Multiculturele samenleving

308 Voorraadbeheer MCK les 10, 11 & 12
Samenleving
Mensen brengen niet altijd begrip op voor anderen. Daardoor ontstaat
discriminatie. Welke discriminatie ken je in Nederland?
Discriminatieredenen
Discriminatie is je openlijk en opzettelijk beledigend uitlaten over mensen
op grond van bepaalde kenmerken. Vaak ontstaat het door onbegrip voor
cultuurverschillen. Hierdoor leven mensen niet altijd in goede harmonie
met elkaar.
Redenen
Discriminatie kan op verschillende (uiterlijke) kenmerken van anderen
gericht zijn. Je kunt om verschillende redenen gediscrimineerd worden:

Godsdienst/levensovertuiging: als deze anders is dan gangbaar is in
je omgeving.

Leeftijd: vooral in werksituaties als je wat ouder bent. Een oudere
werknemer kost meer dan een jongere werknemer. Men is bang dat
een oudere medewerker zich niet aan veranderingen binnen het bedrijf
kan aanpassen.

Geslacht: wanneer verschil gemaakt wordt tussen mannen en
vrouwen. Dit wordt seksisme
genoemd. Bijvoorbeeld in werksituaties zijn er veel minder vrouwen
dan mannen die een leidinggevende functie hebben.

Ras: je bent van een ander ras. Rassendiscriminatie komt veel voor.
Rassendiscriminatie in de detailhandel
Voorbeelden zijn:

het minder snel bedienen van klanten met een andere huidskleur;

klanten de toegang tot de winkel weigeren;

racistische opmerkingen naar klanten of naar personeel met een
andere huidskleur.
1
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
De Grondwet
Discriminatie is strafbaar. Je kunt daarvoor een gevangenisstraf van
maximaal een jaar of een geldboete krijgen.
Dit is vastgelegd in artikel 1 van de Grondwet:
‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk
behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke
gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’
Toch komt discriminatie in toenemende mate voor. Discriminatie neemt
steeds extremere vormen aan.
Discriminatievormen
Er zijn twee vormen van discriminatie: negatieve en positieve
discriminatie.
Negatieve discriminatie
Negatieve discriminatie betekent dat je iemand op een negatieve manier
behandelt op grond van een (uiterlijk) kenmerk. De discriminatie heeft
dan negatieve (slechte) gevolgen
Positieve discriminatie
Positieve discriminatie is het voorrang geven van bepaalde groepen in
gelijke situaties, bijvoorbeeld bij vacatures. Als in een bedrijf voornamelijk
mannen werken, kan de werkgever de voorkeur geven aan vrouwen bij
het vervullen van vacatures. Ditzelfde geldt bij autochtonen en
allochtonen.
Wel of geen discriminatie?
Het komt voor dat mensen zich onterecht gediscrimineerd voelen. Een
jongen en een meisje solliciteren bijvoorbeeld naar een baan in een
kledingzaak. Het meisje heeft meer ervaring en een passende opleiding.
Ze is geschikter voor de baan en wordt aangenomen. De jongen voelt zich
gediscrimineerd. Hij denkt dat hij niet is aangenomen omdat hij een man
is.
Onderscheid maken tussen personen is niet altijd discriminatie. Als er een
geldige reden is om personen met een bepaald kenmerk te kiezen, is dat
2
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
geen discriminatie.
Inleiding
De zestien miljoen mensen in Nederland hebben hun eigen normen en
waarden. Om met elkaar rekening te kunnen houden, moet je inzicht
hebben in wat de ander belangrijk vindt.
Normen en waarden
Waarden
Een waarde is een gemeenschappelijk idee over belangrijke dingen die we
goed of verkeerd vinden. Bijvoorbeeld:

liefde;

gezondheid;

kennis;

betaald werk.
De waarden leer je van anderen:

thuis;

in je vriendenkring;

op school;

op je werk.
Belangrijke waarden van een samenleving staan in wetten.
Normen
Een norm is wat een bepaalde groep mensen normaal vindt.
Bijvoorbeeld:

bepaalde kleding;

bepaalde muziek;

bepaalde regels.
Normen kunnen uit waarden zijn afgeleid. Een aantal normen staan als
regels in een wet.
Waarden leiden tot normen:

Als je trouw (waarde) belangrijk vindt, ga je niet vreemd (norm).

Als je eerlijkheid belangrijk vindt, lieg je niet.

