Brede Raden in het sociale domein 2015 - 2016

DOSSIER
Brede Raden in het sociale
domein 2015 - 2016
Voorbeelden van ontwikkelingen in gemeenten:
Met de verdere decentralisatie van taken naar gemeenten per 1-1-2015 is cliënten- en
burgerparticipatie een belangrijk en actueel thema. Hoe kunnen cliënten en burgers
optimaal worden betrokken bij het nieuwe (Wmo) beleid? Welke formele vormen van
medezeggenschap zijn daarbij gewenst? Hoe kunnen ook minder mondige cliënten en
burgers hun stem laten horen of voor hun belangen opkomen?
In het dossier inspraak hebben wij informatie gegeven over de wettelijke verplichting
die gemeenten hebben om “ingezetenen” te betrekken bij het opstellen van beleid.
In dit dossier Brede Raden geven wij een aantal voorbeelden van de wijze waarop deze
brede inspraak kan worden vormgegeven.
Gemeente Den Haag
Sinds 1-1-2016 is de Cliëntenraad Sociaal Domein Den Haag actief.
https://www.adviesraadsociaal.nl/over-ons
1
Aan de instelling van de Cliëntenraad Sociaal Domein liggen besluiten van het college van
B&W ten grondslag die vervat zijn in de: ‘Regeling Cliëntenraad Sociaal Domein en de
deelraden Participatie, Wmo en Jeugd Den Haag 2015’ en in de ‘Nadere uitwerking van
de regeling Cliëntenraad Sociaal Domein en de deelraden Participatie, Wmo en Jeugd
2015’. Deze stukken zijn te vinden op de gemeentelijke website:www.denhaag.nl. U kunt
zoeken op nummers: RIS 287728 en RIS 288349.
De deelraad Participatie behandelt onderwerpen op de volgende gebieden:
Participatiewet, Besluit bijstandsverlening zelfstandigen, Wet Inkomensvoorziening
Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werknemers, Wet Inkomensvoorziening
Oudere of gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen, Wet Inburgering, Wet
gemeentelijke schuldhulpverlening, Wet Sociale Werkvoorziening en de Wet op de
Lijkbezorging.
De deelraad Wmo behandelt onderwerpen op het gebied van de Wet maatschappelijke
ondersteuning 2015.
De deelraad Jeugd behandelt onderwerpen op het gebied van de Jeugdwet. Deze raad
moet nog ontwikkeld worden.
De Cliëntenraad Sociaal Domein (dit is ook een aparte raad) behandelt onderwerpen
die overkoepelend zijn, dus betrekking hebben op meerdere deelraden.
Gemeente Peel en Maas
De operatie “de wissels om”, de transformaties in het sociaal domein en de reeds
langer in de gemeente Peel en Maas ontwikkelde werkwijze van zelfsturing vergen een
nieuw beleid ten aanzien van cliëntenparticipatie;
Mee-spraak vanaf het begin:
a. Om belangengroepen in staat te stellen tot co-creatie, worden ze betrokken vanaf
het begin van het proces van het tot stand brengen van beleid op het sociaal domein.
b. De belanggroepen zijn als co-createurs gerechtigd om zelf initiatieven te nemen tot
het op gang brengen van een proces van beleidsvorming of beleidsevaluatie.
Verordening co-creatie en advisering sociaal domein gemeente Peel en Maas per 1-12015
Toelichting op de Verordening Co-creatie en advisering sociaal domein
Gemeente Nijmegen
Gezamenlijke adviescommissies Nijmegen stelden de nota: Burger- en
cliëntenparticipatie in het sociale domein op: Waar staan we met elkaar?
“We schetsen in deze nota de aanleiding om ons opnieuw te oriënteren op burger- en
cliëntenparticipatie. Vervolgens werken we die heroriëntatie uit voor participatie op het
niveau van het individu, wijk, stad en regio. Daarbij komt ook het wettelijk kader aan
bod, de samenhang tussen schaalniveaus en hoe we scoren op de participatieladder.
We sluiten af met een agenda voor de nabije toekomst”.
2
Gemeente Deventer (voorstel in ontwikkeling)
“In het perspectief van een omvangrijke WMO per 1-1-2015 vinden wij het nodig de
inspraak als volgt te herijken”.
Voorstellen voor verbetering.
Het onderscheiden en scheiden van de drie vormen van participatie met een
verbinding op beleidsniveau.
