OVERZICHT VERPLICHTINGEN IN AANPAK COMPLEX PROJECT (versie mei 2017) Fase in het complex project Verkenningsfase Decreet art. 5 §2 Decreet art. 6 §1 Omschrijving verplichting/ wat formeel moet gebeuren Doel / in functie van … Betrokken actor(-en)/verantwoordelijke overheid Startbeslissing opmaken. Procesnota opmaken. Deze nota is indicatief en evolutief en wordt meermaals in het vervolgproces geactualiseerd. Komen tot een eenduidige probleemdefinitie en projectdoelstellingen die gedragen worden door zoveel mogelijk betrokkenen en waarin de grote lijnen van het proces in kaart gebracht worden. De procesnota vermeldt ook de procesverantwoordelijke en de actoren die relevant zijn bij de beoordeling van een complex project. Projectteam Samenwerkingsovereenkomst opmaken (is geen juridische verplichting). Budgettaire en financiële rechten en plichten en werkafspraken verankeren. Projectteam Benodigde budget vastleggen Verzekeren van beschikbaarheid van financiële middelen voor onderzoek. Alle financierende instanties Startbeslissing goedkeuren Formele opstart van decreet complexe projecten en de onderzoeksfase. Vereisten: motivatie voor de keuze “complexe projecten” (Cfr. Criteria in decreet). Bevoegde overheid Startbeslissing en procesnota bekendmaken Publicatie op website van de overheid (die de startbeslissing genomen heeft) én website complexe projecten. Afschrift aan andere overheden bezorgen. Initiatiefnemer complex project + team complexe projecten Decreet art. 7 Besluit art. 2 Decreet art. 7 §2 Bestek(ken) opmaken, publiceren, selectie bureau voor verder onderzoek (bijv. voor opmaak MKB of MER). Onderzoeksfase Decreet art. 8 §1 Alternatievenonderzoeksnota in functie van geïntegreerd effectenonderzoek opmaken. Initiatiefnemer complex project AON omvat: 1) doelstellingen en de geografische werkingssfeer van het geplande complex project Projectteam en extern studiebureau 1 2) op strategisch niveau redelijkerwijs te onderzoeken alternatieven 3) wijze waarop de effecten van de redelijke alternatieven zullen worden onderzocht en beoordeeld in het licht van het te nemen voorkeursbesluit 4) beschrijving planproces / samenstelling team onderzoekers 5) korte beschrijving van relevante gegevens uit reeds afgeronde studies Decreet art. 8 §2 Besluit art. 5 Publieke raadpleging organiseren over de alternatievenonderzoeksnota. Besluit art. 8-9 Alternatievenonderzoeksnota voorleggen aan de door de Vlaamse regering bepaalde adviesinstanties, lokale besturen, adviesraden en AON ook bezorgen aan de dienst MER Bekendmaken dat de AON geraadpleegd kan worden: via bericht in dagblad of gemeentelijke infoblad én door aanplakking op gemeentelijke aanplakplaatsen Initiatiefnemer complex project/ Procesverantwoordelijke complex project (en eventueel andere actoren volgens afspraak). Ter beschikking stellen/houden van AON op: 1) website van bevoegde overheid (die startbeslissing nam); 2) website van betrokken gemeente(n); 3) website complexe projecten 4) eventueel: website die specifiek voor project ontwikkeld werd 5) website dienst MER Afgedrukt exemplaar van de alternatievenonderzoeksnota ter beschikking stellen voor inzage in gemeentehuis en kantoor bevoegde overheid. Bij mogelijke grensoverschrijdende aanzienlijke effecten voor mens of milieu: raadpleging verbreden en voorleggen voor advies van alternatievenonderzoeksnota (samen met alle beschikbare informatie) aan de bevoegde autoriteiten van de lidstaten, verdragspartijen of gewesten in kwestie. 