Specifieke fobie

 Angst
stoorniss en
Specifieke fobie
haal het beste uit uw leven
GGZ Friesland is de grootste aanbieder van
geestelijke gezondheidszorg in de provincie
Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke
psychische problemen. Met meer dan 160 locaties
zijn we te vinden door heel Friesland. Ruim 2000
medewerkers dragen iedere dag bij aan de zorg
die we leveren.
De behandelingen bij GGZ Friesland zijn
gebaseerd op de landelijke behandelrichtlijnen
die door het Trimbos Instituut zijn opgesteld.
In deze richtlijnen, die zijn gebaseerd op
wetenschappelijk onderzoek, staat beschreven
wat de aanbevolen behandelvormen zijn bij de
verschillende psychische aandoeningen.
De behandelaren van GGZ Friesland zijn BIGgeregistreerd. De wet BIG (Beroepen in de
Individuele Gezondheidszorg) bevat regels die
de kwaliteit van de zorg door behandelaren
bewaakt. Het Bigregister is door de overheid
ingesteld en behandelaren kunnen in dit register
worden ingeschreven wanneer zij voldoen aan
de opleidingseisen die voor de verschillende
beroepsgroepen gelden.
Wat is een specifieke fobie
U bent bang voor een voorwerp, een dier of een
situatie zoals liften, kleine ruimtes, hoogten,
spinnen, naalden of bloed. Alleen de gedachte
hieraan kan u al angstig maken. Bij een sterke
angst kunt u een paniekaanval krijgen: u gaat
trillen, zweten, krijgt hartkloppingen en krijgt
extreem angstige gedachten. U weet vaak wel
dat de angst niet reëel is, maar toch gaat dit
gevoel niet weg.
Veel mensen hebben ooit wel eens een sterke
angst gehad voor bijvoorbeeld de tandarts,
onweer of bepaalde dieren. Het is pas een
specifieke fobie als de angst belemmerend wordt
en voor flinke beperkingen zorgt in het dagelijks
leven. De helft van de mensen met een specifieke
fobie heeft meer dan één soort fobie. Soms
is de fobie ontstaan door een beangstigende
gebeurtenis, maar het kan ook geleidelijk aan
ontstaan.
Diverse specifieke fobieën
De verschillende soorten specifieke fobieën zijn:
o Fobie voor natuurverschijnselen, zoals storm,
onweer, hoogte en water
o Dierfobie: angst voor dieren en insecten
o Bloed-, injectie- en letselfobie
o Situatiefobie: angst voor openbaar vervoer,
tunnels en bruggen, liften, vliegen, autorijden
of afgesloten ruimtes
o overgeven of angst de ontlasting niet te
kunnen ophouden, angst zich te verslikken
Uw leven kan flink ontregeld worden door een
specifieke fobie. U kunt zo angstig zijn, dat u de
deur niet meer uitkomt. Of u probeert het wel,
maar u bent zo bang dat elke stap als overleven
voelt. Dat is zwaar, ook voor de omgeving.
Het kan uw sociale contacten en relaties flink
beïnvloeden en ook uw werk kan eronder lijden.
haal het beste uit uw leven
De behandeling
Voor de behandeling van een specifieke fobie
baseren we ons op de Multidisciplinaire Richtlijn
voor Angststoornissen. De behandeling van eerste
voorkeur bestaat uit cognitieve gedragstherapie.
Daarnaast kan in sommige gevallen tevens
medicatie worden voorgeschreven, bijvoorbeeld
wanneer naast de angstklachten ook sprake is van
een depressie.
Cognitieve gedragstherapie is een
combinatie van twee vormen van psychotherapie,
nl. cognitieve therapie en gedragstherapie.
Cognitieve therapie
Hierbij is de aandacht gericht op de invloed
die het denken heeft op uw gevoelens. Door
eenzijdige of negatieve denkgewoontes kunnen
er ongewenste gevoelens of emotionele klachten
ontstaan. Bij cognitieve therapie leert u uw eigen
denkpatronen te ontdekken en te wijzigen, zodat
u uiteindelijk op een meer evenwichtige wijze
gaat kijken naar de voor u moeilijke situaties.
