Mantelzorgers vinden het belangrijk om van betekenis te kunnen

Welkom bij de bijeenkomst
Programma
Inleiding
Kennismaking
Terugblik op:
Mantelzorg in beeld
Mantelzorg in contact
Theorie:
De driehoek: cliënt-mantelzorg-professional
Vier rollen van mantelzorgers
Oefenen met:
Contact leggen met mantelzorgers
Herkennen van eigen voorkeursrol als mantelzorger en als
verzorgende
Resterende vragen en evaluatie
Sluiting
Doelen van de bijeenkomst

Je hebt inzicht in de drie posities in de
driehoek.

Je herkent, erkent en respecteert de vier
rollen van de mantelzorgers.
• Aan de hand van casuïstiek oefen je met????vanuit opdracht 1 (eind
van module mantelzorg in beeld.)
• Je herkent signalen van overbelaste mantelzorger en kunt naar juiste
organisatie of collega verwijzen.
Cijfers mantelzorg





3,5 miljoen mensen van 18 jaar en ouder verlenen
mantelzorg
2,6 miljoen mensen bieden meer dan 8 uur per week
en/of langer dan drie maanden hulp; dit is 20% van de
volwassen bevolking
1,1 miljoen mantelzorgers geven zowel intensieve
als langdurige zorg
Van de 50-plussers verleent bijna een derde mantelzorg
(31%), zij besteden hieraan gemiddeld 14 uur per week.
60% van de mantelzorgers is vrouw (60%)
Vervolg cijfers mantelzorg
•
De helft van de mantelzorgers is tussen de 45 en
65 jaar.
•
71% van de mantelzorgers tussen de 18 en 65
jaar heeft naast de zorgtaken ook betaald werk.
•
Het aantal mantelzorgers neemt toe met 5%.
•
450.000 mantelzorgers voelen zich ernstig
overbelast (SCP, 2010)

Een kwart van alle jeugdigen van 12-15 jaar groeit op met ziekte en
zorg in de thuissituatie.

80 plussers leveren de meeste mantelzorg (veel uren)
Beweegredenen
•
Liefde, vanzelfsprekendheid en plichtsbesef,
dat zijn de belangrijkste drijfveren.
•
Mantelzorgers die zorg verlenen aan hun
partners noemen vooral liefde en genegenheid
als reden
• Kinderen die mantelzorg verlenen aan hun ouders of schoonouders
noemen plicht als belangrijkste beweegreden.
• Het overgrote deel van de mantelzorgers ervaart de zorg voor hun naaste
als waardevol.
• Slechts 7% heeft geen positieve ervaringen bij het verlenen van
mantelzorg.
Zingeving
De meeste mantelzorgers vinden de zorg
niet alleen belastend.
Er ligt een relatie ten grondslag aan de
zorg en die relatie blijft belangrijk. Dat
geeft zin aan hun werk.
Mantelzorgers vinden het belangrijk om van
betekenis te kunnen zijn voor hun naaste.
Professionele zorgverleners zijn geneigd de nadruk te leggen op de
belastende kant van mantelzorg.
Juist ook de positieve kant, zingeving, betekenis, is van belang
Overbelasting
Ongeveer 1 op de 5 mantelzorgers voelt zich
overbelast en ervaart beperkingen in
vrijetijdsbesteding of huishoudelijke taken.
Dit aantal is gelijk voor zorg aan thuiswonende
mensen en voor mantelzorgers van mensen die
in een instelling of tehuis verblijven.
Mantelzorgers van chronisch zieken kinderen en van mensen met
gedragsproblemen en allochtone mantelzorgers lopen een groter risico op
overbelasting. Dit komt door:
- op jonge leeftijd als mantelzorger beginnen,
- een lange periode mantelzorger zijn,
- mogelijkheden tot ondersteuning onvoldoende kennen.
Opdracht ‘Mantelzorg in beeld’
Stel dat iemand die je dierbaar is een
ongeneeslijke ziekte heeft. Zijn / haar
levensverwachting is waarschijnlijk nog een
aantal maanden.
Jouw dierbare heeft veel zorg nodig. Jij bent een
van de mantelzorgers.
Schrijf in 150 woorden hoe je als mantelzorger
je rol wil vervullen.
Het kan ook zijn dat je al mantelzorger bent. Kijk dan naar je rol als mantelzorger.
Hoe gaat het met je en wat wil je misschien anders hebben of organiseren?
Basisprincipes omgaan met mantelzorgers

Starten vanuit de behoeften en waarden van mensen

Hoe kunnen mensen een waarde-vol leven leiden?

