De wereld is een soort boek, waarvan men slechts de eerste bladzijde gelezen heeft, als men enkel zijn eigen land heeft gezien (De Montbron) 6. Documenten 6.1 Vervoerdocumenten Is een bewijs van vervoerovereenkomst: vervoerder verbindt zich goederen te brengen naar bestemming Partijen: 1. inlader (schipper) geeft de opdracht voor het vervoer (kan de verkoper zijn of de koper of hun vertegenwoordiger) 2. vervoerder: hij die vervoer verricht (bij zee- of luchtvervoer wordt deze vertegenwoordigd door zijn agent) 3. geadresseerde:de persoon aan wie de goederen moeten afgeleverd worden Vervoerdocumenten en overeenkomst zijn internationaal gereglementeerd door overeenkomsten. Naast een bewijs van overeenkomst worden deze ook gebruikt bij de betaling, zie het documentaire krediet Modal split Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 1/16 6.1.1 Zeevaartcognossement ( Bill of Lading B/L) 1° Definitie: functies ondertekend door kapitein 1. kapitein verklaart goederen aan boord te hebben (=ontvangstbewijs) 2. verbind zich goederen te vervoeren naar bestemming (=vervoerovereenkomst) 3. afgifte van goederen tegen ontvangst van cognossement (ander exemplaar) en ontvangst vrachtprijs 4. houder van een cognossement is de wettelijke bezitter van de goederen (eigendomstitel); het cognossement is hier verhandelbaar en dus kan het bezit van goederen worden overdraagbaar 2° Kenmerken: - wordt opgemaakt door vervoerder (vertegenwoordigt door scheepsagent) - is ontvangstbewijs (kapitein stelt de inlading van goederen vast) - is een vervoerovereenkomst - is een titel van bezit van goederen, van beschillingsrecht (niet noodzakelijk eigendom) 3° Overdraagbaarheid - op naam: enkel vermelde persoon mag goederen in ontvangst nemen. Dit cognossement is niet overdraagbaar - aan order: de goederen zullen geleverd worden aan de vermelde persoon. Deze laatste mag cognossement overdragen aan derde door endossement - aan toonder: geen naammelding. De houder van cognossement neemt de goederen in ontvangst. Is overdraagbaar van hand tot hand 4° Vermeldingen (zie document) Bedingen betreffende vracht : - freight prepaid - freight payable at destination = freight collect Het cognossement moet binnen de 24 uur na inladen getekend zijn door de kapitein of door de vervoerder of door de agent. Deze laatste 2 komen het meest voor en vermeldt dan “for the master” of (en) “as agents only” Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 2/16 Aantal exemplaren: 4 originelen (enkel 1 ervan is verhandelbaar: negotiable; de anderen zijn not-negotiable) 1. 2. 3. 4. 1 voor de kapitein: als bewijs ontvangst van goederen door vervoerder 1 voor rederij: als bewijs van contract 1 voor geadresseerde: 1 voor de inlader, ondertekend door kapitein als ontvangstbewijs dat de goederen aan de vervoerder zijn overhandigd (is verhandelbaar) De inlader zal zijn exemplaar naar de begunstigde opsturen zodat deze de goederen kan ontvangen. De uiteindelijke begunstigde is niet noodzakelijk de geadresseerde. Deze laatste kan een ander transportfirma zijn. In de praktijk worden echter 2 of 3 exemplaren van het verhandelbare cognossement gemaakt. Elk exemplaar is genummerd en op elk exemplaar staat het totale aantal kopijen. Alle exemplaren vormen een full set B/L. Elke exemplaar gaat via verschillende wegen naar de begunstigde die met 1 exemplaar de goederen kan afhalen na het cognossement van de vervoerder getekend te hebben voor kwijting. Bij een documentair krediet echter moeten alle exemplaren afgegeven worden aan de bank; 5° FIATA B/L = FIATA mulitimodaal transport B/L Voor multimodaal vervoer opgesteld door expediteur die als contractuele vervoerder optreedt (= 1 ipv verschillende vervoerder) en draagt dus ook de verantwoordelijkheid als vervoerder. Opmerking : FCR = Forwarders Certificate of Receipt is een niet verhandelbaar document opgemaakt door expediteur als tussenpersoon bij vervoer. Het bewijst dat expediteur goederen heeft ontvangen ( ontvangstbewijs) en dat hij zich verbindt de goederen te verzenden. Een FCR bestaat uit een exemplaar. Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 3/16 6° Soorten documenten On board B/L: vermeldt dat goederen werkelijk aan boord zijn; op document “shipped on board” of “received on board” Received for shipment B/L (=F B/L) de goederen zijn in ontvangst genomen door vervoerder (=scheepsagent) maar nog niet op het schip geladen. Geeft geen zekerheid over inladen, noch datum van vertrek. Dit is pas echt cognossement als het aangevuld wordt met naam van schip en datum inladen (bewezen door Mate’s Receipt) Clean B/L: er zijn geen meldingen op het cognossement betreffende de uiterlijke staat van goederen, verpakking, hoeveelheid foul B/L: wel opmerkingen betreffende conditionering van goed stale B/L: als termijn tussen datum van verscheping en aanbieding van B/L (en ander document aan de bank) overschreden is B/L for combined transport: voor multimodal vervoer; vermeldt (ipv shipped on board) “received in apparent good order and condition”. De vervoerder organiseert het transport met verschillende middelen tot plaats van bestemming House B/L (forwarders B/L) wordt niet door een rederij uitgeschreven maar door commissionair–expediteur die de goederen in groepage aanbrengt voor een rederij. Elke inlader ontvangt voor zijn kleine partij een House B/L van de expediteur. Voor de gegroepeerde, volledige zending wordt een Master B/L (groepage B/L) opgemaakt. Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 4/16 7° Andere documenten bij zeevervoer - stuurmansreçu (mate’s receipt M/R) de stuurman ipv de kapitein erkent de goederen aan boord te hebben genomen (=ontvangstbewijs). Op basis van M/R zal de rederij of scheepsagent een On Board B/L opmaken - volgbriefje (Delivery order D/O) op naam, aan order of aan toonder; als goederen van een B/L afgeleverd worden aan meerdere bestemmelingen. Voor elke bestemmeling wordt een D/O opgemaakt voor zijn partij van goederen. In elk D/O wordt verwezen naar de oorspronkelijke B/L. - Laat-volgen (laissez-suivre): Antwerpen: de houder van B/L (=begunstigde) biedt deze aan bij de scheepsagent en betaalt de vracht (bij freight collect) en andere kosten. De agent maakt dan een laissezsuivre op waarmee de bestemmeling de goederen kan ophalen. Een laissez-suivre is niet overdraagbaar. Bij opmaken van een D/O is er voor elke D/O een laissez-suivre 6.1.2 binnenvaartcognossement 1° Definitie: Opgesteld door de inlader en ondertekend door de kapitein. Deze laatste bevestigt dat de goederen aan boord zijn en hij deze zal brengen naar de bestemming. Binnenvaartcognossement is 1. Ontvangstbewijs voor de inlader 2. Vervoerovereenkomst 3. Maar GEEN bezitstitel Opgemaakt in 1 origineel en kopieën 2° Vermeldingen (zie document) Dagtekening van het cognossement. Binnen de 24 uur moet het cognossement aan de schipper worden voorgelegd. Zoniet mag deze het liggeld eisen. De schipper moet wel binnen de 24 uur na voorleg tekenen. 3° Overdraagbaarheid: het cognossement kan zijn op naam, aan order of aan toonder Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 5/16 Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 6/16 CMR vrachtbrief (convention relative au contrat de transport internationale de marchandise par route) met een CMR conventie - is voor het beroepsvervoer van goederen over de weg voor international vervoer. (Mag ook gebruikt worden voor binnenlands vervoer zoals in België). - Bij een gecombineerd vervoer (zoals het overladen van goederen) blijft de CMR conventie en vrachtbrief van toepassing De CMR vrachtbrief is 1. 2. 3. 4. 5. ontvangstbewijs inlader vervoerovereenkomst GEEN bezitstitel altijd op naam opgesteld door vervoerder Aantal exemplaren: 4 1. 1 voor afzender 2. 1 voor geadresseerde en gaat met goed mee 3. 1 voor vervoerder gaat met goed mee en moet door de geadresseerde voor ontvangst worden ondertekend en teruggeven bij vervoerder 4. 1 blijft bij vervoerder (6 jaar bewaren) Vermeldingen (zie document) CMR – verdrag: houdt oa in - Afzender is verantwoordelijk voor de nodige documenten en juistheid ervan voor vervoer nodig; aanduiding goederen, verpakking, laden, maatregelen bij gevaarlijke goederen (ADRop document en wagen), controle voertuig, betalen van vracht als bestemmeling niet betaalt - Vervoerder : is verantwoordelijk voor schade, verlies goed, vertraging in aflevering. Hij is NIET verantwoordelijk voor controle inhoud container (=said to contain) en TIR; schade door verkeerde gegevens van afzender, schade door temperatuur, wachttijden aan grens door onvolledige of ontbrekende documenten. - Geadresseerde is verantwoordelijk voor lossen, betalen van vervoerprijs Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 7/16 6.1.4 CIM-vrachtbrief : (convention international concernant le transport de marchandises par chemin de fer) en CIM wetgeving De CIM vrachtbrief is: - opgemaakt gedeeltelijk door afzender en door spoorwegmaatschappij vervoercontract ontvangstbewijs voor inlader GEEN afleveringstitel (bezitstitel) op naam boekhoudkundig document soms bruikbaar als document tov douane voor doorvoerland Aantal exemplaren: 5 1. 