Mc-Kinsey-How-the-wo..

Samenvatting How the world’s most improved schoolsystems keep getting better Mc Kinsey
Auteurs Mourshed, Chijoke, Barber 2010 Mc. Kinsey company
Het betreft hier een onderzoek naar 20 onderwijssystemen op alle niveaus wereldwijd.
Het gaat hier om de volgende niveaus
Slecht
Ghana, Minas gerais (deelstaat van Brazilïë) , Madhya,
Pradesh(deelstaat van India), Western Cape (Zuid-Afrika)
redelijk
Armenië, Chili Jordanië
goed
Aspire (Canada), Boston, Engeland, Long Beach
Goed tot uitstekend
Letland, Litouwen, Slovenië Polen
Excellent
Singapore, Hong Kong, zuid Korea, Saxony Ontario
Er is onderscheid gemaakt in onderwijssystemen die systematisch verbeteren en onderwijssystemen
die veelbelovende starters zijn. De eerste groep heeft meer dan 5 jaar constante stijging laten zien
van lln. resultaten, in verschillende vakken, b.v. polen, Singapore. De tweede groep zijn landen die
onlangs pas zijn begonnen met op basis van data interventies te plegen en die nu al aanzienlijke
resultaten boeken. (India, Brazilië, zuid Afrika. Zie tabel 1 op pagina 12.
Doel van het onderzoek is: welke interventies komen voor in elk onderwijssysteem, wanneer vinden
ze plaats en hoe verhouden ze zich tot elkaar en met het onderwijssysteem in een bredere context
van het land.
Alle landen zijn wel; bezig in de laatste 20 jaar met onderwijshervormingen maar deze zijn vaak niet
succesvol. Aantal landen lukt het wel om significant, volhoudend en wijd verspreide resultaten onder
alle studenten behaald hebben.
Er is geen overview van alle onderwijssystemen. Dat is te complex en er zijn verschillende factoren
die per land aanzienlijk kunnen verschillen. Ze hebben ook allemaal verschillende doelen. En tot slot
onderwijssystemen veranderen constant. Wat nu werkt kan over een paar jaar helemaal niet meer
relevant zijn.
Het hart van het onderzoek wordt gevormd door een analyse van een uitgebreide database. Ze
hebben onderwijssystemen bij laten houden welke interventies nu gepleegd zijn. Dit heeft geleid tot
een database van 575 interventies. Deze zijn verdeeld in verschillende clusters. Ze hebben ze ook
ingedeeld in structuurinterventies, procesinterventies en verdeeld in doelgroepinterventies (leraar,
schoolleider, student).De interventies zijn vervolgens ondergebracht per niveau van ontwikkeling van
het schoolsysteem:
Niveau 1 van slecht naar redelijk
Niveau 2 van redelijk naar goed
Pagina 1
21-7-2017
Myriam Lieskamp
Niveau 3 van goed naar uitstekend
Niveau van uitstekend naar excellent
Wat ze in ieder geval ontdekt hebben is dat veel oecd landen meer zijn gaan investeren in hun
onderwijsbegroting maar dat dit niet altijd leidt tot verbetering, zelfs stagnatie en achteruitgang. Het
% van het BNP varieert over alle niveaus in alle landen. Dus ook hoge investeerders zitten in slecht
presterende systemen. Zie tabel 4 op blz. 16.
Wat ook blijkt is, dat onderwijssystemen die de juiste interventie doen, binnen 6 jaar hun prestaties
kunnen verbeteren.
Om een daadwerkelijke verbetering tot stand te brengen zijn er drie aspecten van belang:
1. de performance stage van het onderwijssysteem, waar het systeem zich nu bevindt in relatie
tot student resultaten
2. intervention cluster= set van interventies die passen bij de performance stage om de
gewenste student resultaten te bereiken
3. contextualizing= het aanpassen van het onderwijssysteem aan het interventiecluster in de
huidige context. Hier neem je de historie, de cultuur, de politiek en de structuur van het
systeem in mee.
Wat blijkt dat , los van de totale context zoals geografische ligging, welzijn en welvaartsniveau, er
steeds een dominant cluster is van interventies.
