Nederlandse Taal

Talenplan Kortrijk
1. Nederlands en meertaligheid als voorwaarde
toegangspoort voor stedelijke diversiteit: inleiding
en
Nederlands staat in het bestuursakkoord 2007-2013 van de stad Kortrijk duidelijk vermeld
als een prioriteit binnen het onthaal –en integratiebeleid:
“De stad zelf heeft een internationale dimensie door de samenstelling van haar bevolking. Dit
is een bron van rijkdom en diversiteit. Van deze bewoners wordt verwacht dat zij zich in deze
stad inburgeren. Het aanleren van het Nederlands zal gestimuleerd worden, net zoals de
participatie aan het gemeenschapsleven. Het beleid is gebaseerd op rechten en plichten; het is
gericht op integratie én op gelijke kansen.”
Het talenplan dat voor ligt, is in opvolging van het strategisch college van 10 april 2007. Het
college besliste om de knelpunten en uitdagingen rond Nederlands eerst verder uit te diepen
in een globaal dossier, alvorens te investeren in (nieuwe) beleidsprioriteiten.
Een eerste aanzet voor dit dossier werd op 20 november 2007 gegeven op een ronde
tafelgesprek. Naast de stad Kortrijk en het OCMW Kortrijk waren er ook verschillende
vertegenwoordigers uit de sectoren werk en onderwijs. Dhr. Stefan Vervaecke en Dhr. Johan
Leman leidden als gastsprekers de thema’s in.
Dhr. Stefan Vervaecke (afkomstig uit Heule) werkt reeds 35 jaar in Amsterdam als
onderwijsadviseur (taal, godsdienst, levensbeschouwing, kunst –en cultuureducatie). Hij
coördineerde 25 jaar het stedelijk taalbeleid voorgezet onderwijs in Amsterdam
Dhr. Johan Leman (ereburger van Kortrijk) is hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven
aan de faculteit sociale wetenschappen en is voorzitter van het Centrum Interculturalisme,
Migratie en Minderheden (IMMRC). Vroeger was hij directeur van het Centrum voor gelijkheid
van Kansen en Racismebestrijding.
Het verslag van de ronde tafel diende als basis voor de verdere visieontwikkeling en aanpak
van het beleidsdomein. De stad hield hierbij een aantal principes in het achterhoofd:
 Verschillende groepen hebben moeite met taal, onderwijs, werk,… Het is belangrijk
om ons toe te spitsen op taalzwakke groepen in het algemeen en niet enkel
allochtonen.
 Nederlands is niet het enige instrument voor inburgering en integratie, toch is
Nederlands vaak een belangrijke hefboom.
 Het leerproces mag niet onderschat worden (dit is een valkuil voor zowel
Nederlandstaligen als mensen die het Nederlands nog moeten leren).
 Nieuwkomers zitten vaak in heel specifieke situatie (bv. onzekerheid omtrent verblijf,
armoede,…).
 Er moet rekening worden gehouden met het aspect van de tweetaligheid in onze
regio (metropool), met de gekende voor- en nadelen. Het economisch aspect is
belangrijk, +/- 35.000 Fransen werken in onze regio. De ambitie voor Kortrijk moet
zijn om meertaligheid na te streven voor ons én voor de anderen.
 Uit diverse onderzoeken1 blijkt dat het vanuit het perspectief van taalontwikkeling
beter is om meertaligheid na te streven dan alleen de tweede taal (het Nederlands)
te bevorderen. Meertaligheid stimuleert immers het algemene taalbewustzijn en de
taalgevoeligheid. Bovendien is het stimuleren van meertaligheid een uitstekende
manier om de Kortrijkse burgers dichter bij elkaar te brengen (zo krijgt men
Verwijzing naar “Meertaligheid als meerwaarde, visietekst met betrekking tot het constructief omgaan met
thuistalen in onderwijs en opvoeding”, Platform onderwijs van het Vlaams Minderhedencentrum, sept. 2006.
1
1
makkelijker toegang tot informatie en kunnen mensen hun mening geven) én het
biedt een meerwaarde t.o.v. tewerkstelling.
Omwille van deze aandachtspunten, de aandacht voor geletterdheid en
meertaligheid in het algemeen, werd een algemeen Talenplan opgemaakt, dat zich
niet specifiek naar 1 doelgroep richt.
Dit dossier wil een antwoord bieden op de prioritaire uitdagingen waar onze stad voor staat.
Hierbij kan de stad niet alleen initiatiefnemer zijn, verschillende sectoren en overheden
hebben een rol te vervullen en enkel door een gezamenlijk en doordachte aanpak kunnen
we (vaak zinvolle) projecten en ad hoc reacties overstijgen.
Nederlands (en/of inburgering) is geen exclusieve zaak van het onderwijs en een stad kan
niet de enige actor zijn. Alle betrokken sectoren moeten aangesproken worden. Daarom is
dit een plan op lange termijn, met beoogde resultaten die pas op een (middel)lange termijn
kunnen behaald worden.
2. Over wie en wat spreken we?
De nota talenplan Kortrijk vertrekt van 2 grote invalshoeken, (laag)geletterdheid en
integratie. Als we spreken over het aanbod Nederlands voor wie het Nederlands niet als
moedertaal heeft, wordt de term NT2 gebruikt. Het aanbod Nederlands voor wie wel het
Nederlands als moedertaal heeft, heet NT1.
Indien het een aanbod is naar alle taalzwakken gebruiken we de term NT1, hoewel dit een
beperking inhoudt.
2.1 (Laag)geletterdheid
Algemene inleiding en cijfers zie mindmap 1 Talen plan Kortrijk.mm = bijlage 1
Dit plan focust op één aspect van geletterdheid, nl. taal. We houden weinig tot geen
rekening met de andere aspecten zoals kwalitatieve geletterdheid, multimediale
geletterdheid.
