`Ontwikkeling en identificatie van prognostische

Samenvatting proefschrift 'Ontwikkeling en identificatie van prognostische markers in
klinische prostaat kanker.'
Auteur: A.M. Hoogland
Ontwikkeling en identificatie van prognostische markers in klinische prostaat
kanker
Prostaatkanker is divers: in klinische presentatie, in histomorfologische tumor
groeipatronen en in overlevingsstatistieken. Momenteel wordt een aantal markers
voor prostaatkanker beschreven die het klinisch gedrag van de tumor beter kunnen
voorspellen. De meeste markers zijn onderzocht in patiënten die operatief behandeld
werden.
Om een significant effect te kunnen bewerkstelligen op de therapeutische beslissing
is het echter belangrijk dat markers ook getest worden op diagnostische prostaa t
naaldbiopten. CRISP3 en β-MSP zijn uitgebreid beschreven. β-MSP expressie neemt
af en CRISP3 expressie neemt toe in meer hooggradige tumoren.
Daarnaast worden zij beschreven als onafhankelijke voorspellers van prostaatkanker
recidief na operatie. Wij hebben deze markers getest op een cohort van prostaat
naaldbiopten. Beide markers toonden geen voorspellende waarde in de naaldbiopten
voor de ernst van prostaatkanker in de totale prostaat van diezelfde patiënt.
De voorspellende waarde van ERG eiwit-expressie is onderzocht op een groot
cohort operatie specimen. Correlatie tussen eiwit-expressie en klinische parameters
en voorspellende waarde voor tumor recidief na operatie bleken er niet te zijn.
Derhalve lijkt immunohistochemische ERG expressie geen rol te h ebben in het
klinisch besluitvormingsproces.
In de literatuur worden stamcelmarkers beschreven voor prostaatkanker, echter
zelden getest op patiëntmateriaal. Zes markers zijn onderzocht op expressiepatroon
in prostaatkanker en wat dat mogelijk kan betekenen in de kliniek. Expressie van β2Integrine en EZH2 kwamen overeen met het verwachte patroon van een
stamcelmarker. β2-Integrine is geassocieerd met hoog PSA. EZH2 is geassocieerd
met hoge Gleason score en biochemisch recidief na operatie. β6-Integrine blijkt
geen stamcelmarker te zijn. Wij vonden uitgebreide expressie van β6-Integrine in
>70% van de patiënten. β6-Integrine toont sterke associatie met niet-agressieve
tumorkenmerken. Daarnaast heeft β6-Integrine een onafhankelijk voorspellende
waarde voor het uitblijven van biochemische en lokale recidieven van
prostaatkanker, alsook tumorspecifieke mortaliteit na operatie. CD117, CD133 en
OCT3/4 tonen geen eiwit expressie in cohort en lijken derhalve ongeschikt als
stamcelmarkers in prostaatkanker.
Middels laser-capture-microdissectie zijn verschillende tumor-groeipatronen
geïsoleerd en is hieruit RNA geïsoleerd en gesequenced. Uit differentiële expressie
analyses zijn verschillende genen geselecteerd, waarvan de eiwitexpressie daarna
onderzocht is op een groot patiëntencohort. In conclusie correleren HELLS en ZIC5
met agressieve tumorkenmerken. Daarnaast is HELLS onafhankelijk voorspellend
voor zowel biochemisch als lokaal recidief van prostaatkanker en is HELLS
univariaat voorspellend voor algemene mortaliteit als ook tumorspecifieke mortaliteit
na operatie.
Dit maakt HELLS en ZIC5 potentiële markers zijn die, gecombineerd met β6Integrine op prostaat naaldbiopten een panel kunnen vormen waarmee de
besluitvorming over de behandeling ondersteund kan worden.