De drie bovengenoemde aspecten zijn van wezenlijk belang in combinatie met twee houdingen:
Volhardendheid (sustaining) langere termijn beleid op drie elementen: relatie tussen school en
veranderaar, een sterke pedagogische visie en leiderschap
Ontbranden (ignition) de condities die nodig zijn om het onderwijssysteem op weg te laten gaan
Performance stage
Tot slot de foto die gemaakt wordt van het niveau is een momentopname. Onderwijssystemen
ontwikkelen zich steeds verder. Zie voor ontwikkelingen model 6 blz. 19.
Interventie cluster
Er blijkt een verschil te zijn tussen systemen die wel vooruit gaan met een interventiecluster en
welke niet. Volhardendheid, niet consequent in hun aanpak, hebben niet de kritische massa die
nodig is gebruikt passend bij hun performance stage, niet doortastend genoeg en onvoldoende
discipline.
Ze hebben ontdekt dat er 2 groepen van interventies zijn:
1. stagedependent interventions ( interventies passend bij performance stage). Het gaat om het
systeem en niet om een enkel aspect.
a. Slecht naar redelijk. Focus ligt op ondersteunen studenten om resultaten te bereiken
op rekenen en lezen. (laag-geschoolde leraren, zorgen voor basisbehoeften zoals
Pagina 2
21-7-2017
Myriam Lieskamp
eten en drinken, en alle scholen onderbrengen in het systeem op een minimaal
afgesproken niveau
b. Redelijk naar goed ( hier ligt de focus op het behouden van de basis van het systeem,
dus focus op high performance, creatief omgaan met financiën, de structuur goed
organiseren en gebruik maken van pedagogische modellen)
c. Goed naar uitstekend ( de focus ligt nu op de leraren en de schoolleiders als een
volwaardige professional met condities die op hetzelfde niveau staan als de
medische – en rechtenwetenschap.)
d. Uitstekend tot excellent. (hier ligt de focus op de scholen zelf, introductie peer-based
leren in de school en tussen de scholen en het ondersteunen van innovatie en
experimenten)
Er is een relatie ontdekt tussen het aansturen door ministeries en niveau van het systeem. Bij a tot
en met b wordt alles strak aangestuurd met een sterke controle op kwaliteit school en leraar. Bij c en
b is veel professionele ruimte.
2. crossstage interventions ( interventions die op alle niveaus optreden maar op verschillende
tijden en situaties (zes interventies die steeds wisselend op alle niveaus optreden|)
a. reviseren van curriculum en standaarden
b. een goed beloningssysteem voor leraren en schoolleiders
c. bouwen aan beroepsvaardigheden van leraren en schoolleiders en toetsen van
studenten
d. invoeren van datasystemen
e. faciliteren van innovaties door beleidsregels en onderwijswetten
contextualizing
het gaat hier om 4 benaderingen om gebruik te maken van de context in plaats van er tegen in te
werken. Het draait hier om mandaat en instemming.
1.
2.
3.
4.
Het gewenste tijdpad van de verandering
Of de gewenste verandering geaccepteerd is en niet onderhandelbaar
De mate waarin er winners en verliezers zijn
de betrouwbaarheid en de stabiliteit van de regering in haar beleid ingebed in historie en
politieke context
sustaining
er zijn drie manieren waarop goed presterende landen langdurige aanpassingen kunnen maken;
1. het vormgeven van samenwerkende leergemeenschappen tussen leraren en tussen scholen
a. alle goed werkende schoolsystemen hebben een pedagogische visie waar leraren
en schoolleiders zich in kunnen vinden en mee samen willen werken. Het zorgt
ervoor dat de focus ligt op de frontline van de school en de klas om de verandering
te ondersteunen
2. een bemiddelende laag tussen ministerie en scholen
Pagina 3
21-7-2017
Myriam Lieskamp
a. het zorgt ervoor dat er ondersteuning komt voor scholen om doelen te halen, een
buffer is tussen ministerie en scholen en een kanaal om good practices te delen
3. en het vormgeven van leiderschap voor de toekomst
a. het gaat hier om langdurig leiderschap op alle niveaus dus ook op het ministerie, dus
niet een volgende minister een totaal ander beleid.
Ignition
Er zijn steeds 3 aanleidingen geweest om het roer radicaal om te gooien:
1. economische of politieke crisis
2. de impact van een hoogwaardig, kritisch rapport over het onderwijssysteem
3. de energie en de inbreng van een nieuwe politieke leider of strategische leider
het meest belangrijke is de inbreng van de nieuwe leider. Maar dan zijn ze meestal wel meer dan 6
jaar verbonden aan dit ministerie.
