“Om iets voor de halve prijs te kunnen verkopen moet je eerst het dubbele van de waarde (kunnen) berekenen” Albrecht Vergheynst 4. Vormen van verkoop 4.1 Directe export De onderneming neemt de verkoop van haar goederen in het buitenland zelf in handen via eigen verkooppunten groothandel en kleinhandel die reeds bestaat in buitenland eigen buitenlandse verkooppersoneel of Belgisch verkooppersoneel in buitenland postorder 4.2 Indirecte export De verkoop wordt doorgegeven aan een derde als - - de onderneming te klein is om bijkomende kosten aan export te dragen de onderneming een totale nieuwe markt betreedt totaal verschillende verkoopwijze (anders cultuur) in buitenland de onderneming nog geen ervaring heeft met export eenmalige exportoperatie De keuze tussen indirecte of directe export is ook afhankelijk van het soort goed. Voor een export met vereiste grote productkennis(hightech) is meestal directe export aangewezen 4.2.1 Verkoop via trader (export- importfirma): onderneming. gespecialiseerd in import en export. Ze koopt en verkoopt goederen in eigen naam en voor eigen rekening. Traders zijn gespecialiseerd of sectorieel of geografisch. De producent verkoopt het goed aan trader (binnenlandse verkoop). Deze laatste zal goed dan exporteren. 4.2.2 Exportcombinatie of Groepsverkoopkantoor: is een zelfstandige onderneming die opgericht is met het kapitaal van een aantal ondernemingen welke via deze exportcombinatie hun goederen willen Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 1/8 uitvoeren. Enkel de goederen van de leden van de groep worden dus verhandeld (is een speciale vorm van trading). De deelnemende ondernemingen kunnen de exportactiviteit volledig overlaten aan de exportcombinatie ( integrale exportcombinatie.) of kunnen een deel van de exportactiviteit afstaan ( partiële exportcombinatie) zoals het marktonderzoek, prospectie,.. De voordelen zijn: kostenverlagend en risicobeperkend door de verdelen. Ook kleinere bedrijven kunnen uitvoeren 4.2.3 Exportdienst van een andere onderneming Dit is voor kleinere ondernemingen die zich aansluiten bij een groter bedrijf via een exportakkoord. De grote ondernemingen kunnen zo hun aanbod in buitenland diversifiëren. Is enkel mogelijk met niet-concurrenrende goederen. 4.2.4 Bijzondere vormen Verkoop in buitenland is soms moeilijk door: te verre afzetmarkt, te hoge transportkosten, te hoge lonen in eigen land en dus te hoge verkoopprijzen in buitenland; bederfbare goederen, te hoge invoerrechten, beperkende of verbiedende overheidsreglementeringen Alternatieven zijn: 4.2.4.1 export van knowhow: verkoop van productietechnieken of technische kennis aan buitenland tegen een eenmalige prijs of over jaren gespreide bedragen of een deelname in kapitaal in buitenlands bedrijf 4.2.4.2 licentie: de licentiegever geeft aan de licentienemer de toelating om tegen vergoeding een goed te produceren volgens een eigen techniek (gedurende bepaalde tijd, of voor een bepaalde hoeveelheid) 4.2.4.3 franchising: franchisinggever geeft aan de franchisingnemer de toelating om de merknaam te gebruiken. Dit gaat meestal samen met het leveren van de productietechnieken en /of de grondstoffen. De franchsing.nemer verdeelt zo een gekend merk met de nodige logistieke steun. 4.2.4.4 buitenlandse investering: is het oprichten van een eigen productieeenheid in het buitenland Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 2/8 4.3 Tussenpersonen hier enkel de “zelfstandige” tussenpersonen (werken dus niet in dienstverband) 4.3.1 tussenpersonen bij het afsluiten van handelsverrichtingen - handelsagent: werkt in naam en voor rekening van een opdrachtgever (principaal); is een contract van een bepaalde duur met bepaling van de aard van de prestatie, de duurtijd, het werkgebeid en de vergoeding (provisie). Het kan een inkoop of verkoopagent zijn (wat meestal het geval is) of kan de verkoop van diensten regelen (verzekeringsagent, scheepsagent of cargadoor) - commissionair: werkt in eigen naam en voor rekening opdrachtgever (=committent). Het contract wordt opgemaakt per opdracht. De vergoeding is een commissieloon. Het kan een inkoopcommissionair (meest voorkomend bijv grondstoffenmarkt) of verkoopcommissionair zijn. De verhandeling gebeurt zonder dat de opdrachtgever gekend is. Er zijn ook dienstencommissionair. Vb commissionair expediteur - makelaar : (in eigen naam en voor eigen rekening) brengt beide partijen samen; zorgt voor de