PowerPoint-presentatie - De pagina is niet gevonden

Het Leesgezelschap van 1768
Vrijdag 9 april 2010
Evolutie van het schrift.
Een eigen dynamiek.
Allan R. de Monchy
Wat is schrift ?
• Van Dale: Afgeleid van schrijven, het
gebruik van op of in iets aangebrachte
tekens om taal over te brengen.
• Eigen definitie: Het vastleggen van
informatie op of in een daarvoor geschikt
medium.
Indeling
• Leven op aarde.
• Hoe de “moderne mens” de wereld
veroverde.
• De stadscultuur.
• Evolutie van het schrift.
• Digitale tijdperk.
• Het schrift van het leven.
• Wat maakt de moderne mens uniek in de
evolutie en waar gaat het naartoe ??
Oorsprong van het leven op aarde
blijft een groot ???
• Oudste fossielen zijn restanten van
cyaanbacteriën toen er nog geen zuurstof
in de atmosfeer aanwezig was.
• 3,5 miljard oud en worden gevonden in
Australië, Botswana en Groenland
• Deze bacteriën zijn geen tussenvorm
maar reeds een eindproduct.
• De “cel” was reeds compleet !!!
Stel: de aarde bestaat 1 jaar
(ipv 5.000.000.000 jaar)
• De maan ontstaat in het vroege voorjaar
• In mei verschijnt de cel; anaeroob leven. In juni
begint zuurstofproductie.
• 27 december inslag meteoor Yucatán
• 8 uur ‘s avonds oudejaarsdag verschijnt Homo
Erectus op aarde. De moderne mens vertrekt uit
Afrika 10 minuten voor twaalf.
• 1 minuut voor 12: stadscultuur in Mesopotamië
en mens leert lezen en schrijven
• Historie; laatste halve minuut
• Twee seconden voor twaalf; Boekdrukkunst (jaar
1450)!
• Franse Revolutie en Verlichting; één seconde
voor 12.
Adam
en
Eva
Waar de moderne mens vandaan komt.
Het Eva Gen: Mitochondriale mtDNA
• Circulaire DNA molecuul
• Mitochondriën gaan van moeder naar
dochter want vader staat alleen zijn
DNA af aan de eicel bij bevruchting
• Eens in de 1000 generaties treden er
z.g. puntmutaties op.
• D.w.z. één basen-paar of nucleotide
muteert.
Verspreiding
mens met
mtDNA
mutaties
onderzoek.
Eva
180 duizend
jaar geleden
De huidskleur van de mens
Het Adam Gen: Y-chromosoom
• Alleen de man heeft een Y-chromosoom in de vorm van
XY paar
• De vrouw heeft “slechts” een XX paar
• Adam heeft een iets ander stamboom dan Eva wegens
verschil in mobiliteit
• Eva heeft meer zorg voor haar kinderen. Adam heeft
vaak kinderen bij meerdere vrouwen.
• Zowel Adam en Eva behoren beide tot de kleine groep
migranten uit Afrika 85.000 jaar geleden die de
oversteek maakten van Somalië naar Jemen.
De moderne Cro-Magnon mens
migrant naar Europa
Wat gebeurde er met de Neanderthaler?
Wat gebeurde er met de
Neanderthaler?
• Cro-Magnon mens was de eerste moderne
Europeaan en verschijnt tussen 40 en 50 duizend
jaar geleden
• De Neanderthalers waren de oerbewoners van
geheel zuidelijk en midden Europa.
• Er treedt geen vermenging op van Cro-Magnon en
Neanderthaler. Dit blijkt uit mtDNA en Ychromosoom onderzoek.
• 25 duizend jaar geleden sterft de Neanderthaler uit
en Cro-Magnon mens blijft als enige inwoner
achter.
Laatste resten Neanderthalers
Waarin onderscheidt zich de
moderne mens van zijn voorganger ?
Mogelijke antwoorden:
1. Er is maar één soort mens op aarde.
2. Het zeer geavanceerde vermogen tot
patroonherkenning
Rotstekeningen van Altamira
De stadscultuur
en hoe de mens leert
informatie vast te leggen.