Hoofdstuk interventies blz. 23-58
Er zijn 3 belangrijke conclusies:
1. het gaat om het systeem en niet om een enkel aspect.
2. Verplicht effectiviteit en efficiency maar laat excellentie vrij ontwikkelen.
3. Gewoon maar verschillend
Start van het proces:
Drie dimensies van interventies implementeren om te starten:
1. Vaststellen huidige performance level
a. Lln. resultaten meten
b. Beslis of het huidige niveau slecht, redelijk, goed, uitstekend of excellent is
2. Kies interventies
a. Beslis wat het systeem nodig heeft om lln. resultaten te verhogen, begeleid deze
doelen en stel specifieke uitdagingen
3. Pas het aan de context aan
a. Pas leiderschapsstijl aan,pas tactieken (mandaat of volgend) aan historie, cultuur van
het onderwijssysteem en het land.
Het gaat vooral om HOE je het doet en niet zozeer om WAT je doet (daar moet je het samen over
eens zijn). Het draait om volhardendheid, discipline en wilskracht. Zie blz 28 figuur 8
niveau
thema
Pagina 4
Slecht tot
redelijk
Het bereiken
van
basisniveau op
gebied van
rekenen en
lezen
Redelijk tot goed
Goed tot uitstekend
Zorg ervoor dat de
basis in orde is
Vorm the professional
21-7-2017
Uitstekend tot
excellent
Verbeter door
peers en innovatie
Myriam Lieskamp
Interventio
n cluster
Zorg voor
gemotiveerd,
deskundig
personeel met
goed
materiaal,
goede
instructie,
schoolbezoeke
n door
inspecteur en
beloningen
voor hoge
prestaties
Alle scholen
op een
minimaal
niveau door
prestatie
afspraken,
goede
ondersteuning
van zwakke
scholen en
verbetering
schoolstructuur
Zorg dat lln.
een plek op
school hebben
En zorg ervoor
dat de
basisbehoefte
n van
leerlingen
vervuld
worden
Zorg voor een
datasysteem en
verantwoordingssyste
em door transparantie
en publiek maken van
resultaten +
onderwijsinspectie
Verhoog niveau van
beginnende leraar en
schoolleider door
speciale recruit
programma’s,
vooropleidingen en
eisen aan
beroep(diploma’s
Vorm professionele
leergemeenschap
met peers door
samenwerken,
decentraliseren van
ped. Visie en
mobiliteit en
roulatie
programma’s
Financiële en
organisatorische basis
op orde door te zorgen
voor voldoende
leraren,
decentraliseren
financiën, fondsen
verhogen, zorg voor
een allocatiemodel en
herontwerp de
organisatie
Verhoog niveau
zittende leraren en
schoolleiders door
scholing op de
werkplek, coaching en
het bieden van
loopbaanmogelijkhed
en
Zorg voor een
adequaat
administratiesystee
m
Bevrijd de
professional van de
administratieve last
door te zorgen voor
een adequate
administratieve
ondersteuning
Zorg voor een
pedagogische
ondersteuning door
een gestroomlijnd
schoolmodel, en een
taal voor instructie
Laat scholen zelf
besluiten nemen door
zelfevaluatie en
onafhankelijke en
gespecialiseerde
scholen
Zorg voor
voldoende budget
voor innovaties en
zorg ervoor dat
innovaties overal
verspreid worden
Slecht tot redelijk presterende scholen hebben 5 overeenkomsten:
1. Leraren en schoolleiders waren niet zo ervaren en minder gemotiveerd
2. Het ministerie had een kleine omvang en onvoldoende menskracht voor ondersteuning en
managen
3. Er waren heel veel onderlinge verschillen tussen scholen
4. Er was maar een beperkt budget ter beschikking
5. Het niveau van de lln. was op het gebied van rekenen en lezen laag met een significant
niveau van spijbelen
Aantal interventies zie tabel 9 op blz. 30
Pagina 5
21-7-2017
Myriam Lieskamp
1. Zorg voor deskundige en gemotiveerde leraren door geprogrammeerde instructie voor
leraren, coaching op curriculum, beloningen voor hoge prestaties en schoolbezoeken door
ministerie
2. Minimum niveau van kwaliteit door doelen, toetsen en verzamelen van data, een goede
infrastructuur, schoolboeken en leerbronnen en ondersteunen van zwakke scholen
3. Zorg ervoor dat lln. naar school gaan door voldoende plaatsen en vervullen basiszorg
Zorg voor nog twee andere interventies:


zorg dat leerlingen kunnen focussen op leren en niet op overleven
verhoog het aantal uren instructie op het gebied van lezen en schrijven
redelijk tot goed presterende systemen hebben de volgende overeenkomsten:
1. Hoe kan je zorgen dat de basis in orde is en blijft
2. Hoe zorg je dat er verantwoording wordt genomen op alle niveaus
3. Hoe zorg je voor een goed datasyteem, verantwoording leraren, organisatie van financiën en
een pedagogische visie
4. Moet je het systeem herordenen herschikken of herinrichten?
Overzicht van maatregelen zie figuur 12 blz. 35
1. Transparantheid en verantwoordelijkheid afleggen door toetsen, openbaarheid
toetsgegevens en resultaten school en schoolinspectie scholen laten bezoeken
2. Organiseer de organisatie en financiële structuur door te zorgen voor voldoende leraren,
decentralisatie financiën en organisatie, verhoog fondsen en herstructuur het systeem
3. Pedagogische basis door het kiezen van een pedagogisch model en ondersteun leraar hierbij
door materiaal, leerboeken e.d.
Goed naar uitstekend presterende systemen
Zie schema 15 blz. 39
Overzicht van maatregelen :
1. Verhoog niveau beginnende leraar door recruitprogramma’s, goede introductieprogramma’s
en zorg voor bevoegde leraren met diploma’s
2. Verhoog niveau zittende leraren door op de werkplek training, coaching,
loopbaanmogelijkheden en leraarforums
3. Besluiten nemen op schoolniveau door zelfevaluatie, een goed datasysteem en
onafhankelijke en gespecialiseerde scholen
Het onderwijssysteem gaat nu naar een niveau waar centrale controle wordt losgelaten en
gebruik gemaakt wordt van de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van leraren en
schoolleiders en steunt op gedeelde waarden en normen. Cruciaal hier is het niveau van het
leraarsberoep op hetzelfde niveau te krijgen als een arts of een rechter/advocaat.
Je ontwerpt dus een gezamenlijke beroepstandaard wat het beroep inhoudt, welke waarden
en normen er zijn en de hele beroepsgroep ondersteunt dit. kernvraag die hier centraal
staat: zou jij jouw kind op deze school plaatsen? Voorbeeld van schoolloop (LBUSD) waar een
Pagina 6
21-7-2017
Myriam Lieskamp
aantal stakeholders inclusief ouders scholen bezoeken samen met de schoolleiders en samen
een professionele dialoog voeren over wat ze zien (blz. 40).
Belangrijk is om hiervoor heldere, respectvolle afspraken te maken zodat de leraar aan het
roer blijft, gemotiveerd blijft e.d. LBUSD zorgt ervoor dat beginnende leraren gecoacht
worden door senior leraren voor meer dan 5 uur per week. Gedurende 3 jaar daarna hebben
leraren 7 dagen voor professionele ontwikkeling per jaar. Het systeem houdt bij welke
leraren hele goede resultaten behalen en verzamelt deze data en verspreid good practices
over alle scholen.
Van uitstekend naar excellent
Op dit niveau ligt de focus bij het creëren van een omgeving dat creativiteit en innovatie bevordert
van alle medewerkers en andere stakeholders.
Het creëert ook een systeem waar leraren verantwoordelijk zijn voor elkaars ontwikkeling en het
systeem geeft tijd, bronnen en flexibiliteit om te reflecteren, het uitproberen van nieuwe ideeën om
leerlingen beter te laten leren.
Figuur 17 blz. 43 geeft een overzicht van de interventies:
1. Verhoog niveau startende leraren door inrichten professionele leergemeenschappen,
flexibiliteit met grotere pedagogische vrijheid en mobiliteit om kennis te delen
2. Richt ondersteunende diensten in voor de professionals, door te zorgen voor een goede
administratieve ondersteuning
3. Zorg ervoor dat er sponsors zijn die innovaties stimuleren door stakeholders er bij te
betrekken en innovaties te ondersteunen door leergemeenschappen waar bedrijven en
ouders bij berokken zijn en zorg ervoor dat good practice wordt gedeeld.