Als je vaardigheden belangrijk vindt, oefen je hard.

Als je gezondheid belangrijk vindt, eet je gezond.

Als je veiligheid belangrijk vindt, houd je je aan de verkeersregels.
Andere normen en waarden
In Nederland wonen mensen uit verschillende culturen. Je moet op de
hoogte zijn van elkaars gebruiken en gewoonten. Dat voorkomt
misverstanden.
Er zijn veel normen en waarden die anders zijn dan in de Nederlandse
cultuur. Bijvoorbeeld:

familie-eer;

beleefdheid;

feestdagen.
Maar let op! Verschil in gedrag kan komen door culturele verschillen, maar
ook door verschillen in karakter.
3
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
Godsdienst
In Nederland is van oorsprong het christendom
de godsdienst met de meeste aanhangers. De islam is een godsdienst die
door veel allochtonen wordt aangehangen. In elk geloof zijn er fanatieke
en minder fanatieke aanhangers.
Voor christenen is de bijbel een heilig boek, voor islamieten is dit de
koran. Hierin staan veel leefregels.
Een moslim (islamiet) houdt zich aan de volgende regels:

Hij eet geen varkensvlees.

Hij drinkt geen alcohol.

Hij heeft geen seksuele relaties vóór het huwelijk.

Hij bidt vijfmaal (ongestoord) per dag.
1997
1998
1999
Bron: CBS
Geen
godsdienst
39%
40%
41%
RoomsKatholiek
31%
31%
30%
Nederlandshervormd
14%
13%
13%
Gereformeerd Overige
godsdienst
7%
9%
7%
9%
7%
8%
Familie-eer
Familiebanden en de eer van de familie zijn voor veel allochtonen
belangrijk. De goede naam van de familie aantasten is een ernstig feit. In
een Nederlands gezin is de goede naam van de familie ook belangrijk.
Maar de gevolgen zijn veel minder extreem als die naam wordt aangetast.
In bepaalde culturen is het ontzag voor ouderen groot. Je spreekt een
ouder familielid nooit tegen. In de Nederlandse cultuur gebeurt dat wel. Je
brengt je mening – met respect – over.
Beleefdheid
Beleefdheidsnormen uit verschillende culturen kunnen elkaars tegenpolen
zijn. Dat kan voor verwarring zorgen.
In Arabische culturen is de linkerhand onrein en onheilbrengend. Eten en
andere belangrijke dingen doe je altijd met je rechterhand. Als je met je
benen over elkaar zit, is de zool van je voet soms te zien. In sommige
culturen betekent dat gebrek aan respect voor de ander.
Feestdagen
In Nederland ken je christelijke feestdagen. Bijvoorbeeld Pasen,
Pinksteren en Kerstmis. In islamitische landen hebben de feestdagen met
de islam te maken. Door de islamitische jaartelling vallen feestdagen ieder
jaar op een andere dag. In de islam bestaat een jaar uit ongeveer 354
dagen. Een maand loopt van nieuwe maan tot nieuwe maan. Het
islamitisch jaar is korter dan een westers jaar. In Nederland vallen
hierdoor hun feestdagen ieder jaar tien of elf dagen eerder.
4
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
Nederlands Marokkaa Turks
ns
Surinaa
ms
Islamitisch
nieuwjaar
Geboorted
ag van
Mohamme
d
Vastenmaa
nd
Ashoura
Asure
Günü
Mevlid
Kandili
Muharra
m
Milaadun
Nabie
Ramadan
Ramaz
an
Ramzaa
n
Einde van
de
ramadan:
suikerfeest
Offerteest
Aïd el Fitr
Seker
Bayra
mi
Id-ulFitr
Mouled
Aïd el
Kebir
2002 in 2003 in Duur
Nederla Nederla van
nd
nd
het
feest
24
14
1 dag
maart
maart
24 mei
14 mei
1 dag
6
novemb
er t/m
5
decemb
er
6 t/m 8
decemb
er
27
oktober
t/m 25
novemb
er
1
maan
d
26 t/m
28
novemb
er
12
februari
3
dage
n
Kurban Id-ul23
3à4
Bayra
Adha
februari
dage
mi
n
De belangrijkste islamitische feestdagen.
In de ramadan (de vastenmaand) gelden de volgende regels:

Van zonsopgang tot zonsondergang mag je niet eten, drinken, roken
en seksueel contact hebben.

Kinderen hoeven niet te vasten.