1. Advisering over te vormen beleid en de uitvoering daarvan door een WMObeleidsraad
en ter vervanging van de clusters:
2. Inwonersparticipatie bij de uitvoering door een WMO-inwonersraad.
3. Cliëntenparticipatie bij de uitvoering door een WMO-cliëntenraad.
WMO-beleidsraad bestaat uit onafhankelijke deskundigen en vertegenwoordigers van
de WMO-inwonersraad en de WMO-cliëntenraad. Bij de invulling van deskundigen kan
gedacht worden aan: bestuurskundige, jurist, socioloog, econoom, medicus, een
politicus uit een andere stad, deskundigen op een specifiek terrein etc.
De WMO-beleidsraad kan zonder last of ruggespraak adviseren.
WMO- inwonersraad bestaat uit vertegenwoordigers van de wijken (woonservice
zones of buurten). Deze raad kan via de WMO-beleidsraad voorstellen doen voor de
aanpassing van het WMO-beleid in de meest brede zin.
WMO-cliëntenraad bestaat uit vertegenwoordigers van cliëntenraden van instellingen
die de WMO uitvoeren. Zij evalueren de praktijk van de uitvoering en leveren input aan
de WMO-beleidsraad voor het adviseren van B&W over de bijstelling van het WMObeleid.
Gemeente Katwijk
Voorstel voor de opzet van een brede Adviesraad Sociaal Domein gemeente Katwijk.
Van: de Wmo-adviesraad Katwijk: zie document en bijbehorend schema
Gemeente Zwolle
De Participatieraad is een adviesorgaan van het College van burgemeester en
wethouders van de gemeente Zwolle dat gevraagd en ongevraagd en bij voorkeur
samenhangend en integraal advies uitbrengt.
Doel en taken van de Participatieraad sluiten aan bij de Visie op het Sociaal Domein van
de gemeente Zwolle. Belangrijke thema’s zijn:
 werk & inkomen
 zorg, welzijn & wonen
 participatie en leefbaarheid.
Verordening Participatieraad Zwolle
Huishoudelijk Reglement Participatieraad Zwolle
3
Participatieraad Haarlem
Eén adviesorgaan voor integrale advisering vanuit de Haarlemse samenleving
op het brede sociaal-culturele domein van het gemeentelijk beleid. (Zorg,
wonen, welzijn, werk en inkomen, diversiteit en multiculturele samenleving) Gevraagd
en ongevraagd advies. Ontstaan vanuit 3 afzonderlijke Raden (Wmo Raad-SoZaWeSAMS = Stedelijke Adviesraad Multiculturele Samenleving)
Werving leden en voorzitter d.m.v. een open sollicitatieprocedure. Leden en voorzitters
van bestaande raden kunnen zich kandidaat stellen. De Raad bestaat uit max. 15 leden
excl. voorzitter en secretaris. Zie bepalingen t.a.v. samenstelling en profiel leden en
voorzitter: pagina 3 verordening)
 Vergaderingen zijn openbaar.
 In werking: eind september 2013
 Budget: jaarlijks € 55.410,00
 Raadsleden en voorzitter ontvangen uit dit budget een vergoeding.
 Er is ruim budget (ca. € 30.000,00) voor overige zaken.
Daarnaast: Ambtelijke ondersteuning ten laste van de loonkosten van de Gemeente van
24 uur per week en gebruik van vergaderfaciliteit van de gemeente. Ook PR van
gemeente Haarlem geeft aandacht aan rol en taken van de Participatieraad in de
communicatie met inwoners. (Website Haarlem met link naar website Participatieraad)
In het budget voor de Participatieraad is een post opgenomen voor een jaarlijks door de
Participatieraad te organiseren Haarlemse Participatieprijs (€ 5.000,00).
Eén van de taken die expliciet en uitvoerig wordt benoemd:
De Participatieraad onderhoudt intensief contact met burgers en
belanghebbenden.
Zie artikel 14 van de verordening (pagina 7).
1. De Participatieraad zorgt voor draagvlak en betrokkenheid door gesprekken en
discussies te voeren met de direct betrokken belanghebbenden over een bepaald
onderwerp. De Participatieraad betrekt naar eigen inzicht burgers van Haarlem
zoveel mogelijk op directe wijze bij meningsvorming en advisering en meldt deze
activiteiten in het werkplan.
2. De participatieraad onderhoudt een levendig netwerk van maatschappelijke
organisaties en vertegenwoordigers van groepen van belanghebbenden binnen
de in artikel 2, lid 1 genoemde hoofdomeinen, onder meer door:
 Actief de inbreng van belanghebbenden te organiseren via tijdelijke werkgroepen
voor gerichte adviezen
 Deelname aan bijeenkomsten die door maatschappelijke organisaties en
belanghebbenden worden georganiseerd
 Organiseren van bijeenkomsten, expertmeetings of andere vormen van
raadpleging van organisaties, belanghebbenden en burgers
 Het opzetten van een databank van (ervarings)deskundigen die op deelthema’s
door de Participatieraad benaderd kunnen worden.
