Prostaatproblemen: veel natuurproducten hebben gunstig effect

Na borstkanker komt prostaatkanker wereldwijd het meeste voor. Jaarlijks
sterven meer dan 250.000 mannen aan deze ziekte. Ook vergroting van de
prostaat is een veelvuldig gestelde diagnose. In beide gevallen heeft de
Figuur 6
natuur veel te bieden. Daarvoor is dan vaak wel een drastische verandering
van dieet en leefstijl nodig. Tekst: Dr. Hans Stoop
Niet-toxische middelen zijn reële optie
Prostaatproblemen:
veel natuurproducten
hebben gunstig effect
P
rostaatkanker komt meestal aan
het licht nadat een verhoogde
PSA-waarde is vastgesteld. PSA
is een eiwit dat elke prostaatcel maakt
en in geringe mate in de bloedbaan ’lekt’.
Als de verhoging van PSA niet te verklaren valt, volgt meestal microscopisch onderzoek. Zo kan worden bepaald of de
oorzaak prostaatkanker is. Andere mogelijkheden bij een verhoogde PSA zijn een
ontsteking, een trauma van de prostaat
(beschadiging van het weefsel) of een
vergroting. Soms is helemaal geen oorzaak te vinden. PSA is dus niet zo’n hele
specifieke marker voor prostaatkanker.
In een klein aantal gevallen wordt
prostaatkanker pas opgemerkt doordat
er uitzaaiingen zijn opgetreden of na
bijvoorbeeld plasklachten. In het laatste
geval kan er ook sprake zijn van een
goedaardige prostaatvergroting (fig. 6)
of van een urineweginfectie. Vele van de
prostaatkankers die naar aanleiding van
de PSA-screening ontdekt zijn, blijken
geen klachten te geven. Om deze reden
is er nogal wat weerstand onder artsen
tegen de PSA-test als er verder geen
bijbehorende klachten zijn.
70-80 jaar lijdt aan prostaatkanker zonder klachten te hebben! Dat komt uit
onderzoek na het overlijden openbaar.
Dit zijn veelal vormen van prostaatkanker die geen symptomen/uitzaaiingen
hebben gegeven waaruit geconcludeerd
kan worden dat ze zich minder of niet
agressief gedragen. Met andere woorden: de meeste mannen die tot deze
leeftijdsgroep behoren, overlijden aan
een andere oorzaak voordat de prostaatkanker zich duidelijk manifesteert. Om
die reden is er in een (groot) aantal gevallen geen reden om tot behandeling
zoals operatie of bestraling over te gaan.
sche component heeft. Het risico op het
krijgen van prostaatkanker is eens zo
groot bij mannen van wie de vader of de
broer prostaatkanker heeft of had. Hoe
meer familieleden met prostaatkanker,
hoe groter de kans. Zo’n 42 procent van
het risico op het krijgen van prostaatkanker zou verklaard kunnen worden door
erfelijkheid. Uiteraard valt hier een culturele achtergrond ook niet uit te sluiten.
De prognose lijkt eveneens met erfelijkheid te maken te hebben. De overleving
van zonen met prostaatkanker correspondeert met die van hun vaders.
De risicofactoren voor het krijgen van
prostaatkanker zijn leeftijd, etniciteit
(zie fig. 4), hormonale factoren, genetische
factoren, milieu en dieet. Prostaatkanker
komt meer voor bij het Afro-Amerikaanse
ras (‘Black’ aangeduid in fig. 4). Dat zou
verband kunnen houden met het dieet
en/of erfelijke factoren. Recent zijn er
aanwijzingen gevonden dat besmetting
met seksueel overdraagbare aandoeningen ook een duidelijke relatie heeft met
het ontstaan van prostaatkanker.
Geen klachten
Dat de ziekte over de hele wereld niet
in dezelfde mate voorkomt, suggereert
sterk dat het dieet een belangrijke rol
speelt. Bekend is bijvoorbeeld de duidelijke relatie met het eten van dierlijke
producten, met name rood vlees. Ook is
er bewijs dat prostaatkanker een geneti-
Vele publicaties zijn beschikbaar waarin
de relatie beschreven is tussen voeding
en het risico voor prostaatkanker, al
zitten die niet allemaal op één lijn. Over
een aantal zaken zijn de meeste onderzoekers het evenwel eens, bijvoorbeeld
over dierlijke vetten als risicofactor.
