Haal het beste uit jezelf! Ho 1: Grip op stress Overzicht grip op stress Haal het beste uit jezelf! Citaat Haal het beste uit jezelf! “If you always do what you’ve always done, you’ll always get what you’ve always got” Cartoon Haal het beste uit jezelf! Wat is stress? Haal het beste uit jezelf! Stress is: Spanning die optreedt bij een (dreigende) verstoring van het evenwicht tussen de draaglast en de draagkracht van een persoon. Model draagkracht - draaglast Haal het beste uit jezelf! Problemen en oplossingen Haal het beste uit jezelf! • Benoem 5 situaties die mogelijk stress bij jou veroorzaken. • Schat de beïnvloedbaarheid van deze situaties + = goed beïnvloedbaar +/- = beïnvloedbaar maar niet onmiddellijk – = niet door jou beïnvloedbaar • Kijk naar de mogelijke oplossingen: – Verminderen van draaglast – Vergroten van draagkracht Blik op oneindig Haal het beste uit jezelf! Hoe stressbestendig ben jij? Externe oorzaken van stress Haal het beste uit jezelf! • Over- en onderbelasting • Onduidelijke taakomschrijving • Tegenstrijdige opdrachten en verwachtingen • Te veel / te weinig verantwoordelijkheid • Onvoldoende overlegmogelijkheden • Onvoldoende sociale steun • Conflicten en slechte verhoudingen in de groep • Onzekerheid over de toekomst Interne oorzaken van stress Haal het beste uit jezelf! • Opvoeding en ervaring • Erfelijke factoren, aanleg, persoonlijkheid • Negatief zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen • Niet of moeizaam uiten van emoties • Ongezonde eetgewoonten, roken, drinken, weinig lichaamsbeweging, slecht slapen • Gebrekkig sociaal netwerk • Slecht timemanagement • Irrationeel waarnemen en denken Taboe Haal het beste uit jezelf! Opdracht: • Beschrijf het woord op het kaartje staat zonder het woord te noemen. • De anderen mogen het woord raden nadat de student is uitverteld. Stresssignalen Haal het beste uit jezelf! Stressreacties Haal het beste uit jezelf! Psychosomatische klachten: • emotioneel / cognitief • lichamelijk • gedrag Gevolgen van stress Haal het beste uit jezelf! • Lichamelijke klachten: Rugklachten, RSI/CANS • Psychische klachten: overspanning, burn-out, depressie, angststoornis • Frequent te laat komen • Beperkte inzetbaarheid vanwege klachten • Verminderde betrokkenheid • Veel fouten en ongelukken. • Conflicten, gespannen sfeer Burn-out Haal het beste uit jezelf! Burn-out is een uitputtingsreactie op een lange periode van stress, overbelasting en overspanning. Kenmerken: • Emotionele uitputting • Ongewone vermoeidheid • Verminderde betrokkenheid • Gevoel niet meer competent te zijn Prestatie en stress Haal het beste uit jezelf! Opdracht stressfactoren Haal het beste uit jezelf! 1. 2. 3. 4. 5. 6. Bij elk van de rijtjes staat één woord dat er niet bij hoort: Burn-out, stress, depressie, overspanning Werkplek, taakeisen, regelmogelijkheden, werksfeer Relatieproblemen, verhuizing, financiële problemen, kinderen Hoofdpijn, gewrichtsproblemen, pijn op de borst, slaapproblemen Piekeren, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, wanen Assertiviteit, perfectionisme, aardig gevonden willen worden, onvoldoende timemanagement Niet-realistische gedachten Haal het beste uit jezelf! Beantwoord de vragen: Ja = opstaan, Nee = zitten blijven. • • • • • • Wie moet altijd z’n best doen van z’n ouders? Wie is er geleerd dat ‘je anderen altijd moet helpen’? Wie mag/mocht er geen fouten maken van z’n ouders? Wie kreeg/krijgt weinig complimenten van z’n ouders? Wie vond op de middelbare school dat hij mee moest doen met de klasgenoten omdat hij anders stom gevonden werd? Wie probeerde op school zo min mogelijk op te vallen? Niet-realistische gedachten Haal het beste uit jezelf! Niet de situatie zelf, maar onze manier van denken over die situatie bepaalt hoe wij daar emotioneel op reageren. • Moeten: ‘Iedereen moet mij aardig vinden’ • Persoonlijk maken ‘Ik mag geen fouten maken’ • Rampdenken ‘Als dit gebeurt..., ik moet er niet aan denken’ • Overgeneraliseren ‘Iedereen moet zich altijd aan de regels houden’ • Het moet makkelijk zijn (lage frustratietolerantie) ‘Dat lukt mij nooit, dat is veel te moeilijk’ Uitdagen van niet realistische Haal het beste uit jezelf! gedachten • Filosofisch uitdagen: Stel dat.......? • Functioneel uitdagen: Helpt het.......? • Logisch uitdagen: Is het logisch dat......? • Empirisch uitdagen: Hoe weet je zeker........? ABC-methode Haal het beste uit jezelf! • Activating event (Gebeurtenis) • Belief (Gedachte) • Consequence (Gevoelens en Gedrag) Wie mediteert? Haal het beste uit jezelf! Ontspanningstechnieken Haal het beste uit jezelf! Omgaan met stress Haal het beste uit jezelf! • Probleem aanpakken: – Oorzaak achterhalen bijv. door stressdagboek – Tot actie overgaan bijv. taken delegeren, steun zoeken, vaardigheden ontwikkelen • Emoties aanpakken: – Aanpakken niet-realistische gedachten (ABC methode) • Spanning aanpakken: – ontspanningsoefeningen – gezonde eet- en leefgewoonten Spanning aanpakken Haal het beste uit jezelf! Maak een keuze uit de volgende oplossingen: 1. Ga sporten 2. Ga muziek luisteren of maken 3. Neem een lekkere massage of ga naar de sauna 4. Zorg voor gezonde eet- en leefgewoonten 5. Doe ontspanningsoefeningen 6. Zorg voor actieve ontspanning Bedenk de voor- en nadelen van deze oplossingen. Wat zou het effect van elke oplossing op jou zijn?