Sociaal-emotionele ontwikkeling: uit: Kanjertraining

Programma in groep 8
Schooljaar 2016 - 2017
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
1
Rekenen: uit: De wereld in getallen - 4,
Loek Erich, Sjoerd Huitema, e.a., Malmberg, Den Bosch, 8a en 8b
Wij werken met de nieuwste versie van De wereld in getallen. Deze versie heeft
naast het programma ook een weektaak voor zelfstandig werken en differentiatie
op drie niveaus.
De wereld in getallen is opgebouwd via de dakpanconstructie: oriëntatie,
begripsvorming, oefenen en automatiseren. Elk onderwerp wordt tijdens de
instructie behandeld, zo vaak als voor oriëntatie en begripsvorming nodig is.
Daarna komt het onderwerp terug bij het zelfstandig oefenen en wordt het
uiteindelijk door de kinderen ingeoefend en toegepast.
Het automatiseren krijgt veel aandacht, waarbij de kinderen op verschillende
manieren oefenen: mondeling, schriftelijk, op de computer, in spelvorm.
Alle opgave voor zelfstandig werken zijn ondergebracht in een weektaak. Ieder
kind zorgt ervoor dat de eigen weektaak wordt afgerond door er dagelijks aan te
werken. In de weektaak komt alleen reeds behandelde stof aan de orde. Zo leren
de kinderen om zelf problemen op te lossen en hun werk te plannen. Een vast
onderdeel van de weektaak zijn de opdrachten op de computer.
De wereld in getallen biedt voor het hele jaar twee boeken. Ieder deel overlapt
een periode van 18 lesweken, opgedeeld in vier blokken van vier of vijf weken.
In een half schooljaar van twintig weken is er dus een marge van twee weken.
Elk blok heeft dezelfde opbouw. In de eerste vier weken van een blok van vijf
weken wordt de basisstof behandeld. Elk blok wordt afgerond met een toets. De
toets bestaat uit drie onderdelen:
- minimumtoets: toetsing van de minimumdoelen
- projecttoets: toetsing van de doelen uit de projectlessen
- basistoets: toetsing van de basisdoelen
De toetsresultaten geven duidelijk aan welke onderdelen ieder kind goed
beheerst en welke onderdelen het kind nog extra moet oefenen. De week na de
toets is speciaal bedoeld voor herhaling en verrijking.
In het eerste deel van de les krijgen de kinderen instructie. Aan het eind van de
instructie worden nog enkele oefeningen gemeenschappelijk gedaan, zodat de
kinderen weten wat er van hen wordt verwacht bij het zelfstandig werken. De
instructiebehoefte van kinderen varieert. Het is niet wenselijk en ook niet
haalbaar net zolang door te gaan met de instructie totdat alle kinderen de
daaropvolgende oefeningen zelfstandig kunnen maken: de grote groep begint
zich te vervelen, de kleine groep haakt af. Daarom wordt er regelmatig met een
grote groep en met een kleine groep gewerkt. Het grootste deel van de groep
kan na een niet te lange instructie zelfstandig aan de slag. Met de kinderen die
overblijven, de kleine groep, wordt de instructie verlengd. De leerstof wordt nog
een keer, nu meer stapsgewijs, aangeboden en wordt er gezamenlijk geoefend.
De weektaak is opgedeeld in drie niveaus:
*
weektaak op minimumniveau
**
weektaak op basisniveau
*** weektaak op plusniveau
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
2
Het rekenboek is een omkeerboek: aan de ene kant zit het lesboek, waarin alle
leerkrachtgebonden instructielessen per week geordend zijn. Als de kinderen het
boek hebben omgekeerd, werken ze in het takenboek. Daarin zijn de weektaken
opgenomen waaraan de kinderen zelfstandig werken. De oefeningen zijn
geordend per week.
Daarnaast kent de methode nog een werkboek, een bijwerkboek en een
pluswerkboek.
Bij de methode zijn speciale oefenprogramma’s ontwikkeld voor op de computer.
Deze oefenprogramma’s sluiten nauw aan bij de leerstof van de jaargroep.
Wanneer de kinderen klaar zijn met het materiaal van deel 8a, hebben ze in feite
het rekenprogramma voor de basisschool afgerond. Het is van groot belang dat
de kinderen de opgedane vaardigheden in de tweede helft van groep 8 blijven
onderhouden. Daarom heeft deel 8b een opzet die afwijkt van voorgaande delen.
Er is materiaal beschikbaar voor elk van de drie bekende niveaus. Elk kind werkt
met één werkboek van 8b, een werkboek dat eigenlijk een compleet rekenboek
is, dat past bij zijn niveau. Elk thema wordt afgesloten met een toets.
-----------------------------------------------------------------------------------------Taal - Spelling: uit:
Taalactief – 4
Wendy Dannenburg, Annemiek de Groot, e.a., Malmberg, 8a en 8b
Sinds enige jaren werken wij met de taalmethode: Taal actief nr. 4.
De speerpunten van de nieuwe versie zijn:
 Werken op je eigen niveau. Vanaf dag 1 kan er gedifferentieerd op 3
niveaus gewerkt worden. Verlengde instructie voor kinderen die dat nodig
hebben is opgenomen in de handleiding van de leerkracht. Taal actief
heeft een plusboek met daarin een uitdagend programma voor
taalbegaafde leerlingen
 Weet wat je leert. Kinderen leren beter als ze weten wat en waarom ze
iets leren. Daarom staat en bij elke les een instapkaart met “dit ga je
leren” en “dit moet je weten”. De lesdoelen zijn ook opgenomen in het
leerlingenmateriaal.
 Veel aandacht voor woordenschat. Alle themawoorden komen meerdere
keren aan de orde. Voor kinderen met een beperkte woordenschat is er
nog een aanvullend programma.