bemiddeling. Hij zoekt voor zijn opdrachtgever (lastgever) een tegenpartij. Komt er een contract tot stand dan ontvangt hij een commissieloon (courtage). Als dienstenmakelaar: verzekeringsmakelaar, scheepsmakelaar (broker), effectenmakelaar (wisselagent), inmmobiliënmakelaar. Het voordeel van het gebruik van een makelaar is dat de vergoeding slechts verschuldigd is als er een tegenpartij is gevonden. De makelaar is een specialist in zijn vakgebied en kent beter de regels en gewoonten in het buitenland 4.3.2 tussenpersonen bij expeditie en vervoer - commissionairexpediteur : zorgt voor vervoer van goederen in eigen naam voor rekening van een committent. Hij verricht daarbij handelingen die samengaan met het vervoer ( ontvangstneming, leveren aan vervoerder, opslag, verzekering, in- en uitklaren). De expediteur sluit het vervoercontract af met de vervoerder. Hij vervoert dus zelf niet (is NOT a carrier but forwarding agent). Het betreft dus hier een middelen verbintenis. Taken van expediteurs: advies geven over de snelste en meeste economisch vervoer opstellen van vervoerdocumenten organisatie van de aanvoer van goederen naar vervoermiddel; laden en lossen en afvoeren van goed van vervoermiddel naar tijdelijk of definitieve bestemming in ontvangst nemen van goederen tijdelijke opslag groeperen van kleine zendingen conditioneren (= verpakken en bewaren) container behandelen, vullen (stuffen) of lossen (strippen) raad geven of tussenkomen bij goederenverzekering het helpen bekomen en legaliseren van oorsprongscertificaten Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 3/8 - douane-expediteur (douane-agent): (eigen naam en voor rekeing 3e) zorgt voor de douane-formaliteiten bij invoer, uitvoer en doorvoer. Werkt onder de erkenning van Administratie Douane en heeft een immatriculatienummer in een stamregister. Moet dit nummer melden op alle documenten en moet en repertorium bijhouden (nummer van inschrijving in het repertorium moet gemeld zijn op alle documenten). Meldingen in het repertorium zijn nr inschrijving, datum van in- en uitklaren, soort douanedocument, nr en adres bestemmeling en afzender, land van herkomst, omschrijving goed, waarde goed, gewicht, event. Verschuldigde BTW, invoerrechten of accijns. - Commissionairvervoerder : laat in eigen naam het transport van goederen verrichten door derde; in rekening van een opdrachtgever. Hij verbindt zich ertoe het transport uit te voeren = is een resultaatverbintenis (hij staat juridisch gelijk met de vervoerder). Zijn aansprakelijkheid is groter dan deze van de expediteur en is gebonden aan de conventies ( vb: CMR voor wegvervoer) - Goederenbehandelaar : laden en lossen van goederen (=stuwer) De stuwadoor of stouwer werkt met een stuwplan (zeevervoer) om de stabiliteit te waarborgen. Stouwersbedrijf staan ook in voor de behandeling van goederen op de kade met oog op laden en lossen; zoals bewaking, wegen, meten, kwaliteit laten bepalen, opslag. Deze grote (kapitaalintensieve) bedrijven vertolken zich in “terminal-operators” zoals container-terminal; RO-RO terminal ... - Natie (A’pen) - Scheepsagent (cargadoor): is vertegenwoordiger (in naam en voor rekening goederenbehandeling en expediteur; vroegere corporatistische vereniging,; nu verlenen ze ook diensten aan niet-leden van) buitenlandse rederijen. Taken zijn: zoeken naar lading voor uitgaande reis; het afsluiten van een vervoerovereenkomst; zorgt voor de loodsen, sleepboten, ligplaatsen, brandstof en proviand en havengelden. - Luchtvaartagent (zie scheepsagent maar dan voor luchtvaart) - Luchtvrachtagent : is een expediteur voor luchtvaart. Hij heeft een IATAagentuur contract (International Air Transport Association). Is gemachtigd om zendingen voor luchtvervoer aan te nemen, de luchtvrachtbrief op te stellen en de vracht te innen. Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 4/8 Addendum 1 - Zelfstandige tussenpersonen Commissionair : stelt tegen vergoeding daden van koophandel in eigen naam voor rekening opdrachtgever (committent of commissiegever); vergoeding is commissieloon + eventueel delcredere als hij instaat voor solvabiliteit van of naleving contract door 3e (verkoop- en inkoopcommissionair, vervoercommissionair, commissionair expediteur) De commissie is een contract waarbij een persoon, de commissionair zich verbindt om, tegen betaling van een vergoeding, een of meer daden van koophandel te stellen in eigen naam en voor rekening van een opdrachtgever commissiegever of committent . Bij elke commissieverrichting bestaan er 2 contracten: 1. Het eigenlijke commissiecontract dat tussen de commissionair en committent wordt gesloten; hierdoor krijgt de commissionair de opdracht om voor rekening van de committent bepaalde daden van koophandel te stellen 2. Het koopcontract tussen de commissionair en de derde De consignataris = verkoopcommissionair die goederen in bewaring neemt van een consignant (=committent/verkoper); contract is een consignatie met een consignatiefactuur of conto-finto (pro-formarekening). De naam van consignant blijft geheim. Er zijn dus 2 contracten : de ver-/aankoop en het commissiecontract Makelaar : brengt de partijen bij elkaar zonder zelf een contract te sluiten. In naam en voor rekening lastgever. vergoeding is makelaarsloon. Bij een overeenkomst : afschrift in koopbriefje (dit is een afschrift van de overeenkomst;of promesse bij vast goed) Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 5/8 Zelfstandige handelsagent : wordt door een principaal permanent belast met sluiten van contracten in naam en voor rekening principaal tegen een vergoeding ( commissie). Agent in aan/verkoop, diensten; onroerende goederen. Agent heeft geen arbeidsovereenkomst met principaal (dit zijn de handelsvertegenwoordigers). Bij het beëindigen van de overeenkomst wordt een uitwinningvergoeding ontvangen voor aanbreng nieuwe klanten of uitbreiding van zaken. (+ eventueel een delcredere) Concessionaris : zelfstandige handelaar met alleenverkoop recht (concessie) binnen bepaald gebied (rayon) Zie schema’s Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 6/8 Addendum 2 Internationale ruilhandel (barter trade) en compensatiehandel (countertrade Zijn actuele technieken ter financiering van de internationale handel 1/3 van de wereldhandel ! Problematiek >< standpunt van de OESO, GATT, WTO (verstoring van de marktevenwichten en ontstaan van Bi en Multilateralisme Oorzaken het niet converteerbaar zijn van de nationale munten ( hard en soft currencies) zwakke concurrentiepositie en technologische achterstand chronische betalingsbalansdeficits (debiteurlanden en opdracht van het IMF en Worldbank) schaarsteverschijnselen stringente wisselreglementering (verbod op export van nationale munten) Soorten 1. Barter trade 2. Counter trade 3. Counterpurchase Ruilhandel (barter trade, le troc/troquer) de meest primitieve vorm van handel de zuivere ruil van goederen tegen goederen (problemen><functies van geld) Kenmerken (specifiek) 1. 2. 3. 4. totale afwezigheid van een geldstroom een enkel contract tussen importeur en exporteur twee partijen, Im en Ex, ZONDER tussenpersonen snelle afhandeling van het contract vereist (dus geen tussenhandel,natuurproducten) Moeilijkheden eis dat Vraag en Aanbod aansluiten op elkaar, tussen Im en Ex; of complementariteit in vraag en aanbod de Nationale Delcredere Dienst weigert risicodekking voor dergelijke transacties Exporteur EX land A goederen goederen Importeur Im land B Ruilproces goed tegen goed Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 7/8 Compensatiehandel countertrade/compensation) Hierbij verkoopt een Ex (land A) goederen aan een Im (land B) en ontvangt als betaling ofwel alleen goederen (100% =full compensation) of goederen en deviezen (<100%=partial compensation) Het pakket dat in natura wordt betaal moet men zelf of via 3den (compensatiefirma's/traders) op de markt trachten af te zetten om financiële activa of geld te genereren. Het gaat om 1 contract waarin levering en tegenlevering zijn opgenomen. Het verschil met Barter Trade is dat hier in het contract melding wordt gemaakt van de waarde van de goederen (Ex) en van de tegenwaarde van de goederen geleverd of te leveren door de Im. Zie schema Tegenkopen – counterpurchase – le contre achat 1. De exporteur sluit een verkoopovereenkomst met importeur ZONDER MELDING van het bestaan van een compensatiecontract en met de afspraak van een betaling in deviezen. 2. Op hetzelfde ogenblik in een afzonderlijk contract wordt een contract van aankoop opgemaakt mbt land van de importeur. Dit laatste contract vermeldt het bestaan van de oorspronkelijke verkoopovereenkomst ofwel wordt dit vermeld in een afzonderlijk contract (3de contract) of protocol. Immers doordat beide contracten gescheiden zijn kan de NDD risicodekking verlenen (1) Zie schema Buitenlandse handel Temmerman Walters Haesaerts Werner Aj 2002 - 2003 8/8