2 Besluit art. 6, 7, 10 en 11 Opmerkingen en adviezen ontvangen en doorgeven. De procesverantwoordelijke ontvangt de inspraakreacties ofwel rechtstreeks (binnen 30 dagen na bekendmaking) ofwel via de betrokken gemeenten (ten laatste 10 dagen na beëindigen van de raadpleging of binnen de 40 dagen na bekendmaking). De gemeente / de procesverantwoordelijke. De procesverantwoordelijke ontvangt adviezen (van leidende ambtenaren en de adviesinstanties) binnen 45 dagen na adviesvraag. De procesverantwoordelijke geeft alle opmerkingen en adviezen door aan dienst MER en aan het projectteam. Decreet art. 8 §3 Besluit art. 35 Overwegingsdocument opmaken (is geen juridische verplichting). Inspraakreacties en uitgebrachte adviezen verwerken in een overwegingsdocument; een eenduidige format waarbij alle opmerkingen gemotiveerd worden beantwoord. Wanneer een opmerking niet tot aanpassing van het voorkeursbesluit leidt, dan wordt gemotiveerd aangegeven waarom. Richtlijnen opmaken door de dienst MER. Voor milieuaspecten beslist de dienst MER over de richtlijnen: het niveau van detaillering (scope) van het onderzoek en dit binnen de 30 dagen na ontvangst van adviezen en opmerkingen. Hierbij wordt rekening gehouden met de inspraak van het publiek, uitgebrachte adviezen, en het resultaat van grensoverschrijdende raadpleging. De richtlijnen worden geïntegreerd in de geactualiseerde alternatievenonderzoeksnota. Procesverantwoordelijke/projectteam Dienst MER De opmaak van overwegingsdocument, de richtlijnen en de geactualiseerde alternatievenonderzoeksnota gebeurt parallel en in samenspraak. Besluit art.35 Beslissing over scope onderzoek bekendmaken. De beslissing wordt binnen de 10 dagen bezorgd aan de procesverantwoordelijke, de Procesverantwoordelijke in samenspraak met projectteam en dienst Mer 3 adviesinstanties en eventueel grensoverschrijdend aangeschreven overheden. De beslissing wordt bekendgemaakt op websites van: De bevoegde overheid Betrokken gemeenten Complexe projecten Dienst MER Ev. Projectwebsite. Ook de scope van de andere onderdelen van het geïntegreerd onderzoek wordt publiek gemaakt (is geen juridische verplichting). Het projectteam Decreet art. 10 Geïntegreerd onderzoek uitvoeren. Enkel het strategisch milieu- en ruimtelijk effectenonderzoek is verplicht. Het strategisch ontwerp van MER (incl. passende beoordeling bij betekenisvolle effecten op SBZ) analyseert en evalueert de te verwachten gevolgen voor mens en milieu van een complex project en van de redelijkerwijs te beschouwen alternatieven. Tevens wordt hierin aangegeven op welke wijze de aanzienlijke milieueffecten vermeden, beperkt, verholpen of gecompenseerd kunnen worden. Het strategisch ruimtelijk (ontwerpend) onderzoek heeft tot doel de alternatieven vorm te geven. Door deskundig extern bureau(s) Decreet art. 11 Synthesenota en voorontwerp van voorkeursbesluit opmaken. Uit het geheel van ontwerp onderzoeken moeten de conclusies naar voren worden gebracht, tegen elkaar afgewogen worden en dient een aanzet tot keuze van voorkeursalternatief geformuleerd en gemotiveerd te worden. Projectteam Decreet art. 11 §2 Besluit art.12-14 Ontwerp van MER, de ontwerp synthesenota en voorontwerp voorkeursbesluit voor adviesverlening voorleggen. Uitnodigen van alle adviesinstanties op een adviesvergadering. Minstens 30 dagen tussen uitnodiging en vergadering. Bespreken van de adviezen en nagaan welke wijzigingen er dienen te gebeuren aan voorontwerp voorkeursbesluit. Na de adviesvergadering (binnen de 14 dagen) het verslag doorgeven aan de adviesinstanties, die 14 dagen tijd hebben om te reageren. Definitief verslag bezorgen binnen 14 dagen. Procesverantwoordelijke 4 In antwoordennota aangeven hoe je omgaat met de adviezen. Decreet art. 13 §1 en §2 Indien noodzakelijk, schriftelijke instemming vragen van de Vlaamse Regering, respectievelijk de deputatie, bij afwijking in het ontwerp van voorkeursbesluit van: 1) het bindend gedeelte van ruimtelijk structuurplan Vlaanderen of het provinciaal ruimtelijk structuurplan. 