Hetzelfde geldt voor een dieet dat
weinig groenten bevat. Ook blootstelling
aan bepaalde stoffen kan een verhoogd
risico opleveren. Berucht is ‘agent
Orange’, een ontbladeringsmiddel dat
gebruikt is in de Vietnamoorlog.
Het risico op agressieve vormen van
prostaatkanker kan daarentegen worden
verlaagd door met name kruisbloemige
groenten (broccoli en bloemkool) te
eten, evenals tomaten. Die bevatten veel
lycopeen dat de eigenschappen heeft
van een antioxidant. Voedsel dat oestro-
Prostaatkanker wordt zelden gediagnostiseerd voor het veertigste levensjaar.
Daarna stijgen de kansen snel. Dat wil
niet zeggen dat iedereen er in dezelfde
mate last van heeft. Meer dan 80 procent
van de mannen in de leeftijdsgroep van
4
Dierlijke vetten risicofactor
gene eigenschappen bezit, heeft ook een
gunstige invloed. Prostaatkanker maar
ook de voorlopercellen zijn namelijk
gevoelig voor testosteron. Stoffen met
oestrogene eigenschappen verlagen het
effect van testosteron.
Ontstekingsremmers hebben eveneens
een preventief effect, zowel op kanker
in het algemeen als op prostaatkanker.
De verklaring is dat langdurige ontstekingen kunnen leiden tot kanker. Hieruit vloeit voort dat voeding met ontstekingsremmende eigenschappen (de
Moermanvoedingswijze) helpt bij het
voorkomen van prostaatkanker. Verder
moet zonlicht als gunstige factor worden
genoemd. De aanmaak van vitamine D
zal hier vast mee te maken hebben.
Reguliere behandelingen
Als er geen uitzaaiingen zijn en de patiënt
in goede conditie verkeert, bestaat de
reguliere behandeling van prostaatkanker
uit afwachten onder strenge controle,
de prostaat chirurgisch verwijderen of
bestraling (in- en uitwendig), eventueel
in combinatie met hormonale therapie.
Is de tumor te groot of verkeert de patiënt in een minder goede conditie, dan is
alleen uitwendige bestraling mogelijk,
eventueel met een hormonale behandeling. Die bestaat uit het sterk verminderen van de aanmaak van het mannelijke
geslachtshormoon, testosteron. Als genezing niet meer mogelijk is, kan chemotherapie worden gegeven met het doel de
groei van de tumor enigszins te remmen.
Dat heet een palliatieve behandeling.
Het operatief verwijderen van de prostaat heeft vaak erectiestoornissen tot
Figuur 1
gevolg doordat tijdens de operatie zenuwen beschadigd worden. Blijvende
incontinentie is een ander risico. Ook
in- en uitwendige bestraling kunnen
erectiestoornissen tot gevolg hebben.
Problemen met ontlasting en plasklachten behoren eveneens tot de risico’s,
net als vermoeidheid. Moeheid geeft
vaak aan hoe het met de patiënt gaat.
Vergrote prostaat
Een vergrote prostaat, ook wel benigne
prostaat hyperplasie/hypertrofie genoemd, heeft niets met kanker te maken.
Het is een vergroting van de prostaat die
Paddenstoel reishi
veelbelovend
niet altijd klachten hoeft te geven. Veel
mannen boven de 50 jaar hebben een
vergrote prostaat. Wanneer die steeds
groter wordt, kan op den duur de urinebuis afgekneld worden. Dit zal het urineren beïnvloeden. Symptomen (verschijnselen) van een vergrote prostaat
die veel voorkomen zijn:
• regelmatig plassen, zowel overdag als
's nachts;
• plotselinge drang om te urineren;
• vertraagd beginnen met urineren;
• pijn of brandend gevoel;
• gevoel dat de blaas nooit helemaal leeg
wordt;
• (na)druppelen of lekken op het einde;
• zwakke en onderbroken urinestroom.