Hierdoor kunnen de ongewenste gevoelens
afnemen.
Gedragstherapie
Bij gedragstherapie is de aandacht gericht op
het gedrag, dat wil zeggen datgene wat u doet
of laat. Bij angstklachten bestaat het gedrag
meestal uit het voortdurend ontlopen van
situaties die angst zouden kunnen oproepen of
uit het treffen van allerlei veiligheidsmaatregelen.
Het vermijden van situaties en het treffen van
veiligheidsmaatregelen zorgen op korte termijn
voor afname van de angst, maar op de lange
duur leidt het er toe dat u steeds minder durft en
steeds angstiger wordt.
Cognitieve gedragstherapie is een werkwijze die
zich vooral bezig houdt met vermindering van
klachten of problemen die zich in uw huidige
leven afspelen. Om het ontstaan van uw huidige
klachten te kunnen begrijpen wordt er soms ook
gekeken naar gebeurtenissen die zich eerder
in uw leven hebben afgespeeld, maar hier ligt
niet de nadruk op. Zowel cognitieve therapie
als gedragstherapie zijn werkwijzen waarbij
de verschillende stappen in de behandeling
worden gepland in nauw overleg tussen u en de
behandelaar.
In de gedragstherapie oefent u met het stap voor
stap weer opnieuw aangaan van allerlei situaties
die u tot nu toe steeds uit de weg ging. Hierdoor
kunt u geleidelijk uw angst overwinnen en uw
zelfvertrouwen opbouwen. Deze werkwijze
wordt ‘blootstelling’ genoemd (blootstelling
aan de moeilijke situaties). Daarnaast wordt er
gewerkt aan het geleidelijk verminderen van
de veiligheidsmaatregelen. Daarbij kan een
onderdeel ook zijn dat u nieuwe vaardigheden
aanleert, zodat u beter in staat bent om de voor u
moeilijke situaties te hanteren.
Huiswerkopdrachten
Tevens is een belangrijk onderdeel van deze
behandelvorm dat u regelmatig allerlei
huiswerkopdrachten moet gaan doen,
zoals het bijhouden van registraties van
klachten, het bijhouden van zogenaamde
‘gedachtedagboekjes’ of het doen van oefeningen
om u zelf aan moeilijke situaties bloot te stellen.
Cognitieve gedragstherapie is een behandelvorm
die een actieve inzet van u vraagt en waarbij u en
de behandelaar een soort samenwerkingsrelatie
aangaan.
Behandelduur
De duur van de behandeling hangt af van
het soort klacht dat wordt behandeld en
de ernst van de klacht. Ook maakt het
verschil of het een individuele behandeling
betreft of een groepsbehandeling. Bij een
individuele behandeling van angstklachten
ligt de behandelduur tussen de 8 en de 24
behandelbijeenkomsten.
In de eerste fase van de behandeling zullen de
bijeenkomsten in de regel één keer per week
plaats vinden, verderop in de behandeling vinden
de bijeenkomsten eens per twee weken plaats.
In de meeste gevallen duurt een behandeling
maximaal een half jaar.
Bij een groepsbehandeling van angstklachten is
er meestal sprake van 16 behandelbijeenkomsten,
die afhankelijk van de soort klacht eens per week
of eens per twee weken plaats vinden.
haal het beste uit uw leven
Cognitieve gedragstherapie bij
een specifieke fobie
De behandeling van een specifieke fobie bestaat
vooral uit geleidelijke, stapsgewijze blootstelling
aan de situaties waar u bang voor bent. Eerst
wordt er een zogenaamde ‘angstladder’ gemaakt.
Dit is een overzicht op papier van alle situaties
waar u bang voor bent en deze situaties worden
in volgorde van moeilijkheid onder elkaar gezet.
Blootstellingoefeningen
Bij deze oefeningen worden afspraken gemaakt
over het stap voor stap opzoeken van de
verschillende situaties, te beginnen met de minst
moeilijke situaties en geleidelijk aan worden er
situaties opgezocht die steeds moeilijker zijn.
