Russische economie - Centre for Russian Studies

Nederland-Rusland Сentrum (NRCe)
Rijksuniversiteit Groningen
Rusland: transformatie van een mono economie?
Prof. Dr. J.S.A.M. van Koningsbrugge
Hoogleraar Russische Geschiedenis en Politiek
Rijksuniversiteit Groningen
Erfenis jaren ‘90
• Transformatie van Plan- naar Markteconomie bleek pijnlijk
proces:
• BNP vele tientallen procenten gedaald
• Wijdverbreide armoede; ineenstorting gezondheidssysteem
• Privatisering in twee fases: kroonjuwelen van de Russische
economie door Jeltsin aan oligarchen verkwanseld voor 1.5%
van werkelijke waarde(piratisering)
• Gemiddelde Rus kreeg afkeer van kapitalisme
• Russische markt overspoeld door westerse goederen
• Roebelcrisis in 1998: Rusland eigenlijk failliet: dat nooit meer!
Russische economie in jaren 90
De Jeltsinjaren
• https://www.youtube.com/watch?v=tDL0djW
4LsQ
• Cfr. privatiseringen
Poetins economische politiek: re-nationalisatie
Oligarchen van politieke macht beroofd
Olieproductie
Rusland BNP
De Russische economie 2004-2013
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
GDP
7.2
6.4
8.2
8.5
5.2
GDP
475
614
789
949
1133 879
1150 1369 1558 1577
Ind.
prod
8.0
5.1
6.3
6.8
0.6
-9.3
8.2
4.7
2.6
0.1/2
Export
183
240
297
346
466
297
392
515
527
523
in $
Import
97
123
163
223
288
183
245
318
335
341
in $
Unemp
7.9
7.2
6.8
6.0
7.6
8.0
7.0
6.0
5.6
4.9
Popul
144
143
143
142
142
142
142
142
143
143
Debt
95
69
43
35
28
29
32
36
53
61
In milj.
$
Stafond
18
43
89
156
225
152
113
112
150
176
Jan-Juni
In milj.
$
6.5
8
Inflatie
11
10
9
11
13
-7.8
8
4.5
8
4.3
6
3.4
6
1.3
-0.5
in euro
Jan.Juni
Loon
in euro
Allerhande cijfers
Export Rusland
Cluster Olie & Gas
•
•
•
•
•
•
•
•
•
80% van Russische olie export naar EU
70% van Russische gas export naar EU
50% van Russische kolen export naar EU
Energie export vormt ongeveeer 40-45% van Russisch
staatsbudget
EU: 31% van olie import uit Rusland
EU: 36% van gas import uit Rusland
Pijplijnpolitiek: omzeilen van Belarus en Oekraïne(Nord
Stream); positie van China; South Stream(?)
Onvoorspelbare factor: schaliegas- en olie; groene energie
EU op zoek naar andere kopers?
Analyse
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Economie nog steeds gedreven door natuurlijke rijkdommen;
Sterke afhankelijkheid olieprijs; hoge mate van onzekerheid
Tot op heden te weinig structurele hervormingen: te veel focus op export van
energiedragers en nadruk niet op diversificatie Russische economie
Mei 2012: mei decreten van Poetin: substantiële verhoging van lonen publieke
sector; daar is nu geen sprake van; loonsverhoging van 5.5% voorgesteld(minder
dan inflatie)
Tegenvallende belastinginkomsten: slechts 6 van de 83 Russische regio’s schrijven
zwarte cijfers
Stevige inflatie; op jaarbasis stijging van vleesprijs met 17%, vis met 14%, melk
16%,
Groeicijfers sterk te maken met politieke factoren: gaat strijd in Oost-Oekraïne
door of niet? Eventueel: nieuwe sancties.
Volstrekt onduidelijk of en wanneer huidige sancties worden ingetrokken.
Russische Staat grote reserves maar Russische staatsbedrijven grote schulden; cfr.
Rosneft 32 miljard $ claim bij staat
Alexei Koedrin: voormalig minister van financiën
• ‘Today the decline of Russian economic growth is not so much
the result of sanctions as of the lack of reform of the
economic system, at a time when the oil price is not rising but
failing. We need another economic model’.
• ‘We could make a mistake if we only see a Chinese vector. We
need to understand that for at least 20-30 years we will
continue to receive basic technologies from the West’.
• Elite: extremely troubled: ‘They think that yes, perhaps in
these circumstances one needs to act the way Putin acts. But
we don’t understand what will happen in terms of developing
our society and the Russian economy in the coming years.
Toestand in Oekraïne
• http://liveuamap.com/
Euro/Roebelkoers: nu 1 euro=75 roebel
Oliewinning en Kosten
Analyse Roebelkoers
• Prijzen stijgen(inflatie)
• Centrale bank gedwongen tot verhogen
rente(15%)
• Laatste stap maakt lenen duurder en daardoor
onaantrekkelijk.
• Cfr. Effect op consumptie: autoverkopen
augustus vorig jaar 25% hoger dan nu
Anton Siluanov
Paniek in Moskou
• http://beurs.com/2014/12/17/video-heb-jenog-altijd-problemen-om-de-russischemiserie-te-begrijpen
Budget 2015-2017
• Groeivoorspelling: 2015(-0.9%), 2016(-2,5%), groeipercentages
gebaseerd op gaandeweg einde sancties
• Budget berekent op 100$ per barrel olie; thans 71$ voor Oeral olie;
Wereldbank: 105$ nodig voor break even budget
• Begrotingstekort gepland 2015 (0.5%), oplopend
• Waar geld vandaan halen?
- Reserve Fonds/Nationaal Welvaarts Fonds
- Pensioengelden
- Lenen: planning: 7 miljard $ buiten Rusland; 28.8 miljard $ in
Rusland
- Belastingverhoging
- Cfr. Kapitaalvlucht dit jaar meer dan 120 miljard $
Russische sectoren van expertise
•
•
•
•
•
Gas, olie en energie
Mineralen en metalurgische industrie
Transport
Informatie en communicatie
Nanotechnologie
WTO-VERWACHTINGEN
Rusland kan deelnemen aan een internationaal forum
Daling van importtarieven
Vergroting van investeringen
Lagere prijzen van goederen en diensten voor Russen
Meer mogelijkheden voor buitenlandse firma’s in Rusland
Meer werkgelegenheid
Probleem: juridisch systeem
De Eur-Aziatische Unie
Factor politieke stabiliteit
Ontwikkeling
nieuwe
sectoren
Investeringen
Russische economie in
GDP/ BNP +/-
Olie en gas
Politieke
stabiliteit
Toekomst perspectief
• Afnemende groei, recessie niet onmogelijk
• Investeringen in gassector noodzakelijk; maar
lastig wegens westerse sancties
• Meer Russische bedrijven zullen bij overheid
aankloppen
• Meer opbrengsten door North Stream?
• Maar wel: stagnerend politiek systeem:
oppositie afwezig; de zaak Jevtoetsjenkov
Business in Rusland
https://www.youtube.com/watch?v=wOPuvTM
ndIs