Toenemende risico`s

Toenemende risico‟s
Voor wie verstandig handelt!
Trendsamenvatting
Naam
Toenemende risico’s
Definitie
Regelmatig wordt in publicaties aangegeven dat de marges binnen de sierteeltsector
verslechteren en dat de sector mede hierdoor minder interessant is of wordt voor investeerders.
In deze trenduitwerking wordt onderzocht of hieraan een onderbouwing kan worden gegeven.
Scope
Nederlandse productie- en handelsbedrijven
Conclusie
Marges in de sierteeltsector laten aan de handelskant een stabiel beeld zien in de afgelopen jaren
Er is geen structurele verslechtering waarneembaar (afgezien van eventuele effecten van de
financiële crisis die zich in de komende tijd nog openbaren.)
Voor investeerders lijkt de sector minder interessant vanwege een hoog risico-profiel, lage
marges en sterke afhankelijkheid van de capaciteiten van individuele ondernemers.
Ook dit is geen nieuw beeld, maar een reeds langer bestaande situatie.
Impact
Het is de verwachting dat in de komende jaren meer behoefte aan kapitaal gaat ontstaan
vanwege toenemende investeringen in mechanisatie, robotisering en automatisering.
Wordt de beschikbaarheid van kapitaal een showstopper?
Bronnen
Sectoren in stress, “Een analyse naar de gevolgen van de kredietcrisis voor sectoren in
Nederland”, februari 2009, ABN Amro, Visie op Agrarisch, Sectorrapport 2009, ABN Amro, Handel
aan zet, dynamiek in sierteeltketen vereist actie, Rabobank, oktober 2008, Sectorvisie,
Sierteeltgroothandel, ING, oktober 2008, CBS, HBAG, LEI, Wageningen en interviews
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 2
Definitie
Regelmatig wordt in publicaties aangegeven dat
de marges binnen de sierteeltsector
verslechteren en dat de sector mede hierdoor
minder interessant is voor investeerders.
In deze trenduitwerking wordt onderzocht of
hieraan een onderbouwing kan worden gegeven.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 3
Scope
• Nederlandse productie- en
handelsbedrijven
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 4
ABN Amro
In haar analyse naar de gevolgen van de kredietcrisis heeft ABN Amro een frame-work ontwikkeld, waarin het financiële profiel
van een sector wordt afgezet tegen de vraaguitval die als gevolg van de financiële crisis kan optreden. Voor wat betreft de
vraaguitval wordt geconstateerd die voor het segment Agrifood relatief laag is. Binnen het segment Agri-food is echter de
vraaguitval in de tuinbouwsector het hoogst! De score op financieel profiel is gerelateerd aan een “stevige balans met veel
liquide middelen”. Gekeken is naar de verhouding eigen vermogen/ vreemd vermogen en de mate waarin met korte middelen
is gefinancierd. “Agrifood valt op door de grote toename van het vreemd vermogen over de afgelopen jaren, waardoor de
sector als geheel een veel minder gunstig financieel profiel heeft gekregen”.
Voor wie verstandig handelt!
Bron: Visie op Agrarisch, Sectorrapport 2009, ABN Amro
Pagina 5
Ontwikkelingen in kapitaalintensiteit
De kapitaalintensiteit van de sector gaat zodanig
omhoog dat rendementen wel marktconform moeten
blijven. Dit betekent rendementen van 10 tot 15% op
het eigen vermogen en ondanks de goede jaren is dit
nog nooit gerealiseerd.
Bron: LEI-WUR
In vergelijking met andere branches in de agrifoodsector
kent de tuinbouw in tijden van crisis een relatief grote
vraaguitval. De export ondervindt relatief veel hinder
van valuta ontwikkelingen en ontwikkelingen in de
economie van exportlanden.
De tuinbouw is een kapitaalintensieve branche, waarin
schaalvergroting en innovatie van groot belang zijn. De
groei wordt relatief sterk met vreemd vermogen
gefinancierd.
Door het seizoenspatroon in de productie wordt er meer
dan in andere agrarische branches op korte termijn
gefinancierd. De financiële weerbaarheid van de
bedrijven is niet groot. Het voorgaande resulteert erin
dat de tuinbouw in vergelijking met andere agrarische
branches een relatief minder gunstig financieel profiel
heeft.