Zieken, zwangere vrouwen, vrouwen die ongesteld zijn, zogende
vrouwen en reizigers hoeven tijdens de ramadan niet te vasten. Zij
moeten dit later inhalen.
In Nederland kan de ramadan in de zomer vallen. Er is een verschil met
landen rond de Middellandse Zee. In Nederland is het veel later donker.
De schemertijd duurt langer. Hierdoor mag je pas laat weer eten en
drinken. Het is donker genoeg, als je geen verschil meer ziet tussen een
witte en zwarte draad.
Het doel van de ramadan is:

Rijke mensen laten voelen hoe het is om arm te zijn.

Mensen leren zichzelf te beheersen.
De ramadan sluit je af met het suikerfeest
.Iedereen eet dan veel koek en gebak.
Het offerfeest in de islam is de herdenking van het feit dat Abraham
bereid was zijn zoon Izaäk te offeren en zo zijn geloof boven alles
plaatste.
De regels zijn:

Voor niet meer dan zeven mensen een dier
slachten.
Waalko Kramer
5
ROC midden Nederland
Maart 2007
Eenderde van het offerdier is voor familie en vrienden.
Eenderde is voor de armen.
Eenderde houd je zelf.
In Nederland mag je niet zelf een dier slachten. Islamieten krijgen
vrijstelling. De imam (het hoofd van de moskee) mag in het slachthuis
een dier slachten.