 Een duidelijke spellinglijn. Het spellingprogramma is overzichtelijk. Per
week wordt er één nieuwe spellingcategorie aangeboden en worden er
categorieën herhaald.
 Toetsing voor een goede leerweg. In Taal actief speelt toetsing een
belangrijke rol. Het is een hulpmiddel om op verschillende momenten het
niveau van de kinderen te bepalen en de beste leerweg voor elk
individueel kind uit te kiezen.
 Differentiatie na de toets. Na elk thema van 3 weken wordt aan het eind
van week 3 een toets afgenomen. Het toetsresultaat bepaalt het niveau
waarop de kinderen in week 4 werken. Taalzwakke kinderen krijgen
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
3
verlengde instructie, gemiddelde kinderen werken zelfstandig in het
taalboek, begaafde kinderen werken verder in het plusboek.1
Extra aandacht voor spelling:
Naast de aandacht voor spelling tijdens de bovengenoemde lessen kunnen de
kinderen zowel op school als thuis gebruik maken van www.bloon.nl. Op deze
site vinden de kinderen woorden die bij het spellingprobleem van de week horen.
-----------------------------------------------------------------------------------------Technisch lezen: uit: Estafette
Zwijsen, Tilburg
Voor
Voor
-
technisch lezen hebben wij de methode Estafette.
deze methode Estafette geldt:
leesplezier en leesuitdaging staan voorop;
is volledig afgestemd op de nieuwe AVI-niveaus;
sluit naadloos aan op Veilig leren lezen in groep 3 en Schatkist bij de
kleuters;
biedt een doorgaande lijn van groep 4 tot en met 8;
eerst goed lezen en daarna vloeiend en goed is het devies.
Estafette kent vier periodes van 8 weken leesonderwijs. Deze periodes worden
telkens gevolgd door één of twee weken zonder leesinstructie. Deze weken
bieden ruimte voor vrij lezen en leesbevordering.
Groep 4 en 5 hebben 3 basislessen en 1 toepassingsles per week.
Groep 6, 7 en 8 hebben 2 basislessen en 1 toepassingslessen per week.
Risicolezers krijgen eventueel nog extra tijd.
De groep wordt in 3 groepen verdeeld:
Aanpak 1 voor de risicolezers;
Aanpak 2 voor de methodevolgers;
Aanpak 3 voor snelle lezers.
Deze indeling wordt gemaakt aan de hand van de uitslagen van de Citotoets
Leestechniek.
Ook wordt er gekeken of een leerling zelfstandig kan werken.
Elke les begint met een introductie voor alle leerlingen: samen met de hele
groep sluit je de les ook weer af.
De betere lezers (Aanpak 3) krijgen na de introductie een korte
werkinstructie. Zij gaan daarna zelfstandig aan de gang met het leesboek
en een eigen werkboek (Estafetteloper). Ze lezen de leesboeken alleen in
een korter tijdsbestek en lezen daarnaast boeken naar vrije keuze.
Methodevolgers (Aanpak 2) en de risicolezers (Aanpak 1) krijgen een
basisinstructie. Zij verwerken de opdrachten zelfstandig (Aanpak 2) of
onder begeleiding (Aanpak 1). Hierbij maken ze gebruik van een boek en
een werkboek.
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
4
In de toepassingslessen wordt er met de leerlingen van Aanpak 3 gekeken wat
ze gedaan hebben de afgelopen week. Leerlingen van Aanpak 1 en 2 lezen in
hun vrije leesboek.
Ook bespreken de leerlingen van alle 3 groepen met behulp van de Na-kaarten
hun leeservaringen.
Groep 8 heeft – in tegenstelling tot de andere groepen – één verhalend boek en
één omnibus. Halverwege het schooljaar zijn de Estafette lessen in principe
afgerond. Echter wij ‘smeren’ de lessen over een langere periode uit.
Verder is er nog het boekje Vloeiend en Vlot. Hierin staan extra leesoefeningen.
-----------------------------------------------------------------------------------------Begrijpend en studerend lezen: uit: Nieuwsbegrip
CEDgroep ,Rotterdam.
Nieuwsbegrip is een methode voor begrijpend lezen aan de hand van teksten uit
de actualiteit. We gebruiken Nieuwsbegrip om kinderen te leren hoe ze teksten
moeten lezen en leren begrijpen. Want begrijpend lezen is heel belangrijk, op
school maar ook daarbuiten.
Onderwerpen
De kinderen lezen wekelijks een tekst over iets wat in het nieuws is, op hun
eigen niveau. Elke week is er een nieuw onderwerp, in totaal 42 keer per jaar.
De scholen kunnen de onderwerpen zelf mee bepalen door hun keuze te mailen
naar de redactie van Nieuwsbegrip. De redactie zorgt ervoor dat er veel
afwisseling is.
Strategieën
Het doel van de lessen Nieuwsbegrip is het strategisch leren lezen van teksten.
Het nieuws is een middel om de kinderen te interesseren om de tekst te lezen.
De leerkracht speelt daarbij een belangrijke rol. Zij/hij doet in de lessen namelijk
hardopdenkend voor hoe het lezen van een tekst in je hoofd werkt. Daarbij
kunnen ze gebruik maken van het digibord. Elke week oefenen de kinderen met
een strategie die ze bij de tekst kunnen gebruiken. Ze leren bijvoorbeeld dat ze
eerst naar de titel en de plaatjes bij de tekst moeten kijken, voor ze de tekst
gaan lezen. Als je eerst voorspelt waar de tekst over gaat, begrijp je de tekst
beter. Voorspellen is één van de vijf strategieën die leerlingen bij Nieuwsbegrip
leren. Met Nieuwsbegrip oefenen leerlingen de volgende leesstrategieën:
• voorspellen
• ophelderen van onduidelijkheden
• samenvatten
• vragen stellen
• relaties/verwijswoorden
Ze werken ook met een stappenplan.