Bron:ABN-AMRO
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 6
Ontwikkelingen in kapitaal
De kapitaalcoëfficiënt laat zien hoeveel eenheden kapitaal nodig zijn om een
eenheid nationaal product voort te brengen. CBS legt dit uit als de verhouding
tussen de bruto kapitaalgoederenvoorraad en de bruto toegevoegde waarde.
Soms dalen de prijzen van de geleverde diensten, terwijl de prijzen van de
kapitaalgoederen stijgen. Dit leidt tot een hogere kapitaalcoëfficiënt. De
landbouw heeft veel te maken met prijsfluctuaties waardoor ook de
kapitaalcoëfficiënt fluctueert.
Landbouw, bosbouw en visserij
1995
4,3
2001
5,9
2002
4,8
Een belangrijk deel van het kapitaal in de landbouw(teelt) bestaat uit
gebouwen (54%) en machines (39%). Een kleinere rol is weggelegd voor
grond (4%) en transportmiddelen (3).
Bron: CBS, Nationale rekeningen 2002
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 7
Productiebedrijven
Voor wie verstandig handelt!
Bron: ABN Amro, Visie op agrarisch, Sectorrapport 2009, sierteelt onder glas
Pagina 8
Handelsbedrijven
Nettoresultaat schommelt al jaren tussen de
1,5 en 2,5 %
Netto bedrijfsresultaat Bloemen
Netto bedrijfsresultaat Planten
2,5
2,5
2
2
1,5
1,5
1
1
0,5
0,5
0
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Bron: HBAG kengetallen, bijgehouden voor planten t/m 2007, voor bloemen t/m 2006.
Voor bloemen geldt dat geen trend waarneembaar is, maar sprake is van schommelingen binnen
een bandbreedte van ruim 1% tot 2,5 %.
Bij planten is van 2001 t/m 2007 een lichte daling waarneembaar; echter eveneens binnen
dezelfde bandbreedte als bij bloemenbedrijven.
Kanttekening: Het onderzoek van de HBAG werd per kwartaal uitgevoerd bij bedrijven die zich
hiervoor vrijwillig aanmeldden. Alhoewel de gegevens representatief zijn voor de branche, kan
worden aangenomen dat bedrijven die er minder goed voor stonden eerder van deelname afzagen
dan bedrijven die er goed voor stonden. De werkelijke cijfers over alle bedrijven heen zullen eerder
lager dan hoger zijn dan de opgenomen cijfers.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 9
Handelsbedrijven
Ontwikkeling debiteurentermijnen
Gemiddelde debiteurentermijn in dagen
Planten
Gemiddelde debiteurentermijn in dagen
Bloemen
44
60
43
50
42
40
41
30
40
20
39
10
38
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Bron: HBAG kengetallen, bijgehouden t/m 2007.
Bij Bloemen-bedrijven schommelde de gemiddelde debiteurentermijn tussen de 40 en 44 dagen.
Bij Planten-bedrijven tussen de 38,6 en 53 dagen.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 10
Handelsbedrijven
Staan marges onder druk?
De marges voor de Nederlandse groothandel
worden steeds smaller!
Sectorvisie,sierteeltgroothandel, 22 april 2008.
Deze uitspraak wordt gekoppeld aan de groei van retailketens: “De
toenemende afzet via de retailketens zorgt vanwege de laagdrempeligheid
voor aankopen weliswaar voor een hoger marktpotentieel, maar leidt
anderzijds tot versmalling van het assortiment en lagere marges.”
Marges onder druk door sterke concurrentie
Handel aan zet, oktober 2008.
De concurrentie in de siertelsector is groot door onder meer de sterke
productietoename, grootschalige teelt, groeiende inkoopmacht van het
grootwinkelbedrijf en de geringe handelsbarrières. Niet alleen in Europa,
maar ook elders staan de marges onder druk
Uit de verzamelde feiten blijkt dat de marges in de sierteeltsector al jaren
tussen dezelfde bandbreedte schommelen. Van een significante daling is,
misschien afgezien van de financiële crisis, geen sprake. Verklaring kan
worden gezocht in het feit dat de omvang van de retailketens niet
bepalend is voor de totale markt.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 11
Productiebedrijven
Ontwikkeling faillissementen landbouw
Aantal landbouwfaillissementen met ruim een derde gestegen
“In het eerste halfjaar van 2009 zijn in de landbouwsector 49 bedrijven, instellingen en eenmanszaken
failliet gegaan. In de eerste zes maanden van 2008 waren dat er 36.