Inleiding
Niet iedereen die in Nederland woont, is hier ook geboren. Mensen die in
het buitenland zijn geboren en nu in Nederland wonen, heten allochtonen.
Ook kinderen van mensen die in het buitenland zijn geboren, horen bij de
groep allochtonen in Nederland. Hoewel Nederland bekend staat als een
gastvrij land valt het niet altijd mee voor al deze mensen om in vrede
samen te leven.
Om verschillende redenen staan sommige groepen allochtonen er niet
goed voor, in de Nederlandse samenleving. Bijvoorbeeld omdat er veel
werkloosheid is onder deze mensen. Om deze redenen wordt veel
gesproken over de integratie van allochtonen.
Allochtonen en autochtonen
In Nederland wonen mensen met heel verschillende achtergronden. Er zijn
in de loop van de jaren dan ook veel mensen uit het buitenland hier
komen wonen. Denk aan Turken, Surinamers, Marokkanen, Antillianen en
Aziaten. Daarnaast heeft Nederland asielzoekers opgenomen uit een groot
aantal verschillende landen. De mensen die zelf in het buitenland zijn
geboren en die nu in Nederland wonen, heten de eerste-generatie
allochtonen. De kinderen die in Nederland zijn geboren maar voortkomen
uit ouders die uit het buitenland komen, heten de tweede generatie
allochtonen. Allochtonen en autochtonen vormen samen de bevolking van
Nederland.
Het helpt je mogelijk om te onthouden wat allochtonen en wat
autochtonen zijn als je weet waar het woord 'allo vandaan komt'. Het
woord 'allo' is afkomstig uit het Grieks en betekent: vreemd of anders.
Het woord autochtoon bestaat uit twee delen: 'auto' en 'chtoon'. Het
woord 'auto' is ook Grieks. Het betekende ooit 'zelf' of 'eigen'. Zo is het
6
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
woord automobiel lang geleden ontstaan omdat het ging om een ding dat
zelf (auto) kon bewegen (mobiel). Er zijn meer woorden in het Nederlands
die met 'auto' beginnen. Zo is een autodidact iemand die zich door zelf te
studeren een bepaald vak heeft eigen gemaakt. Iemand die autonoom is,
zelfstandig en een autobiografie is een boek dat iemand over zichzelf heeft
geschreven.
Herkomst
Veel allochtonen zijn al een hele tijd in Nederland. Vanaf 1960 werden
veel Turkse en Marokkaanse mannen naar Nederland gehaald om hier te
werken. Men noemt deze mensen wel de zogenaamde gastarbeiders.
Indertijd dacht men dat de meeste gastarbeiders weer terug zouden gaan
naar het eigen land. De lonen en de welvaart in Nederland waren echter
veel beter dan die in het land waar deze mannen vandaan kwamen. Ze
nodigden daarom graag hun familie uit om hier te komen wonen. Ook
trouwden zij vaak met Turkse en Marokkaanse vrouwen om hier een gezin
te stichten.
Vanaf 1975 zijn veel Surinamers naar Nederland gekomen. Suriname
werd in dat jaar onafhankelijk. Niet iedereen was er gerust op dat het
goed zou blijven gaan met Suriname in de nieuwe situatie. Dat bleek
helaas terecht te zijn, er volgde een periode van politieke instabiliteit.
Denk daarbij aan de executies die hebben plaatsgevonden onder Desi
Bouterse. Ook economisch ging het steeds slechter met Suriname
waardoor er steeds meer mensen voor Nederland kozen.
Tenslotte kwamen er in de periode 1995-2001 veel asielzoekers naar
Nederland. Nederland stond internationaal bekend als een land waar je
vrij makkelijk binnenkomt, als een land met tolerante inwoners en als een
zeer welvarende natie. Dit nodigde mensen uit. Er zijn in de wereld heel
veel landen waar onderdrukking, oorlog en armoede heerst. Miljoenen
mensen uit deze landen willen graag elders een beter leven opbouwen.
Het is daarom logisch dat er veel aanvragen gedaan werden voor een
verblijf in Nederland. In principe wil men in Nederland alleen mensen
toelaten die op politieke gronden weg moeten, omdat zij vechten voor de
democratie. In de praktijk is het lastig vast te stellen of daar sprake van is
geweest. Asielzoekers moeten daarom vaak jarenlang wachten op een
verblijfsvergunning
in Nederland
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek wonen er in 2005 16,2
miljoen mensen in Nederland. Ongeveer 16% van hen zijn allochtonen,
dat wil zeggen: mensen die zelf in het buitenland geboren zijn, of waarvan
de ouders in het buitenland zijn geboren. Daarbij is de groep mensen
waarvan de ouders in Indonesië zijn geboren, niet meegeteld. Dit waren
immers vaak mensen waarvan hun ouders uit Nederland kwamen.