Organiseer onderzoek en projecten die in een hoge mate ondersteunend werken bij de klas met een
direct resultaat bij het lesgeven en lespraktijk. Het verschil met de andere niveaus is dat lower
performing systems de basis verhogen door focus op leerresultaten en high performing systems juist
de controle loslaten om het plafond open te breken. De kern zit er in dat je alles doet voor de leraar
zodat hij of zij zo goed mogelijk les kunnen geven (blz., 44)
Deze systemen kenmerken zich door projecten waarbij innovatieve ideeën de ruimte krijgen en
mensen met elkaar goede ideeën gaan delen. De meeste systemen werken met professionele
leergemeenschappen (dit komt ook overeen met de bevindingen hoe bedrijven aan de top excellent
gaan presteren, beslissing laag bij de werknemers, ruimte voor innovatie en samen delen Opmerking
myriam).
Loslaten en hoge prestaties is een correlatie net als lage prestatie en veel controle. Als de resultaten
slecht zijn moet er een strakke uniforme wijze van aanpak komen (Singapore schreef b.v. landelijk
alle lessenplannen uit). Het gaat erom dat je eerst toewerkt naar het stabiliseren van het systeem en
daarna naar een continue verbeteringscyclus van scholen.
Pagina 7
21-7-2017
Myriam Lieskamp
Gewoon maar verschillend blz. 53
6 interventies komen in alle systemen voor in meerdere of mindere mate en verschillende tijden
maar ze zijn essentieel:
1. Verbeter beroepsvaardigheden leraren en schoolleiders
2. Zorg voor regionale en landelijke toetsen
3. Zorg voor een goede dataverzameling , een goede analyse en een goede deling van
resultaten van scholen
4. Herschrijf standaarden en programma’s op basis van wat een leerling moet kennen, doen,
begrijpen en creëer daarom heen het lesgeven van leraren
5. Introduceer een beloningssysteem voor hoog prestaties en structureer het salaris van leraren
en schoolleiders op basis van wat ze doen en de rol die zij spelen zie figuur 23 blz. 54
a. Van belang is te beseffen dat om hoog gekwalificeerde mensen aan te trekken voor
het onderwijs je een adequaat salaris moet betalen met voldoende uitdaging.
6. Beleidsnotities en onderwijswetgeving faciliteert de verbetering door de doelen te
verwoorden, prioriteiten en de visie. Zie figuur 24 blz. 55
a. Wat van belang is te beseffen dat het gaat om de leraar en de klas. LN. resultaten
gaan alleen omhoog als er iets verandert in de klas. |Boston heeft b.v. geïnvesteerd
in 15% investeren in systeem zoals dezelfde standaarden en 75% in instructie door
leraren in de klas (vergelijkbaar met Marzano Opmerking Myriam) zie verder
interessant schema op blz 57
Hoofdstuk contextualizing blz. 59-70
Breek door liever dan breek af
Context heeft 2 vormen:
1. Het huidige systeem op het niveau van slecht tot excellent
2. De context met de invloeden van historie, cultuur, politiek en hoe interventies worden
geïmplementeerd
Drie speciale gebieden van de context waar vaak de interventies plaats vinden zijn:
1. Professionele ontwikkelingen die gevraagd worden
2. De taal van de instructie
3. Student resultaten en targets
De strategieën die gebruikt worden zijn
1. Mandateren (ZORGT VOOR SNELLE ACTIE, MAAR KAN WEERSTAND OPROEPEN)
a. Mandateren vooral als er situaties zijn:
i. De gewenste verandering is niet onhandelbaar
ii. Er zijn maar een paar of geen verliezers als gevolg van de verandering
iii. De betrouwbaarheid en de stabiliteit van het onderwijssysteem en de
overheid is niet in gevaar
iv. De verandering moet snel plaats vinden als gevolg van politieke druk
Pagina 8
21-7-2017
Myriam Lieskamp
2. Overtuigen ( LANGZAME GEWENNING, EIGENAARSCHAP BIJ STAKEHOLDERS MAAR KAN
LANGZAME VERANDERING EN STAGNATIE OPROEPEN
Essentieel is dat er een kritische massa voor ondersteuning wordt opgebouwd.
Professionele ontwikkeling blz. 63
Er zijn 3 hoofdstrategieën te onderscheiden
1. Een nieuw gecertificeerd systeem van leraren waarbij scholing wordt gevraagd (Litouwen)
invoering van systeem van klassenleraar, senior, methodist en expert.