Opdrachten
Bij de teksten horen ook opdrachten. De opdrachten maken de kinderen in de
klas, na het lezen van de tekst. Soms zijn de opdrachten op papier en soms op
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
5
de computer. Vaak moeten ze samenwerken. Door over de tekst en de
opdrachten te praten, kunnen de kinderen van elkaar leren. In elke les maken de
kinderen een schema van de tekst. Bij Nieuwsbegrip heet dat een sleutelschema.
Het schema heeft bijvoorbeeld de vorm van een tijdbalk. De kinderen moeten
dan de jaartallen en gebeurtenissen uit de tekst in de tijdbalk schrijven. Een
sleutelschema is ook heel handig om te maken als je teksten moet leren,
bijvoorbeeld voor aardrijkskunde of geschiedenis.
Blits
Delubas, Drunen
Studievaardigheden worden voor kinderen steeds belangrijker. Informatie is
overal te vinden, zeker op internet. Maar hoe zoek je gericht? En waar vind je de
juiste informatie en hoe verwerk je die? Met Blits leren kinderen het lezen,
begrijpen en verwerken van allerlei informatiebronnen, via de vier onderdelen
van studievaardigheden.
De toetsen van Blits sluiten naadloos aan bij de toetsen van het Cito. Ze vormen
dan ook een perfecte voorbereiding op de Cito-toetsen.
-----------------------------------------------------------------------------------------Engels: uit: Take it easy
Mirjam Kamphuis, ThiemeMeulenhoff 7/8 a en b
Take it easy is een digibordmethode om Engels te geven in groep 1 t/m 8. Take
it easy is geen digitale afgeleide van een werkboek, maar heeft het digibord als
uitgangspunt en maakt zo optimaal gebruik van de interactiviteit in de klas.
De enthousiaste native speaking co-teachers op het digibord ondersteunen de
lessen. De leerlingen worden actief betrokken en krijgen eindeloos veel manieren
aangeboden om zich de Engelse taal eigen te maken.
Take it easy is volledig British English. De native speakers op het digibord praten
(vanzelfsprekend) foutloos Engels en helpen de leerkracht optimaal in te spelen
op de taalgevoeligheid van de leerlingen.
In de midden- en bovenbouw hebben de lessen van Take it easy een vaste
structuur. De kinderen maken kennis met een thema via een filmpje of lied. Take
it easy biedt luister-en spreekopdrachten aan in de vorm van een dialoog,
cartoon, spel of ‘total physical response’ activiteit. Tijdens de lessen wordt ook
met een werkboek gewerkt.
Take it easy biedt differentiatie op tempo( de * opdrachten),niveau ( de **
opdrachten voor leerlingen die meer aankunnen)en interesse.
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
6
Groep 8 heeft wekelijks een Engelse les. Voor deze groep staan er per jaar 30
lessen op het programma, het leerjaar is verdeeld in 6 units van elk 5 lessen.
Ten slotte krijgen de kinderen regelmatig Engelse woordjes mee naar huis om te
oefenen. Vooraf bespreken we de te leren woorden en geven we ook aan op
welke manieren de woordjes geleerd kunnen worden. Via de site www.wrts.nl (email: [email protected]; wachtwoord: Startbaan) kunnen de kinderen via
spelletjes de woordjes oefenen. Uiteraard kunnen zij ook een eigen account
aanmaken. Met het oog op het voortgezet onderwijs is dat zelfs aan te raden.
-----------------------------------------------------------------------------------------Aardrijkskunde: uit: Meander
Marc ter Horst, Meie Kiel, Dianne Manders,
Jacques van der Pijl , Malmberg
Meander is een praktijkgerichte methode met een doorgaande lijn voor de
groepen 3 t/m 8. Meander richt zich op natuur, cultuur en landschap, van dichtbij
naar veraf, van Nederland, via Europa naar de rest van de wereld. Er is een
apart programma voor topografie. De ontdekkingsreis door de wereld vindt
plaats aan de hand van 10 thema’s. De 5 hoofdthema’s uit groep 5 worden
herhaald en verdiept in groep 7. De 5 andere hoofdthema’s komen op dezelfde
manier aan bod in groep 6 en 8.
Elke les telt 4 stappen in het lesboek en 4 in het werkboek. Voor iedere stap is
een pagina beschikbaar. Dat is voor kinderen heel overzichtelijk. Elk hoofdstuk
wordt afgesloten met een samenvatting, getiteld ‘Dit weet ik nu!’ Behalve een
lesboek en een werkboek zijn er voor de leerlingen ook bakkaarten met
opdrachten beschikbaar. Die opdrachten zijn gebaseerd op de meervoudigeintelligentietheorie van Gardner. Dat wil zeggen dat bij de activiteiten rekening
gehouden wordt met de intelligentievoorkeuren van kinderen.
Voor dit jaar staat op het programma:
1.
Water:
De tropen. Dit thema gaat over het regenwoud in
Zuid-Amerika en de natte rijstbouw in Azië.
2.
Werk en energie: Energiebronnen. Wat zijn fossiele brandstoffen? Wat
zijn de nadelen daarvan? Wat zijn alternatieven?
3.
De aarde beweegt: Aardbevingen en vulkanen. Wat veroorzaakt deze
spectaculaire natuurverschijnselen?
4.
Streken en klimaten:De extremen van de aarde. Woestijnen en polen. Hoe
zien ze eruit? Waardoor ontstaan de enorme
temperatuurverschillen?
5.
Allemaal mensen: Cultuur en religie. Hoe leven mensen in verschillende
gebieden op aarde? Wat kenmerkt de verschillende
culturen?
