humanistische psychologie

Stromingen in de psychologie
Humanistische psychologie
-
Abraham Maslow en Carl J. Rogers
Humanistische psychologie
Abraham Maslow en Carl J Rogers
Cliëntgerichte therapeuten zijn optimisten. Zij gaan ervan uit dat elke mens een
aangeboren kracht heeft om zichzelf te ontwikkelen in een richting die goed is voor
hemzelf en anderen. Mensen willen zichzelf ontplooien.
De grondleggers van de cliëntgerichte benadering zijn de Amerikanen Abraham
Maslow (1908-1970) en Carl Rogers (1902-1987). Vooral de ideeën van Rogers zijn
uitgewerkt in een therapie. Lange tijd heette deze benadering dan ook ‘Rogeriaanse
psychotherapie’. Tegenwoordig spreekt de beroepsvereniging van ‘cliëntgerichte
psychotherapie’. Met ‘cliëntgericht’ wil men aangeven dat de unieke manier waarop
de cliënt de dingen beleeft, centraal staat in de therapie en dat de cliënt de therapie
stuurt.
Artikel: http://plazilla.com/psychologische-stromingen-de-clientgerichte-benadering
Humanistische psychologie
Abraham Maslow
Wie was Abraham Maslow
Maslow is een van de bekendste vertegenwoordigers van de
humanistische psychologie, ‘the third way’ naast dieptepsychologie
en behaviorisme. Volgens de humanistische psychologie doen zowel
de dieptepsychologie als het behaviorisme de mens tekort. Je moet
de mens niet door driften bepaald wezen (dieptepsychologie): dit
reduceert de mensen tot een dier. Je moet de mens ook
niet benaderen als een wezen dat alleen door beloning en straf te
beïnvloeden is: dat reduceert de mens tot een machine. De
humanistische psychologie wil de mens benaderen vanuit zijn
mogelijkheden. De mens heeft een oneindig potentieel
aan mogelijkheden in zich, en door je daarop te richten kun je
oneindig meer. Uit jezelf halen dan wanneer je je richt op de strijd
tussen je driften en je geweten, of op conditionering door beloning
en straf. De humanistische psychologie erkent wel de werking van
die principes, maar stelt dat het te beperkt is om daar alleen naar te
kijken
Piramide van
Maslow
Waar een wil is, is een weg
Vele wegen leiden naar Rome
Kan niet is begraven en wil niet ligt er naast
Als het niet gaat zoals het moet, moet het maar
zoals het gaat
Behoeften en zelfzorgactiviteiten
1. Een mens bestaat uit een lichamelijk- en psychisch
gedeelte en maakt deel uit van een sociale context
(omgeving).
2. Ieder mens heeft de behoefte en streeft naar een
zinvol en gezond leven, zowel lichamelijk, psychisch
als in zijn (leef-)omgeving.
3. Om bovenstaande te bereiken verricht de mens
zelfzorgactiviteiten om in deze behoeften te voorzien
4. Deze zelfzorgactiviteiten zijn altijd ontwikkelings(leeftijd) en situatiegebonden behoeften.
Kenmerken van de behoeftepiramide
van Maslow
• de basisbehoeften gelden voor iedereen
• de behoeften zijn op elke leeftijd en in iedere
situatie aan de orde of anders gezegd
situationeel- en ontwikkelingsgeboden behoeften
• de lagere behoefte gaat voor
• de hogere behoefte is geen luxe
• hoe hoger de behoefte, hoe meer manieren om
hem te bevredigen
Ontwikkelingsgebonden en
Situatie gebonden behoeftes Muhammed
http://www.youtube.com/watch?v=WebFYACAo7M
Bekijk het videofragment en geef in drietallen het
antwoord op de volgende vragen:
1. In welke leeftijd en ontwikkelingsfase bevindt
Muhammed zich?
2. In welke situatie bevindt Muhammed zich?
3. Wat zullen de basis- ontwikkeling- en situationele
behoeften en wensen van Muhammed op dit moment
zijn?
4. Welke mogelijkheden en beperkingen heeft
Muhammed om in zijn behoeften en wensen te
realiseren?
Humanistische psychologie
Carl J Rogers
Waar richt de cliëntgerichte benadering zich op:
3 punten zijn erg belangrijk binnen de cliëntgerichte benadering.