2) het gewestelijke ruimtelijk uitvoeringsplan of van een provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan. De instemming is er uiterlijk op het moment waarop het ontwerp van voorkeursbesluit wordt vastgesteld door de bevoegde overheid. Bevoegde overheid Decreet art. 14 Ontwerp van voorkeursbesluit vaststellen. Dit is formeel de eerste beslissing van de bevoegde overheid over het voorkeursalternatief. Als er meerdere overheden bevoegd zijn, dient de aanwijzing van de bevoegde overheid schriftelijk te gebeuren. Bevoegde overheid. Een openbaar onderzoek organiseren. Het openbaar onderzoek duurt 60 dagen. De terinzagelegging van het ontwerp voorkeursbesluit, de ontwerp synthesenota, de ontwerp onderzoeksrapporten en de beslissing van de dienst MER over bepalen van de scope van het onderzoek), vindt plaats in elke gemeente waarvan het gebied door het voorwerp van voorkeursbesluit geheel of gedeeltelijk wordt bestreken. Indien grensoverschrijdende effecten, adviesvraag aan lidstaat/gewest. Documenten 30 dagen voor aanvang openbaar onderzoek aan hen bezorgen. Procesverantwoordelijke/ de betrokken gemeenten Decreet art. 6 §3 Decreet art. 15 Besluit art. 22 – 31 Besluit art. 34 Aankondigingswijzen: op de website van de bevoegde overheid, de betrokken gemeenten, de dienst MER, de website complexe projecten en eventueel de website die specifiek voor het project ontwikkeld werd. 5 publicatie in ten minste 3 dag- of informatiebladen publicatie in BS aanplakking van een affiche eventuele individuele kennisgeving eventueel een bericht dat 3x door openbare radio wordt uitgezonden Voor aankondiging moet gebruik gemaakt worden van een vastgelegd formulier. Een door een architect opgemaakt auteursrechtelijk beschermd plan mag niet op deze websites bekendgemaakt worden. Besluit art.32-33 Ontvangen opmerkingen doorgeven. Doorgeven van bezwaren of opmerkingen binnen de 60 dagen aan één of meer van volgende instanties: 1) de bevoegde overheid; 2) de procesverantwoordelijke; 3) de betrokken gemeente(n) Ontvangen opmerkingen doorgeven aan de procesverantwoordelijke, binnen 10 dagen na afloop van het openbaar onderzoek. Bevoegde overheid en betrokken gemeenten Decreet art. 15/1 Besluit art. 36 Geïntegreerde onderzoek valideren en de goedkeuringsbeslissing van het strategisch MER bekendmaken. Dienst MER zorgt voor beslissing over goedkeuring/afkeuring MER binnen de 30 dagen. Dienst MER/Projectteam in samenspraak met instanties die andere onderzoeken kunnen valideren. Bezorgen van beslissing van dienst MER aan de procesverantwoordelijke, alsook aan de adviesinstanties en eventueel grensoverschrijdende instanties. Voor andere onderzoeken dan het MER gebeurt de validering in het projectteam (is geen juridische verplichting). Antwoordennota opmaken Verwerken van opmerkingen. Projectteam 6 Decreet art. 6 §1-3 Decreet art. 16 Decreet art. 17 Besluit art.41-48 Voor advies voorleggen aan Inspectie van Financiën en aan Raad Van State Een voorkeursbesluit is een reglementair besluit dat na openbaar onderzoek, maar voor definitieve vaststelling voor advies wordt voorgelegd aan de Raad van State, afdeling Wetgeving, als het een beslissing Vlaamse Regering betreft. Bevoegde overheid Definitieve vaststelling van voorkeursbesluit. Definitieve keuze voor het voorkeursalternatief. Bevoegde overheid Voorkeursbesluit bekendmaken. Afschrift