In de jaren 90 werd het internationaal onderzoek ‘IALS’ (International Adult Literacy Survey)
uitgevoerd naar functionele geletterdheid bij volwassenen. Met dit onderzoek wilde men
internationaal de spreiding nagaan van lees- en rekenvaardigheden bij volwassenen in
relatie tot sociaal- demografische gegevens en werk.
Volgens de studie van IALS is ongeveer 17 % van de Vlaamse bevolking laaggeletterd. Dit
wil zeggen dat ze onvoldoende kunnen lezen, schrijven en rekenen om te kunnen
functioneren in onze maatschappij.
We kunnen aannemen dat de cijfergegevens uit de IALS-studie in minder dan 10 jaar nog
niet wezenlijk veranderd zijn.
2.2 Integratie
2.2.1 Integratiebeleid
In het minderhedenbeleidsplan 2007-2009 van de stad Kortrijk staan taal, werk en
onderwijs centraal. Er is bovendien aandacht voor 2 specifieke doelgroepen onder de
allochtone bevolking, nl. jongeren en nieuwkomers.
De aandacht voor nieuwkomers en inburgering is vrij nieuw. De stad neemt voor het eerste
een actieve rol op in het onthaal en inburgeringproces van nieuwkomers. Diverse acties
2
werden hiertoe ontwikkeld (de nieuwkomers
onthaalambtenaren, volgen een stadswandeling,…).
Voor een meer globaal zicht op
..\integratiebeleid.mm = bijlage 2
de
stedelijke
hebben
een
gesprek
Integratiewerking,
zie
met
de
mindmap
2
2.2.2 Cijfergegevens allochtonen in Kortrijk – algemeen
Totaal aantal inwoners op
5 januari
2006
2007
2008
Aantal Inwoners in Kortrijk
Aantal Belgen
Aantal Vreemdelingen*
* wachtregister incl.
74 579
70 737
3 842
74 632
70 531
4101
74 669
70 506
4163
3820
4023
4257
118
115
119
2006
2007
2008
595
594
221 (+48 erkende
vluchtelingen
178
12O
114
104
645
582
196 (+81 erkende
vluchtelingen)
224
127
109
106
647
507
211 (+105 erkende
vluchtelingen)
250
150
96
104
2006
2839
3531
1096
195
7661
2007
2981
3781
1191
198
8124
2008
3100
3854
1257
193
11
8415
Aantal Belgische
allochtonen (genaturaliseerd
of door toekenning)
Aantal Nationaliteiten
Nationaliteiten van niet
Belgen
1. Frankrijk
2. Marokko
3. Rusland
4. Nederland
5. Armenië
6. Turkije
7. Algerije
Leeftijdscategorieën
0 tot 25
25 tot 50
50 tot 75
75 tot 95 +
niet gekend
TOTAAL
2.2.3 Cijfergegevens nieuwkomers en inburgeraars in Kortrijk
Aantal nieuwkomers in 2007
- nieuwe inwoners, van buiten België (nieuwkomers, potentiële inburgeraars):
o cijfer onthaalbureau inburgering: 259
o cijfer stad Kortrijk (binnenkomers uit het buitenland, ook Belgen): 339
beperkt cijfer want:
 nieuwkomers in het wachtregister zijn niet meegeteld
 nieuwkomers die reeds (korte) tijd in een andere stad verbleven zijn
niet meegeteld
- aantal minderjarige nieuwkomers in 2007 (cijfers vzw Provinciaal Integratie Centrum)
 Tussen 0 en 12 jaar: 136
 Tussen 12 en 18 jaar: 26
3
-
 Totaal:
162
aantal nieuwkomers die verplicht zijn tot een inburgeringtraject (inburgeraars):
o cijfers stad Kortrijk: 178 (verplicht)
cijfers onthaalbureau Inburgering m.b.t. de stad Kortrijk (2007)
o aanmeldingen: 200
o intake gesprekken: 177 (126 verplicht, 49 rechthebbend, 2 onbepaald)
o contracten (afgesloten): 167
o attesten (behaald): 67
o NT2 (Nederlands tweede taal): Vrijstelling (19), Screening HvN (121),
Regelmatige deelname (68)
o Maatschappelijke Oriëntatie: Vrijstelling (3), Regelmatige deelname (67)
o Loopbaanoriëntatie: Regelmatige deelname (43), Doorverwijzing VDAB (36),
Secundaire traject VDAB (19)
3. Het werkveld
3.1 NT1
Aanbodverstrekkers
 Regulier aanbod
o Centrum voor Basiseducatie (Open School)
 Maatwerk
 Irregulier aanbod
o CAW Stimulans: projectcoördinatie de Katrol (huiswerkbegeleiding in de
thuisomgeving).
o Auxilia: vrijwilligersorganisatie die extra ondersteuning (lessen) geeft aan
(individuele) leerlingen die dit het meeste nodig hebben
o Onderwijsopbouwwerk stad Kortrijk: Praatgroepen moeders basisscholen
Kortrijk (’t Villaatje, St- Amand Noord, ’t Fort, Sint-Jozef, St.- Theresia, 2
vestigingen 3 Hofsteden, Kleuterschool Bissegem, De Kransvijver). Deze
wekelijkse praatgroepen zijn ontstaan om het contact tussen ouders en de
school te versterken (begeleid door vrijwilligers). Gemiddelde deelname: 10
moeders per school.
o Huiswerkklas St. Paulusschool
Ondersteuners
 Huis van het Nederlands: is het informatiepunt voor het aanbod Nederlandse lessen
voor anderstaligen. Op basis van een test en gesprek informeren en adviseren ze
bezoekers over het aanbod en welke cursus het best aansluit bij hun mogelijkheden
en profiel.
