Praten over macht

NBA-platform voor nieuws, achtergrond en debat
Home
Nieuws
Magazine Accountant TV App Nieuwsbrief
Home Carrière
> Opinie Feiten en cijfers
> 2013 > 10 > Artikelen
Praten over macht
Opinie
OPINIE 22 oktober 2013
Praten over macht
Tuchtrecht
LAATSTE OPINIES
OPINIE  Leestijd van ongeveer 4 minuten  5 reacties
Als ik er over praat - in lezingen, trainingen of congressen - dan begin ik
met het noemen van het begrip macht. Dan zeg ik daarbij dat het in onze
poldercultuur niet zo gebruikelijk is om vrijelijk over macht te praten.
Wij zijn niet zo van de scherpe randen. Het op tafel leggen van tegenstellingen en
belangenconflcten. Wij bemantelen het verwerven, ter discussie stellen en streven
naar (behoud van) macht met politiek-correcte bewoordingen: overleg,
onderhandelen, compromissen, uitruil van standpunten.
Macht is voor mij positief noch negatief. Het is een gegeven in alle politieke en
sociale relaties. De klassieke definitie is van de socioloog Max Weber 'het
vermogen om mensen dingen te laten doen, die ze uit zichzelf niet zouden doen'.
Macht staat ook centraal in mijn hoofdstuk 'Political Economy' in de Nyenrodebundel Gorillas, Markets and Economic Values dat bij de opening van dit
academisch jaar is gepresenteerd. De titel verwijst naar de macht van Dick Fuld,
ceo van Lehman Brothers, die de bijnaam Gorilla of Wallstreet had. Lehman
Brothers - als metafoor van de crisis - gaat over het vraagstuk van (controle op)
macht van raden van bestuur en raden van commissarissen en het
testosterongedrag van managers. Over de macht van afdelingen legal en
compliance vis-à-vis business units binnen financiële instellingen.
Hebben zij tanden? Blaft het interne toezicht? Of is sprake van ingetogenheid en
deemoedigheid? Wie heeft het voor het zeggen in de onderneming? Welke rol
spelen aandeelhouders? Hebben toezichthouders de macht om door te dringen in
de working rules (zoals het echt gaat op de werkvloer)? Of, is het toezicht nog
te veel oppervlakkig en deels ritueel?
Als ik er over praat laat ik weleens secenes zien uit de prachtige documentaire
The Corporation waarin de invloed van de multinationale onderneming op ons
leven in de afgelopen eeuw in kaart is gebracht. Deze invloed is niet alleen
economisch, maar ook sociaal, cultureel en zelfs politiek. In het genoemde
'Political Economy'-hoofdstuk citeer ik Susan Strange die met boeken als Mad
Money en Casino Capitalism wijst op de toenemende grensvervagingen tussen
de overheid en markten. In de klassieke leer lokaliseren wij macht voornamelijk
in het politieke system. Maar het vakgebied politieke economie heeft oog voor de
wederzijdse doordringing van de publieke en private sector.
Macht wordt dan diffuser. Minder goed localiseerbaar in daarvoor geëigende
structuren en processen zoals de Tweede Kamer of de gemeenteraad. Macht - of
in iedere geval het steven naar macht - zit dan in lobby-activiteiten, netwerken,
sponsoring en/of financiering van bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoek.
Dit is allemaal volstrekt normaal, nastrevenswaardig en absoluut legaal. Maar
soms zijn scheidslijnen niet zo scherp te trekken. In het onderzoek naar
de bestuurscultuur in Noord-Holland (rapport Schoon schip) wordt gewezen op
interacties tussen bestuurders, politici en ondernemers. Hetzelfde speelt in de
provincie Limburg.
Een klassieker in de literatuur over dit soort van processen in een speech van
president Eisenhower in 1960, kort voordat hij het politieke stokje overgaf aan
president Kennedy. Eisenhouwer, oud operbevelhebben van de geallieerden in de
Gisteren
'Parijs' is nog ver
OPINIE 14 juli 2017
Leestips
OPINIE 13 juli 2017
Ammehoela!
OPINIE 11 juli 2017
AFM hekelt kwaliteit
wettelijke controle big four:
tijd voor actie!
OPINIE 07 juli 2017
Stop het perpetuum mobile
MEER OPINIES
Opleidingen
Opleiding
AA/RABelastingaccounta
nt
4 september 2017,
Nieuwegein € 4585.00 | PE 84 NBA Opleidingen

Opleiding
Controller in een
Week
13 september 2017,
Courtyard by
Marriott
Amsterdam € 4395.00 | PE 35 Alex van Groningen