Ieder mens is anders en heeft een andere behoefte aan ondersteuning

Aansluiten bij gezonde deel in de mens
Driehoekskunde
Systeemdriehoek: drie partijen, drie posities
Bewoner
Familie
Professional
De opgave voor de cliënt:
zo goed mogelijk aangeven wat zij wil
Dan helpt het wel
als zij samenwerken!
De opgave voor de familie/mantelzorger:
loyaliteit
Wij kunnen het niet
meer aan. Nu moeten
jullie het samen
doen!
Maar wij willen wél
graag betrokken
blijven. Hoe moet
dat nu?
De opgave voor de verzorgende: professionaliteit
De bewoner voelt zich thuis en kan
haar eigen leven leiden.
De familie levert een passende bijdrage aan
het welzijn van de bewoner.
Samen komen we tot
de beste oplossingen.
Johnny the bagger
De vier rollen van de mantelzorger
De open vraag
Erkennen van de mantelzorger is het belangrijkst. Dit kun je doen door
oprecht, open, rustig met een kopje koffie of thee erbij in gesprek te gaan
met de mantelzorger.
Een mantelzorger wisselt de vier rollen af, wees je hier bewust van.
Welk beeld heb je bij mantelzorger vanuit de vier verschillende rollen?
Wat is de kracht van deze rol?
Wat is de valkuil van deze rol?
Wat heeft deze mantelzorger nodig?
Hoe kun je deze mantelzorger ondersteunen?
Welke beeld heb je bij de
mantelzorger als
Welk beeld heb je bij mantelzorger als
samenwerkingspartner?
Wat is de kracht van deze rol?
Wat is de valkuil van deze rol?
Wat heeft deze mantelzorger nodig?
Hoe kun je deze mantelzorger
ondersteunen?
Welk beeld heb je bij de
mantelzorger als
Welk beeld heb je bij
mantelzorger als cliënt?
Wat is de kracht van deze rol?
Wat is de valkuil van deze rol?
Wat heeft deze mantelzorger
nodig?
Hoe kun je deze mantelzorger
ondersteunen?
Welk beeld heb je bij de
mantelzorger als
Welk beeld heb je bij mantelzorger als
ervaringsdeskundige?
Wat is de kracht van deze rol?
Wat is de valkuil van deze rol?
Wat heeft deze mantelzorger nodig?
Hoe kun je deze mantelzorger
ondersteunen?
Welk beeld heb je bij de
mantelzorger als
Welk beeld heb je bij mantelzorger
als persoonlijk betrokkene?
Wat is de kracht van deze rol?
Wat is de valkuil van deze rol?
Wat heeft deze mantelzorger nodig?
Hoe kun je deze mantelzorger
ondersteunen?
Basishouding in contact met mantelzorger
AANDACHT
luisteren, tijd en ruimte maken, vooral nieuwsgierig zijn naar de ander en hoe
hij de dingen ziet en beleeft, er nog even niks van vinden, et cetera…
RESPECT
de ander erkennen in zijn positie en zijn eigenheid, altijd beleefd blijven, de
ander ruimte geven om te zeggen wat hij op zijn hart heeft, et cetera…
OPENHEID
jezelf laten zien, vertellen hoe jij de dingen ziet en beleeft, je ‘kwetsbaar’
opstellen, zeggen wat je graag wilt, je grenzen aangeven, relevante feiten op
tafel leggen, et cetera...
In contact met mantelzorger(2)
Als je merkt dat jijzelf of de ander in een vecht-vlucht reflex zit of dreigt te raken,
neem dan je toevlucht tot LSD:
Luisteren: richt je aandacht op de ander en wat hij zegt en uitdrukt,
Samenvatten: geef regelmatig in je eigen woorden weer wat je
begrepen hebt van de ander – zowel wat betreft de inhoud als de
emoties - en check bij de ander of je samenvatting klopt,
Doorvragen: help de ander om zijn gedachten verder te ontwikkelen
door open vragen te stellen.
LSD is een perfect middel om onaangename spanning uit een gesprek te
halen. Op een gegeven moment komt er vanzelf ruimte bij de ander om
ook naar jouw kant van de zaak te luisteren.
Luisteren, Samenvatten, Doorvragen
Actief omgaan met mantelzorgers

Mantelzorgers zijn belangrijke relaties van de bewoner – en dus ook van jou als
zorgverlener ( in de driehoek!).