Bijna de helft van de landbouwfaillissementen in het eerste halfjaar van 2009 bestond uit
tuinbouwbedrijven (24 faillissementen). Het ging daarbij vooral om bedrijven die groenten, bloemen
en/of champignons telen. Ook onder hoveniersbedrijven en bedrijven die dienstverlening bieden voor
de landbouw gingen relatief veel ondernemers over de kop. In de periode januari-juni van 2009 ging
het om 21 bedrijven, terwijl dit er in de eerste zes maanden van 2008 nog 15 waren.” (CBS)
Voor de tweede helft van 2009
wordt een stijging verwacht.
Conclusie:
In de periode 2003 – 2006 waren
de aantallen faillissementen hoger
dan gemiddeld.
Het meerjarenbeeld is niet
buitengewoon alarmerend.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 12
Handelsbedrijven
Aantal faillissementen van bij HBAG
geregistreerde bedrijven
Conclusie:
Faillissementen handelsbedrijven
Het aantal faillissementen
loopt mee met
schommelingen in de
economie
(conjunctuurgevoelig.)
25
20
15
10
5
0
Faillissementen
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
7
17
19
16
11
25
17
12
17
10
Er is verder geen autonome
trend waarneembaar in de
zin dat de sector er (buiten
de economische invloeden)
in de afgelopen jaren veel
slechter voor is komen te
staan.
In de tweede helft van 2009
wordt een stijging verwacht.
Bron: HBAG
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 13
Mogelijkheden kredietverzekering
•
•
Bron: www.atradius.nl
Voor wie verstandig handelt!
De belangrijkste
kredietverzekeraars in de sector
zijn in „buitenlandse handen‟; de
moedermaatschappijen zijn
spaans (Atradius) of frans
(Coface en Euler Hermes) van
origine;
Binnen de sierteeltsector bestaat
de indruk dat de
kredietverzekeraars zich
terughoudend opstellen ten
aanzien van het verzekeren van
debiteuren. Uiteraard spelen
hierbij factoren mee zoals de
beperkte houdbaarheid van het
product en lange
betalingstermijnen. Daarbuiten
spelen mogelijk ook
cultuurverschillen tussen landen
een rol en de gevolgen van de
kredietcrisis.
Pagina 14
Is de sector aantrekkelijk voor investeerders?
Kenmerken sector:
Signalen:
• Hoog risico-profiel:
• Beperkt aantal
venture capitalists in
de sierteelt sector
• (Nog) geen
beursgenoteerde
bedrijven aanwezig
– Versproduct, zonder
restwaarde
– Debiteurentermijnen
hoog
• Marges tussen 1,5 en
2,5 %
• Sterk afhankelijk van
ondernemerschap
• Toenemende
kapitaalbehoefte
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 15
Conclusie
• Marges in de sierteeltsector laten aan de
handelskant een stabiel beeld zien in de
afgelopen jaren
• Er is geen structurele verslechtering
waarneembaar (afgezien van eventuele effecten
van de financiële crisis die zich in de komende
tijd nog openbaren.)
• Voor investeerders lijkt de sector minder
interessant vanwege een hoog risico-profiel, lage
marges en sterke afhankelijkheid van de
capaciteiten van individuele ondernemers
• Ook dit is geen nieuw beeld, maar een reeds
langer bestaande situatie.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 16
Impact
• Het is de verwachting dat in de
komende jaren meer behoefte aan
kapitaal gaat ontstaan vanwege:
– Investeringen in mechanisatie,
robotisering en automatisering
– Schaalvergroting
• Wordt de beschikbaarheid van
kapitaal een showstopper?
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 17
Bronnen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Sectoren in stress, “Een analyse naar de gevolgen van de kredietcrisis
voor sectoren in Nederland”, februari 2009, ABN Amro
Visie op Agrarisch, Sectorrapport 2009, ABN Amro
Handel aan zet, dynamiek in sierteeltketen vereist actie, Rabobank,
oktober 2008
Sectorvisie, Sierteeltgroothandel, ING, oktober 2008
CBS
HBAG
LEI, Wageningen
Interviews
http://www.atradius.nl
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 18