voorkeursbesluit sturen naar de andere bevoegde overheden, de adviesinstanties en eventueel de grensoverschrijdende instanties: Procesverantwoordelijke Publicatie: op de website van de bevoegde overheid, betrokken gemeenten, de website complexe projecten, de dienst MER en eventueel de website die specifiek voor het project ontwikkeld werd. in ten minste 3 dag- of informatiebladen; publicatie in Belgisch Staatsblad; aanplakking van een affiche eventuele individuele kennisgeving. Voor aankondiging moet gebruik gemaakt worden van een vastgelegd formulier. Het voorkeursbesluit wordt 30 dagen ter inzage gelegd bij de betrokken gemeente. Decreet art. 34 Bij opname recht van voorkoop in voorkeursbesluit de eigenaars aangetekend aanschrijven. De procesnota actualiseren In het licht van het voorkeursbesluit en de opstart van de uitwerkingsfase is het zeker noodzakelijk om de procesnota te actualiseren. Projectteam 7 Proactief een samenwerkingsovereenkomst met financiële afspraken over het proces, in de uitwerkingsfase (is geen juridische verplichting). Budgettaire en financiële rechten en plichten en werkafspraken verankeren. Procesverantwoordelijke en projectteam/stakeholders Benodigde budget vastleggen Verzekeren van beschikbaarheid van financiële middelen. Alle financierende instanties. Bestek(ken) opmaken, publiceren, selectie bureau voor verder onderzoek in de uitwerkingsfase. Uitwerkingsfase Decreet art.18§1 Decreet art.18§2 Besluit art.15-17 Projectteam Projectonderzoeksnota in functie van geïntegreerd effectenonderzoek opmaken. De nota beschrijft het project en de flankerende maatregelen die opgenomen zijn in het voorkeursbesluit. De nota gaat in op wat er nog onderzocht moet worden: welke varianten moeten er op uitvoeringsniveau redelijkerwijs onderzocht worden en op welke wijze zullen de effecten van het project, de flankerende maatregelen en de redelijke varianten onderzocht en beoordeeld worden in het licht van het te nemen projectbesluit. Projectteam en extern studiebureau Projectonderzoeksnota voorleggen voor adviesverlening aan de adviesinstanties (ev. grensoverschrijdend), lokale besturen en aan de dienst MER. De leidende ambtenaren en adviesinstanties hebben 45 dagen de tijd om advies te verlenen en dit over te maken aan de procesverantwoordelijke. Procesverantwoordelijke Bij mogelijke grensoverschrijdende aanzienlijke effecten voor mens of milieu: raadpleging verbreden en voorleggen voor advies van projectonderzoeksnota (samen met alle beschikbare informatie) aan de bevoegde autoriteiten van de lidstaten, verdragspartijen of gewesten in kwestie. Besluit art. 18 De ontvangen adviezen doorgeven. De procesverantwoordelijke geeft binnen 10 dagen alle adviezen door aan dienst MER en aan het projectteam. Procesverantwoordelijke 8 Decreet art.18§3 Besluit art.37 Overwegingsdocument opmaken (is geen juridische verplichting). Uitgebrachte adviezen verwerken in een overwegingsdocument. Procesverantwoordelijke/projectteam Richtlijnen opmaken door dienst MER. Voor milieuaspecten beslist dienst Mer binnen 30 dagen over de richtlijnen; het niveau van detaillering (scope) van het onderzoek (beslissing over de reikwijdte en het detailleringsniveau van het MER). Hierbij wordt rekening gehouden met de uitgebrachte adviezen, en het resultaat van eventuele grensoverschrijdende raadpleging. De richtlijnen worden geïntegreerd in de geactualiseerde projectonderzoeksnota. Dienst MER De opmaak van overwegingsdocument, richtlijnen en geactualiseerde projectonderzoeksnota gebeurt parallel en in samenspraak. Besluit art. 37 Beslissing over scope onderzoek bekendmaken. De