 Onderwijsopbouwwerk/ Cel Onderwijs: willen met het GOK-project de communicatie
tussen de school, de leerkrachten, de directie en de ouders versterken. Het GOKproject richt zich enerzijds op kleuterparticipatie (met extra personeel die dit proces
in
een
aantal
scholen
ondersteunt)
en
ouderparticipatie/communicatie
(praatgroepen). Het eerste deel van het GOK-project wordt vanaf september 2008
geheroriënteerd en meer op taal toegespitst door taalzwakke kinderen al vanaf het
eerste kleuter te ondersteunen.
 Vorming Plus Midden en Zuid West-Vlaanderen (ondersteuning vrijwilligers met
opleidingsaanbod).
Netwerken
 Verenigingen waar armen het woord voeren
 De leerwinkel
4



LOP’s: Lokaal overlegplatform onderwijs. Er is een LOP Basisonderwijs Kortrijk en een
LOP secundair onderwijs Kortrijk – Menen. In het LOP zijn vertegenwoordigd: de
scholen, CLB’s en sociale partners.
Overleg Zorgleerkrachten basisonderwijs
Buurtwerk
Cijfergegevens NT1, Open school (schooljaar 2006-2007)
Aantal cursisten ingeschreven over het hele schooljaar: 296
3.2 NT2
NT2 betekent zoveel als Nederlands als tweede taal.
NT2 opleidingen zijn gestructureerd/gesubsidieerd volgens de onderwijswetgeving.
De opleidingen zijn onderverdeeld in verschillende richtgraden (van 1 tot 4).
Alfabetisering NT2 richt zich voor een niet onbelangrijk deel op inburgeraars. Inburgeraars
worden verplicht tot richtgraad 1.1. Dit is een basisniveau, het absolute minimum.
Laaggeschoolden leggen een traject van 240 uur af voor zij 1.1 behalen, anderen doen het
in 180,120 of 80 uur. Zie ook bijlage 3: “Beknopt overzicht van NT2, modulaire structuur en
eindtermen”.
Aanbodverstrekkers
 Regulier aanbod: de instanties met een erkend aanbod NT2
o Centrum voor Basiseducatie (Open School): voor laaggeschoolden
o Centra Volwassenen Onderwijs (HITEK en Drie Hofsteden): voor hoger
geschoolden
o VDAB: NT2 in functie van de loopbaan
 Maatwerk
o VDAB: Nederlands op de Werkvloer (NodW). In 2007 werden in het Kortrijkse
in 6 bedrijven NodW gegeven voor in totaal 44 cursisten. De opleidingen
variëren van zo'n 20u (individueel) tot zo'n 60u ( eerder voor groepen). De
trend is dat het meer en meer om kleine groepen van 1 tot 4 personen gaat,
dus meer individuele taalcoaching.
o Syntra West vzw
o Werk.Punt: Nederlands op de werkvloer
o Mentor
 Irregulier aanbod: niet officiële aanbieders van cursussen Nederlands,
praatgroepen,…
o CAW Stimulans (zie NT1)
o Auxilia (zie NT1)
o Onderwijsopbouwwerk stad Kortrijk en Cel onderwijs (zie NT1)
o Vzw Werkpunt: Praatgroep voor anderstaligen die in het voortraject zitten van
een opleiding bij vzw Werkpunt (samenwerkingsverband tussen OCMW en
Sociale Huisvestingsmaatschappij vzw De Poort).
o Amber: Vrouwwerking met o.m. een wekelijkse praatgroep (begeleid door
vrijwilligers, ondersteund door vzw PIC). Gemiddelde deelname: 25 vrouwen
(de meeste van hen zijn Maghrebijnse origine, maar er zijn ook vrouwen uit
Afghanistan, Rwanda, Sri Lanka, India, Iran...)
Ondersteuners
 Huis van het Nederlands
 Vzw Provinciaal Integratie Centrum: de diversiteitwerking (ondersteunt en stimuleert
diversiteitprocessen), de onthaalbureaus (begeleiden het inburgeringstraject voor
nieuwkomers), de sociale tolkendienst (bieden tolkendiensten aan).
5

Integratiedienst Kortrijk: werkt mee aan een samenleving met gelijke startkansen
voor alle burgers. De dienst voert een onthaal –en inburgeringbeleid voor
nieuwkomers, neemt samen met de betrokken diensten en instellingen initiatieven
die ervoor zorgen dat iedereen zijn weg vindt in het aanbod cultuur, sport,
kinderopvang,…. De integratiedienst creëert tevens inspraakorganen en zet
sensibiliseringcampagnes op.
 Onderwijsopbouwwerk en Cel Onderwijs (zie NT1)
 Onderwijs: KULAK, KATHO, HOWEST
Netwerken
 LOP’s
 Netwerk Vreemdelingen (draaiboek vreemdelingen)
 De Integratieraad Kortrijk is het stedelijk adviesorgaan voor alle thema’s m.b.t.
integratie en culturele diversiteit. In de integratieraad zijn vertegenwoordigd: de
zelforganisaties, individueel geïnteresseerden en het professionele werkveld.
 NT2-overleg: overleg tussen alle partners met een regulier NT2-aanbod voor
volwassenen, de stad en het Onthaalbureau Inburgering.
NT2 – Minderjarigen
Als kinderen (-12 jaar) nieuw zijn in België (Vlaanderen) komen ze in het (reguliere)
basisonderwijs terecht. Er is geen extra aanbod Nederlandse les voorzien. Scholen met
minstens 6 nieuwe minderjarige leerlingen kunnen wel rekenen op 11 extra uren door de
Vlaamse overheid. Per leerling komt daar 1,5 uren bij. In Kortrijk zijn 2 scholen met 27 extra
uren.