2. De afspraak dat leraren een bepaald aantal uren professionele ontwikkeling moeten volgen
(Hong Kong) 150 uur in 3 jaar via gecertificeerd systeem waarbij informele scholing meetelt
3. De professionele ontwikkeling is geheel vrijwillig (polen). Cultuur van land zorgt ervoor dat je
niet kan dwingen (communistisch verleden) een nieuw loopbaanbeleid dat beloningen geeft
als leraren zich ontwikkelen tot een bepaald niveau.
Instructietaal blz. 65
Meerdere mogelijkheden:
1. Keuze voor moedertaal en andere taal. Hong kong b.v. chinees en Engels. Leraren werden
opgeleid en moesten examen doen om goed Engels te kunnen geven.
2. Keuze voor een tweede taal . dus les in moedertaal en in 2e taal Engels. (Singapore)
3. De keuzes om een bepaalde wijze zo’n grote verandering door te voeren had vooral te
maken met de context (structuur van het onderwijssysteem, of leraren voor of tegen zijn, of
de verandering onderhandelbaar was en de politieke druk). Dit zijn 4 elementen die steeds
weer voorkomen.
Doelen blz.69
Er is een verschil in hoe landen met doelen omgaan. In de Anglo-amerikaanse landen en in landen die
bezig zijn van niveau slecht naar niveau redelijk worden targets openbaar gemaakt. In landen als
Singapore juist niet. Dat heeft te maken met de socio-economische context. In Singapore gaat men
uit van de waarden van de groep. Men wil samen goed onderwijs realiseren. De groep is belangrijker
dan het individu. In Amerika wordt alles openbaar gemaakt. Alle resultaten van lln. hangen op grote
borden. Een volledig transparant systeem volgens beleidsmakers. Worden de targets niet gehaald
door de leraar dan wordt deze ontslagen. In Azie en Oost europa worden targets niet openbaar
gemaakt. Daar gaat men uit van een holistisch beeld van een school, de school groep, waarbij ook lln.
kenmerken van invloed zijn. Focus ligt daar op dat leraren samen met de school het beste er van wil
maken. Zij concentreren zich op het proces en geven de leraren de mogelijkheid te anticiperen op de
werkelijke situatie in de klas. Azië en Oost europa hanteren de strategie dat naming and shaming niet
werkt. Het werkt demotiverend. Het brengt schade toe aan de leraren en aan het onderwijssysteem
zelf. Effect is dat leraren geen risico meer gaan lopen, niet meer open staan om te leren en geen
nieuwe dingen meer willen uitproberen. Wat deze landen wel doen is een professionele dialoog
starten over de data tussen scholen en het ministerie om samen te kijken waar mogelijkheden liggen.
Pagina 9
21-7-2017
Myriam Lieskamp
Hoofdstuk Sustaining blz. 71-89
Er zijn 3 belangrijke elementen bij sustaining. Samenwerkende praktijken, een bemiddelende
tussenlaag en bouwen aan leiderschap voor de toekomst. Samenwerkende gemeenschappen gaat
over leraren en schoolleiders die effectieve lespraktijken vormeven, bestuderen at werkt en niet
werkt, met een grote aandacht voor details en overeenstemming met alle betrokkenen. Op basis van
gedeelde waarden die gedeeld worden in de praktijk en waar een hoge mate van kennisuitwisseling
plaats vindt:gemeenschappen die zich kenmerken door peer-to-peer professionele samenwerking en
loopbaanmogelijkheden.
Bij landen waar professionele leergemeenschappen gevormd zijn, zijn vooral terug te vinden in
onderwijssystemen die van uitstekend naar excellent gaan. In professionele leergemeenschappen
worden effectieve instructies gezamenlijk ontworpen, wordt kennis gedeeld. Leraren zijn allemaal
wel professioneel getrained.
Loopbaanpaden: de onderwijssystemen waar professionele ontwikkeling heeft plaats gevonden en
waar coaching en peerreview plaats vindt richten ook lerarenniveaus in. Er zijn een aantal
voorbeelden. Maar dat is niet overal zo. Het gaat er vooral om dat leraren volhardend worden omdat
ze zien dat hun werk effect heeft op de lln. Dat motiveert hen het meest.
Professionele leergemeenschappen laten drie gevolgen zien:
1. het heeft scholen gebracht van een situatie waar leraren keizers waren in hun eigen klas naar
een gezamenlijke gedeelde verantwoordelijkheid voor goed onderwijs.