beslissing wordt binnen de 10 dagen bezorgd aan de procesverantwoordelijke, de adviesinstanties en eventueel grensoverschrijdend aangeschreven overheden. De beslissing wordt bekendgemaakt op websites van: De bevoegde overheid Betrokken gemeenten Complexe projecten Dienst MER Ev. projectwebsite Procesverantwoordelijke, in samenspraak met projectteam en dienst Mer Ook de scope van de andere onderdelen van het geïntegreerd onderzoek wordt publiek bekendgemaakt (is geen juridische verplichting). Decreet art. 19 20 Geïntegreerd milieu en ruimtelijk(effecten-)onderzoek uitvoeren. Hierbij analyseert en evalueert het MER de te verwachten gevolgen voor mens en milieu van het complex project en van de redelijkerwijs te beschouwen varianten. Tevens wordt hierin aangegeven op welke wijze de aanzienlijke milieueffecten vermeden, Door deskundigen extern bureau(s) . 9 Decreet art.21 Synthesenota en voorontwerp van projectbesluit opmaken. Decreet art.21 Besluit art.19-21 Ontwerp van MER, de synthesenota en voorontwerp projectbesluit voor adviesverlening voorleggen. Uitnodigen van alle adviesinstanties op een adviesvergadering. Minstens 30 dagen tussen uitnodiging en adviesvergadering. Opmaak antwoordennota. beperkt, verholpen of gecompenseerd kunnen worden. Het MKBA richt zich op de kosten en baten. Voor kleinere projecten kan een inschatting van de kosten volstaan. Het strategisch ruimtelijk (ontwerpend) onderzoek heeft tot doel de varianten vorm te geven. De synthesenota geeft een overzicht van conclusies van alle effectenonderzoeksrapporten, die over een complex project in de betreffende fase zijn gemaakt. De synthesenota omvat aldus de eindresultaten van de geïntegreerde effectenonderzoeken. Bespreken van de adviezen en nagaan welke wijzigingen er dienen te gebeuren aan voorontwerp projectbesluit. Na de adviesvergadering (binnen de 14 dagen) een verslag doorgeven aan de adviesinstanties, die 14 dagen tijd hebben om te reageren. Definitief verslag binnen de 14 dagen bezorgen. Projectteam Procesverantwoordelijke en projectteam In antwoordennota aangeven hoe je omgaat met de adviezen. Decreet art. 22 Indien noodzakelijk, schriftelijke instemming vragen van de Vlaamse Regering, respectievelijk de deputatie, bij afwijking in het ontwerp van projectbesluit: 2) het bindend gedeelte van ruimtelijk structuurplan Vlaanderen of het provinciaal ruimtelijk structuurplan 3) het gewestelijke ruimtelijk uitvoeringsplan of van een provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan De instemming is er uiterlijk op het moment waarop het ontwerp van projectbesluit wordt vastgesteld door de bevoegde overheid. Bevoegde overheid Decreet art. 23 Ontwerp van projectbesluit vaststellen Dit is de beslissing van de bevoegde overheid, voorafgaand aan openbaar onderzoek. Als er meerdere overheden bevoegd zijn, dient de aanwijzing van de bevoegde overheid schriftelijk te gebeuren. Bevoegde overheid Decreet art. 6 §5 10 Decreet art. 33 Decreet art. 24, 31 – 33 Besluit art. 2231, 34 Aanduiden van gebied voor herverkaveling uit kracht van wet met planologische ruil. Organiseren van een openbaar onderzoek. Het openbaar onderzoek duurt 60 dagen. De terinzagelegging van het ontwerp projectbesluit, de ontwerp synthesenota, de ontwerp onderzoeksrapporten en de beslissing van de dienst MER (scope bepalen), vindt plaats in elke gemeente waarvan het gebied door het voorwerp van projectbesluit geheel of gedeeltelijk wordt bestreken. Indien grensoverschrijdend, adviesvraag aan lidstaat/gewest. Documenten 30 dagen voor aanvang openbaar onderzoek aan hen bezorgen. Procesverantwoordelijke/ de betrokken gemeenten