Voor jongeren tussen 12 en 18 jaar geldt een andere regeling: zij kunnen naar een OKANklas (onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers). Kortrijk heeft 1 OKAN-klas (gevestigd in
het VTI). In de OKAN-klas krijgen de leerlingen een taalbad Nederlands, om vervolgens
naar leeftijd en capaciteiten aan te sluiten bij het regulier onderwijs. Naast de
taalverwerving is actieve integratie in het school- en maatschappelijk leven een belangrijke
doelstelling van dit brugjaar. Leerlingen die later instappen kunnen het volgende schooljaar
opnieuw naar de OKAN-klas zodat ze zeker een jaar OKAN-klas kunnen volgen.
Aantal allochtone kinderen in het onderwijs
o basisonderwijs (GOK- criteria):
15% (cijfers 2005)
o secundair onderwijs (GOK- criteria): geen gegevens beschikbaar
o aantal leerlingen OKAN
 start september 2007:
2O + 2 vrije leerlingen
 april 2008:
44 + 4 vrije leerlingen
 verwachten terug te komen in september 2008: 15 à 18
Cijfergegevens NT2 - Volwassenen
Huis van het Nederlands (cijfers 2007, regio Kortrijk)
Informatiepunt voor het aanbod Nederlandse lessen voor anderstaligen. Op basis van een
test en gesprek informeren en adviseren ze bezoekers over het aanbod en welke cursus het
best aansluit bij hun mogelijkheden en profiel.
Aantal Intakes (en doorverwijzingen) Huis van het Nederlands (regio/ kortrijk): 1010
Aantal cursisten met woonplaats Kortrijk: 324 (32%)
Doorverwijzing naar CBE:
194
CVO 80 uur:
64
CVO’s 120 uur:
668
CVO 180 uur:
69
Secundair traject:
4
6
Geen:
11
Open school (schooljaar 2006-2007)
Aantal cursisten ingeschreven over het hele schooljaar: 654
Voornaamste landen van herkomst (3) NT2: Marokko (21,05%), Afrika (rest) (12,95%),
Azië (13,89%)
Aantal Belgen en niet Belgen: 296 (Belgen), 654 (niet-Belgen)
Aantal inburgeraars: niet beschikbaar
CVO Drie Hofsteden (schooljaar 2006-2007)
Aantal cursisten ingeschreven over het hele schooljaar: 858 (Kortrijk 221)
Voornaamste nationaliteiten Kortrijkse cursisten (2): Rusland (46), Marokko (20)
Aantal Belgen en niet Belgen: niet gekend
Aantal inburgeraars: 73
CVO HITEK
Aantal cursisten ingeschreven over het hele schooljaar: 526
Voornaamste nationaliteiten (3): Frankrijk (86), Marokko (73), Rusland (44)
Aantal Belgen en niet Belgen: 80 Belgen en 446 niet-Belgen
Aantal inburgeraars: geen aantallen gekend
VDAB regio Kortrijk-Roeselare (jaar 2007)
Aantal cursisten ingeschreven over het hele schooljaar:
 technisch Nederlands in Kortrijk-Wevelgem-Roeselare: 72
 Nederlands voor administratieve beroepen Kortrijk (400u = 10 maanden): 26
 voortraject social profit voor allochtonen Kortrijk (400u = 10 maanden): 15
 verbaal Nederlands (150u = 4 maand): 14
 technisch Nederlands : 200u = 5 maand
Voornaamste nationaliteiten (3): niet gekend
Aantal Belgen en niet Belgen: geen onderscheid gemaakt
Aantal inburgeraars: een kleine minderheid (< 40%)
Wachttijden: er zijn geen wachtlijsten maar wel wachttijden gezien niet elke cursus elke maand start.
Die wachttijd varieert: het voortraject social profit voor allochtonen start slechts 1 keer per jaar (in
september), de cursus administratief Nederlands start twee keer per jaar, idem de cursus technisch
Nederlands en de cursus verbaal, dus daar is de wachttijd max. een 4-tal maand.
Mensen krijgen wel een alternatief aangeboden (bv. doorverwijzing naar een CVO, een ander aanbod
voortraject in Brugge).
Uitval: Er is nogal wat uitval omwille van allerlei redenen (werk, zwangerschap, reis, ziekte, verhuis,
wijziging in profiel, meteen kunnen starten met een beroepsopleiding...)
Deze uitval moet niet noodzakelijk negatief worden geïnterpreteerd: uitval wegens werk kan ook een
zeer goeie zaak zijn!
4. Actieplan voor een talenbeleid
4.1
Geen actieplan zonder analyse
Door het huidige aanbod schematisch in kaart te brengen werden de ‘witte plekken’
aangetoond.
- Het huidige beleid is eigenlijk geen beleid maar eerder een fragmentarische aanpak.
Er moet een lijn komen in deze aanpak, er is continuïteit nodig. Dit vertaalt zich ook
in het zoeken naar meer structurele financieringsbronnen.
7
-
Projecten zetten vooral in op NT2, basisonderwijs en moeders/vrouwen. We moeten
het vizier open te trekken naar alle laaggeletterden, ongeacht afkomst, sekse of
leeftijd.
- Het leren van Nederlands wordt sterk benaderd vanuit het ‘moeten’. Een positievere
benadering van taal kan het leren van Nederlands stimuleren en vereenvoudigen.
Vanuit deze analyse wordt geopperd om geen leeftijdsgebonden beleid te voeren
(kinderen, jongeren, volwassenen) maar om een lange termijnvisie te ontwikkelen
waar binnen alle taalzwakkere groepen blijvend stimulansen krijgen. Vandaar de
optie voor 3 leeftijdsoverschrijdende actiezones.
4.2
Doelstellingen
Algemene doelstelling
Kortrijk is in 2012 geëvolueerd naar een samenleving met een taalbewustzijn.