2. het heeft een culturele verschuiving veroorzaakt van wat leraren doen naar wat studenten
leren. Dit leidt tot een focus op het analyseren van resultaten en samen werken om het
leersysteem steeds verder te verbeteren.
3. het levert een gezamenlijk pedagogisch model op, een model van goede instructie en zorgt
ervoor dat leraren eigenaar zijn van dit model.
De middenlaag/operationele laag
Fungeert als buffer tussen scholen en ministerie. Meest belangrijke rol het versterken en
ondersteunen van het verbeterproces. Deze laag interpreteert wat vanuit het ministerie komt,
communiceert en standaardiseert maar geeft ook info terug vanuit de scholen aan ministerie.
Er zijn verschillende vormen gevonden:
1. geografische ingedeelde middenlaag
2. schoolgeclusterde laag
3. een op onderwerp ingedeelde middenlaag
4. een op niveau ingedeelde middenlaag
Het is afhankelijk van de context welke vorm gekozen is.
De middenlaag heeft drie belangrijke taken:
Pagina 10
21-7-2017
Myriam Lieskamp
1. zorgen voor een adequate ondersteuning voor scholen om de doelen te realiseren. Het gaat
hier om een rolwisseling waar eerst de middenlaag vooral de inspecterende rol had naar een
faciliterende, partnerschap en ondersteunende rol van scholen.
2. optreden als een buffer tussen ministerie en de scholen door het interpreteren,
communiceren en standaardiseren van beleid om ook weerstand te voorkomen
3. het bevorderen en aanmoedigen van het werken in professionele leergemeenschappen door
good practices deling te faciliteren, scholen te helpen elkaar ter ondersteunen,
ondersteunen van kennisuitwisseling en goede praktijk aanpakken te standaardiseren. Het
gaat hier om het openen van kanalen voor kennisdeling, samenwerking en ondersteuning.
In de onderzochte systemen komen verschillende vormen van middenlagen voor maar ze hebben
allemaal het effect van het openen van kanalen voor communicatie, kennisdeling, ondersteuning
en standaardisering.
Toekomst gericht leiderschap
In de onderwijssystemen draait het om goed leiderschap. Zij zorgen voor continuïteit, expliceren
van pedagogische visie, implementeren van standaarden en borgen van de veranderingen voor
de toekomstige leiders. Alle goed presterende onderwijssystemen investeren in goede
schoolleiders met loopbaanpaden, goede opleidingsmogelijkheden, training en ondersteuning.
Hoofdstuk ignition blz. 90-108
In het onderzoek komt naar voren dat er steeds drie aanleidingen zijn die ervoor zorgen dat eenland
het onderwijssysteem radicaal verandert:
1.
een politieke of economische crisis

2.
een belangrijk en kritisch rapport over de leerresultaten (vergelijk piss en Timms)

3.
Pagina 11
Het rapport stelt ook dat je de voordelen van een grote crisis moet zien en gebruiken
om veranderingen tot stand te brengen die je anders niet tot stand zou kunnen
brengen.
De publicatie van een rapport met slechte resultaten is een krachtig middel om een
verandering tot stand te brengen. Je moet de voordelen pakken van de slechte
publicatie. B.v.. in India werd de slechte resultaten gebruikt om een shift tot stand te
brengen van een focus op input (hoeveel leraren per hoeveel kinderen, hoeveel
budget e.d. naar een focus wat willen we bereiken met leerlingen op het gebied van
lezen en rekenen.) Een slecht rapportage kan ook een risico inhouden, dat een
politiek leider zich gaat verschuilen en het debat in het publieke domein ontloopt.
een nieuwe politieke of strategische leider. Wat het meest voorwam is de komst van een
nieuwe politieke of strategische leider. En met name als ze van buiten het systeem
komen is de verandering krachtiger en deze nieuwe leiders zijn powerfull. Tenslotte
blijven deze leiders langer aan dan de gebruikelijke termijn van drie jaar (meest
voorkomend is 6 jaar voor strategische leider en 7 jaar voor een politieke leider) om
21-7-2017
Myriam Lieskamp
daadwerkelijk een grote verandering tot stand te brengen (in alle 20 onderzochte
systemen komt dit voor). Zij werken dan met grote toewijding, energiek en met passie.
