scenario_overgewicht

GGD Kop van Noord-Holland
Overgewicht
Inleiding
2. Doelstelling en doelgroepen
Overgewicht is een van de onderwerpen waaraan
gemeenten in het kader van de Wet collectieve preventie
volksgezondheid aandacht moeten besteden. Bovendien is
in het kader van de WMO primaire preventie van belang
om daarmee gezondheidsproblemen in de toekomst te
voorkomen. Mensen met overgewicht hebben een
verhoogde kans op het ontwikkelen van chronische
aandoeningen zoals diabetes, hart- en vaatziekten en
aandoeningen van het bewegingsapparaat.
Overgewicht is een van de prioriteiten in de nieuwe
gezondheidsnota van de rijksoverheid.
De GGD Kop van Noord-Holland heeft er niet voor
gekozen extra aandacht te besteden aan bestrijding van
overgewicht, maar volgt de landelijke en regionale
ontwikkelingen
op
de
voet.
De
afdeling
jeugdgezondheidszorg volgt de landelijke richtlijnen voor
signaleren van overgewicht.
Doelstelling is het voorkomen van overgewicht. Omdat op
termijn vooral grote winst valt te behalen door nu te
investeren in de jeugd, richt de GGD zich vooral op de
jeugd van 4 tot 19 jaar. Daarnaast is extra aandacht nodig
voor kinderen en volwassenen in achterstandssituaties.
Signaleren
overgewicht tijdens
CB onderzoek of
PGO
Geven
van
voedingsadviezen
aan kinderen en/of
ouders
Geven
van
bewegingsadviezen
aan kinderen en/of
ouders
Uitvoeren
activiteiten
voor
bewegingsen
sportstimulering
Real fit
1. De grootte van het probleem
Overgewicht neemt in Nederland toe. In twintig jaar tijd is
er bij volwassenen sprake van een forse toename van
overgewicht. Dit heeft tevens een voorspellende waarde
voor de ontwikkeling van overgewicht bij de jeugd. De kern
van het probleem is de verstoring van de energiebalans
dat wil zeggen dat de energie-inname groter is dan het
energieverbruik. Mensen eten en drinken teveel en
bewegen te weinig. De omgeving draagt hieraan bij.
Preventie en bestrijding van overgewicht is gericht op het
veranderen van die verstoorde balans door vermindering
van energie-inname met de voeding en een hoger
energieverbruik door bewegingsstimulering.
Sport extra plus
Uit landelijke cijfers blijkt dat overgewicht met name bij
allochtone kinderen en bij kinderen in de grote steden
voorkomt. Daar in de Kop van Noord-Holland, op Den
Helder na geen grote steden voorkomen en het aantal
allochtonen rond de 4% ligt, speelt het probleem hier veel
minder. Landelijk heeft bijna 13% van de kinderen last van
overgewicht. In de Kop van Noord-Holland geldt dat voor
9% van de kinderen.
Gezonde
schoolkantine
Ouderavonden over
voeding
Lesmateriaal over
voeding
en
beweging
Uit landelijk onderzoek blijkt dat ernstig overgewicht
(obesitas) bij ongeveer één op de tien Nederlanders
voorkomt. Uit de gezondheidsenquête blijkt dat in NoordHolland Noord eveneens 10% van 20-64 jarigen ernstig
overgewicht heeft.
Ook het feit dat ernstig overgewicht met name voorkomt bij
mensen met een lage sociaal-economische status wordt in
Noord-Holland Noord bevestigd.
scenario overgewicht
januari 2007
1
GGD
Sportservice
Thuiszorg
3. Inventarisatie van bestaande activiteiten
Alle
gemeenten
op CB
BO en VO
Alle
gemeenten
op CB
BO en VO
Alle
gemeenten
op CB
BO en VO
Alle
gemeenten
VO
Den
Helder
en
Hippolytushoef
BO in Anna
Paulowna en
den Helder
VO
Wieringerwerf
Verschillende
BO in regio
VO
Wieringer werf
BO
alle
gemeenten
GGD Kop van Noord-Holland
Overgewicht
4. Vierjarenplan preventie overgewicht