Er is een taalvriendelijke omgeving met voldoende mogelijkheden voor het leren van talen,
door het benutten van het potentieel van de massamedia en van publieke gebouwen en
voorzieningen.
Meertaligheid is in Kortrijk bevorderd op allerlei beleidsterreinen, zoals cultuur, onderwijs,
welzijn, communicatie en werkgelegenheid.
Om cursisten een goed gevoel te geven van economische waarde van vreemde talen,
moeten zichtbare banden met de arbeidswereld worden, gelegd of versterkt.
De stad Kortrijk neemt in bovenstaande doelstellingen een regierol op.
Concrete doelstellingen (en effecten) tegen 2012
- Er is een akkoord/samenwerkingsverband tussen de scholen omtrent methodes om
taalachterstanden gericht weg te werken (bv. taaltoetspakketten) en omtrent
huistaakklassen.
- 10% van de kleuters worden opgevolgd met gerichte methodische taalondersteuning
- 1% van jongeren krijgen extra taalstimulansen via een begeleidingsaanbod. Er wordt
een methodiek ontwikkeld om enerzijds de taalachterstand te detecteren en om
anderzijds de resultaten van het begeleidingsaanbod te achterhalen.
- Het aantal cursussen Nederlands op de Werkvloer in de Kortrijkse diensten en
bedrijven neemt met 50% toe.
4.3
ACTIEZONE 1: Continuering in de ondersteuning van
taalzwakke groepen
A. Gerichte taalondersteuning
Via een meer gerichte taalondersteuning taalachterstanden gerichter weg werken. Deze
werkwijze kan vanzelfsprekend aangevuld worden met huiswerkondersteuning/begeleiding.
Daarenboven is het de bedoeling om in vervolgtrajecten taalzwakke groepen blijvend te
stimuleren zodat er een doorgaande taalontwikkeling plaats vindt (ook in de breedte, niet
enkel longitudinaal).
Deze actiezone sluit zeer nauw aan bij het onderwijsplan van de stad Kortrijk en de
bestaande werking vanuit onderwijsopbouwwerk.
PROJECT 1
Doel
Omschrijving
Taaltoetspakketten
Onderwijzers hebben een instrument om de specifieke
taalproblemen van het kind individueel aan te pakken.
Taaltoetspakketten meten het taalniveau van het kind. Op
8
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 2
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 3
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 4
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
die manier kan de leerkracht geadviseerd worden naar
gerichte taalondersteuning voor het kind.
Kinderen zijn gesterkt in hun capaciteiten m.b.t. taal.
LOP basisonderwijs Kortrijk – OnderwijsopbouwwerkIntegratie - Onderwijs
Onderwijsopbouwwerk
LOP basisonderwijs Kortrijk - schooldirecties
2009 – 2010: verkenning via studiebezoeken en onderzoek
2010 – 2011: proefproject vanaf schooljaar
Nog niet van toepassing
Nederlands op de schoolvloer
Ex-OKAN leerlingen krijgen begeleiding op maat.
Lesgevers begeleiden de ex OKAN- leerlingen op individuele
basis (in de vrije tijd). De leerlingen geven aan voor welke
vakken zij over onvoldoende kennis Nederlands beschikken,
de lesgevers spelen in op die specifieke noden en vragen.
Ex-OKAN leerlingen kunnen de studierichting volgen op het
niveau dat ze beogen en aankunnen.
OKAN, schoolgemeenschappen, NT2-overleg, Integratie
Integratie
Uitbesteding door de stad
1. Januari–april 09: projectafbakening, omschrijving en
aanbesteding opdracht
2. Mei- juni 2009: praktische voorbereiding:
3. September 2009: start (eerste half jaar)
4. 2010 = eerste volledig jaar
15.000 EUR (begeleiding van 10 jongeren tijdens 1
schooljaar).
Toegankelijke lessen Nederlands
Stimuleren deelname regulier aanbod
Faciliterende maatregelen moeten de stap naar het regulier
aanbod voor volwassenen eenvoudiger maken
Grotere deelname aan het regulier aanbod NT2
Netwerk kinderopvang en inburgering, Netwerk
vreemdelingen, NT2-overleg
Integratie
Afhankelijk van de specifieke actie
2007: aanmaak fotoboek over kinderopvang
2008: inschrijfmoment in kinderopvang optimaliseren,
vorming voor de sector kinderopvang
2009: verkenning andere drempelverlagende maatregelen
via NT2-overleg (bv. mobiliteit, kostprijs,…).
NVT (middelen uit andere sectoren)
Nederlands op de werkvloer
Campagne gericht naar werkgevers om Nederlands op de
werkvloer te stimuleren.
Taalbeleid bij werkgevers gerichter en intensiever gaan
stimuleren zodat zij dit aanbieden aan de werknemers.
(bv. de mogelijkheden betaald educatief verlof voor
Nederlands meer bekend maken bij de werkgevers).
Taalstages aanmoedigen.
Werknemers hebben meer mogelijkheden om Nederlands te
9
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
volgen aangepast aan de werksituatie.
Integratie i.s.m. sector werk en NT2-overleg.
Integratie
NT2-partners/ bedrijven
2009: voorbereiding en netwerking vorming, ev. oprichting
tijdelijke werkgroep
2010: uitgebreide campagne
Onderdeel van het campagnebudget (projectmatig
jaarbudget van 30.000 EUR).
Bestaand aanbod: GOK-project bij kleuters (reguliere werking onderwijsopbouwwerk/ Cel onderwijs)
(zie ook werkveld)
Aanbod ter aanbeveling voor onderwijs: verhogen specifieke taalvaardigheden (spelling, -dt,
cursusschrijven).