De reguliere behandeling van een goedaardige prostaatvergroting bestaat uit
de volgende mogelijkheden:
• Medicijnen die het spierweefsel van
de prostaat, urinebuis en de blaashals
ontspannen. Hierdoor hoeft men
minder vaak naar het toilet.
• Prostaatverkleinende medicijnen.
Deze medicijnen kunnen de prostaat
met wel 30 procent verkleinen.
• Trans Urethrale Resectie van de Prostaat (TURP): hierbij wordt de plasbuis
door de uroloog uitgehold. Dit wordt
gedaan met een elektrisch verwarmd
draadje. Daarna is normaal urineren
weer mogelijk.
• Laserbehandeling: via de plasbuis
wordt een instrument ingebracht
dat door middel van laserlicht het
binnenste gedeelte van de prostaat
‘verdampt’. Op deze manier ontstaat
er meer ruimte.
• Operatie via de buikwand: voor een
operatieve ingreep via de buikwand
wordt gekozen als de prostaat te groot
is voor de TURP-behandeling.
Niet-toxisch
Met behulp van niet-toxische middelen
bestaat er een goede mogelijkheid de
prostaat te verkleinen voordat wordt
gekozen voor de reguliere behandeling.
Maar ook hier geldt: voorkomen is altijd
beter dan genezen. Wacht dus niet tot
het vijftigste levensjaar om te beginnen
met gezonde voeding.
Ook kan de niet-toxische behandeling
worden toegepast naast een reguliere
behandeling. Overleg dit met uw behandelende specialist/arts en uw behande-
Figuur 4
Figuur 1: Het voorkomen van prostaatkanker is nogal verschillend over de wereld. Omgevingsfactoren kunnen een grote invloed
hebben maar er speelt ook mee dat in een aantal landen geen PSA-screening uitgevoerd wordt.
5
In 2008 hadden over de gehele wereld 900.000 mannen prostaatkanker en stierven
er 258.000 mannen aan. In Nederland is het de meest voorkomende kanker bij
mannen. In 2007 werd bij 9.588 mannen de diagnose prostaatkanker gesteld.
laar voor niet-toxische therapie.
Uit diverse wetenschappelijke studies is
gebleken dat een drastische verandering van dieet en leefstijl een duidelijke
invloed heeft op de groei van prostaatkanker. Moerman heeft dit vanaf het
begin al duidelijk gezegd: de oorzaak
van kanker is in een groot aantal gevallen de ontregeling (deraillement) van
de stofwisseling. Wanneer de kanker
nog niet in een vergevorderd stadium is,
is er kans op genezing door deze verstoring op te heffen. In het onomkeerbare
stadium bestaat de mogelijkheid het
proces tot stilstand te brengen. Is ook
dat niet mogelijk, dan zal zeker de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren
als de Moermantherapie gevolgd wordt.
Saw palmetto
Gunstig voor een gezonde prostaat
zijn groenten, tomaat(producten), fytooestrogenen, vitamine E, vitamine D en
vitamine C. Andere aanraders:
Kurkuma (geelwortel)
een antioxidant dat ontstekingremmend
en immuunversterkend werkt en zelfs
in staat is de groei van kankercellen te
remmen en te doden.
•
Saw palmetto
(Serenoa repens, Sabal, Sabal serrulata,
Shrub palmetto) met de Nederlandse
naam zaagpalm, een plantaardig preparaat waarnaar veel onderzoek gedaan is.
Extracten van deze plant hebben een
duidelijke biologische werkzaamheid.
Ze remmen de celdeling, terwijl de zogenaamde geprogrammeerde celdood
(apoptose) van prostaatcellen gestimuleerd wordt. Bovendien heeft het een
antiandrogene werking en remt het
ontstekingen. Onderzoek geeft vrij overtuigend aan dat dit middel kansrijk is
bij de behandeling van goedaardige
prostaatklachten. Het is veiliger dan
reguliere middelen. Saw palmetto lijkt
dus het best geschikt te zijn bij milde
tot matige prostaatvergroting. De kans
op geneesmiddeleninteracties met dit
middel is klein. Bijwerkingen zijn mild:
misselijkheid, diarree.