Aankondigingswijzen: op website bevoegde overheid, betrokken gemeenten, dienst MER, website complexe projecten en eventueel de website die specifiek voor project ontwikkeld werd. publicatie in ten minste 3 dag- of informatiebladen publicatie in BS aanplakking van een affiche een informatievergadering tijdens de eerste 20 dagen van OO eventuele individuele kennisgeving eventueel een bericht dat 3x door openbare radio wordt uitgezonden Voor aankondiging moet gebruik gemaakt worden van een vastgelegd formulier. In geval van onteigening, rooilijnenplan of grondruilplan, de eigenaars aangetekend aanschrijven. Een door een architect opgemaakt auteursrechtelijk beschermd plan mag niet op deze websites bekendgemaakt worden. 11 Besluit art.32-33 Decreet art. 25 Besluit art. 38 Ontvangen opmerkingen doorgeven. Doorgeven van bezwaren of opmerkingen binnen de 60 dagen aan één of meer van volgende instanties: de bevoegde overheid; de procesverantwoordelijke; de betrokken gemeente(n). Ontvangen opmerkingen bezorgen aan de procesverantwoordelijke en aan de dienst Mer, binnen 10 dagen na afloop van het openbaar onderzoek. Bevoegde overheid en betrokken gemeenten Antwoordennota opmaken Verwerken van opmerkingen en bezwaren. Projectteam Geïntegreerde onderzoek valideren. Goedkeuringsbeslissing van het MER bekendmaken. Dienst MER zorgt binnen 30 dagen voor de beslissing over goedkeuring/afkeuring MER. De beslissing van de dienst MER bezorgen aan de procesverantwoordelijke; aan de adviesinstanties en eventueel aan de grensoverschrijdende instanties. Dienst MER/ het Projectteam, eventueel in samenspraak met instanties die onderzoeken kunnen valideren. Voor andere onderzoeken dan het MER gebeurt de validering in het projectteam (is geen juridische verplichting). Voor advies voorleggen aan IF en aan Raad Van State Een projectbesluit is een reglementair besluit dat na openbaar onderzoek, maar voor definitieve vaststelling voor advies wordt voorgelegd aan de Raad van State, afdeling Wetgeving als het een beslissing Vlaamse Regering betreft. Bevoegde overheid Decreet art. 26 Decreet art. 6 §1, 4 en 5 Definitieve vaststelling door de bevoegde overheid van het projectbesluit. Definitieve keuze. Bevoegde overheid Decreet art. 27 Besluit art.41-48 Definitief vastgelegd projectbesluit bekendmaken. Afschrift projectbesluit sturen naar de andere bevoegde overheden, de adviesinstanties en eventueel de grensoverschrijdende instanties. Publicatie: Procesverantwoordelijke 12 op de website van de bevoegde overheid, betrokken gemeenten, de dienst MER, de website complexe projecten en eventueel de website die specifiek voor het project ontwikkeld werd. in ten minste 3 dag-of informatiebladen; publicatie in Belgisch Staatsblad; aanplakking van een affiche eventuele individuele kennisgeving. Voor aankondiging moet gebruik gemaakt worden van een vastgelegd formulier. Het projectbesluit wordt 30 dagen ter inzage gelegd bij de betrokken gemeente(n). Decreet art. 34 Bij opname recht van voorkoop in voorkeursbesluit de eigenaars aangetekend aanschrijven. Decreet art. 41 Indien gemeentelijk of provinciaal projectbesluit een beslissing beschreven in art. 41 omvat, dan is bekrachtiging van de Vlaamse regering noodzakelijk. Proactief een samenwerkingsovereenkomst met financiële afspraken over het proces in de uitvoeringsfase (is geen verplichting). Benodigde budget vastleggen Budgettaire en financiële rechten en plichten en werkafspraken verankeren. Procesverantwoordelijke en projectteam/stakeholders Alle financierende instanties Uitvoeringsfase Bestek(ken) opmaken, publiceren, aanbesteding uitvoering Projectteam 13