B. Huiswerkbegeleiding/ ondersteuning
PROJECT 5
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 6
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Zomerschool
Via een vakantieaanbod krijgen leerlingen basisonderwijs
taalprikkels en maken ze kennis met een vrije tijdsaanbod.
Drie weken lang kunnen 50 leerlingen in de voormiddag het
Nederlands oefenen (met begeleiders/studenten vanuit de
hogescholen) en in de namiddag proeven van een aanbod
cultuur (1 week), jeugdspelen/grabbelpas (1 week) en sport
(1 week). Onder meer via een slotfeest worden de ouders
betrokken.
Leerlingen basisonderwijs kunnen sneller de draad terug
oppikken als ze op 1 september terug op de schoolbanken
zitten. De kans dat ze afhaken verkleint.
Directie Sport, Directie Cultuur, Team Jeugd, Huis van het
Nederlands, Onthaalbureau Inburgering, LOP basisonderwijs
Kortrijk,
Onderwijsopbouwwerk en Integratie
Onderwijsopbouwwerk en Integratie, de hogescholen,
Directie Sport, Team jeugd
Augustus 2008: pilootproject eind augustus
September 2008: evaluatie pilootproject
Voorjaar 2009: opstart zomerschool 2 (werving vrijwilligers,
bepalen programma, promotie en inschrijvingen, praktische
voorbereiding).
Zomer 2009: zomerschool editie 2
7500 EUR per jaar (aankopen grabbelpas, vakantiejob,
lesmateriaal, vergoedingen vrijwilligers…)
Katrol
Leerlingen uit het basisonderwijs ondersteunen in hun
thuisomgeving
Hogeschoolstudenten gaan bij kinderen die het moeilijk
hebben op school, thuis langs voor huiswerkbegeleiding.
Vanuit het CAW is er ook aandacht voor de thuissituatie.
Leerlingen uit het basisonderwijs kunnen de lessen op school
volgen en de kans dat ze afhaken verkleint.
Welzijn (stad Kortrijk), KATHO, HOWEST
CAW Stimulans
CAW Stimulans – studenten van KATHO en HOWEST
De Katrol is een bestaand project, die na een pilootfase een
structurele inbedding nodig heeft. Via een gedeelde
10
Kostprijs
PROJECT 7
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 8
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 9
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
betoelaging (met o.m. de provincie West-Vlaanderen) is dit
mogelijk.
5000 EUR per jaar
Huiswerkklassen
Tot afspraken en samenwerking tussen de scholen komen
Stimulerende regie vanuit de stad
Er zijn voldoende huiswerkklassen in de schoolomgeving
voor leerlingen in het basisonderwijs
Integratieraad Kortrijk, LOP basisonderwijs Kortrijk, Overleg
zorgleerkrachten
Onderwijsopbouwwerk
Schooldirecties
Stappenplan uit te werken op het LOP basisonderwijs
Kortrijk
Bestaande werkingsmiddelen en personeelsmiddelen
Tutoring project
Leerlingen secundair onderwijs worden opgevolgd door een
mentor uit het bedrijfsleven en krijgen op die manier
studiebegeleiding en netwerken aangereikt.
Een gemandateerde uit het bedrijfsleven neemt een student
onder de arm. Ze spreken op regelmatige tijdstippen af voor
algemene opvolging van de schoolloopbaan. De student is
aanwezig op bv. een bedrijfsreceptie.
Het bedrijf creëert een eigen meerwaarde (communicatief)
en de student krijgt meer mogelijkheden (studiebegeleiding,
zicht op bedrijfsleven, mogelijkheden naar stage, job).
Leerlingen met een kwetsbare positie in het secundair
onderwijs hebben meer zicht op het bedrijfsleven en hebben
inzicht in de vaardigheden die een werksituatie vergt.
Bedrijven, Openbare Sector, secundaire scholen, KULAK,
KATHO, HOWEST
Nog te bepalen
Uitbesteding door de stad
Najaar 2009: voorbereidende gesprekken,
projectvoorstelling,…
Voorjaar 2010: projectuitwerking en voorbereiding, werving
en selectie
Najaar 2010: effectieve start project
Vanaf 2010: 12.500 EUR (opstart begeleiding en opvolging)
Vanaf 2011: 25.000 EUR (begeleiding en opvolging)
Studieboxen
Leerlingen secundair onderwijs die moeilijk kunnen volgen,
krijgen extra studiebegeleiding en motivatie.
Vrijwilligers (ouders, sterke leerlingen, gepensioneerde
leerkrachten,…) zorgen voor een individuele begeleiding. Er
is extra aandacht voor de kwetsbare overgangen (van basis
naar secundair onderwijs en van secundair naar hoger
onderwijs).
Er worden experimenten opgezet tussen studenten uit het
hoger en universitair onderwijs en leerlingen uit het
secundair onderwijs (goeie voorbeelden).
Leerlingen secundair onderwijs hebben de
motivatie/kennis/vaardigheden om naar eigen kunnen een
succesvolle schoolloopbaan af te leggen.
11
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 10
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
Secundaire scholen, KULAK, KATHO, HOWEST,
vrijwilligersnetwerken
Nog te bepalen
Uitbesteding door de stad
Najaar 2009: voorbereidende gesprekken,
projectvoorstelling,…
Voorjaar 2010: projectuitwerking en voorbereiding, werving
en selectie
Najaar 2010: effectieve start project
Vanaf 2010: 12.500 EUR (opstart begeleiding en opvolging)
Vanaf 2011: 25.000 EUR (begeleiding en opvolging)
Didactische ondersteuning voor docenten/begeleiders
Begeleiders en initiatiefnemers van praatgroepen
ondersteunen in hun opdracht
- Vormingsaanbod voor begeleiders
- Opmaak leidraad/ checklist voor de opstart van een project
- Samenstellen educatieve pakketten voor de begeleiders
Kwaliteitsvolle praatgroepen
NT2-overleg, Huis van het Nederlands, aanbieders,
academici i.f.v. methodiekontwikkeling
Huis van het Nederlands
Nog af te spreken met de partners
Nog af te spreken met de partners
Bestaande werkingsmiddelen en personeelsmiddelen
Bestaand aanbod:
- GOK-project (vrije tijdsactiviteiten naar kleuters en ouders), reguliere werking Onderwijsopbouwwerk
(zie ook werkveld)
- Volwassenen: Bestaand irregulier contextaanbod (zie ook werkveld)
Aanbod ter aanbeveling voor onderwijs:
- Doorstromingsproblematiek van secundair naar hoger onderwijs opnemen. Acties afhankelijk van
resultaten onderzoek.