Jij hebt hen nodig, zij hebben jou nodig. Samen kom je een eind.

Er is een ingebouwde spanning in jouw relatie met de mantelzorger van de cliënt
waar jij voor zorgt – belangen en waarden zijn niet altijd gelijk.

De relatie met mantelzorger vergt altijd aandacht en onderhoud. Dit hoort
gewoon bij je werk!

In het algemeen geldt: bij twijfel of onzekerheid niet terugtrekken;
ER OP AF!
Oefening: De kracht van de mantelzorger
Maak groepjes van drie. Eén persoon is observator.
Persoon A: kies een van de rollen van mantelzorger en vertel aan B wat
de kracht is van die rol is.
Persoon B: luister zo goed mogelijk naar wat A zegt, luister in het
bijzonder naar de gevoelens achter die woorden.
De observator bekijkt:
- de houding van de gesprekspartners
- de toon, het stemgebruik, hoe het gesprek verliep
Doe dit gesprek een paar minuten.
Bespreek hoe het gesprek verliep. De observatie geeft observaties.
Wissel daarna van rol.
Oefening: De valkuil van de mantelzorger
Maak groepjes van drie. Eén persoon is observator.
Persoon A: kies een van de rollen van de mantelzorger en vertelt wat de
valkuil van deze rol is.
Persoon B: luister zo goed mogelijk naar wat A zegt en in het bijzonder
naar de gevoelens achter die woorden.
Doe dit gesprek een paar minuten.
Daarna vertelt persoon B welke rol persoon A had gekozen
Bespreek hoe het gesprek verliep. De observator geeft observaties.
Wissel van rol.
Huiswerkopdracht: mantelzorg in contact
Je hebt een verhaal van ongeveer 150
woorden geschreven, neem dit verhaal er
weer bij om na te denken over de
onderstaande vraag:
Wat zou jij nog te weten willen / kunnen
komen van familie/vrienden? Welke vragen
zou je willen stellen? Om de zorg aan je cliënt
of familielid te verbeteren.
Stap 1
Maak een lijstje van vragen op papier.
Stap 2
Stel je de vragen ook daadwerkelijk aan de familie/vrienden van je client.
Stap 3
Neem de vragen en de antwoorden mee op een lijstje. Je mag de
antwoorden ook verbeelden door middel van een tekening, uitgeknipte foto
uit een tijdschrift, o.i.d.
Ervaringsoefening: Genoeg te drinken
Maak groepjes van drie. Eén persoon is observator.
Een persoon is de dochter van meneer De Keijzer. De dochter wil weten of
haar vader, die Parkinson heeft en nogal beeft, genoeg te drinken krijgt
van de verzorging. Hij heeft altijd zo’n dorst!
De verzorgende probeert de dochter van meneer De Keijzer ervan te
overtuigen dat ze echt goed voor hem zorgen. Zij legt uit hoe vaak hij
drinken krijgt. Probeer de vraag van de dochter te beantwoorden vanuit
de rol als cliënt, ervaringsdeskundige, persoonlijk betrokkene of
samenwerkingspartner.
Doe dit gesprek een paar minuten.
Bespreek hoe het gesprek verliep.
Ervaringsoefening: Genoeg te drinken vervolg
Ruil van rol, iemand anders is nu observator.
Iemand anders speelt de dochter van meneer De Keijzer. Zij wil nog steeds
weten of haar vader, die Parkinson heeft en nogal beeft, genoeg te drinken
krijgt van de verzorging. Hij heeft altijd zo’n dorst!
De verzorgende stelt vragen aan de dochter. Probeer zo lang mogelijk door
te gaan met vragen stellen.
Doe dit gesprek een paar minuten.
Bespreek hoe het gesprek verliep.
Bedankt voor je aandacht
Veel ervaringsplezier in contact met de
mantelzorgers
Mantelzorg in beeld en
contact