het nieuwe werken in de (nacht)zorg

White Paper
HET NIEUWE WERKEN IN DE (NACHT)ZORG
De praktische implementatie van slimme sensortechnologie
1
White Paper
Efficiënter werken zonder aan kwaliteit in te leveren. Kosten besparen en tegelijkertijd betere zorg
verlenen. Zeker nu, in tijden van vergrijzing en bezuinigingen, lijkt dat niet mogelijk. Juist nu de
zorg betaalbaar moet blijven, moet er worden bezuinigd. Maar hoe behoud je als organisatie dan
toch kwaliteit? Of sterker nog; hoe verbeter je die? Dankzij de inzet van de juiste technologieën. De
implementatie van slimme sensoren is een van de mogelijke oplossingen.
Vicieuze cirkel
Zorgverleners besteden een groot deel van hun tijd aan
lopen. Ze voelen zich verantwoordelijk voor hun cliënten en
controleren daarom regelmatig hoe het met hen gaat. Daarvoor zijn ze vaak genoodzaakt de kamer van de cliënt een
aantal keer per nacht te bezoeken. Dan kunnen ze zelf zien
hoe het er met de cliënt voor staat en of iemand bijvoorbeeld
rustig ligt te slapen.
Vooral tijdens de nachtdiensten is dit problematisch. Doordat
gedurende de nacht sprake is van een lagere bezetting dan
overdag, zijn zorgverleners de hele nacht in de weer met
structurele controles. Niet efficiënt, maar bovendien met een
onprettig neveneffect. Maar liefst 5% van de cliënten wordt
wakker na nachtelijke controlerondes en slaapt daardoor
ook onrustiger. Dus bij controle van twintig cliënten, wordt er
eentje wakker. De cliënt en zorgverlener komen zo terecht
in een vicieuze cirkel: de cliënt brengt onrustig de nacht
door, waardoor de zorgverlener vaker komt kijken of het
goed gaat. En dit resulteert vervolgens in nog meer loopbewegingen.
samenwerkende sensoren biedt uitkomst. Slimme
sensoren registreren het doen en laten van cliënten via
bewegingsdetectie en laten daarmee de privacy intact.
Door het continu meten en registreren, analyseert de
technologie achter de sensoren op een betrouwbare
manier het gedrag van de cliënt. Gewoontegedrag is niet
altijd bekend bij een zorgverlener. Hoe vaak per nacht is
de cliënt wakker bijvoorbeeld? Hoe vaak gaat hij naar het
toilet? De zorgverlener kan met behulp van de slimme
sensoren een profiel maken waarbij afwijkingen in het
gewoontegedrag snel worden opgemerkt. Ook als er al een
tijdje juist geen beweging is, waarna automatisch een alarm
of een alert volgt. Deze wordt daarbij toegewezen aan de
juiste zorgverlener. Slimme sensoren maken bovendien
veel minder inbreuk op iemands gevoel van privacy dan
bijvoorbeeld camera’s.
Doorbreken door te combineren
Deze cirkel kan worden doorbroken door de juiste
technologie op de juiste manier toe te passen. Vooral
het combineren van meerdere technologieën en
Vertrouwen op technologie
Om de slimme sensoren te kunnen implementeren in een
zorgorganisatie is het van belang dat er draagvlak is voor het
systeem. Werken met slimme sensoren vereist namelijk een
andere manier van werken: rondes worden niet meer gelopen,
alarmen worden aan specifieke personen toegewezen en
2
White Paper
de behoefte van de cliënt is vastgesteld op basis van een
specifiek (zorg)profiel. Het begrijpen van de meerwaarde van
deze nieuwe werkwijze is van belang voor zowel bestuur
en managers als zorgverleners. Werkpatronen worden
doorbroken en vervangen door technologie: vertrouwen op
technologie is dan ook een cruciale factor voor het slagen van
de implementatie.
users’ kunnen hierbij een rol spelen, omdat zij bekend zijn
met de organisatie. Het bestuur en de werkvloer ‘ontmoeten
elkaar’ in de afspraken van het stappenplan.
Identificeer ‘key users’
Benoem ‘key users’. Dit zijn (senior)eindgebruikers die
fungeren als proefpersonen. Zij testen de oplossing en
raken al vroeg bekend met de mogelijkheden van slimme
sensoren. Daardoor kunnen zij in een later stadium collega’s
trainen, vragen beantwoorden en als een aanspreekpunt
dienen. Key users zorgen zo voor meer draagvlak binnen de
organisatie. Ook kunnen zij andere personen die betrokken
zijn bij de organisatie kennis laten maken met het systeem.
Denk bijvoorbeeld aan de arts van de instelling.