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
7
-----------------------------------------------------------------------------------------Natuurkunde: uit: Natuniek
Adriaan Maters, Ruud Rouvroye, ThiemeMeulenhoff
Voor natuurkunde gebruiken we Natuniek. Er is veel aandacht voor zelfstandig
werken, samenleren, keuzeactiviteiten, onderzoeken en presenteren. De
kinderen maken gebruik van cd-rom en internet om hun opdrachten uit te
voeren. In iedere les wordt een aantal begrippen uit de natuur en de techniek
aangeboden en de kinderen oefenen de leerstof met behulp van een
kwismeester, een handig boek waarmee ze elkaar overhoren. Natuur en techniek
zijn evenredig over het programma verdeeld. De methode is concentrisch van
opbouw. Dat wil zeggen dat de onderwerpen regelmatig terugkeren en steeds
verder worden uitgediept.
Er zijn acht thema’s . De cijfers tussen haakjes geven aan, in welke groepen die
thema’s aan de orde komen.
1. Leven: van mensen, planten en dieren (3,5,7)
2. Omgeving: natuurkunde en techniek (3,5,7)
3. Zintuigen: bij mensen en dieren (3,5,7)
4. Techniek om je heen: constructies (3,5,7)
5. Gezondheid: verzorging van je lichaam (4,6,8)
6. Beweging: hefbomen, tandwielen (4,6,8)
7. Planten en dieren: waar en hoe? (4,6,8)
8. Techniek helpt jou: techniek als hulpmiddel (4,6,8)
Voor groep 8 bestaat ieder thema uit 8 lessen. Sommige lessen veronderstellen
veel uitleg en interactie. Die worden leerkrachtgebonden genoemd. Andere
lessen kunnen zelfstandig worden uitgevoerd. Dan hoeft de leerkracht de les
alleen in te leiden en na afloop even na te bespreken.
-----------------------------------------------------------------------------------------Geschiedenis: uit: Argus Clou
Annemarie Können, e.a., Malmberg, Den Bosch, groep 8
De avonturen en vragen van Argus Clou, professor in alles, vormen de rode
draad van de methode. Argus Clou daagt de kinderen bovendien uit om zijn
opvolger te worden. Voorin het boek kunnen de kinderen de werkkamer van de
professor zien met alle voorwerpen die in de lessen voorkomen.
Met behulp van de digisoftware worden de lessen visueel en interactiever
gemaakt!
Iedere groep behandelt vijf thema’s met twee tijdvakken per thema.
Thema 1:
Jagers en boeren
Grieken en Romeinen
Thema 2:
Monniken en ridders
Steden en Staten
Thema 3:
Ontdekkers en hervormers
Regenten en Vorsten
Thema 4:
Pruiken en revoluties
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
8
Burgers en stoommachines
Thema 5:
Tijd van wereldoorlogen
Televisie en computer
Per thema zijn er zes lessen. Les 1, 2 en 4 zijn lees-en verwerkingslessen. Les
drie is een mysterie les: via een puzzel-of creatieve route lossen de kinderen een
mysterie op. In les vijf wordt de leerstof herhaald. Dit kan m.b.v. een kijkplaat of
een creatieve route. In les zes wordt de leerstof getoetst.
Waar mogelijk verbinden we aan een geschiedenisthema een excursie. Voor dit
schooljaar staan een bezoek aan het Anne Frankhuis Amsterdam, het Museum
Boerhaave in Leiden en Atlantikwall Noordwijk op de rol.
-----------------------------------------------------------------------------------------Verkeer: uit: Let’s go!
Malmberg, ’s Hertogenbosch
Let’s go! is de nieuwste verkeersmethode voor groep 1 t/m 8. De methode is
innovatief en héél veilig. Let’s go! speelt zich namelijk volledig op het digibord af.
Let’s go! Is samen met de ANWB ontwikkeld.Het is een complete en volledig
interactieve digibordmethode. Enkele onderscheidende kenmerken van Let’s go!:
-Veilig én praktijkgericht
Let’s go! haalt de verkeerspraktijk van buiten naar binnen. Met heel veel
aantrekkelijke beelden, filmpjes, oefeningen en simulaties leren de kinderen in
een veilige klasomgeving om zich in het echte verkeer te bewegen.
-Interactief klassikaal verkeersonderwijs
De methode heeft veel interactieve en klassikale werkvormen voor
samenwerkend leren. Met het digibord als informatie- en interactiebron denken
de kinderen samen na over het verkeer. Let’s go! heeft ook de unieke
situatiebouwer.
Thema’s
Elk leerjaar bestaat uit 5 thema’s van 3 lessen. Elk thema start met een
introductie aan de hand van een strip op het digibord. Daarna staat in elke les
steeds één onderwerp uit de strip centraal. In groep 5 tot en met 8 kunnen de
thema’s worden afgesloten met een toets (optioneel), die in de digibordsoftware
is opgenomen.
-----------------------------------------------------------------------------------------Werkstukken:
Dit jaar maken de kinderen drie werkstukken over een onderwerp dat zij zelf
hebben uitgekozen. Hierbij kunnen ze gebruik maken van het
documentatiecentrum op school.
Rond ieder rapport zorgen de kinderen ervoor dat er een werkstuk af is. Eén van
de werkstukken mag gaan over een onderwerp die de kinderen ook voor hun
spreekbeurt hebben gebruikt.
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
9
Met de kinderen is besproken waaraan een werkstuk moet voldoen. Daarvoor
hebben zij een papier ontvangen. U kunt dit verhaal op de klassenpagina op de
website terug zien. Ook de inleverdatum van het werkstuk staat op de website.