Overigens noemt men de mensen van wie de ouders in Nederland zijn
geboren of die al meerdere generaties in Nederland wonen, de
autochtonen.
7
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
Er zijn allochtonen uit Westerse en Niet-westerse landen. Ruim 1,6
miljoen allochtonen komen uit Niet-westerse landen. Dat is ongeveer 10%
van het totale aantal Nederlanders. Het CBS telt onder de Niet-westerse
allochtonen de mensen uit Turkije, Suriname, Marokko, de Antillen en de
mensen uit landen waar asielzoekers vandaan komen zoals Somalië,
Afghanistan en Irak. Volgens het CBS zal het aandeel van de Nietwesterse allochtonen in de bevolking sterk groeien. In 2020 vormen zij
een groep van 14%, in plaats van 10% in 2005. Dit komt omdat
allochtonen relatief meer kinderen krijgen dan autochtonen. Er zijn dus
veel jonge mensen onder de allochtonen. Ook speelt een rol dat veel
allochtonen weer terug gaan naar het land waar zij geboren zijn, als ze de
pensioengerechtigde leeftijd bereiken.
Er wonen in Nederland ook mensen die geen toestemming hebben om in
Nederland te wonen. Ze hebben geen visum en geen verblijfspapieren. Dit
zijn illegalen. Illegalen worden niet geteld in statistieken, omdat niemand
weet om hoeveel mensen het precies gaat. Illegalen verstoppen zich en
zijn daarom moeilijk te tellen. Er zijn wel schattingen gemaakt: men denkt
dat het in Nederland gaat om 110.000 tot 160.000 personen.
Westerse allochtonen
Binnen de groep allochtonen onderscheiden we Westerse en Niet-westerse
allochtonen. Westerse allochtonen komen uit landen als Roemenie,
Letland en Polen. Maar ook Noord-Amerikanen, Japanners en Indonesiers
worden tot deze groep geteld. In 2005 gaat het om 1,4 miljoen personen.
Deze vormen 6,2 % van de inwoners van ons land. Alle allochtonen
tezamen vormen in 2005 dus ruim 16% van de bevolking.
Grote steden
Allochtonen wonen niet verspreid over Nederland maar juist in de grote
steden. In de grote steden maken zij 30 tot 40% uit van de bevolking. Op
het platteland en in de dorpen wonen erg weinig allochtonen. Allochtonen
wonen vaak bij elkaar in een buurt. Dat komt omdat men dat gezellig
8
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
vindt, maar het heeft er ook mee te maken dat goedkope huizen vaak in
bepaalde wijken bij elkaar staan. De verwachting is dat de allochtone
bevolking zich ook in de toekomst zal concentreren op bepaalde wijken
binnen de stad. Dit heeft het gevaar in zich dat er getto's ontstaan. Een
getto is een wijk waarin bijna alleen maar mensen wonen uit een arme
etnische minderheid. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de beroemde wijken
'Harlem' en 'The Bronx' in New York.
Als je in een getto woont, is er weinig kans om aan je armoede te
ontsnappen. Er is in getto's veel criminaliteit, er worden veel drugs
gebruikt en de scholen zijn er groot en onveilig. Getto's zijn vaak vies.
Kinderen in getto's zien in hun omgeving geen voorbeelden van mensen
die 'het gemaakt hebben' in de samenleving. Ze gaan daardoor zelf ook
vaak de criminaliteit in of drugs gebruiken.
Positieve kanten
De komst van allochtonen heeft ook positieve kanten. Veel niet-westerse
jongeren houden van hippe mode. Hierdoor zijn bijvoorbeeld de ketens
Cool Cat en SPS Superstar een succes geworden. Ook hebben allochtonen
ervoor gezorgd dat er allerlei voor autochtonen nieuwe gerechten op tafel
staan. Denk bijvoorbeeld aan Turks brood, rijst, shoarma, kikkererwten en
cous-sous. Veel Nederlanders vinden de groenten en fruit uit de 'Oosterse'
buurtwinkel beter dan het aanbod in de Nederlandse supermarkt.
Als je naar popmuziek luistert, dan zul je daarin ook veel Arabische en
Afrikaanse invloeden ontdekken. Een ander voordeel van de instroom van
allochtonen is juist dat deze mensen meer kinderen krijgen. De
Nederlandse bevolking vergrijst snel en over een aantal jaren zal er een
groot gebrek zijn aan jonge, fitte mensen. De huidige kinderen van
allochtonen zullen veel aan de maatschappij kunnen bijdragen.
Als we het hebben over de integratie van allochtonen dan bedoelen we de
mate waarin zij deelnemen aan de Nederlandse samenleving. Onder
integratie verstaan we ook dat iemand de Nederlandse wetten kent en
respecteert.
Integratie
De belangrijkste manier waarop mensen deelnemen aan de samenleving
