PowerPoint presentatie over de zwaluw

De huiszwaluw, metselaar in smoking
1
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Zwaluwen in onze taal
Van Dale:
2
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Zwaluwen in onze taal
Van Dale:
3
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Zwaluwen in onze taal
Van Dale:
4
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Zwaluwen

Trek als mysterie:




Aristoteles en Plinius: winterslaap
Transmutatie (veranderen in een andere diersoort: merel,
vis)
Baron Cuvier (1769-1832, Frans zoöloog): huiszwaluwen
brengen winter onder water door, rustend op de
moerasbodem.
Pas in 19e eeuw meer inzicht
5
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Dé zwaluw?

Verschillende soorten:




Huiszwaluw
Boerenzwaluw
Oeverzwaluw
“Niet-zwaluwen”:


Gierzwaluw
Nachtzwaluw
6
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Dé zwaluw

Huiszwaluw
“Metselaar in smoking”
7
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Dé zwaluw?

Boerenzwaluw
8
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Dé zwaluw?

Oeverzwaluw
9
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Andere ordes

Gierzwaluw
10
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Andere ordes

Nachtzwaluw
11
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw


Bijna altijd onder uitstekend deel van gebouw of
onder bruggen
Vrij gemakkelijk op te merken aan gebouwen
12
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw


ca. 14.000
koppeltjes
(t.o.v. 1968 daling
van 60-80 %
t.o.v. 1990 daling
van 45 %)
In andere landen ook
daling maar afname
in Vlaanderen bijna
zwaarste voor hele
Europa


13
Grootste aantallen
onder bruggen
(daling 40 %) en aan
grote gebouwen Ook
afname in gem.
aantal nesten per
broedplaats
0,6 tot 2,25
broedparen/km²
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw
Aantal nesten
14
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw-nestbouw








Aanvankelijk rotsbroeder,
pas sinds 19e eeuw: gebruik van gebouwen
Koloniebroeders (> 4-tal nesten)
Honkvast (vooral mannetjes)
Arriveren eind april-mei (tot juni)
Eerste mannetjes palmen oude nesten in
Hergebruik of herstel van oude nesten (paar
dagen werk): in 73 % hergebruik bij volwassen
vogels, 15 % bij eerstejaars
Nieuw nest: in buurt van anderen: 1-2 weken
Vochtigheidsgraad belangrijk (modder).
Strootjes doen dienst als ‘betonijzers’
15
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw-nestbouw
16
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw-nestbouw

Keuze nestplaats? Voorkeur wit? O of N-kant?


“wij blijven onder vrienden”
Nesten moeten groot en stevig zijn

Afhankelijk van hoek dak en materiaal (beton en ruw hout
hebben voorkeur!)
17
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw-nestbouw

Liefst “steuntje”

Ouderparen mogen zich niet kwetsen

Sociaal, maar toch schuw
18
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw- broedgedrag








Mannetje toont
vrouwtje het nest
Zingen in de vlucht,
kop naar beneden,
vleugels naar beneden,
staart heen en weer…
Paring in het nest
3-5 eitjes
Mannetje neemt deel aan broeden (2 à 3 weken)
Jongen uit nest: 3 weken
Vaak 2 (-3) broedsels
1e broedsel helpt 2e mee grootbrengen
19
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw

Voedsel: kleine insecten







koppel met 2 X 2 jongen: 5 mioljoen insecten!
In vlucht gevangen
Boven open ruimte, water, rond bomen
Maar: vrije aanvliegroute naar nest
Meestal in omgeving nest, bij slecht weer verscheidene kms
Jongen kunnen paar dagen in rusttoestand gaan bij gebrek
aan voedsel
Weersvoorspellers???
20
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw- overwintering

Huiszwaluwen vertrekken
later dan Boerenzwaluw
(sept. en vooral okt. i.p.v.
aug.-sep.)

Overwinteren in Tropisch
West- Afrika en Z.O.-Afrika

Zoeken daar hoog in de
lucht voedsel boven de
oerwouden (700 m tot
3.000 m).
21
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw: bedreigingen

Weersomstandigheden








Trek: storm, droogte Sahel
Nest: modder
Opgroei jongen: insecten!
Gebruik insecticides / afname in aantal insecten
Luchtvervuiling (F, NO, SO²,vliegas, …)
Afbraak broedplaatsen
Stadsrand nog interessant, kern niet meer
(verstedelijking)
Afname in Vlaanderen groter dan in Nederland
(gebrekkige ruimtelijke ordening)
22
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw- mijn vriend?





Insecteneter
Ware luchtacrobaten (landen normaal enkel bij verzamelen
nestmateriaal)
Kondigt zomer aan
Geluksbrenger!
Maar, …
23
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw: wat te doen?
Mestplankje
Plankje onder nest
Minstens op 50 cm


Niet verstoren tijdens
broeden (bij wet
beschermd trouwens)

Als op hinderlijke plek:


Wachten tot na broedseizoen!
Mogelijkheid:


Hoek met dak sluiten m.b.v. een plank of kippengaas
Toegang tot plaatsen waar ze niet hinderen niet
beletten
24
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw: bescherming



Goede nestgelegenheid (>< moderne huizen)
Bouwmateriaal
Insecten
Wat kunnen we allemaal doen?







Doorgeven locaties
Gebruik insecticiden beperken
Kattebelletje?
Illegaal om nesten te vernietigen: mensen op
aanspreken of natuurwachter verwittigen
Modder
Eventueel kunstnesten (direct of indirect effect)
Zwaluw-latje
25
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
De Huiszwaluw: mijn vriend!
26
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Kunstnesten
27
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw
Colofon:



Deze PowerPoint presentatie werd samengesteld door
Regionaal Landschap Noord-Hageland
Financiering Provincie Vlaams-Brabant
Met medewerking van Natuurpunt, verschillende
gemeenten.
28
© RLNH vzw en Natuurpunt vzw