1 originele samen met goed afgegeven aan geadresseerde 2. 1 geleidebrief = afrekeningblad, begeleid tot aan station van bestemming en wordt door spoorwegmaatschappij bewaard waar station van afhangt 3. 1 aankomstblad: begeleid tot station bestemming en wordt bewaard door spoorwegmaatschappij van land van aankomst 4. 1 duplicaatvrachtbrief: wordt na aanvaarding van goederen door spoorwegmaatschappij aan de afzender afgegeven 5. 1 verzendingsblad: bewaard door spoorwegmaatschappij in plaats van vertrek - Meldingen: (zie document) Franco: vrachtprijs wordt betaald door afzender Non-franco: vrachtprijs wordt betaald door bestemmeling - opmerkingen In België: stukgoederenvervoer door dochteronderneming NMBS; ABX-verzendingsbulletin voor België, naar EU en EFTA (enkel franco-zendingen). De CMR-voorwaarden zijn hier van toepassing (vervoer over de weg). ABX : in 4 exemplaren: 1 voor Afzender, 1 voor geadresseerde, 1 voor spoorwegdienst (vertrek) en 1 op de colli. Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 8/16 6.1.3 Luchtvrachtbrief (AWB: Air Way Bill) 1. Definitie: is vervoercontract tussen inlader en vervoerder. De afzender moet de nodige inlichtingen geven om toe te laten de luchtvrachtbrief correct in te vullen. 2. Kenmerken: de AWB is: - vervoerovereenkomst ontvangstbewijs GEEN bezitstitel document op naam (niet verhandelbaar) 3 originelen en 9 kopieën kan worden gebruikt als: - factuur voor vervoerkosten bewijs van verzekering instructieborderel van de afzender 3. Vermeldingen: (achterzijde: aansprakelijkheidsbeperking en contractvoorwaarden) 4. Exemplaren: 3 originelen 1.1 boekhoudkundig document voor vervoerder en bewijs vervoercontract 2.1 bij goederen en wordt aan bestemmeling afgegeven 3.1 ontvangstbewijs = bewijs dat de vracht aanvaard werd door vervoerder; is bestemd voor afzender Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 9/16 6.2 In- en uitvoervergunningen 6.2.1 Wat? - voorafgaande toelating van in-uit-doorvoer vergunning - kwantitatieve beperkingen: contingenten (moeten steeds een vergunning hebben) - reden voor vergunning: - beveiligen eigen economische sector vrijwaren veiligheid van land uitvoering van internationale verdragen (beschermende dieren, planten; handelsembargo) controle kwaliteit op bepaalde goederen (vlees, groenten) 6.2.2 Afleveren van vergunning: - Landbouw: afzonderlijk regeling (Belg interventie en restitutiebureau) - Andere: Bestuur Economische Betrekkingen, dienst vergunningen (Ministerie Economische Zaken) 6.2.3 Wanneer is vergunning nodig: - vooral bij niet EU-landen (of bij doorvoer van niet EU-producten) - Invoervergunning vb: wapens, chemische stoffen, diamant, textiel, ijzer en staal, elektrische .toestellen, HIFI, landbouw. - uitvoervergunning : goederen voor tweeërlei gebruik (zoals uranium) zowel burgerlijk als militair; onedele metalen; diamant; vliegtuigen,.. - opmerking : voor wapens en militair materiaal, landbouwproducten ook vergunning naar EU-landen (behalve Nederland en Luxemburg) 6.2.4 Gebruik van vergunning - - Beperking betreffende gebruik: Op naam van aanvrager opgesteld (niet overdraagbaar) Beperkte geldigheidsduur Enkel bruikbaar voor vermelde goederen enkel maximaal vermelde hoeveelheid De vergunning moet voorgelegd worden aan de douane; deze zal de vergunning aanzuiveren = noteren van waarde, hoeveelheid goederen en gebruikte douanedocumenten. Men mag de hoeveelheid waarvoor men een vergunning kreeg in delen in of uitvoeren. Bij elke im/export wordt het saldo opgemaakt tot de toegestane hoeveelheid is opgebruikt = aanzuiveren. Als de vergunning is opgebruikt wordt deze door de douane ingehouden en teruggestuurd naar de Dienst vergunningen. Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 10/16 6.2.5 Soorten vergunningen - nationale vergunningen (wapens, militaire toepassingen, nucleaire stoffen) Europese vergunningen: goed voor tweeërlei gebruik (vereenvoudigde regeling) Is een gewone communautaire vergunning 6.2.6 Landbouwproducten Voor in- en uitvoer: EG-certificaten (=alle communautaire reglementeringen) 1° Uitvoer naar derde land: omwille van gesubsidieerde uitvoer. Men bepaalt door het certificaat de uitgevoerde hoeveelheden (kan zo beleid aanpassen) en het bedrag van uitvoerrestitutie (=subsidie). Certificaten worden afgeleverd door BIRB (Min Landbouw) 2° Invoer met derde land: onderworpen aan landbouwheffingen; geïnd door douane bij invoeraangifte. Bij invoer moet soms een certificaat worden aangevraagd bij BIRB (bij contingenteringen) 3° Handel met andere lidstaten: soms ook controle binnen de EU 6.3 Oorsprongsdocumenten Bewijzen de oorsprong van het goed = waar goed geproduceerd, ontgonnen, gekweekt wordt of belangrijke vormveranderingen heeft ondergaan 6.3.1 EUR-documenten: handel tussen de EU-landen en landen waarmee EU een handelsakkoord afsloot (EFTA, ACP) met een preferentieel akkoord. Hierbij kan een handelaar genieten van een vermindering van invoerrecht. EUR-documenten worden opgemaakt aan douane 6.3.2 FORM-A: GATT-akkoord; bepaalde tariefvoordelen voor producten uit ontwikkelingslanden. FORM-A wordt opgesteld in exportland, geldig gemaakt door douane aldaar. 6.3.3 EU-certificaat van oorsprong (klassiek document): gebruikt door alle EUlanden; opgemaakt door Kamer van Koophandel (meestal) in de EU en bewijst de oorsprong van het goed; Wordt gelegaliseerd door KVK of wordt voor sommige producten opgemaakt door beroepsfederatie, door VLAM, Min Economische. Zaken Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 11/16 6.4 Gewichtscertificaat Opgesteld door leverancier of onafhankelijke derde; met melding van bruto en netto gewicht. 6.5 Gezondheids – fytosanitair certificaat 6.5.1 Gezondheidscertificaat: voor levende dieren, enkel in-uit-doorvoer na controle dierenarts of na voorleggen van een gezondheidscertificaat. Voor niet menselijke consumptie: Min. Landbouw; voor menselijke consumptie: Ministerie van Volksgezondheid. Het certificaat steeds voegen bij douaneaangifte 6.5.2 Fytosanitair certificaat: voor handel in planten en plantaardige producten. Invoer slechts mogelijk na plantkundig onderzoek in invoerkantoor (Min. Landbouw) of na voorleggen fytosanitair certificaat 6.6 Inspectiecertificaat Wordt uitgereikt door gespecialiseerd onderneming die erkend is door controlemaatschappij (Veritas of SGS=Société Générale de surveillance – Genève); inspecteren of goed (op aanvraag koper) voldoet aan technische gegevens, normen en andere specificaties gemeld op documenten (naar kwaliteit en hoeveelheid) 6.7 Factuur Handelsfactuur; een duplicaat is dikwijls vereist door douane voor de waardebepaling van goederen. Verplichte meldingen: zie BTWverplichtingen. Consulair factuur: wordt gelegaliseerd in land van uitvoer door consul van land invoer = voor het bevestigen van oorsprong en waarde van goederen Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 12/16 Pro forma factuur: wordt voorgelegd aan de douane als factuur geëist wordt. Meestal ipv van douanevoorschriften; meestal ipv handelsfactuur bij ruilhandel, wederinvoer, herstelling als er geen handelsfactuur wordt opgemaakt want dan zijn er geen betalingen. Men kan een pro-forma factuur opstellen ipv een handelsfactuur om bepaalde gegevens die men wil geheim houden, niet te moeten vermelden. Enkel de waarde en herkomst van goed is vermeld. Addendum 1 Informatiebronnen internationaal transport Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 13/16 Addendum 2 Stroomschema Zeevaartdocumenten Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 14/16 Addendum 3 Consular Invoice Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 15/16 Addendum 4 Factuurprijs berekeningsschema Factuurprijsberekening uitgebreid schema Brutogewicht Tarra - NETTO GEWICHT - - Kortingen op gewicht FACTUURGEWICHT Factuurgewicht x eenheidsprijs = BRUTOPRIJS - - Handelskorting (kortingen op prijs) NETTO VERKOOPPRIJS + + + + + Transportkosten + Verzekeringskosten … + Verloren verpakking BRUTOFACTUURPRIJS - Korting voor contant BRUTOFACTUURPRIJS - NETTO FACTUURPRIJS NETTO FACTUURPRIJS = Maatstaf van Heffing (MvH) = Maatstaf van Heffing (MvH) + + BTW-bedrag (berekend op Maastaf van Heffing) + Korting voor contant Terugstuurbare verpakking TERMIJNBEDRAG + + BTW-bedrag (berekend op Maastaf van Heffing) Terugstuurbare verpakking Korting voor kontant TERMIJNBEDRAG Aparte vermelding van " Korting voor contant" Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 16/16