De bedoeling is dat u telkens net zo lang in een
situatie blijft tot dat de angst is gedaald. Zo kunt
u geleidelijk vertrouwd raken met de gevreesde
situaties en kan het zelfvertrouwen stap voor stap
worden opgebouwd.
De blootstellingoefeningen worden soms tijdens
de behandelafspraken uitgevoerd, maar moeten
ook bij wijze van huiswerkopdrachten zelfstandig
worden gedaan.
Ontspanningsoefeningen
Bij de meeste vormen van een specifieke fobie
is het nuttig om ook ontspanningstechnieken
aan te leren. Wanneer het lukt om in een
beangstigende situatie het lichaam te
ontspannen, zult u de situatie beter kunnen
hanteren.
Een uitzondering hierop is wanneer u last heeft
van een bloed-, letsel- of injectiefobie. Een
dergelijke fobie gaat vaak gepaard met angst
voor flauwvallen. Om flauwvallen te voorkomen
dient u juist te leren de spieren aan te spannen,
in plaats van te ontspannen. Het aanspannen
van de spieren zorgt voor een verhoging van de
bloeddruk, waardoor de kans op flauwvallen
kleiner wordt.
Denkgewoonten
Als derde behandelonderdeel kan cognitieve
therapie worden toegepast. Dit houdt in dat
er systematisch wordt stil gestaan bij de wijze
waarop de angst in stand wordt gehouden door
automatische negatieve denkgewoontes die u
kunt hebben over de gevreesde situaties. Deze
denkgewoontes worden in kaart gebracht en in
gezamenlijk overleg wordt gezocht naar andere,
meer realistische denkwijzen.
haal het beste uit uw leven
Psychische hulpverlening valt onder de
basisverzekering voor ziektekosten. De
kosten worden daaruit vergoed. Wel kan een
eigen risico in rekening worden gebracht. In
uw verzekeringspolis vindt u hierover meer
informatie.
Uw belangen, rechten en klachten
Voor vragen en hulp kunt u altijd terecht bij uw
behandelaar. Ook kunt u de geestelijke verzorger,
de patiëntenvertrouwenspersoon, de Cliëntenraad
en/of de Familieraad benaderen. Contactgegevens
vindt u in de folder ‘Patiëntenrechten’. Ook vindt
u in deze folder meer informatie over rechten en
plichten rondom uw behandelplan, behandeling
en dossier.
De folder ‘Een klacht, en dan..’ vertelt u waar
u terecht kunt bij eventuele klachten. Deze
brochures zijn te vinden in de wachtkamers of u
kunt ze opvragen bij de afdeling Communicatie
via [email protected] of via tel: 058-2848715.
Adressen
Afspraak afzeggen
Drachten
Compagnonsplein 1
9202 NN Drachten
Tel. 0512 58 89 57
Om een behandeling succesvol te laten verlopen
is het belangrijk dat u aanwezig bent op de
geplande afspraakmomenten.
Als u onverhoopt niet kunt komen, verzoeken wij
u dringend uw afspraak tijdig, minimaal 24 uur
van te voren, af te zeggen.
Leeuwarden
Sixmastraat 2
8932 PA Leeuwarden
Tel. 058 28 48 888
Dokkum
Birdaarderstraatweg 80b
9101 PK Dokkum
Tel. 0519 22 99 30
Heerenveen
Kastanjelaan 1
8441 NC Heerenveen
Tel. 0513 61 90 00
Sneek
Hegedyk 2
8601 ZR Sneek
Tel. 0515 43 62 24
Heeft u vragen
Voor vragen of meer informatie kunt u terecht
bij een locatie van GGZ Friesland bij u in de
buurt. Kijk voor meer informatie ook op www.
ggzfriesland.nl
Colofon
Deze brochure is door de afdeling Communicatie van
GGZ Friesland met de grootste zorg gemaakt. Ze zijn
hierbij door de Centrale Cliëntenraad geadviseerd.
Mochten er onduidelijkheden in staan, neem dan
contact op met de afdeling Communicatie. Tel. 0582848715 of stuur een mail naar [email protected]
Angst_zb_specifieke fobie_2010.08
este uit
‘Haal het b
uw leven’
Mst.o.1210
Wat zijn de kosten