Wat uit het onderzoek naar voren komt dat al deze leiders werken met een soort
“playbook”waarin 5 stappen zijn te onderscheiden:
1. besluit wat niet onderhandelbaar is (afhankelijk van de context) dus b.v. het aantal uren dat
lln. les moeten hebben. Deze niet onderhandelbare punten worden de ankerpunten van het
systeem en het zijn de lijnen die NIET overtreden mogen worden door geen enkele
stakeholder.
2. installeer capabele, gelijkgestemde mensen op de meest kritische posities
3. overleg met alle stakeholders. Vergelijking onderwijssysteem met een typhoon (in oog de
student, daarom draaien ouders, leraren, schoolleiders). Overleggen en betrekken met
ouders, leraren, schoolleiders en b.v. gemeenten zijn cruciaal om de typhoon te managen en
in een bepaalde directie te krijgen. Met name de stakeholder ouders is cruciaal omdat zij een
kritische factor zijn met een hoge impact. Hoe meer ouders betrokken zijn bij de school, hoe
meer zij het onderwijs aan hun kind zullen ondersteunen en willen bijdragen om het
onderwijs te verhogen.
4. zorg ervoor dat de “bronnen”voor de niet-onderhandelbare factoren beschikbaar zijn. Met
name als er ook bezuinigd wordt moet je zorgen dat als scholen deze factoren moeten
realiseren er ook budget is door fondswerving, reallocatie of investeren.
5. zorg er voor dat de vroege winstpunten die je haalt meteen op de kaart zet bij besturen,
overheid, ministerie maar ook de andere stakeholders zodat zij vertrouwen krijgen in het
proces, gemotiveerd worden, enthousiast raken.
Tot slot van dit hoofdstuk staat dat je vooral in power moet blijven, doorpakken, doortastend
zijn. De gewenste verandering komt na een paar jaar, de eerste jaren zijn moeizaam. Daarom ook
voor een langere periode dezelfde leider.
Conclusies 109-112
|Niet is emotioneler in een land dan onderwijs. De kwaliteit van het onderwijs heeft invloed op ieder
aspect van het leven van iedereen. Onderwijs bepaalt hoe de toekomst van het kind er uit gaat zien
en hoe de maatschappij zich creatief, economisch en maatschappelijk zal ontwikkelen. Als een
systeem aan het begin staat van een ontwikkeling is een strakke sturing nodig. Een visie nodig op wat
de uitkomsten moeten zijn die leerlingen moeten halen. Als een onderwijssysteem verder is, gaat het
erom dat scholen lerende organisaties worden die in staat zijn te anticiperen wat op hun pad komt.
Quate van Senge: “de focus moet niet liggen op individuele vaardigheden van iedereen maar op een
professioneel systeem. De traditionele benaderingswijze is om de focus te leggen op het verbeteren
van vaardigheden van individuele mensen om hun werk beter te doen in plaats van de collectieve
capaciteit van mensen die er werken te gebruiken, te laten innoveren en creëren. “ blz. 112
Myriam: enige kritische noten zijn wel op hun plaats. De focus ligt sterk op leerresultaten terwijl het
rapport ook duidelijk laten zien dat een holistische benadering van de leerling en het
Pagina 12
21-7-2017
Myriam Lieskamp
onderwijssysteem het verschil maakt tussen goed en excellent. In vergelijking: in de film Superman
over het failliete Amerikaanse onderwijssysteem wordt duidelijk dat Amerika het meest faalt op het
gebied van kansen bieden aan alle kinderen. Afhankelijk van waar je geboren went en of de school
waar je naar toe gaat goed of niet goed is, wordt de toekomst van het kind bepaald. (er wordt geloot
met een tombala of een kind op die school komt of niet). Met name de holistische benadering zorgt
ervoor dat ook de omstandigheden die het leren van kinderen zouden belemmeren zoals voldoende
eten, hygiene e.d. van evenveel belang is. Piramide van Maslov is nog steeds van toepassing.
Wat betreft de lerende organisatie: een denkfout die veelvuldig gemaakt wordt is dat je een lerende
organisatie bent als je van fouten leert. Dat is een misvatting. Een lerende organisatie is een
organisatie die actief 5 disciplines in een organisatie brengt; (je ziet in de voorbeelden van het
rapport dat de systemen die hele snelle vorderingen hebben gemaakt dit baseren op deze 5
principes.
1. persoonlijk meesterschap
2. gemeenschappelijke visie
3. teamleren
4. loslaten van mentale modellen
5. systeemdenken
Pagina 13
21-7-2017
Myriam Lieskamp