werkgever aansprakelijk voor gevaarscheppend
gedrag werknemer uit hoofde van art. 6:170 BW
(risicoaansprakelijkheid voor fouten van werkgevers
ondergeschikte)
Werkgever aansprakelijk
voor letsel werknemer
openslaande deur door patiënt
• HR 5 november 2004, CO3/281 werkneemster
psychogeriatrisch verpleeghuis krijgt
openslaande deur in gezicht door bewoner met
syndroom van Korsakov
• Betrof een extra brede deur
• Extra brede deur levert een gevaarlijke
situatie → werkgever aansprakelijk
• Dus: werkgever dient in een dergelijke situatie
een zorgvuldigheidsnorm te hebben
geschonden jegens werknemer
Let op: personen met gebrek kunnen
ook zelf aansprakelijk zijn
• Art. 6:165 BW
Personen met gebrek (14 jaar of ouder onder
invloed van een geestelijke of lichamelijke
tekortkoming) kunnen zelf voor een
onrechtmatige daad aansprakelijk worden
gehouden (parlementaire geschiedenis geeft
geen definitie van tekortkoming).
• De derde die tekort is geschoten in het houden
van toezicht op degene met een gebrek dient
in de rechtspraktijk veelal te delen in de
schade die het handelen heeft veroorzaakt.
Tot slot
• De rechtspraktijk met betrekking tot het
aansprakelijkheidsrecht is weerbarstig
• Zeker daar waar het betreft
werkgeversaansprakelijkheid
• Doch een werknemer die tijdens werktijd zijn
auto verkeerd parkeert tegen een paaltje op
het werkterrein dient zijn eigen schade te
dragen, tenzij de werkgever tegen de norm
het paaltje daar heeft geplaatst