is door het verrichten van betaalde arbeid. Maar ook door andere dingen
kan men deelnemen aan de samenleving. Bijvoorbeeld door
vrijwilligerswerk te doen, door actief te zijn in clubs en verenigingen, door
actief het nieuws te volgen of door te stemmen.
Het zijn niet alleen de allochtonen die soms niet geïntegreerd zijn in de
Nederlandse samenleving. Ook autochtone Nederlanders kunnen lang
werkloos zijn en zich niet aan de regels houden. Wel is het zo dat er onder
de allochtonen meer mensen zijn die moeite hebben om deel te nemen
aan de samenleving. Het gaat dan bijvoorbeeld om de mensen die slecht
Nederlands spreken, geen kennis nemen van het nieuws of weinig tot
geen opleiding hebben.
9
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
De multiculturele samenleving
Nederland is een land waar mensen uit binnen- en buitenland moeten
samenleven. Dat is logisch, want Nederland is een klein land dat ligt op
een kruispunt van handelsroutes. 'Vreemden' zijn hier gewoon en
omgekeerd geldt, dat Nederlanders veel talen spreken. De Nederlanders
hebben zichzelf altijd beschouwd als een volk dat gastvrij is naar
buitenlanders. In de 15e eeuw kwam een grote groep Fransen, de
Hugenoten in Nederland wonen. Zij waren protestants-christelijk en
werden in Frankrijk vanwege hun geloof achtervolgd. Deze groep is binnen
enkele generaties helemaal opgegaan in de Nederlandse samenleving.
Er zijn echter ook groepen mensen die wel in Nederland zijn komen wonen
maar die niet zijn opgegaan in de samenleving. In de 16e en 17e eeuw
kwamen grote groepen Joden naar Nederland. Zij woonden en werkten
hier, maar ze behielden hun eigen geloof, gewoonten en cultuur. In de
20e eeuw was het zo dat de meeste Joden met mensen uit hun eigen
achtergrond trouwden.
Op dit moment vormen de Surinamers, Marokkanen en Turken ook zulke
groepen. Zij hebben een duidelijke eigen cultuur. De meeste van hen en
gaan het liefste om mensen uit hun eigen achtergrond. We leven dus
samen in een land met mensen uit verschillende achtergronden, met
verschillende geloven en gewoonten. Dit heet een multiculturele
samenleving.
Extremistische groepen
Geweld is in Nederland een groot probleem. Het aantal geweldsmisdrijven
dat bij de politie bekend is, is verdubbeld sinds 1995. Daarnaast zijn er
een aantal zeer schokkende geweldsmisdrijven geweest zoals de moord
op politicus Pim Fortuyn en de moord op filmmaker Theo van Gogh.
Veel Nederlanders (zowel allochtone als autochtone) zijn bang dat er meer
extremisme
zal komen in Nederland. Extremisme of Radicalisme houdt in dat mensen
de samenleving ondersteboven willen gooien. Alles moet anders en alle
oude waarden moeten op de schop. Een voorbeeld hiervan is de Talibanbeweging in Irak. Deze streeft ernaar dat iedereen leeft volgens de Koran,
zoals die duizend jaar geleden werd gelezen.
Geweld
Mensen die radicaal of extremistisch zijn, vormen vaak samen een
extremistische groep. Het gaat dan om mensen die als georganiseerde
groep opkomt voor haar idealen. Men vindt het prima om hierbij geweld te
gebruiken. Dat geweld kan zich richten op politici of leiders. Maar ook
wordt er geweld ingezet tegen mensen die nergens wat mee te maken
hebben. Voorbeelden hiervan zijn de treinkapingen door groepen
Molukkers, de Libanese aanslag op Lockerbie en de acties van de Irish
Republican Army (IRA). Het geweld dat extremistische groepen gebruiken
noemt men terrorisme. Terrorisme houdt in: je zin willen krijgen door
gewelddaden.
10
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
Het verschil tussen extremisme en 'gewoon' geweld, is dat het bij
extremisme om een groep mensen gaat die samen nadenken en plannen
maken voor geweld. Het geweld ontstaat dus niet zomaar, bijvoorbeeld in
het cafe. Extremisme is angstaanjagend om het geplande en
georganiseerde karakter van geweld. Het is duidelijk dat extremistische
groepen een gevaar vormen voor de Nederlandse samenleving.
Problemen met integratie
Het is wenselijk dat allochtonen in de Nederlandse samenleving
integreren. Het liefste ziet men integratie in de vorm van betaald werk. En
om betaald werk te kunnen krijgen, is het in Nederland nodig dat men
beschikt over een goede opleiding en dat men de Nederlandse taal goed
spreekt. Voornamelijk de integratie van de groep Niet-westerse
allochtonen verloopt slecht in Nederland. Dit zien we aan drie dingen:

