De Aramese Christenen (Johny Messo)

© Copyright www.midyatcity.com
De christelijke Arameeërs
Johny Messo (2005)
Dankzij The Passion of The Christ van Mel
Gibson is menigeen aardig geïnformeerd
over de Aramese taal, die lang geleden de
moedertaal van o.a. Jezus Christus en Zijn
eerste discipelen was. Dat er tegenwoordig
echter nog sprekers van deze Bijbelse taal
bestaan, is veel mensen onbekend.
Een deel van deze groep die het Aramees
opmerkelijk genoeg nog als dagelijkse
omgangstaal behouden heeft, vestigde zich
enkele decennia terug in Twente. In hun
spreektaal noemen zij zichzelf en hun taal
meestal ‘Suryoyo’ (meervoud ‘Suryoye’).
In het vervolg van deze bijdrage zullen wij
zeer summier een historisch beeld schetsen
van deze christelijke Arameeërs.
De roemrijke beschavingen van het Oude
Mesopotamië en de Arabische Wereld van
het Midden-Oosten zijn ons welbekend.
Maar tussen deze beide werelden bestaat er
een onbekend tijdperk van zo’n 1500 jaar
(ca. 8e/7e v.Chr. – 7e/8e eeuw n.Chr.),
waarin het Aramees een prominente rol
gespeeld heeft als drager van verschillende
rijke culturen en religies.
De vroege woongebieden van de
Arameeërs zijn ons hoofdzakelijk bekend
door de Bijbel, de Aramese inscripties en
de Assyrische annalen. Kenmerkend voor
dit cultuurvolk was onder meer dat zij door
middel van hun taal de Mesopotamische
culturen
en
religies
absorbeerden,
assimileerden en ten slotte arameïseerden
(d.w.z. Aramees maakten). Zo wisten de
Arameeërs in een latere tijd een uiterst
belangrijke functie te vervullen door als
directe bemiddelaars op te treden tussen de
voornoemde invloedrijke beschavingen.
Na de prediking van het Evangelie, die in
het Midden Oosten in de Aramese taal
plaatsvond, gingen Aramese groepen reeds
in de eerste eeuwen n.Chr. massaal over tot
het Christendom. Vanaf de 7e eeuw n.Chr.
moesten de Arameeërs echter machteloos
toezien hoe hun identiteit (o.a. geloof, taal
en cultuur) geïslamiseerd en gearabiseerd
zou worden. Bijzonder is wel dat de
Arameeërs, die als ‘onze leermeesters’
betiteld worden in vroege Arabische
bronnen, in dezelfde periode al de oude
Mesopotamisch-Griekse
wetenschappen
die zij in de voorgaande eeuwen
verworven hadden, doorgaven aan de
Arabieren, die het later op hun beurt
overdroegen aan de Europeanen.
Om en nabij 1400 kreeg de gemeenschap
een reeks van ernstige vervolgingen te
verduren. Na een lange duistere periode
verschijnen de Arameeërs met de komst
van westerse imperialisten, zendelingen, en
archeologen wederom in beeld vanaf de
tweede helft van de 19e eeuw. Een ander
absoluut dieptepunt was de bewust
uitgevoerde genocide van 1915 op de
vogelvrij verklaarde christenen binnen het
Ottomaanse rijk. Alleen al in dit jaar, dat
de Aramese geschiedenisboeken ingegaan
is als ‘sayfo’ (‘het [islamitische] zwaard’),
werden er onder meer honderdduizenden
onschuldige Arameeërs bruut afgeslacht.
De Sayfo leidde tot de eerste 20e eeuwse
migratiegolf naar westerse werelddelen
(Noord- & Zuid-Amerika en Australië),
naburige Arabische landen en Israël.
Aanhoudende onderdrukkingen, land- en
veeroven, pesterijen en andere vormen van
discriminatie en verdrukking noodzaakten
vanaf ca. 1960 een eerste groep Arameeërs
om onder het mom van ‘gastarbeiders’
naar West-Europa uit te wijken. Na 1975
kwam hierin echter verandering toen de
Arameeërs nog slechts als politieke en
religieuze vluchtelingen in Nederland
toegelaten werden. Daarna volgden vanaf
de beginjaren 1980 ook Arameeërs uit
Syrië en vanaf het begin van de eerste (en
recentelijk ook na de tweede) Golfoorlog
christelijke Arameeërs uit Irak.
© Copyright www.midyatcity.com
In Nederland vestigden de Arameeërs zich
aanvankelijk in Hengelo, Amsterdam en
Enschede. Door uitbreiding in de loop der
tijd is de Aramese gemeenschap nu ook
geconcentreerd in o.a. Purmerend, Diemen,
Rijssen, Oldenzaal, Hardenberg en Borne.
De Europese Arameeërs hebben vandaag
een groot aantal kerken, kloosters en
verenigingen gesticht. Ook zijn er veel
(geestelijke en seculiere) leiders, leraren en
diakenen aangesteld in de voorbije 40 jaar.
De huidige situatie van de Arameeërs
bevestigt hun intenties om zich succesvol
te integreren in de Nederlandse
maatschappij; integratie is overigens een
eigenschap, die zij zich eigen gemaakt
hebben in de afgelopen millennia toen zij
eveneens onder verschillende dominante
culturen leefden, doch nimmer hun eigen
cultuur, geloof, taal en tradities hebben
verloochend of opgegeven.
Een voorbeeld van succesvolle integratie is
de voetbalsector. In al de steden waar de
Arameeërs woonachtig zijn, spelen er
getalenteerde spelers in de selectie elftallen
van de lokale Nederlandse verenigingen.
Sommige spelers hebben zelfs meer bereikt
en voetballen nu in de jeugd van Heracles
Almelo of FC Twente. Jasar Takak (PSV
jeugdopleiding; nu RKC), Gabriël Özcan
(jeugd FC Twente & Oranje Onder -19) en
Sharbel Touma (Zweden; FC Twente) zijn
thans de bekendste Arameeërs in
Nederland. Kort nadat dit stuk verscheen,
voegde
ook
Kennedy
Bakircioglu
(Zweden; FC Twente) zich bij deze
Aramese sporttalenten.