Ongeveer 10.000 jaar
geleden gaat een deel
van de mensheid
wonen in steden in
plaats van nomadenbestaan. Het wonen in
steden betekent
specialisatie (bakker,
boer, timmerman,
schriftgeleerden) met
aan het hoofd een
priesterkoning die zich
liet vereren als profeet
van een godheid. Zo
werd religie een
bindende factor.
Bevolkingsgroei
Tienduizend jaar geleden hooguit
10 miljoen mensen op aarde.
Romeinse tijd (Pax Romana) 300
miljoen. Rome was de eerste
miljoenenstad.
In de middeleeuwen geen groei
door ziekte, oorlog en geringe
welvaart.
Na 1500 exponentiële groei tot
huidige 7 miljard.
Van
kleitabletten
en
hiëroglyfen
naar wordprocessing
en internet.
Gebieden in de wereld met schrift.
De stadsculturen in Mesopotamië
Soemerisch pictografisch schrift uit de stad Ur.
De Soemeriers woonde in het land Soemer; een klein gebied niet groter dan Nederland.
Zij gebruikten het schrift uitsluitend voor zakelijke en administratieve zaken.
Omstreeks 2000 voor Chr. werd het Soemerisch vervangen door Akkadisch maar het
schrift bleef bestaan.
Spijkerschrift kleitablet van Shuruppak
beschrijft verkoop land en huis
Gebruik van
papyrus in
Egypte.
De steen van Rosette gevonden door
leger van Napoleon in 1798
Hiëroglyfisch Egyptisch
Demotisch Egyptisch
Grieks
Het bleek een eerbetoon aan Ptolemaeus V Epiphanes geschreven in 196 voor Chr.
Jean-François Champollion
(1790-1832)
Het 11-jarige
wonderkind zag de
steen voor het eerst
en vroeg of iemand
het kon lezen.
Het antwoord was nee
en hij zei: “dan ga ik
het ontcijferen”.
Twee jaar later kon
Champollion Arabisch,
Syrisch en Koptisch.
Het koste hem toch
nog 14 jaar om de
tekst te lezen.
Grieks, Demotisch en Hiëroglyfen
Petra de hoofdstad van de Nabateeën
Aramees, Hebreeuws en
Phoenicisch schrift
Aramees was in de oudheid een taal die werd
gesproken van Klein Azië tot in Afghanistan
560 jaar boekdrukkunst
200 jaar digitaal schrift
Binaire tijdperk
Tijdperk van de Verlichting
na de Franse Revolutie
en Industriële Revolutie
Jacquard
weefgetouw
kaarten
John von Neumann met eerste
“Computer”.
De Personal Computer van IBM 1981
Het Binaire schrift en Word-processing.
• Byte bestaat uit 8 bits waarmee 256 symbolen
kunnen worden gedefinieerd volgens het ASCII
code (American Standard for Computer
Information Interchange).
• Word-processing vanaf 1980
• Internetten ontstond aanvankelijk voor
wetenschappelijke doeleinden; het distribueren
van data naar instituten over de hele wereld
vanuit CERN. Vanaf ongeveer 1990 voor publiek
toegankelijk.
Een klein bericht 16 maart 2010
Charles Kao, Halve Nobelprijs
Fysica 2009 voor Fibre Optika
DNA: het niet door de mens ontwikkeld schrift.
De uitvinding van de 20-ste eeuw
DNA modellen
Schematische
voorstelling
DNA
Lint van Fosforzuur en
deoxyribose suikermoleculen
Baseparen van
T=Thymine (Paars)
A=Adenine (Blauw)
C=Cytosine (Geel)
G=Guanine (Groen)
Frederick Sanger;
Twee maal
Nobelprijs.
Decodering DNA
informatie.
“Sanger
Sequensen”.
Menselijke Chromosomen
Evolutie van de moderne mens
• Het vermogen om in een afbeelding een
reëel voorwerp te onderscheiden is
kennelijk een unieke eigenschap van de
moderne mens.
• We noemen dit Patroon herkenning.
• Kunst, symbolen, schrift behoren tot haar
kundigheden.
• Het schrift als mede patroonherkenning is
kennelijk de evolutionaire succesformule
van de moderne mens op aarde.
Patroonherkenning: Bruna
EINDE