-----------------------------------------------------------------------------------------Sociaal-emotionele ontwikkeling: uit: Kanjertraining
Van: Instituut voor Kanjertraining
Dit jaar worden ook in groep 8 Kanjerlessen gegeven vanuit de Kanjertraining:
een sociaal emotionele vaardigheidstraining met lesmateriaal voor de groep 1 tm
8. Kanjerlessen zijn er op gericht kinderen inzicht te laten krijgen in hun eigen
gedrag en dat van anderen. De lessen helpen kinderen een keuze te maken in
hun gedrag en ze leren kinderen positief over zichzelf en over anderen na te
denken. Zo ontstaat er bij het kind vertrouwen, veiligheid, rust en wederzijds
respect. Op klassenniveau kan dat betekenen: een goede sociaal pedagogische
sfeer. De Kanjertraining richt zich op de verandering van de groepscultuur:
kinderen worden geconfronteerd met degevolgen van hun eigen gedrag en de
gevolgen voor hun positie binnen de groep. De lessen zijn preventief en curatief
van aard; veel gedragsproblemen kunnen worden voorkomen, maar het is ook
mogelijk een ‘moeilijke’ klas weer op de rails te krijgen. De Kanjertraining geeft
zeer duidelijke handvatten hoe met pestgedrag om te gaan, zowel voor de
leerkracht als voor het kind.
-----------------------------------------------------------------------------------------Relaties en Seksualiteit: uit: Relaties & seksualiteit
Van: Rutgers WPF, Utrecht.
Dit lespakket is bedoeld om kinderen vanaf groep1 tot en met groep 8 te
ondersteunen bij hun relationele en seksuele ontwikkeling, op een manier die
past bij hun leeftijd. Dit betekent dat ze zich kunnen ontwikkelen tot een persoon
die:
respect heeft voor zichzelf en anderen;
zich bewust is van eigen en andermans gevoelens, wensen, opvattingen en
mogelijkheden;
steeds beter beslissingen kan nemen op het gebied van relaties en
seksualiteit.
In dit lespakket is bij de opbouw van de lessen rekening gehouden met de
ontwikkeling van het kind. De lessen zijn ”leeftijdsadequaat” en groeien als het
ware met de kinderen mee. Het pakket bestaat uit vier katernen: groep 1&2,
groep 3&4, groep 5&6 en groep 7&8.
In het katern van groep 7 & 8 wordt rekening gehouden met de seksuele
ontwikkelingsfase van kinderen in groep 7 en 8, hun leerstijl, leervermogen en
hun vragen.
In het lespakket vormen vier hoofdthema’s de rode draad voor alle lessen in alle
leerjaren:
* Lichaamsbeeld en zelfbeeld;
* Voortplanting en gezinsvorming;
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
10
* Sociale en emotionele ontwikkeling;
* Seksuele weerbaarheid.
In groep 8 kunnen de volgende onderwerpen aan de orde komen:
* Mannen en vrouwen (in de media)
* Internetvrienden
* Verliefd en verkering
* Wat is seks?
* Verschillende soorten relaties, trouwen en kinderen
-----------------------------------------------------------------------------------------Schrijven: uit: Pennenstreken, Zwijsen
Van: Maria van Gils, e.a., Zwijsen, Tilburg
Pennenstreken is ontwikkeld voor de groepen 1 t/m 8 van de basisschool. De
einddoelstelling van Pennenstreken is: teksten kunnen schrijven in een
acceptabel tempo en in een goed leesbaar handschrift.
Vanaf groep 3 bestaat elke les uit drie fasen: introductie, instructie en
inoefening. Bij de instructie is behalve aandacht voor de juiste lettervormen, ook
aandacht voor de schrijfhouding en de potloodgreep. Ook doen we motorische
oefeningen.
Pennenstreken biedt extra oefenstof, onder andere in de vorm van oefenboekjes,
voor zwakke schrijvers.
In de hogere groepen schrijven de kinderen geleidelijk langere woorden en wordt
er geoefend met op-tempo-schrijven. Voor groep 8 is schrijfboekje F ontwikkeld.
Hierin worden de aangeboden schrijfopdrachten verdeeld in schrijfopdrachten in
methodisch schrift, blokschrift en temposchrijfopdrachten.
-----------------------------------------------------------------------------------------Catechese: uit: Hemel en aarde Kwintessens, Amersfoort
Trefwoord Kwintessens, Amersfoort
Ook dit jaar maken we in groep 8 gebruik van de methode Hemel en Aarde.
In de periode rond Kerstmis maken we een ‘uitstapje’ naar de methode
Trefwoord.
Veel mensen zijn tegenwoordig gevoelig voor vragen die gaan over hoe je als
persoon in het leven staat. Hoe ga ik om met mijn minder sterke kanten? Wat
gebeurt er met mij en met anderen als het leven stopt? Besteed ik wel tijd aan
aspecten van het leven die ik eigenlijk belangrijk vind?
Hemel en Aarde gaat over deze spirituele kant van het leven, omdat kinderen
van jongs af aan kunnen leren om hiermee om te gaan. Je zou kunnen zeggen:
op school kunnen ze spirituele vaardigheden ontwikkelen. Bijvoorbeeld door te
leren nadenken over wat waardevol is en wat niet. Door gevoeligheid voor
symbolen te ontwikkelen. Door verwondering uit te lokken over God en goden,
mensen, de dingen, de cultuur.
VRAAG – herfst 2016
De schooldag hangt van vragen aan elkaar. Wie niets te vragen heeft, leert niet
veel. Maar aan de andere kant is het ook fijn als niemand meer iets te vragen
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
11
heeft, want dan is alles duidelijk en kunnen we lekker aan het werk. In deze
lessen ontdekken we dat er altijd iets te vragen overblijft, en dat is maar goed
ook. Wie iets vraagt, kan iets nieuws ontdekken. Wie zichzelf belangrijke vragen
blijft stellen, vindt niet altijd antwoorden, maar wordt wel wijzer. Een serie
lessen voor nieuwsgierige mensen.