3. De Participatieraad zorgt voor een toegankelijke en actuele
communicatievoorziening met belanghebbenden door:
 Een duidelijke, informatieve en interactieve website
 Gebruik te maken van sociale media
 Reactie- en contactmogelijkheden voor belanghebbenden met de
Participatieraad via telefoon, email en postadres
 Andere communicatiekanalen zoals Nieuwsbrief, informatiebijeenkomsten,
krant, lokale radio en Tv, om belanghebbenden te bereiken
Gemeente Haarlem: Verordening Participatieraad
4
Waar kunt u meer informatie vinden:











Artikel Hans Martin Don: integraal beleid betekent integrale medezeggenschap. Bijdrage
Koepel Wmo-raden in het WMO Magazine 1 (februari 2014).
Artikel Hans Martin Don en Bert Holman: Het spel moet goed worden gespeeld: Wmo
magazine nr. 5 november 2014.
Nieuwsspecial nr. 43 - 2014 van de Koepel Wmo-raden is gewijd aan de stand van zaken
van Brede Raden in 2014.
Informatiebrief Koepel Wmo-raden met voorbeelden over competenties en
functieprofielen leden van Brede Raden mei 2015
In deze informatie-set vindt u voorbeelden van documenten en profielen die door Wmo
Adviesraden zijn gebruikt in het Plan van aanpak bij de omvorming naar een brede
Adviesraad Sociaal Domein of Participatieraad. U kunt deze voorbeelden omschrijven
naar uw eigen situatie en wensen.
Modellen voor lokale participatie: Een zoektocht naar toekomstbestendige, lokale burgeren cliëntenparticipatie. Dit is een gezamenlijke discussienota van de Koepel Wmo-raden,
Movisie en Zorgbelang Noord-Holland over lokale medezeggenschap en burger- en
cliëntenparticipatie in 2020.
“Samen Sterk”: Stroomlijning Medezeggenschap in het sociale Domein (LCR en Koepel
Wmo-raden). De handreiking is bedoeld om de raden verder te helpen in het maken van
keuzes en afwegingen rondom samenwerking of samengaan, en beschrijft vanuit de
praktijk het proces, de inhoudelijke afwegingen, modellen en keuzes.
Handboek en PR boek Koepel Wmo-raden: alleen voor leden
AVI Kennisdossier nr. 8: AVI: Cliënten- en burgerparticipatie in de Wmo In dit
kennisdossier worden verschillende aspecten van cliënten- en burgerparticipatie
overzichtelijk behandeld in informatiekaarten.
Handreiking nr. 19: AVI/Koepel: "van Wmo Raad naar adviesraad sociaal domein?" maart
2015 Handreiking bij het bepalen van de koers rond advies, inspraak en zeggenschap na
de decentralisaties
Artikelenserie: “de toekomst van cliëntenparticipatie” (Movisie 2014) Op 23 september
2014 organiseerde Movisie de werkconferentie “De toekomst van cliëntenparticipatie,
vernieuwing in de praktijk”. In de aanloop naar de conferentie geeft een serie van zes
artikelen een overzicht van de verschillende aspecten van cliënten- en burgerparticipatie
Webinar 13 mei 2014 “Jeugdparticipatie, hoe pak ik dat aan?”
Voor meer informatie is er de leidraad 'Jeugdparticipatie': Interactief adviseren met en
door jeugd. De presentatie die de leidraad was voor het webinar. De belangrijkste
thema's die tijdens het webinar aan de orde komen zijn:
 wat is jeugdparticipatie?
 wat kunt u als Wmo-raad met jeugdparticipatie?
 hoe kunt u de jeugd raadplegen voor uw advieswerk?
 welke goede ervaringen en voorbeelden zijn van Wmo-raden?
 Welke vragen heeft u nog?
Klik hier voor de volledige videoweergave van het webinar op YouTube.



Brede Adviesraden? Ga liever meer netwerken! dec. 2014 Een kort opiniërend artikel
van het Platform Ruimte voor Raden
Zelfevaluatie voor Wmo raden (Koepel en Movisie) Deze evaluatie is gericht op het
functioneren van de Wmo-raad tot nu toe: doen we de goede dingen? En doen we die
dingen op de goede manier? Daarmee krijgt u zicht op het huidige functioneren van de
Wmo-raad, met een blik op de toekomst.
Stripcollege nr. 8 Wmo: Wmo raden Lokale Burgerparticipatie rondom sociaal beleid.
Versie: 21 juli 2017
5