het opleidingsniveau;

de arbeidsdeelname en de werkloosheid;

het criminaliteitscijfer.
Het opleidingsniveau
Als je de allochtonen als groep bekijkt, blijft hun opleidingsniveau sterk
achter bij het gemiddelde in Nederland. Let op, het gaat hier om de groep
allochtonen als geheel dat zegt dus niets over de individuele mensen die
onder de definitie van 'allochtoon' vallen. Er zijn wel degelijk goed
opgeleide allochtonen met een goede baan. Denk aan de beroemde
advocaat Gerard Spong, programmamaker Samira Abbas, voetballer Aron
Winter, professor David Pinto en nog veel meer. Wat bedoeld wordt is, dat
het gemiddelde van alle allochtonen achter blijft.
Als je wilt weten wat het gemiddelde opleidingsniveau van allochtonen is,
dan kijk je steeds wat de hoogst behaalde opleiding is. Het CBS werkt met
de volgende opleidingsniveaus:

basisonderwijs

speciaal onderwijs

expertisecentra (bijvoorbeeld voor doven en slechthorenden)

praktijkonderwijs (inclusief vso-mlk)

voortgezet onderwijs (inclusief vso-lom)

beroepsopleidende leerweg

beroepsbegeleidende leerweg

hoger beroepsonderwijs

wetenschappelijk onderwijs.
Het CBS heeft geteld hoeveel mensen welk onderwijs niveau hebben
gehaald. Hieruit bleek dat ruim 50% van de Turken en Marokkanen in
Nederland alleen het basisonderwijs heeft afgerond. Onder de Surinamers
is dit 20%. Onder de autochtone Nederlanders heeft 10% alleen de
basisschool afgerond. Asielzoekers hebben vaak wel een hoger
opleidingsniveau, maar het is lastig om hun diploma's in Nederland te
erkennen. Bij zowel asielzoekers als eerste generatie allochtonen is de
kennis van de Nederlandse taal een struikelblok.
11
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
De startkwalificatie
Een goede opleiding is noodzakelijk om kansen te krijgen op de
arbeidsmarkt. Jaarlijks verlaten echter veel jongeren de school zonder een
diploma of zonder een zogeheten startkwalificatie. Een startkwalificatie is
behaald als je in het bezit bent van een diploma HAVO, VWO of minimaal
niveau 2 van de Wet educatie en beroepsonderwijs (=
basisberoepsopleiding). Zonder startkwalificatie heb je vrijwel geen
mogelijkheden op de arbeidsmarkt.
Arbeidsdeelname
Het liefst ziet men integratie in de vorm van betaald werk. Als iemand
betaald werk heeft, is hij in staat zichzelf en eventueel een gezin te
onderhouden. Als je elke dag werkt, sta je in de maatschappij. Echter,
niet iedereen is bereid en in staat om te werken. Bijvoorbeeld een
traditionele huisvrouw zal niet van plan zijn om een baan te zoeken.
Iemand die steeds ziek is, is niet in staat om te werken. De mensen van
15 tot en met 64 jaar die willen en kunnen werken, vormen de
beroepsbevolking.
Van de groep autochtonen behoorde in 2002 70% tot de
beroepsbevolking. Het percentage beroepsbevolking in de groep
allochtonen lag toen wat lager namelijk 61%. Echter, niet iedereen die tot
de beroepsbevolking behoort, heeft ook werk. De werkloosheid in de
groep allochtonen is veel hoger dan die onder autochtonen: 8% tegenover
3%. Oorzaken hiervoor zijn het relatief lagere opleidingsniveau van deze
groep en de angst van werkgevers om mensen uit andere
bevolkingsgroepen aan te nemen.
Criminaliteit
In het Sociaal en Cultureel rapport 2004 staat vermeld: 'Criminaliteit is
voor een groot deel een zaak van jonge mannen, en in Nederland steeds
meer van jonge mannen van allochtone afkomst. Inmiddels heeft meer
dan een derde van alle verdachten niet de Nederlandse nationaliteit of is
niet in Nederland geboren. Hierbij zijn de tweede generatie allochtonen
niet meegeteld.'
Verdachten komen veel vaker dan gemiddeld uit het voormalige Oostblok,
Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara, uit Marokko, Suriname en
Turkije. Dit betekent dat er in deze groepen meer mensen in de
criminaliteit terecht komen dan uit de groep autochtonen. Dat betekent
zeker niet dat alle leden van zo'n allochtone groep crimineel zijn. Het feit
dat velen in de criminaliteit (misdadigheid) terecht komen, valt te
verklaren uit de geringe kansen voor veel leden van de groep op de
arbeidsmarkt. Ook het feit dat men minder aansluiting heeft bij de
Nederlandse samenleving, leidt soms tot criminaliteit. Het is duidelijk dat
criminaliteit het omgekeerde is van integratie. Criminelen respecteren de
wetten niet, maar overtreden deze.
12
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
Betere positie allochtonen
Uit de opleidings- en werkloosheidscijfers blijkt duidelijk dat de positie van
allochtonen als groep, in vergelijking met de autochtone bevolking, achter
blijft. Het is wenselijk dat dit verbetert. Hiervoor ontwikkelen de overheid
en particuliere organisaties initiatieven. Een aantal voorbeelden van
initiatieven voor de verbetering van de positie van allochtonen:

hulp bij het inlopen van de onderwijsachterstand;

ruimte en respect voor de Islam;