KINDEREN VAN GOEDE WIL – Kerstmis 2016
(kerstthema van Trefwoord, schoolbreed)
Het gaat over een dorp waar de goede wil om samen te werk en samen te vieren
verdwenen is. Het project gaat over die goede wil die opnieuw aangewakkerd
kan worden in het leven van mensen.
STEM – winter 2017
Als je voor het eerst een opname hoort van je eigen stem, kun je bijna niet
geloven dat je echt zo klinkt. ‘Binnendoor’ hoor je je eigen stem heel anders.
Toch uit je in je stem de gevoelens en gedachten die je het meest eigen zijn. En
door te zingen of te lezen kun je met je stem anderen in een stemming brengen.
Met je stem ben je aanwezig. Het is niet voor niets dat God vaak aanwezig is als
een stem die je hoort. Ook je eigen geweten klinkt vaak als een stemmetje dat
je van binnen toespreekt. Een nummer vol klanken, zang en spelen met
stemmen.
VIS – Pasen 2017
De magische, verstilde onderwaterwereld van vissen spreekt voor bijna iedereen
tot de verbeelding. In veel culturen en levensbeschouwingen nemen vissen een
bijzondere plaats in. Denk aan de muziek van walvis- en dolfijnengeluiden die je
op cd, op YouTube of in de appstore kunt vinden. Of aan de aquaria die in vrijwel
elk Chinees restaurant geluk brengen. In de verhalen over Jezus speelt de
symboliek rond vissen een belangrijke rol. Hij en zijn volgelingen waren vissers,
en in veel verhalen komt dat terug.
GROEI – zomer 2017
Alles wordt anders als je groeit. Je mag meer, je kunt meer. De wereld ziet er
anders uit. Ineens lijken kinderen uit groep 2 heel klein – ben je echt zó klein
geweest? Bij groei hoort proberen en mislukken, horen rituelen die overgang
markeren, zoals de Eerste Communie. Maar pas goed op wat je laat groeien en
sterker maakt. Woede, jaloezie, ijdelheid… De wereld wordt niet mooier als die
boven je hoofd groeien. Alles wat je aandacht geeft groeit, zeggen ze. Bedenk
dan goed wat je aandacht geeft, en waarin je groot wilt worden.
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
12
----------------------------------------------------------------------------------------Gymnastiek: uit: Basislessen bewegingsonderwijs
Elsevier, Amsterdam
De nieuwe methode is een volledig herziene versie van de methode die wij
jarenlang hebben gebruikt. Er zijn 14 basisopstellingen en 6 buitenlessen
beschreven en via de website zijn 9 suggestielessen beschikbaar.
Een aantal kenmerken van de methode is in de afgelopen jaren onveranderd
gebleven. Zo wordt er nog steeds uitgegaan van een basisopstelling die door alle
groepen (3 tm 8) gebruikt kan worden. Een opstelling kan de gehele dag blijven
staan. Er worden duidelijke methodieken beschreven en er wordt een opbouw
beschreven voor de les, een leerjaar en de verschillende leerjaren.
Enkele nieuwe kenmerken zijn:
Er wordt gebruik gemaakt van ongeveer 2000 foto’s. Daarmee worden
situaties en bepaalde handelingen uitgelegd.
Vrijwel elke basisles wordt 2 keer – eventueel achterelkaar – gegeven.
Hierdoor krijgen de kinderen de tijd om zich binnen de aangeboden
bewegingssituaties te ontwikkelen.
Er zijn duidelijke en herkenbare rubrieken gemaakt voor de methodieken,
de veiligheid en de aanwijzingen.
De bewegingssituaties zijn zodanig ontworpen dat kinderen er goed
zelfstandig in kunnen bewegen.
Naast bovengenoemde lessen verzorgt de Combibrug dit schooljaar een aantal
gymlessen.
-----------------------------------------------------------------------------------------Tekenen: uit de serie: Moet-je-doen, ThiemeMeulenhoff, Utrecht.
Wij gebruiken voor de expressieve vaardigheden de serie Moet je doen
(Meulenhoff Educatief). Daaronder vallen tekenen, handvaardigheid, dans, drama
en muziek. De uitgangspunten zijn steeds dezelfde. Kinderen leren zich uit te
drukken in beelden, muziek, dans of spel door gebruik te maken van
beeldaspecten ( zoals vorm of kleur), materialen (zoals verf of dwarsfluit) en
technieken (zoals schilderen of hoorspel). Het tweede overeenkomstige
uitgangspunt is dat kinderen leren uitingen van anderen te ‘beschouwen’. En het
derde betreft de kennismaking met ons cultureel erfgoed.
Overigens zijn deze vakken niet geïntegreerd. Het blijven aparte onderdelen op
het lesrooster.
Daarnaast maken we ook gebruik van allerlei lesideeën die o.a. op internet te
vinden zijn.
-----------------------------------------------------------------------------------------Handvaardigheid: uit de serie: Moet-je-doen, ThiemeMeulenhoff, Utrecht.
Terwijl tekenen zich beperkt tot het platte vlak, richt handvaardigheid zich op 3
dimensies. De leerlijnen rondom beeldaspecten, materialen en technieken lijken
sprekend op die van tekenen. Per jaar zijn er 18 lessen die over het algemeen
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
13
meerdere weken tijd vergen. Voor de lessen ‘beschouwing’ beschikt de leerkracht
voor beide vakken over een serie platen die een tijdje in de klas kunnen worden
opgehangen.