Vertrouwen op technologische hulpmiddelen gebeurt echter
niet zomaar. Iedere organisatie heeft daarbij enkele hordes
te nemen. Dat vergt een stapsgewijze aanpak, waarbij het
systeem langzaamaan haar meerwaarde kan bewijzen aan
alle belanghebbenden.
Doorbreken door te combineren
Een stappenplan helpt bij het uitzetten van een dergelijk
traject. Hoewel iedere organisatie de wensen en behoeften
van haar eigen personeel in ogenschouw zal houden, is
een implementatie grofweg in te delen in de volgende stappen.
Kennismaking met de werkvloer
Geef mensen de kans om te wennen en te leren vertrouwen
op technologie. Zorgverleners moeten met de nieuwe
technologie heel anders gaan werken. Start daarom met
een goede introductie en laat ze de voordelen zien.
Kennismaking met het bestuur/zorgmanagers
Begin met een kleinschalige proefoplossing. Zo leert het
management welke voordelen slimme sensoren bieden,
hoe het systeem werkt en welke kosten hiermee zijn gemoeid.
Een workshop die bestuursleden en zorgmanagers bekend
maakt met de oplossing is een mooi middel om deze
introductie te verzorgen.
Start met enkele proefkamers
Afhankelijk van de grootte van de organisatie kan er gestart
worden met enkele proefkamers. Tijdens deze proefperiode
werken ICT’ers samen met de zorg. Vooral op de eerste
dagen is begeleiding en afstemming van het systeem van
belang. Op die manier worden de juiste (zorg)profielen bij
de juiste kamers ingesteld en het personeel aan de hand
genomen tijdens de eerste ervaringen met het systeem. Op
die manier kunnen technische consultants meten, analyseren
en bijsturen waar nodig. En zorgverleners en -managers
kunnen wennen en vertrouwen krijgen.
Maak een stappenplan
Een stappenplan is belangrijk, omdat het duidelijkheid geeft
over de mogelijkheden en de wensen. Welke middelen
moeten er worden ingezet en welke maatregelen moet je
nemen om een zorgeloze implementatie te garanderen?
Dat zijn de belangrijkste vragen om over na te denken,
omdat deze middelen en maatregelen de vrijheid van
de zorgverleners en de veiligheid van de implementatie
bepalen. Benoem daarnaast ook de personeelsgroepen die
bij de implementatie betrokken moeten worden vanwege
het draagvlak binnen de organisatie. De aangestelde ‘key
Train al het personeel
Bij de introductie van het nieuwe systeem hoort ook een
gedegen training van het voltallige personeel. Zodat
iedereen ermee bekend raakt en ermee kan werken. De
key users spelen hierin een belangrijke rol, zij fungeren
als ondersteuning voor de rest. Hierbij is het belangrijk
dat er op verschillende niveaus wordt getraind. Het gros
van de gebruikers kan namelijk prima uit de voeten met
een algemene training, waarbij de dagelijkse handelingen
aan bod komen. Key users en technici krijgen echter een
aangepaste, uitgebreide training.
Evalueer frequent met het personeel en bestuur
Structureel evalueren is van groot belang voor het slagen
van de implementatie. Tijdens de implementatie speelt
3
White Paper
evaluatie en afstemming met technici en key users al een
grote rol, maar ook na de implementatie is het van belang
een vinger aan de pols te houden om het systeem optimaal
te gebruiken en breed draagvlak te behouden.
Eindoordeel
Bepaal een moment voor de eindevaluatie. Heeft de
implementatie van slimme sensoren gebracht wat de
organisatie voor ogen had? Is het aantal loopbewegingen
echt afgenomen en ervaren de zorgverleners tijdens
de (nacht)dienst daadwerkelijk minder druk? Door een
eindoordeel in te plannen, weet iedereen waar het
systeem aan moet voldoen en wanneer. Dit maakt bijsturen
eenvoudiger en legt ook andere pijnpunten bloot, waaraan
gewerkt kan worden. Bijvoorbeeld met extra trainingen
of door het verbeteren van de Wifi-verbinding. In contact
blijven met de eindgebruikers en de technici achter het
systeem is dus van cruciaal belang voor het slagen van de
implementatie.
Bronnen
Eigen onderzoek Ascom
Zorgdomotica in de nachtzorg, Vilans, Kenniscentrum
voor langdurige zorg, december 2015
Tot slot
In alle opzichten denkt Ascom graag met u mee. Met meer
dan vijftig jaar ervaring in deze branche kunnen onze experts
u met raad en daad terzijde staan.
Lees ook onze andere whitepapers, waarin we andere
uitdagingen en oplossingen behandelen.
Ascom (Nederland) B.V.
Postbus 40242
3504 AA Utrecht
Tel: +31 (0)30 240 91 00
www.ascom.nl
Ascom (Belgium) N.V.
Raketstraat 64
1130 Brussel
Tel: +32 (0)2 727 13 11
www.ascom.be
4