hulp aan vluchtelingen.
De Nederlandse grondwet waarborgt dat allochtone groepen hun eigen
culturele identiteit mogen behouden. Tenminste als dit niet botst met
andere wettelijke uitgangspunten, zoals de gelijkwaardigheid van man en
vrouw in het werk. Er zijn daarom bijvoorbeeld vaak discussies over de
wenselijkheid van het dragen van hoofddoeken. Men is bang dat deze de
emancipatie van moslimvrouwen belemmert.
Basisonderwijs
Op de basisschool krijgen docenten extra uren toegewezen voor ieder kind
dat uit een allochtone bevolkingsgroep komt. De klassen op basisscholen
met veel allochtone kinderen zijn daardoor kleiner en docenten hebben
dus meer tijd per kind. Zo kunnen ze meer aandacht aan de kennis van de
Nederlandse taal of bij andere vakken geven.
Meldpunt discriminatie
In de Nederlandse wet is discriminatie naar geslacht, huidskleur, land van
herkomst of seksuele geaardheid, strafbaar gesteld. Er is een landelijk
centraal meldpunt voor discriminatie. Bedrijven die medewerkers
discrimineren kunnen vervolgd worden. Ook mensen die discrimineren
kunnen strafrechterlijk vervolgd. Het probleem bij strafrechterlijke
vervolging, is dat de discriminatie openlijk en bewijsbaar gepleegd moet
zijn. Daar passen de meeste mensen en bedrijven dan ook wel mee op. In
de kranten en op televisie besteedt men ook ruim aandacht aan situaties
waarin mensen of bedrijven discriminatie plegen.
Helaas komt discriminatie toch regelmatig voor. Allochtonen, maar ook
bijvoorbeeld vrouwen en ouderen moeten vaak de strijd aangaan met
vooroordelen over hun kwaliteiten en gewoonten. Sommige bedrijven
proberen dit tegen te gaan door zogeheten positieve discriminatie. Dit
betekent dat in sollicitatieprocedures de voorkeur wordt gegeven aan
personen uit groepen die een achterstand hebben op de arbeidsmarkt,
zoals vrouwen of allochtonen. De bedoeling hiervan is om mensen uit deze
groepen betere kansen te bieden. Dit beleid roept ook weer vaak kritiek
op met als gevolg dat de persoon die is aangenomen zich twee keer zo
hard moet bewijzen.
13
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007
Ruimte voor de Islam
Voor de Islam maakt men in Nederland ruimte. Zo worden er regelmatig
moskeeën geopend. Op veel middelbare scholen is er een gebedsruimte
aanwezig. Er worden ook bijzondere basisscholen opgericht en
gesubsidieerd, op dezelfde manier als er voor autochtone Nederlanders
christelijke katholieke en protestantse basisscholen zijn. In Nederland
geldt geloofsvrijheid voor iedereen.
Het dragen van een hoofddoek wordt niet door iedereen geaccepteerd. Bij
autochtone Nederlanders botst dit met het streven naar emancipatie van
de vrouw: men vindt dat vrouwen zich vrij moeten voelen om zonder
hoofdbedekking rond te lopen.
De Moslim Omroep Stichting heeft zich een bescheiden plaats in het
televisiewereldje verworven. Ze vullen elke week enkele uren zendtijd.
Om de positie ten opzichte van de traditionele zendgemachtigde zoals de
Evangelische Omroep te versterken, zal men meer leden moeten werven.
Aan asielzoekers en anderen die een verblijfsvergunning voor Nederland
willen krijgen, worden eisen gesteld. De nieuwe burger moet werk kunnen
vinden in Nederland. Ook moet hij de taal op een bepaald niveau kunnen
spreken. Deze eisen moeten er voor zorgen dat nieuwe mensen die in
Nederland komen wonen, makkelijker integreren. De opleidingen die
hiervoor zijn opgezet, heten inburgeringtrajecten.
Particuliere organisaties
Er zijn particuliere organisaties, die voor hun eigen geld moeten zorgen en
die veel voor vluchtelingen doen. Zo werken veel mensen als vrijwilliger
bij het Vluchtelingenwerk. Ze begeleiden nieuwe inwoners bij de gang van
zaken in dit land. Denk aan het verkrijgen van verblijfspapieren, zaken die
je met de gemeente moet regelen, uitkeringen, werk, bank- en
giroafschriften, het kopen van goedkope huisraad en dergelijke.
Voor studentvluchtelingen is er een particulier fonds (UAF), dat eventueel
een deel van de studiekosten betaalt
Organisatie van minderheden
Er zijn vele verschillende organisaties van minderheden. Deze organisaties
werken eraan dat de minderheden gerespecteerd en begrepen worden.
Ook streven ze ernaar dat er betere voorzieningen komen voor
minderheden. Voorbeelden hiervan zijn het nationale platform voor
overleg en samenwerking tegen discriminatie en racisme (NPRD) en de
provinciale platforms voor minderheden zoals in Limburg, en het
multiculturele instituut Utrecht. Als je op internet zoekt, kom je heel wat
organisaties tegen.
14
Waalko Kramer
ROC midden Nederland
Maart 2007