Voor lessuggesties kunnen we verder gebruik maken van ideeën die o.a. op
internet te vinden zijn.
-----------------------------------------------------------------------------------------Muziek: uit de serie: Moet-je-doen, ThiemeMeulenhoff, Utrecht.
Ook bij muziek is de leerstof verdeeld over muzikale ‘beeld’-aspecten: maat,
ritme, vorm, klankkleur, compositie, dynamiek, melodie. Aan de hand van de
methode Moet-je-doen-muziek ( Meulenhoff Educatief ) maken de kinderen
kennis met de muziekinstrumenten, het notenschrift en de specifieke kenmerken
van bovengenoemde beeldelementen. Per jaar staan er ongeveer 20 lessen op
het programma, zodat er ook bij dit vak ruimte blijft voor eigen initiatief van de
leerkracht. Leerlijnen en lesstructuur laten zich weer heel goed vergelijken met
die van de beeldende vakken. Er wordt gezongen, geluisterd, gelezen, genoteerd
en geëxperimenteerd. Bijna iedere les begint met een lied. En we beschikken, ter
ondersteuning, ook over een flink assortiment slag- en staafinstrumenten.
Daarnaast studeert groep 8 natuurlijk een liedrepertoire in voor het kampvuur in
Veldhoven.
-----------------------------------------------------------------------------------------Dans: uit de serie: Moet-je-doen, ThiemeMeulenhoff, Utrecht.
Dramatische vorming: uit de serie: Moet-je-doen, ThiemeMeulenhoff,
Utrecht.
Regelmatig krijgen de kinderen les in dansante òf dramatische vorming.
Er wordt een onderscheid gemaakt in drie soorten lessen:
dansexpressie: De eigenheid van het dansende kind staat centraal.
Ervaringen, ideeën, gevoelens en bewegingsmogelijkheden krijgen vorm.
Die vormgeving is telkens weer uniek.
kinderdans: De kinderen leren dansen uitvoeren met min of meer vaste
structuren, afkomstig uit verschillende culturen.
dansbeschouwing: De kinderen kijken naar verschillende soorten dans
(van klassiek ballet tot hip-hop) en leren daarover te praten.
Bij drama gaat het op een specifieke vorm van spel: dramatisch spel, oftewel
‘doen-alsof-spel’.
spelvormen vanuit taal: klankspelen, dialoogspelen, associatiespelen en
voordrachtspelen
spelvormen vanuit beweging: pantomime en tableau
spelvormen vanuit dramatisch spel: afspreekspelen, inspringspelen
improvisatiespelen, productiespel en spelen met materiaal
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
14
-----------------------------------------------------------------------------------------Overige onderwerpen:
Schoolkeuze.
Dit schooljaar staat o.a. in het teken van de schoolkeuze. Uw zoon of dochter
maakt aan het eind van dit schooljaar de overstap naar een school in het
voortgezet onderwijs. De eindtoets Primair Onderwijs staat gepland in de tweede
helft van april (18 tm 20 april) gepland. Daarmee gaat deze eindtoets een
andere rol spelen bij het schooladvies. De toetsen behorend bij het
leerlingvolgsysteem, de rapporten van de afgelopen jaren en de observaties gaan
een steeds grotere rol spelen bij het vaststellen van het – voorlopig –
schooladvies. Vanzelfsprekend spelen motivatie, werkhouding, concentratie en
zelfstandigheid ook een rol.
Aangezien het (voorlopig) schooladvies vlak voor de eerste toetsweek (januari)
met u en uw kind besproken wordt, is de toetsweek voor groep 8 verschoven
naar begin november. Cito biedt deze mogelijkheid. De normering van deze
toetsen is uiteraard aangepast aan de periode van afname.
Het is de bedoeling dat op het eerste rapport dat eind november wordt
uitgegeven, de uitslagen van de toetsen vermeld staan.
Kamp.
Ook dit jaar gaan wij met de kinderen op kamp. Opnieuw hebben we gekozen
voor ‘de Buitenjan’ in Veldhoven. Op woensdag 14 juni vertrekken wij en op
vrijdag 16 juni keren wij in Sassenheim terug. De kosten voor de driedaagse zijn
voor u – als ouders – € 90,00. U kunt dit bedrag in twee termijnen betalen.
Medio januari ontvangt u van ons verdere informatie. Daarnaast zijn wij in
overleg met de kinderen een flessenactie voor het kamp gestart. Wekelijks
worden de flessen ingeleverd.
Weektaak – excursies – ouderhulp – kamp – slotavond – voortgezet onderwijs –
viering voor groep 8 in de St. Pancratiuskerk - vormsel
----------------------------------------------------------------------------------------Belangrijke data:
Di. 13 september:
Informatieavond groep 8
Di. 04 oktober:
Bezoek aan de kerk i.v.m. vormselproject (14.00 uur)
Week van 10 okt.:
Bezoek aan de Northgo in Noordwijk. (info. volgt)
Di. 11 oktober:
Informatieavond vormsel op de Startbaan (19.30 uur)
Ma. 24 okt.–vrij. 11 nov: Toetsperiode groep 8
Di. 08 november:
Informatieavond voortgezet onderwijs
November:
Boerhaave museum, Leiden (onder voorbehoud)
November (?):
Kindergemeenteraad
Vrij. 25 nov.:
Eerste rapport
Ma. 09 januari:
Voorlopig schooladvies- en rapportgesprek
Di. 10 januari:
Voorlopig schooladvies- en rapportgesprek
Woe. 11 januari:
Voorlopig schooladvies- en rapportgesprek
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
15
Vrij. 13 januari:
Thema-avond vormsel op de Startbaan (19.30 uur)
Di. 17 januari
Excursie Anne Frankhuis A’dam (onder voorbehoud)
Zo. 29 januari:
Vormselviering (onder voorbehoud)
Ma. 06 maart:
Tweede rapport
Ma. 06 maart:
Gesprek n.a.v. 2e rapport en schooladvies
Di. 07 maart:
Gesprek n.a.v. 2e rapport en schooladvies
Woe. 08 maart:
Gesprek n.a.v. 2e rapport en schooladvies
Do. 23 maart:
Overleg ‘de Nacht vd Startbaan’ (19.30 uur)
Vrij. 31 mrt, zat. 01 apr.:De ‘Nacht van de Startbaan
Di. 18 – do. 20 april:
Cito Eindtoets
Week van 15 mei:
Uitslag Cito Eindtoets
Mei:
Excursie Atlantikwall, Noordwijk (onder voorbehoud)
Ma. 22 mei:
Gesprek n.a.v. Cito eindtoets
Di. 23 mei:
Gesprek n.a.v. Cito eindtoets
Begin juni:
Bezoek aan moskee, Sassenheim
Woe. 14 – vrij. 16 juni: Kamp in Veldhoven
Zo. 02 juli:
Viering voor groep 8 in St. Pancratiuskerk
Ma. 03 juli:
Klassendag i.v.m. verjaardag
Di. 04 juli
Slotavond, aanvang 19.30 uur
Wo. 05 juli:
Vanaf 10.30 uur op school.
