ppt Thema 6 Waarnemen Bestand - SG Zuid

Vandaag
• Introductie Thema 6: Waarnemen B1+2
• Opdracht
Thema 6 Waarnemen
Waarnemen
Bewust en met aandacht met de zintuigen in zich opnemen; synoniem: constateren,
gewaarworden, bemerken.
Zintuig
Een orgaan dat reageert op bepaalde invloeden uit de omgeving
Basisstof 1: Zintuigen
Met welke zintuigen kun je een pizza waarnemen?
Hoe werkt een zintuig?
Prikkel
Zintuig/ zintuigcellen
Impulsen/ seintjes
Zenuw
Impulsen/ seintjes
Hersenen
Opdracht: vul het
schema in voor 2
zintuigen waarmee je de
pizza kan waarnemen.
Vul in ieder geval de
juiste prikkel en zintuig in
en als je die weet de
juiste naam van de
zenuw
B1: Voorwaarden dat prikkels worden
verwerkt in de hersenen HAVO/VWO
• Een prikkel moet sterk genoeg zijn om een impuls te
veroorzaken. De prikkel moet sterker zijn dan de
drempelwaarde voor die prikkel
• Een prikkel moet geschikt zijn voor een bepaald zintuig:
adequaat (adequate prikkel)
• Als je lang veel prikkels krijgt wordt het zintuig minder
gevoelig: gewenning
• Door motivatie verlaag je de drempelwaarde van een
prikkel
Basisstof 2 Voelen
Huid:
• Bevat: tastzintuigen ( in tastknopjes), warmtezintuigen,
koudezintuigen, drukzintuigen, pijnpunten (uiteinden van
zenuwen)
• Beschermt tegen bacteriën en beschadigingen
Vragen bij de film
• In welke 2 onderdelen wordt je huid verdeeld?
• Als je een eerstegraads brandwond hebt, welk
onderdeel van de huid is dan verbrand?
• Waaruit bestaat de lederhuid?
• Waarom voel je niets bij een derdegraads
brandwond?
Basisstof 2 Voelen
Geef een uitleg van de volgende termen
•
•
•
•
•
•
Zintuig:
Prikkel:
Impuls (HAVO/VWO):
Drempelwaarde (HAVO/VWO):
Eelt:
Kiemlaag:
B3 Ruiken
Proeven
B4 Horen
B4 Horen
• Geluiden zijn trillingen van de
lucht.
• http://www.schooltv.nl/beeldbank/
clip/20060706_geluid01
• Als je lange tijd aan geluid boven
de 80 decibel wordt blootgesteld,
ontstaat gehoorschade
• Directe gehoorschade > 100 dB
• Een half miljoen(=15%) van de
jongeren heeft gehoorschade
Geluid plant zich voort in golven
Frequentie: aantal golven per seconde uitgedrukt in Herz
Geluidsgolven
Geel= hogere frequentie
Hoger geluid
Rood= lagere
frequentie
Lager geluid
Blauw= hogere amplitude
Harder geluid
Groen= lagere amplitude
Zachter geluid
Opdracht
Prikkel
Zintuig/ zintuigcellen
Impulsen/ seintjes
Zenuw
Impulsen/ seintjes
Hersenen
Opdracht: vul het
schema in voor ruiken en
voor horen
B5 Zien
• Lens: past het beeld aan
zodat deze precies op het
netvlies valt
• Netvlies: bevat zintuigcellen:
staafjes en kegeltjes
– Staafjes: zien zwart/wit
(contrast)
– Kegeltjes: zien kleur
• Gele vlek: plaats op het
netvlies met de meeste
kegeltjes
• Blinde vlek: plaats waar de
oogzenuw het oog verlaat
• Oogzenuw: geleidt impulsen
naar de hersenen
Pupil
• De pupil is een kleine ronde opening in de
iris die bepaalt hoeveel licht er in het oog valt
– Als kringspieren zich samentrekken wordt de
pupil kleiner
– Als straalsgewijs lopende spieren zich
samentrekken wordt de pupil groter.
Vraag
• Welke spieren in je oog trekken zich
samen als je vanuit een donkere kamer in
de felle zon komt? Wat gebeurt er dan met
je pupil?
Vraag
• Als je met een camera flitst zie je soms dat
personen op de foto rode ogen hebben.
Hoe komt dat?
B6 De werking van je ogen
• Vergelijk de werking van het
oog met die van een
fototoestel
• Het beeld wordt uiteindelijk
omgekeerd op de
film/netvlies geprojecteerd
• In je hersenen wordt dit
beeld weer omgekeerd
zodat je het beeld toch
normaal ziet
Beeldvorming oog
Netvlies
• Staafjes:
- zintuigcellen waarmee je contrast (zwart/wit) ziet
- verspreid over het gehele netvlies, behalve in de
gele en blinde vlek
- lage drempelwaarde (zicht in de schemering)
• Kegeltjes: - zintuigcellen waarmee je kleuren ziet
(3 typen: rood, groen, blauw)
- vooral in de gele vlek (recht achter de pupil),
niet aan de rand van het netvlies
- hogere drempelwaarde (zicht alleen overdag)
Extra basisstof 7 Scherp zien
Vragen
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20101029_bollelens01
• Hoe heet de plaats waar de lichtstralen
elkaar snijden nadat ze zijn gebroken door
een bolle lens?
• Wat gebeurt er met de brandpuntafstand
als je van een bolle naar een minder bolle
lens gaat?
• Wat is er zo bijzonder aan onze ooglens?
• Hoe heet dit principe?
Mededelingen
• Oefentoets:
http://biologiepagina.nl/Oefentoets/waarnemen/toetswaarnemen.html