4.4
ACTIEZONE 2: Taalgevoeligheid
Meer inzetten op het krijgen van voeling met de Nederlandse taal. Nederlands leren zit nog
te veel in de repressieve sfeer. Daarenboven moet meertaligheid als positief beklemtoond
worden!
Taalgevoeligheid is een omgeving scheppen waar Nederlands gestimuleerd wordt.
Taalgevoeligheid is de ruimte creëren zodat men durft te spreken en fouten maken.
PROJECT 11
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Taal moet je voelen
Campagnematig taalgevoeligheid stimuleren door een
doelgroepgerichte, ev. gebiedsgerichte aanpak.
Door samen te werken met verschillende sectoren en
partners zoals bv. scholen, bibliotheek, erfgoed, handelaars
(‘hier spreekt men Nederlands’), kinderopvanginitiatieven,…
taal centraal zetten op verschillende plaatsen in de stad
(letterlijk en figuurlijk).
Mensen spreken/oefenen meer het Nederlands.
Cel Economie, Cel Onderwijs, Directie Cultuur, Welzijn,…
Integratie en/of Cultuur
12
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 12
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
4.5
Afhankelijk van het samenwerkingsverband
Jaarlijkse campagne, timing afhankelijk van partners
Voorjaar 2009: verkenning met diverse partners
Najaar 2009: eerste kleine smaakmakers
Vanaf 2010: jaarlijks grote campagne
Projectmatig jaarbudget 30.000 EUR
2009: 15.000 (instap)
2010: 30.000
2011: 30.000
Meertalige opvoeding
Preventieve ondersteuning van ouders die een belangrijke
taak hebben in de meertalige opvoeding (en de
taalomgeving)
Ouders die hun kinderen in een andere taal dan het
Nederlands opvoeden, op voldoende wijze tools aanreiken
zodat ook zij in de opvoeding aandacht kunnen hebben voor
taligheid en het Nederlands. Het is belangrijk dat kinderen
niet enkel in de schoolomgeving gestimuleerd worden in hun
taligheid.
De tools moeten nog bepaald worden
Allochtone ouders hebben binnen de gezinssituatie aandacht
voor meertaligheid en Nederlands.
Netwerk opvoedingsondersteuning, onderwijsopbouwwerk,
Integratieraad Kortrijk
Opvoedingsondersteuning
Nog te bepalen
Te bepalen binnen de netwerken
Onderdeel van het campagnebudget (projectmatig
jaarbudget van 30.000 EUR).
ACTIEZONE 3: Communicatie ≠ taal
Taal is een belangrijk middel voor communicatie en vormt dus zeker een uitdaging, maar
het is meer dan dat.
Allochtonen komen op andere plaatsen, hebben andere netwerken en worden moeilijk of
weinig bereikt door de vele initiatiefnemers. De doelgroep geeft zelf ook aan te weinig op de
hoogte te zijn van verschillende initiatieven.
Communicatie is dus tweerichtingsverkeer. Het is ook een opdracht om autochtonen en
allochtonen, via participatieve projecten, met elkaar in contact te brengen.
Vanuit de integratie –en welzijnsgedachte is het belangrijk dat mensen hun weg vinden,
kunnen mee praten, participeren en netwerken op bouwen.
In de algemene communicatie vanuit de stad (maar ook vanuit de vele diensten die in de
stad werkzaam zijn) is het belangrijk om taal zo toegankelijk mogelijk te maken.
De stad heeft hierbij zelf een voorbeeldrol te vervullen maar kan anderen hierin ook
stimuleren. Er zijn andere dan taalaspecten die bijdragen tot een toegankelijke
communicatie (bv. pictogrammen en symbolen, netwerken,…). Deze opportuniteiten moeten
ten volle benut worden.
PROJECT 13
Doel
Omschrijving
Opleiden van sleutelfiguren
Doelgroep beter bereiken en ondersteunen door in hen te
investeren en hun potenties te benadrukken.
Sleutelfiguren (of ambassadeurs) uit de doelgroep kunnen
ingezet worden voor een betere communicatie, toeleiding,
13
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 14
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
PROJECT 15
Doel
Omschrijving
Beoogde resultaten/
effecten
Partners
Projectsturing
Projectuitvoering
Stappenplan en
timing
Kostprijs
bemiddeling. Hier moet een degelijke opleiding aan vooraf
gaan (bv. spreken voor groepen…) en er moet een financiële
vergoeding tegenover staan.
Allochtonen zijn op de hoogte van het beleid en de
stadsprojecten, ze zijn betrokken in verschillende netwerken
Integratieraad, Gebiedswerking, CLB, dienst Pers -en
Communicatie, Welzijn
Integratiedienst
Uitbesteding door de stad –opvolging door integratie.