-----------------------------------------------------------------------------------------Klassenouders.
Met de klassenouders organiseren wij dit schooljaar verschillende activiteiten
voor de kinderen. Hierbij valt te denken aan de excursies (o.a het vervoer) en
aan ‘De Nacht van de Startbaan’. Daarnaast nodigen wij de klassenouders ook
uit bij de festiviteiten rond Sinterklaas en Kerstmis.
Rond het afscheid van de basisschool wordt ook de hulp van de klassenouders
gevraagd.
Zij kunnen als begeleider mee op kamp. En voor het slotfeest organiseren zij
de bijdrage van de ouders.
‘de Nacht van de Startbaan’.
Op vrijdag 07 april en zaterdag 08 april organiseren wij met een aantal ouders
voor groep 8 ‘de Nacht Van de Startbaan’. Voor de kinderen van groep 8 dé
mogelijkheid om op school uit te slapen! Die dag gaan vanaf 18.00 uur de
deuren voor ‘de nachtbrakers’ open. De volgende morgen om 08.30 uur kunnen
zij– zeer uitgeslapen – weer naar huis.
Wij willen u uitdrukkelijk melden dat de deelname aan ‘de Nacht’ vrijwillig is. De
beslissing ligt uiteindelijk bij u, als ouders. Via het bijgevoegde strookje kunt u
uw kind voor deze happening aanmelden.
Wij zijn op zoek naar ouders die ons bij het organiseren van ‘deze Nacht’ willen
helpen. Op donderdag 23 maart om 19.30 uur komen wij met alle
begeleiders bij elkaar komen. U kunt zich via het strookje als begeleider
aanmelden.
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
16
Uiteraard wordt u in een later stadium over het programma uitvoerig
geïnformeerd.
Wij melden nadrukkelijk dat de regels voor het overnachten in de school door de
gemeente zijn aangescherpt. Er zijn een aantal eisen waaraan wij moeten
voldoen. Hierbij valt te denken aan de indeling van de speelzaal als slaapzaal en
het aantal begeleiders gedurende de nacht.
Het kamp.
Ook dit jaar hebben wij geboekt bij ‘de Buitenjan’ in Veldhoven. Op woensdag 14
juni zullen wij vertrekken en op vrijdag 16 juni keren wij terug.
Zoals het er nu naar uit ziet gaan naast Floor en Frans nog twee leerkrachten als
begeleiders mee. Zoals eerder gemeld zullen wij de klassenouders benaderen of
zij als kampbegeleider mee willen en kunnen. Waarschijnlijk is er nog plek voor
één of twee begeleiders. U kunt zich via onderstaand strookje aanmelden. Als wij
té veel aanmeldingen krijgen, zullen wij daarna – helaas – over moeten gaan tot
loting.
Excursies.
Dit schooljaar gaan wij een aantal keren op excursie. De excursies zijn nog onder
voorbehoud. In een later stadium zullen wij u via de mail verder informeren en
vragen om eventueel als begeleider met ons mee te gaan.
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
17
---------------------------------------------------------------------------------------Klassenouder.
Ondergetekende …………………………………………. stelt zich kandidaat voor klassenouder.
Datum: ..................................
Handtekening: .....................……………
---------------------------------------------------------------------------------------Deelname ‘de Nacht van de Startbaan’
Ondergetekende ……………………………………………………………………………………………………… geeft
zoon/dochter ……………………………………………………………. toestemming deel te nemen aan ‘de
Nacht van de Startbaan’ op 07 en 08 april.
Datum: ..................................
Handtekening: .....................……………
Bijzonderheden:
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------------------------------------------------------Begeleider ‘de Nacht van de Startbaan’.
Ondergetekende ……………………………………………………………………………………………………. wil bij de
voorbereiding van ‘de Nacht van de Startbaan’ assisteren.
Ik kan wel/niet aanwezig zijn op donderdag 23 maart om 19.30 uur
Tijdens ‘de Nacht’ blijf ik:
0
vrijdagavond
0
vrijdagavond en –nacht en zaterdagochtend
Datum: ..................................
Handtekening: .....................……………
--------------------------------------------------------------------------------------Begeleider kamp.
Ondergetekende ………………………………… stelt zich kandidaat als begeleider van het kamp
op 14, 15 en 16 juni.
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
18
Datum: ..................................
Handtekening: .....................……………
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
19
De Startbaan – jaarprogramma groep 8 – schooljaar 2016 - 2017
20