• 1. Onvoorwaardelijke acceptatie
• 2. Incongruentie ( vervreemd van anderen en van onszelf)
• 3. Positieve mogelijkheden
Humanistische psychologie
Carl J Rogers
Incongruentie
Rogers zag incongruentie als het centrale probleem bij alle vormen van
gedragsproblemen en bij alle stoornissen. Iemand met een stoornis is volgens
hem van zichzelf vervreemd en ontwikkelt zich daarom op een
onevenwichtige manier. De schreefgroei kan qua uitingsvorm verschillen
(verslaving, depressie, angsten, gedragsproblemen), maar steeds is het een
uiting van een verstoorde ontwikkeling van het ‘zelf’.
Om congruent te blijven of opnieuw congruent te worden, zijn 3 zaken nodig:
• - Onvoorwaardelijke positieve acceptatie
• - Een echt contact
• - Echte empathie
Humanistische psychologie
Carl J Rogers
Uitgangspunten:
- De mens moet worden omvat als 1 geheel van denkne, doen en voelen,
geïntegreerd in het “zelf”. Het “zelf”wordt ook wel eht ware
‘zelf”genoemd.
- Het “zelf” ontwikkelt zich in de richting van optimale zelf ontplooiing.
Mensen hebben een natuurlijke behoefte zichzelf te actualiseren
- Het “zelf: heeft onvoorwaardelijke acceptatie, empathie en een echt
contact met een ander nodig om te kunnen groeien.
- Leven betekend “ontwikkelen”, het leven ligt nooit stil. Het is, hoe miniem
dit ook kan lijken, altijd in ontwikkeling.
- Persoonstyperingen of classificaties zijn slechts momentopnames
- Het leven is een proces. Het bereiken van doelen is minder belangrijk dan
het (er naar toe) leven
Humanistische psychologie
Carl J Rogers
Uitgangspunten:
- Mensen hebben een zekere vrijheid. Zij zijn nooit volledig slachtoffer van
de omstandigheden. Zij kunnen zelf invloed uitoefenen op hun leven, er is
altijd iets te kiezen en er is altijd groei en ontwikkeling mogelijk.
- Mensen kunnen kiezen en zijn zelf verantwoordelijk voor de keuze(‘es) die
ze maken
- Elk mens beleeft zichzelf en de wereld om zich heen op een unieke manier,
en geven betekenis aan de wereld (zie ook Symbolisch Interactionisme)
- Om iemand goed te begeleiden moet deze persoon begrepen worden in
de manier waarop hij “zelf” het leven ervaart.
- Elk mens heeft een subjectief idee over zichzelf dat zijn gedrag beinvloed.
Dit is het zelfbeeld
- Als het “zelfbeeld” afwijkt van wat iemand werkelijk ervaart, van het
“ware zelf”. Is er sprake van incongruentie
Humanistische psychologie
Carl J Rogers
Uitgangspunten:
- Mensen hebben naast het “zelfbeeld” vaak een ideaal beeld, dat
“moetens” bevat die vanuit de omgeving zijn geïnternaliseerd.
- Als het “ideaalbeeld” niet aansluit op het “zelf” ontstaat eveneens
incongruentie. Iemand is dan niet meer zichzelf.
- Om te kunnen groeien moet incongruentie opgelost worden in een
accepterend, empathisch echt contact.
Hoe ondersteunt de hupverlener?
Carl J. Rogers
•
•
•
•
Positieve onvoorwaardelijke acceptatie
Empathie
Een echt contact
De juiste gesprekstechniek
Hoe ondersteunt de hupverlener?
Carl J. Rogers, De juiste gesprekstechniek
-
-
Doorvragen op het verhaal. Vooral op gevoelens
Samenvatten, zowel inhoudelijk als gevoelsmatig
Aanmoedigen
Spiegelen. Het in andere woorden teruggeven wat de cliënt
verbaal en non-verbaal zegt
Confronteren met een verschil tussen de inhoud van wat
wordt gezegd en de manier waarop het wordt gezegd.
Benoemen van gevoelens
Zelfonthulling van de therapeut (ik heb het gevoel)
Verhelderend reflecteren
Het zoeken naar betekenis voor ervaringen
Bevestiging
Thomas Gordon
• Gordon-methode
• De Gordon-methode gaat uit van gelijkwaardigheid in
relaties, zodat iedereen zichzelf kan zijn en zijn
verantwoordelijkheid neemt, rekening houdend met de
ander. In opvoedingsrelaties betekent dit dat de opvoeder
het kind in zijn waarde laat en respectvol benadert.
Eigenlijk zijn het de democratische principes die binnen het
gezin worden geïntroduceerd. Het systeem benadrukt de
effectieve communicatie en oplossingsgerichte
conflicthantering. Het win-win-principe staat centraal. Hij
stelt een overlegmethode in zes stappen voor. Het succes
van Thomas Gordon volgt vooral uit zijn vermogen om de
opvoedtheorie op een concrete, praktische manier te
vertalen