Lean management
15 september 2017,
Nieuwegein € 495.00 | PE 6 NBA-VRC
Opleidingen

4 Vaktechnische
bijeenkomsten
27 september 2017,
14 startdata / 14
locaties € 1036.00 | PE 24 PE-Academy

Contact
Thema's 

Tweede Wereldoorlog en acht jaar lang president, waarschuwt voor het bestaan
van een 'militair-industrieel complex' dat hij waarneemt in de corridors van de
macht in Washington. Het is een waarschuwing tegen 'onwenselijke invloed' op
beleidsvoering door de industrie.
Susan Strange vraagt zich in haar twee genoemde boeken ook zoiets af. In
hoeverre zijn staten bij machte om daadwerkelijke controle uit te oefenen op
markten? Hoe sterk en daadkrachtig is het toezicht op markten?
Tijdens dit soort praten over macht besef ik - en merk ik soms aan het gehoor dat een dergelijk 'groot' verhaal over macht ook klein gemaakt moet worden.
Wat betekent macht nu in de context van het dagelijks functioneren van
accountants? Dat probeer ik dan duidelijk te maken door te wijzen op de ruim
tienduizend accountants die verplicht door de NBA een cursus ProfessioneelKritische Instelling moeten volgen.
Een goed initiatief om professionele tegenspraak van accountants te agenderen en
vrijmoedig spreken te stimuleren. PKI gaat in de kern ook om macht. Er is
sprake van een machtsrelatie tussen principaal en de accountant. Maar deze
machtsrelatie is niet eenzijdig. De accountant is niet per definitie ondergeschikt.
Verre van dat.
Ook - of juist - in machtsrelaties behoort een professioneel gesprek te worden
gevoerd over taakuitoefening en (individuele) verantwoordelijkheden. Dit vergt
vrijmoedig luisteren, maar ook sociaal-psychologische vaardigheden om dit soort
machtsgesprekken te voeren.
Accountancy is - of behoort - zoveel meer te zijn dan toepassing van
vaktechnieken. Uit onderzoek van de NBA blijkt dat opdrachtgevers neutraal tot
positief reageren op een professioneel-kritische houding in de praktijk. Verdere
professionalisering van de accountant zit niet in de toename van wet- en
regelgeving en verhevigd en verdiepend toezicht. Het zit in het verder ontwikkelen
van een houding en gedrag richting principalen, waarbij een professionele dialoog
wordt gevoerd over macht, in de dagelijkse praktijk van de accountant.
Wat vindt u van deze opinie?
Reacties 
 0
 0
Spelregels debat
Deel dit artikel
   
Bob Hoogenboom
Bob Hoogenboom is hoogleraar forensic business studies
Nyenrode en bijzonder hoogleraar politiestudies en
veiligheidsvraagstukken aan de Vrije Universiteit.

Lees alles van Bob Hoogenboom
Aanmelden nieuwsbrief
Ontvang vier keer per week (maandag, woensdag, donderdag en
vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox..
Uw e-mail adres
Aanmelden
Masterclass voor
Finance
Professionals
10 oktober 2017,
Erasmus
Universiteit
Rotterdam € 3550.00 | PE 24 Erasmus
Universiteit
Rotterdam ESAA

Accountant is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse
Beroepsorganisatie van Accountants (NBA).
ACCOUNTANT.NL
THEMA'S
Home
Aansprakelijkheid
Accountantsdag 2016
Arbeidsmarkt
Nieuws
Arbeidsrecht
Assurance
Beroep met toekomst
Opinie
Corporate governance
Derivaten
Externe verslaggeving
Carrière
Financiële instellingen
Financiering
Fiscaal
Feiten en cijfers
Flex-bv
Fraude en witwassen
Fraude in praktijk
Artikelen
Governance NBA
ICT
Integrated reporting
Kantoormanagement
Kwaliteit en toezicht
Lerend vermogen
Mkb
Ondernemingsrecht
Onderzoek en wetenschap
Opleiding
Overheid
Pensioen
Professioneel-kritische
instelling
Publiek belang
Samenstellen
Semi-publieke sector
Statistical auditing
SBR
Van de Helpdesk
Accountant maakt gebruik van cookies om de website te analyseren en te verbeteren en om advertenties te tonen. Door op 'akkoord' te klikken
© 2017 NBA (0.0.0.0) Contact Disclaimer Privacyverklaring Cookieverklaring Spelregels debat Volg ons op Twitter NBA.nl
geeft u toestemming voor het gebruik van cookies. In de cookieverklaring vindt u meer informatie over het gebruik van cookies op deze site.
Akkoord