Toespraak Jan van Berkel, voorzitter Goede Doelen Nederland

Toespraak Jan van Berkel, voorzitter Goede Doelen Nederland
Symposium ‘Filantropie is onmisbaar voor onze samenleving’
Uitgesproken 12 april 2017, Den Haag
We zijn hier met zo’n 180 vertegenwoordigers van een brede filantropische sector. Dat is mooi zo’n volle zaal,
maar eigenlijk zitten wij hier namens miljoenen Nederlanders die maatschappelijke doelen ondersteunen met
donaties en/of vrijwilligerswerk. Er zijn weinig landen waar mensen meer vrijwilligerswerk doen en meer geven
dan Nederlanders. Daar zijn we ook trots op.
Filantropie, anders gezegd “GOED DOEN” zit diep in onze democratische traditie verankerd. Gedreven door
compassie of solidariteit nemen door de eeuwen heen en nog steeds burgers initiatieven om maatschappelijke
problemen aan te pakken. Problemen die overheid of bedrijfsleven niet zien, of niet weten op te lossen. Ze
doen dit als vrijwilliger, als gever, of als deelnemer aan een goededoelenloterij. Via een goed doel, een
vermogensfonds of als lid van een vereniging of kerk.
Al eeuwen lang lossen we in Nederland zo maatschappelijke vraagstukken op. Gedreven door een ideaal, en
vaak met een lange adem. In zijn oplossingen is de sector filantropie vaak innovatief, daar zullen we vanmiddag
een paar indrukwekkende voorbeelden van zien. De impact is groot, lokaal, regionaal, nationaal en
internationaal. Ons land en grote delen van de wereld zouden er heel anders uitzien zonder de inzet, zonder de
steun van al deze burgers en maatschappelijke organisaties.
Wij presenteren vandaag een Manifest Filantropie aan vertegenwoordigers van de politiek, terwijl hier vlakbij
op dit moment de krijtlijnen worden uitgezet voor het regeringsbeleid in de komende vier jaar. Filantropie was
geen onderwerp in de verkiezingscampagnes of -programma’s. Dat hoeft wellicht ook niet, want de filantropie
heeft zijn eigen dynamiek, zijn eigen drijvende kracht.
Toch doen wij vandaag namens de sector 5 aanbevelingen aan de politiek en de aanstaande regering. Want
bewust of onbewust stimuleert of belemmert het regeringsbeleid de filantropie.
Kern van dit manifest is de oproep aan de politiek om de sector filantropie te erkennen als een belangrijk
fundament voor maatschappelijke binding en actief burgerschap. Maak daarvoor dan ruimte in wet- en
regelgeving en laat die ruimte intact. Vertaal dat in actief beleid dat barrières signaleert, wegneemt en
voorkomt. Dit manifest is ook een oproep aan informateur en onderhandelaars over een nieuw regeerakkoord:
neem in het regeerakkoord een visie op de filantropie op. Er staan in onze sector genoeg vrijwilligers klaar om u
te helpen om dit verder uit te werken en concreet te maken.
De sector filantropie heeft een lange en effectieve traditie van zelfregulering. Dit manifest is dan ook geen
pleidooi voor intensieve bemoeienis van de overheid. We vragen ook geen miljardeninvesteringen, maar
erkenning, uitgedrukt in een beleid dat ruimte biedt, barrières wegneemt en nieuwe barrières voorkomt. Laat
bijvoorbeeld de giftenaftrek in tact. Die nu ter discussie stellen zou een signaal zijn dat u weinig belang hecht
aan vrijwillige giften aan goede doelen en vrijwilligersorganisaties. U zou er de plank pijnlijk mee misslaan.
GOEDE DOELEN NEDERLAND – TOESPRAAK JAN VAN BERKEL SYMPOSIUM, 12 APRIL 2017
1
Dat dit ook iets kost aan minder overheidsinkomsten staat in geen verhouding tot de maatschappelijke
rendement van een goed draaiende filantropische sector. Die impact is enorm. Zeker in tijden als deze, nu
actief burgerschap, participatie en omzien naar elkaar belangrijker zijn dan ooit.
Dit manifest is breed gedragen. Het is ondertekend door een coalitie van 14 grote maatschappelijke
organisaties. Samen vertegenwoordigen zij miljoenen actieve Nederlandse burgers, van piepjong tot op hoge
leeftijd. In grote steden en op het dunbevolkte platteland. Met politieke opvattingen van links tot rechts. De
motieven en drijfveren kunnen uiteenlopen:
• Bevlogen door verontwaardiging over onrecht,
• Uit compassie met leed dat voorkomen of verzacht kan worden,
• Gedreven door het besef van de grote waarde van het behoud van kostbare natuur en cultuur,
• Solidair met wie tekort komt en een helpende hand nodig heeft,
• Of gewoon uit medemenselijkheid
• Of omdat het je eigen leven ook zoveel zinvoller maakt als je omziet naar een ander.
Namens die miljoenen vrijwilligers en donateurs roepen wij u op:
Erken en laat in concreet beleid zien dat u het met die miljoenen mensen eens bent:
Filantropie is onmisbaar voor onze samenleving. Vandaar dit manifest.
GOEDE DOELEN NEDERLAND – TOESPRAAK JAN VAN BERKEL SYMPOSIUM, 12 APRIL 2017
2