1. December 08: oproep
2. Januari/maart 09: selectie
3. April/juni 09: opleiding
4. September 09: opstartfase
2009: 13.750 EUR (instap, begeleiding en werking)
2010: 27.500 EUR
2011: 27.500 EUR
Klare communicatie
Stimuleren helder taalgebruik in diensten en organisaties
Via faciliterende maatregelen diensten en organisaties die
hun brochures, opschriften willen laten nalezen op
eenvoudig taalgebruik, kunnen rekenen op een taalcheque
vanuit de stad (cfr. Stad Roeselare).
Andere Stimuleren beeldtaal (pictogrammenwoordenboek,
kinderopvang in beeld, bewegwijzering dmv kleuren,…) en
stimuleren gebruik Sociale tolkendienst.
Diensten en organisaties communiceren op een
verstaanbare manier, voor alle doelgroepen.
Netwerk Vreemdelingen, Lokaal Sociaal Beleid, Dienst pers
en communicatie
Nog te bepalen
Uitbesteding door de stad Kortrijk
Opmaak reglement Klare Taalcheques
Promotie Klare Taalcheques
Ondersteuning Sociale Tolkendienst
2009: 5000 EUR (Sociale tolkendienst)
2010: 5000 EUR (Sociale tolkendienst)
2011: 10.000 EUR (5000 EUR Sociale tolkendienst en 5000
EUR Klare taalcheques).
Meertaligheid en tewerkstelling
Meertaligheid is een opportuniteit waarbij de mensen die
capaciteiten en potenties hebben, verworven door hun
meertaligheid, deze optimaal moeten kunnen aanwenden.
Verkenning en projectontwikkeling i.s.m. sector werk.
Te bekijken in functie van stadsprojecten zoals bv. K in
Kortrijk of het Eurodistrict.
Tewerkstelling
Cel Werk, Sociale Economie, Platform Tewerkstelling,
Academische wereld…
Nog te bepalen
Afhankelijk van de verkenningsfase en afspraken met de
partners
Alvorens verdere acties te nemen, moet deze beleidsoptie
verder verkend worden.
Nog niet van toepassing
14
5 Algemene Conclusies
5.1
3 krachtlijnen voor een stedelijke talenbeleid
Continuering brengen in de ondersteuning van taalzwakke groepen en achterstanden
gericht wegwerken
Taal positief benaderen en in een positieve context plaatsen
Investeren in communicatie om een talenbeleid te kunnen voeren
5.2
Middelen
Voor de uitvoering van het Minderhedenbeleidsplan (dus ook voor niet-talige projecten)
heeft de integratiewerking van de stad Kortrijk een budget van 8039 EUR.
Om de doelstellingen en acties binnen de 3 krachtlijnen uit te voeren zijn volgende extra
middelen noodzakelijk:
Wat?
Begeleidingsaanbod ex-OKAN
Budget?
15.000 EUR
Vanaf?
2009 (helft)
2010 (volledig)
Projecttoelage begeleiding studenten secundair
50.000 EUR
schooljaar
2010-2011
Katrol
5.000 EUR
2009
Jaarlijks campagnebudget
30.000 EUR
2009 (helft)
(onderwijs, erfgoed, handelaars,…)
2010 (volledig)
Zomerschool
7.500 EUR
2009
Project sleutelfiguren
27.500 EUR
2009-2010
Stimulerende maatregelen voor instellingen en
10.000 EUR
2009 (helft)
diensten
2010 (helft)
2011 (volledig)
Nog te verkennen: proefproject methodische taalondersteuning i.s.m. de scholen;
samenwerking met kinderdagverblijven; meertaligheid en werk.
TOTAAL
145.000 EUR
2012
Voorstel groeipad:
2009: 53.750 EUR
2010: 115.000 EUR
2011: 145. 000 EUR
Voor de algemene opvolging van het talenplan is een budget van 2.500 EUR nodig.
5.3
Stuurgroep
Het is wenselijk om een stuurgroep op te richten met zowel stedelijke als private partners
(in navolging van de ronde tafel). Vertegenwoordiging van volgende partners is wenselijk:
OCMW Kortrijk, Stad Kortrijk (cultuur, economie, onderwijs, welzijn), werk (VDAB,
Werkwinkel, Resoc,…), onderwijs (LOP’s, KULAK, KATHO, HOWEST). De stuurgroep volgt de
voortgang van het talenplan en stuurt de uitvoering en opvolging ervan. De stuurgroep
bericht, via de Integratiedienst, de voortgang aan het college van burgemeester en
schepenen.
15
Bijlage 1
16
Bijlage 2
17
Bijlage 3
Beknopt overzicht van NT2, modulaire structuur en eindtermen
NT2-overleg Waregem 25.09.07
CBE
CVO
Richtgraad 1.1
Het absolute
minimum
Breaktrough
NT2: 240u = 4
modules van 60u
Langer traject voor
moeilijk lerenden
Alfa NT2: 600u = 10
modules van 60u
120u = 2 modules
van 60u
Verlengd traject:
180u = 3 modules
van 60u
Verkort traject: 60u
= 1 module
Afkortingen
CBE
CVO
NT2
Alfa NT2
Richtgraad 1.2
Het
overlevingsniveau
Waystage
NT2: 240u = 3
modules van 80u
Langer traject voor
moeilijk lerenden
Alfa NT2: 600u = 10
modules van 60u
120u = 2 modules
van 60u
Verlengd traject: 180u
= 3 modules van 60u
Verkort traject: 60u =
1 module
Richtgraad 2
Beperkte talige
zelfstandigheid
Treshold
480u = 8 modules
van 60u
Richtgraad 3
Echte talige
zelfstandigheid
Vantage
240u = 4 modules
van 60u
Richtgraad 4
Uitgebreide talige
zelfstandigheid
effectiveness
240u = 4 modules
van 60u
Centrum voor Basiseducatie
Centrum voor volwassenenonderwijs
Nederlands tweede taal
alfabetisering Nederlands tweede taal
An Butaye
CBE Open School voor Volwassenen
18