acute dyspnee - Koen Thomeer
advertisement
ACUTE DYSPNEE Gerlinde Roobaert Leen T’ Seyen Rita Stegen Björn Stessel Koen Thomeer Alexander Seurinck ACUTE DYSPNEE BIJ ASTMA EN COPD • Pathofysio: gedaalde longfunctie • Kernsymptomen: – dyspnee – hoesten – wheezing TEKENS van ERNST • Dyspnee in rust • niet kunnen neerliggen • niet één zin kunnen uitspreken • gebruik hulpademhalingsspieren • neusvleugelen • tachypnee: >25 (V), >50 (K) • tachycardie: >110 (V), >140 (K) Doseeraërosol met voorzetkamer of vernevelaar? • PRO SPACER: – vlugger (<6min vs 12 min) – handiger om mee te nemen (HA) – volgens patiënt gebruiksvriendelijker – effectiviteit groter (1), gelijk (4), kleiner (2) dan de vernevelaar(V) – effectiviteit groter (3), gelijk (4) dan de vernevelaar bij het kind – korte toedieningstijd Doseeraërosol met voorzetkamer of vernevelaar? • CONTRA SPACER – moeilijkheden bij het openen en sluiten van de klep in de spacer – hoest (door astma of door puff) – braken (<vernevelaar) – stijgende hartfrequentie (<vernevelaar) • OPMERKING – kind < 4j: masker mond en neus Doseeraërosol met voorzetkamer of vernevelaar? • PRO VERNEVELAAR – spoed: materiaal bij de hand – bij onvoldoende effect van spacer • CONTRA VERNEVELAAR – moeilijk en tijdrovender voor HA – braken (>spacer) – stijging hartfrequentie (>spacer) – meer ongemakken voor de patiënt IPRATROPIUMBROMIDE Bijkomend effect voor de volwassene ? • 6 op 9 studies: groter effect – gelijktijdige toediening of als eerste – sterker effect bij ernstige geobstrueerde patiënten – COPD patiënten: geen effect • 3 op 9 studies: geen meerwaarde – te weinig patiënten in de studie ? CONCLUSIE: positief effect bij astma IPRATROPIUMBROMIDE Bijkomend effect bij kinderen ? • 3 op 8 studies: geen meerwaarde – salbutamol in monotherapie effectiever (1) – uitleg: antagonerende werking ? • 5 op 8 studies: betere resultaten – bij ernstige geobstrueerde patiënten CONCLUSIE: meerwaarde bij ernstige aanvallen Ipratropiumbromide RICHTLIJNEN • NHG astma en COPD: – volw: enkel na onvoldoende verbetering door salbutamol – kind: niet gebruikt • WVVH astma: – volw: eventueel onmiddellijke combinatie opstarten – kind:niet gebruikt Opm: werking start pas na half uur DOSIS SALBUTAMOL Alles ineens of gespreid? • Volwassene: – effectiefst: 200 à 400 mcg per 15 à 20 min – inefficiënt: alles ineens • Kind: – effectiefst: 3 maal 500 mcg per 15 min – inefficiënt: 3 maal 500 mcg per 5 min CONCLUSIE: gespreide lage doseringen Corticosteroïden • Globaal: opstarten na initiële behandeling • neerslaan van de late inflammatoire reactie • werking na 4 uur • per os (eventueel shot IM bij kind) • volw: 30mg pd, 7 à 10 dagen • kind: aanvang 1mg/kg/dag, gevolgd door 2mg/kg/dag; 5 à 6 dagen Adrenaline • Levensbedreigende astma aanval • ziekenhuisopname noodzakelijk • dosis kind: 1 promille 0,01ml/kg (max 0,5 ml) Acute dyspnee volwassene Aanvalsbehandeling Salbutamol 4 puffs van 100 mcg om de 10 à 20 min, eerste uur (vernevelaar: 5 mg/ml 0,5 ml of 0,5mg/ml 1ml SC) Ipratropiumbromide 2 à 4 puffs van 20 µg geassocieerd of 3 puffs combinatiepreparaat (vernevelaar: 1 oplossing van 0,5 mg/2ml) Eventueel 0,5 à 1mg/kg prednisolone FEV1 bepalen Goede respons FEV1 > 80% Klinische normalisatie Salbutamol 4 puffs om de 1 à 4 uur herevalueer na 12 à 24 uur Matige respons FEV1 60 à 80% Persisterende klinische symptomen Salbutamol 4 puffs om de 1 à 4 uur 30 mg prednisolone pd, 7 dagen herevalueer na 12 à 24 uur Slechte respons FEV1<60% Persisterende klinische symptomen Dringende verwijzing naar spoedgevallendienst Levensbedreigend astma adrenaline 1 promille, 0,5 ml IM Acute dyspnee kinderen • Salbutamol 4 puffs 200 mcg (NHG) vernevelaar: 5mg/ml; <4j 0,5ml; >4j 1ml • Prednisolone – Eénmalig 1mg/kg/dag – 5 à 6 dagen 2mg/kg/dag in 2 doses (max 30mg/dag) • Levensbedreigend 1 pro mille 0,01 ml/kg (max 0,5ml) Doorverwijzen ? • Persisterende klachten onder behandeling • Voorgeschiedenis van ernstige opstoten met ZH opnames • Orale CS als onderhoudsbehandeling • Lage compliantie • Onvoldoende zorgmogelijkheden • Cyanose • Uitputting • Sterk gedaalde air-entry • Angst – agitatie suf – apathie coma Bronnen • Behandeling van acute, ernstige dyspnee bij astma en COPD in de huisartsenpraktijk (Huisarts en Wetenschap; 1997) • Aanbevelingen WVVH – Astma volwassenen – Astma kinderen • Aanbevelingen NGH – Astma volwassenen – Astma kinderen – COPD volwassenen Gerlinde Roobaert Leen T’ Seyen Rita Stegen Björn Stessel Koen Thomeer Alexander Seurinck