De GGD hecht veel waarde aan vroegtijdige signalering en
onderzoek naar het voorkomen van overgewicht in de
regio. Dit hoort bij de basisactiviteiten van de GGD. Extra
inspanningen zoals het uitvoeren van projecten gebeuren
als er extra financiële middelen beschikbaar zijn. De
projecten “real fit” voor het voortgezet onderwijs en “sport
extra plus” voor het basisonderwijs zijn onderdeel van het
in het maatwerkplan van de integrale JGZ opgenomen
project “op gewicht”. Beide projecten worden op beperkte
schaal uitgevoerd door Sportservice. Uitbreiding is mogelijk
als er extra middelen beschikbaar zijn. Sportservice is van
plan het project “real fit” ook op andere scholen voor
voortgezet onderwijs uit te voeren en maakt daarbij gebruik
van BOS subsidie. Het project “de gezonde schoolkantine”
maakt ook deel uit van het maatwerkplan en uitvoering op
vier scholen voor voortgezet onderwijs is mogelijk.
De GGD werkt bij de uitvoering van het project samen met
de thuiszorgorganisaties, Sportservice Schagen en
Sportservice Den Helder. Landelijke organisaties die
ondersteuning bieden in de vorm van informatie en
projecten zijn het Voedingscentrum, de NIGZ en het NISB.
In onderstaand aanbod zijn activiteiten opgenomen die
horen bij de reguliere en wettelijke taken van de GGD
zoals onderzoek, beleidsontwikkeling, coördinatie van
projecten en uitvoering van projecten. Een aantal van de
aangeboden activiteiten is daarom opgenomen
in het basispakket van de GGD op het gebied van
preventie van overgewicht bij jongeren. Daarnaast zijn er
activiteiten die alleen worden uitgevoerd als er externe
financiering is, zoals inzet van maatwerkgeld of andere
subsidiebronnen.

De GGD stelt lesmateriaal ter beschikking over
voeding en beweging dat scholen kunnen lenen ter
ondersteuning van hun lessen.
Daarnaast kan via de schoolkrant en de website van
de GGD aandacht besteed worden aan overgewicht.
Activiteiten waarvoor extra financiering nodig is
 Medewerkers van de afdeling JGZ verlenen een
bijdrage aan een ouderavond over preventie van
overgewicht.
 Uitvoering van “Sport extra plus” op meerdere
basisscholen in de regio.
 Uitvoering van het project “de gezonde schoolkantine”
op de overige scholen voor voortgezet onderwijs in de
regio.
 De GGD kan desgewenst activiteiten ontwikkelen en
projecten uitvoeren ter preventie van overgewicht.
Landelijk zijn veel voorbeelden van projecten hoewel
nog weinig bekend is over de effectiviteit. Bij de keuze
voor een project is belangrijk dat er sprake is van een
mix van interventies, toepassing binnen verschillende
settings mogelijk is en dat verschillende organisaties
binnen het project samenwerken.
Bronnen:



Overgewicht. Ingrediënten voor een lokale aanpak.
NIGZ april 2005.
Leeuw den Bouter J.E. de, Gezondheidsenquête 2002
Kop van Noord-Holland, september 2003
GGD’en Kop van Noord-Holland, Westfriesland en
Noord-Kennemerland, Gezondheidsenquête NoordHolland Noord 2002, juli 2003
Onderzoek en evaluatie
 Regelmatig vindt er onderzoek plaats naar het gedrag
van jongeren op het gebied van voeding en beweging
zoals in de scholierenenquête E-MOVO, begin 2006.
De resultaten van het onderzoek dienen als
uitgangspunt voor beleid. Daarnaast worden projecten
en andere activiteiten geëvalueerd. In 2009 is er weer
een jongerenonderzoek.
Colofon
5. Overzicht van het aanbod
Auteur:
Afd. GOB GGD Kop van Noord-Holland
Titel:
Overgewicht
Kop van Noord-Holland
Activiteiten die horen bij het basisaanbod
Medewerkers van de afdeling JGZ signaleren overgewicht
tijdens de PGO’s op de scholen voor basis- en voortgezet
onderwijs.
 De afdeling JGZ onderneemt vervolgactiviteiten
volgens een vastgelegde procedure gebaseerd op het
landelijke overbruggingsplan.
scenario overgewicht
januari 2007
Contactadres:
GGD Kop van Noord-Holland
Postbus 324
1740 AH Schagen
januari 2007
2