•
Brandnetel(wortel)
Het kan de symptomen van goedaardige
prostaathypertrofie verminderen en
is goed samen met Saw palmetto te
gebruiken.
•
6
Groene thee (flavonoïden)
In het beginstadium van prostaatkanker
blijkt groene thee meer effect te hebben
dan in latere stadia. Groene thee heeft
invloed op de hormoongevoeligheid van
prostaatkankercellen.
kunnen voordeel hebben bij het drinken
van het sap van de granaatappel. De kanker blijft langer weg doordat stoffen aanwezig in het sap bepaalde stofwisselingsprocessen van de kwaadaardige cellen
onderdrukken. Het sap van de granaatappel zit vol anti­oxidanten.
•
Resveratrol
heeft een remmende werking op de
ontwikkeling van kanker op meerdere
niveaus in het proces: het kan kankercellen stoppen te groeien (delen) en ze
tot zelfmoord brengen. Resveratrol is
onder andere aanwezig in rode wijn,
druiven, moerbeien en noten en kan
goed samengaan met bestraling. Resveratrol versterkt zelfs het effect van
bestralingstherapie.
•
Lycopeen
Studies hebben aangetoond dat lyco­
peen de PSA-waarde in het serum
verlaagt en de groei van prostaatkanker
kan doen afnemen. Lycopeen gecombineerd met vitamine E heeft een remmende werking op de groei van prostaatkankercellen.
•
Granaatappel
Deze vrucht heeft niet alleen preventieve
eigenschappen maar door het drinken
van granaatappelsap kan de PSA-waarde
bij prostaatkanker veel langzamer stijgen.
Ook worden de kankercellen geremd in
de delingsactiviteit. Verder blijkt granaatappelsap invloed te hebben op het doodgaan (apoptose)van de kankercellen. Patiënten die geopereerd of bestraald zijn,
•
Reishi
Wetenschappelijke studies beoordelen de
paddenstoel reishi positief. Hij liet
in studies een gunstige werking zien bij
prostaat- en borstkanker. Prostaatkankercellen zijn onder andere afhankelijk
van geslachtshormonen. Bepaalde stoffen
uit reishi verstoren de celmechanismen
die hiervoor verantwoordelijk zijn. De
mogelijke bijwerkingen van reishi zijn
niet ernstig: een schrale keel en neus,
misselijkheid, overgeven en problemen
met het maag/darm kanaal.
Reishi kan invloed hebben op reguliere
medicijnen die gebruikt worden. Raadpleeg daarom bij gebruik van reishi
altijd uw apotheker en arts. Reishi
belooft een potentieel (ondersteunend)
middel te zijn bij het voorkomen van
kanker en bij reguliere behandelingen
zoals stralings- en chemotherapie.
Reishi is tegenwoordig op verschillende
plaatsen verkrijgbaar. Belangrijk hierbij
is om altijd de betrouwbaarheid van
de leverancier en de kwaliteit van het
product in de gaten te houden.
•
PC-Spes (Prostasol)
Een natuurlijk (plantaardig) voedingssupplement dat met name bestaat
uit een achttal Chinese kruiden. Die
werken als antioxidant en remmen
ontstekingen. Ook helpen ze de zenuwen te beschermen. Er is een aantal
wetenschappelijke studies uitgevoerd
die een tumorverkleinend effect lieten
zien bij hormoongevoelige prostaat­
kanker. Dit preparaat is zonder recept
verkrijgbaar maar heeft bijwerkingen,
zoals het gevoelig worden van de borsten.
•
Lijnzaadolie
Helpt kanker voorkomen en gaat
volgens recent onderzoek de celvermeerdering bij prostaatkanker tegen.
•
De pijn, dus niet de kanker, is te behandelen met palmitoylethanolamide
(Normast). Dit is een lichaamseigen stof
die zowel ontstekingen vermindert als
pijn verlicht.
Met dank aan H. Schram, Moermanarts.
Figuur 3: Dat er steeds vaker prostaat­
kanker wordt ontdekt, is vooral te danken
aan de toename van onderzoek aan de
hand van prostaatbiopsie (kleine weefsel­
stukjes uit de prostaat voor microsco­
pisch onderzoek).